shraith ceolchoirmeacha úra s’againn
our new series of concerts
Gheall Bertie an Bowsie dúinn bliain ó shin go dtiocfadh sé féin agus an chomh-aireacht agus páirtí parlaiminte Fhianna Fáil agus a gcuid teaghlach uilig chun na hAfraice le hobair dheonach a dhéanamh ar feadh cúpla mí ach go dtabharfaimis ainm de rogha Bertie féin ar shraith ceolchoirmeacha úra s’againn.
i bhfráma bunreachtúil na Spáinne
in Spain’s constitutional framework
Mar sin, beidh sé iontach suimiúil a fheiceáil an mbeidh spás ann do náisiún Catalónach, agus b’fhéidir do náisiúin eile, i bhfráma bunreachtúil na Spáinne amach anseo.
i bhfráma bunreachtúil na Spáinne
in Spain’s constitutional framework
Mar sin, beidh sé iontach suimiúil a fheiceáil an mbeidh spás ann do náisiún Catalónach, agus b’fhéidir do náisiúin eile, i bhfráma bunreachtúil na Spáinne amach anseo.
i bhfráma bunreachtúil na Spáinne
in Spain’s constitutional framework
Mar sin, beidh sé iontach suimiúil a fheiceáil an mbeidh spás ann do náisiún Catalónach, agus b’fhéidir do náisiúin eile, i bhfráma bunreachtúil na Spáinne amach anseo.
Rinne sé branda na féile a threisiú go mór
he greatly strengthened the festival's brand
Rinne sé branda na féile a threisiú go mór agus é ag obair uirthi, agus i mo thuairimse, is é an rud is suntasaí a d’éirigh leis a dhéanamh ná albam na féile a thionscain.
Aontas na bPoblachtaí Sóivéadacha Sóisialacha
Union s of Soviet Socialist Republics
Coinníodh gach rud faoi cheilt in Aontas na bPoblachtaí Sóivéadacha Sóisialacha (APSS) na laethanta sin.
todhchaí an chonartha
the agreement's future
Ní hamháin go bhfuil todhchaí an chonartha i gceist, ach tá todhchaí an Taoisigh féin i gceist.
ní móide
hardly/it's unlikely
Má fuair Rahm an dearcadh ciníoch atá ag a athair, ní móide go mbeidh cead isteach ag mórán Arabach a fhad is a bheidh sé ag bainistiú an Tí Bháin.
cho fad 's
on condition that
Cò dh'fhaodadh a bhith san fharpais?Faodaidh neach sam bith a tha co-dhiù ochd bliadhna deug cur a-steach airson an fharpais cho fad 's a sheinneas iad ann an cànanan Ceilteach na Albais (no dualchainnt faisg).
ar mire
enraged/s
Fear eile a chuireann na póilíní smaointeoireachta Síónacha ar mire ná an tOllamh Norman Finkelstein, Giúdach agus údar frith-Shíónach The Holocaust Industry agus Beyond Chutzpah: The Misuse of Anti-Semitism.
slat
yard(s, measure)
Páirc an Phiarsaigh
I mbliana reáchtáladh an comórtas peile i Ros Muc i nGaeltacht Chonamara cúpla céad slat ó theach an Phiarsaigh.
ghinias atá ionam
I am/you're/he's a genius
Agus an bhfuil a fhios agat seo, a Bhaloir? Sílim gur cineál de ghinias atá ionam gur smaoinigh mé ar na Léinte Glasa.
nuachoimeádach
neo-conservative(s)
”
B’fhéidir gur comhtharlú é, ach téann fréamhacha ‘intleachtacha’ na nuachoimeádach siar go Chicago chomh maith, áit a raibh Richard Perle agus Paul Wolfowitz i measc an chaidre de mhic léinn a bhí ag an Ollamh Albert Wohlstetter in Ollscoil Chicago.
fhréamhacha a lorg
to find the root (cause)s
Tá coimhthiú áirithe tarlaithe dúinn le beagán de bhlianta anuas, agus ní dhéanfadh sé aon dochar a fhréamhacha a lorg.
ar bun aici
she('s) up to
Tá cara ollscoile agam a chaitheann gach ré nóiméad dá saol ar Facebook: ag cur maise ar a próifíl, ag breathnú ar ár gcuid grianghraf uilig is ag fógairt don domhan mór céard atá ar bun aici faoi láthair.
nuachoimeádach
neo-conservative(s)
Dar leis an mbeirt nuachoimeádach, caithfidh SAM an tSiria, an Libia, an Iaráin agus tíortha eile nach iad sa Mheánoirthear a ionsaí, agus é a dhéanamh gan mhoill, nó beidh an lá le Osama bin Laden agus leis na sceimhlitheoirí Ioslamacha.
cláir
program('s)
Tá cuimhne agam fosta, nuair a bhí mé ag déanamh cláir i mBaile Átha Cliath, bhí bean againn, Heather Floyd as Bóthar na Seanchille, a raibh ciorcal comhrá ar siúl aici in ionad na mban ar Bhóthar na Seanchille.
Daonlathach
Democratic/s
org/wiki/The_Wealth_of_Nations)
Nuair a tháinig an Páirtí Daonlathach ar an saol sa tír bheag againne, ghlac Mary Harney agus Michael Mac Dowell le hideolaíocht liobarálach na Stát Aontaithe, a chreideann nár cheart don Stát a bheith ag cur a ladair isteach i gcúrsaí gnó ná ag cur srian le saint na mbocanna móra.
geopholaitíochta
geo-politic(s)
An tSín agus SAM
Dheimhnigh comhdháil Chóbanhávain go bhfuil athrú mór tagtha ar chúrsaí geopholaitíochta, mar atá, go bhfuil an tSín i measc na gcumhachtaí is mó tionchar ar dhromchla an domhain anois.
fhothoghchán
by-election(s)
”
Meitheamh 2009: Déantar slad ar pháirtithe an rialtais i dtoghcháin na hEorpa, sna toghcháin áitiúla agus in dá fhothoghchán i mBaile Átha Cliath.
s’ aici
her
A Bealach Sainiúil Féin
=========
Thosaigh sí ag obair go tréan ar a cuid ealaíne ansin, ach in ainneoin gur éirigh go maith leis na taispéantais s’ aici sna daicheadaí agus na caogaoidí, ní raibh sí ábalta dul i ngleic leis na Abstract Expressionists – Jackson Pollock, Willem de Koonig agus Mark Rothko, a bhí go mór i bhfaisean ag an am.
slat
yard(s, measure)
Tá gach ceann de na tithe Dé seo cúpla céad slat ó láthair an Ionad Trádála.
ní ionramhálaí
(she)’s not a manipulator
Más eolasach féin í Riko, ní ionramhálaí ná leisbiach tiomanta ach oiread í.
thug Soros le fios
S. gave to understand
Sa mheabhrán poiblí sin don Uachtarán a toghadh lena chuid tacaíochta, thug Soros le fios gur ‘comhartha dóchais’ é go raibh an Bráithreachas Ioslamach ag comhoibriú le Mohamed ElBaradei, iarcheannasaí na Gníomhaireachta Idirnáisiúnta do Fhuinneamh Adamhach.
ball
member(s))
"*
Bhunaigh sóisialaithe an Téad Dearg i 1980 agus tá 500 ball ann anois i gcraobhacha i Sasana agus in Albain.
tuairim ’s
around
Agus muid ag dul ar an ardán, bhí fear an tí ag an mbeár, tuairim ’s deichniúr den entourage timpeall air, agus cúigear nó seisear a tháinig as Łódż le ceol draíochta ó na tíortha Ceilteacha a chloisteáil.
S e obair latha tóiseachadh
starting is most important
"'S e obair latha tóiseachadh, ach co-dhiú, thoisich sinn.
beag ’s fiú díobh
makes little of them
Imíonn siad as radharc agus cé go ndéanann an stát beag ’s fiú díobh, ní dhéanann a muintir nó a bpobail dúchais dearmad orthu.
Tá ’s ag an domhan mór
the whole world knows
Tá ’s ag an domhan mór cad í, agus cé hí Tautou, agus cén saghas ról a luíonn lena nádúr.
an frithbheathach
anti-biotic(s)
Agus tá 900 milliúin úsáideoirí ag *Facebook* féin!
Ní i réimse na cumarsáide amháin, ar ndóigh, a rinneadh dul chun cinn mór le céad bliain anuas: tháinig ann don teilifís, an diúracán – an roicéad, an chumhacht eithneach, an t-eitleán, an ríomhaire, an t-idirlíon, an frithbheathach, an nódú orgáin, agus go leor eile nach iad.
Sháraigh am Smith
S.’s time bested
Sháraigh am Smith, 19.
tháinig méadú as cuimse ar chumhacht
power(s of China and Russia) increased immensely
Cé nach ndeirtear amach go hoscailte é, is léir gur tháinig méadú as cuimse ar chumhacht na Síne agus na Rúise sna blianta a lean 9/11.
An dá luath ’s a d’imigh muid
as soon as we went
An dá luath ’s a d’imigh muid den bhóthar thar na craigeanna loma, bhí léargas eile le fáil ar shaol an oileáin.
tuairim ’s trí chéad
about three hundred
Bhí tuairim ’s trí chéad de mhuintir *Wolverhampton* agus Choventry ann freisin.
lagaithe go mór ag an saol
weakened by life(’s struggle)
Tuigim an duine lag go rímhaith mar bhí mé mór le níos mó ná duine amháin a bhí gortaithe go dona agus a bhí lagaithe go mór ag an saol.
bhí mé spreagtha ag bua
I was inspired by (S.) winning
Chomh maith leis sin bhí mé spreagtha ag bua *“Irish Folk Furniture”* ag Sundance, físeáin faoi throscán Éireannach, a chonaic beagnach 160,000 duine ó lár mhí Eanáir an bhliain sin, 2010.
bhfreascó ’s aige
his fresco
Taispeánann Ghirlandaio saibhreas a phatrúin Tornabuoni tríd na meáin mórchostais, lapis lazuli nó leac neimhe, ór agus ruaim an chachtais a úsáideann sé i bhfreascó ’s aige Díbirt Joachim ón Teampall.
Shéamas Dall
Blind S. (Mac Cuarta)
Is léir do Raifteirí agus do Shéamas Dall faoin dtráth seo, go bhfuil an seanchóras lofa a bhí i dtreis anseo in Éirinn caite críon agus nach bhfuil aon mhuinín ag an bpobal as feasta.
daichead ’s a cúig
forty five
Tá daichead ’s a cúig staisiún Garda druidte le mí anuas; tá siopaí ag drud ceann i ndiaidh an cheann eile agus tá foirne peile gan imreoirí agus iad ag impí ar na seanimreoirí toggáil amach arís.
chuig uaigh Santa
to S.’s grave
Thig leo a gcuid páistí a thabhairt ar cuairt chuig uaigh Santa, i gContae an Chabháin.
Buntáistí an tSeanaid
the advantages of the S.
Buntáistí an tSeanaid
=====
**SMM: Ní bheifeá ar son an Seanad a scor mar sin?**
TÓC: Ní bheadh i ndáiríre.
an Seanad a scor
ending the S.
Buntáistí an tSeanaid
=====
**SMM: Ní bheifeá ar son an Seanad a scor mar sin?**
TÓC: Ní bheadh i ndáiríre.
an spleách a thugann
the view/attention (which the S.) gives
Sílim go bhfuil an spleách a thugann an Seanadh ar an reachtaíocht iontach tábhachtach.
bheith díbrithe go dtí an tSibéir
to be shipped off to S.
B’ionann domsa, ag an am sin, a bheith curtha go Gaoth Dobhair agus a bheith díbrithe go dtí an tSibéir! Bhí cairde déanta agam i gCois Fharraige agus is ann a bhíos chun préamhacha a chur síos.
ceist chonspóideach an tsean-nóis
the controversial matter of s.n.
”
Sceitheadh
====
Uair an chloig ina dhiaidh sin tá ceist chonspóideach an tsean-nóis fós ina cnámh spairne eadrainn, ach tá an clog ag breith orainn.
bhí an scéal feabhsaithe beagán
matters had improved s a little
Sé bliana ina dhiaidh sin, bhí an scéal feabhsaithe beagán, ach ní raibh lucht leanúna Manchester United sásta fós le bainistíocht Ferguson.
Ach go bé gur shíl muintir
were it not for the S. Rd. people thinking
"Ach go bé gur shíl muintir Bhóthar Seoighe go dtiocfadh leo Gaeltacht a bhunú, ní bheadh Cultúrlann ann agus na tograí a d'eascair aisti sin.
chun bualadh le
to meet S.
Thosaigh an tóraíocht ar an 1ú Meitheamh nuair a d'eitil Glenn Greenwald, iriseoir clúiteach as Meiriceá a oibríonn don Guardian, go Hong Cong chun bualadh le Snowden, a chuaigh ann as a oifig oibre in Hawai'i coicís roimhe.
Ag obair faoi chuing
working under the restriction(s of Article)
Ag obair faoi chuing Airteagal 40.
D’fhéach préacháin Sheandúin anuas air
the crows of S. looked down on him
D’fhéach préacháin Sheandúin anuas air go fuarchúiseach.
rinne sí conradh Shylock a chrosadh
she broke the contract of S.
Agus thaispeáin Eileen Walsh (Portia) fíochmhaireacht na gCríostaíoch i gCúirt Uimhir 1 ar Shráid Washington fé dheireadh nuair a rinne sí conradh Shylock a chrosadh.
an dóigh a bhreathnaíonn muintir na hAstráile
how the A.s look at
Nuair a tháinig siad i dtír, áfach, ní raibh fiú duine amháin acu gléasta mar dhaoránach!
Claochlú le Sonrú
======
Ní háibhéil a rá go bhfuil claochlú le sonrú i ndáil leis an dóigh a bhreathnaíonn muintir na hAstráile ar a n-oidhreacht daoránaigh sa lá atá inniu ann.
go raibh a leithéid de thionchar ag coláistí samhraidh
s. colleges had such influence
D’fhéadfaí a mhaíomh go raibh a leithéid de thionchar ag coláistí samhraidh le blianta, ach don chéad uair, tá táirge á chur i láthair an tsaoil mhóir ag na coláistí samhraidh.
riamh sa saol 's atá anois
ever before as there are now
Ar ndóigh, tá an Spáinnis i nDeisceart Mheiriceá agus an Fhraincis i dtuaisceart na hAifrice le fada, ach ní móide go raibh oiread teangacha á labhairt san iasacht riamh sa saol 's atá anois.
a dhéanann tinneas do shaineolaithe
which causes expert (like S.) problems
Is é an príomhdhúshlán a dhéanann tinneas do shaineolaithe cosúil le Schama ná an dúshlán a leanann daoine a dhéanann iarracht smaointí casta a scagadh le téarmaí simplí.
ag éirí sách maith leis an tSiria
S. was doing alright
! Faoin am seo, bhí ag éirí sách maith leis an tSiria pé scéal é.
an ceangal idir iad
the link between them (and S.)
Má tharlaíonn sin, cuirfear an ceangal idir iad agus an tSiria ar fionraí, agus beidh colún tacaíochta eile caillte ag réimeas Assad.
oiread 's a bhféadfaínn lón na hoíche
enough to fill the night
Agus rogha mhaith dánta ann, dréachtaí is fíor, ach oiread 's a bhféadfaínn lón na hoíche a bhaint as.
do léar mór Osgur
for a lot of O.s
Molta le haghaidh seacht nGlóbannaí Órga, is rogha na coitiantachta é do léar mór Osgur freisin.
ionann 's go mb'éigean
so that there had to be
Éileamh mór ar na ticéid ionann 's go mb'éigean an dara hoíche a reáchtáil.
chomh líofa ina mbéil 's a bhí nuair
as fluent in their mouths as when
Agus seo anois lán a' tí i gCriccieth agus urlabhra a sinsear chomh líofa ina mbéil 's a bhí nuair a chas Lloyd George le Michael Collins i 1921 le ceist na hÉireann a réiteach.
chuir coiste ealaíne na Comhairle cosc ar
the art(s’) council committee banned
Bhí an seó sna cinnlínte nuachta cionn is gur chuir coiste ealaíne na Comhairle cosc ar an achoimre ar an Bhíobla, baill den DUP ag seasamh na fóide ar son na Críostaíochta agus in éadan an Diamhaslaithe.
Gan trácht ar
not to mention S.
Gan trácht ar Shakespeare, b’annamh an rud é go gcruthófaí sraith a dhéanfadh iarracht aird a mhealladh trí chumhacht na bhfocal amháin.
bhfuil na líonraí ag crapadh
the network 's are diminishing
Freagracht ar gach Éinne Againn
=================
**CMacS: Céard tá i ndán don Ghaeilge amach anseo dar leat mar theanga phobail?**
AÓC: Feictear dom go bhfuil pobal Gaeilge ann i gcónaí ach go bhfuil na líonraí ag crapadh is ag cúngú agus is í an Ghaeltacht féin an cás is measa.
cúig naíonra
five pre-school(s)
Chomh maith leis an bhunscoil, tá cúig naíonra faoi stiúir Mooinjer Veggey (muintir bheag) ar fud an oileáin anois.
deacrachtaí do na húdaráis áitiúla
problems for the local authoritie s
Is léir go gcruthaíonn an leagan Gaeilge deacrachtaí do na húdaráis áitiúla a bhfuil sé de dhualgas orthu leagan dátheangach a chur ar fáil mar is fíormhinic a fheicimid an leagan Gaeilge loite uilig ar chomharthaí.
faoina Roinn a thiteann an cúram sin
that Dept.’s responsibility
Fuair siad freagra uaidh siúd ag maíomh nach faoina Roinn a thiteann an cúram sin a thuilleadh ach faoin fhoras cháiliúcháin chuí – an CCEA sa chás seo.
scaip na caoirigh anonn 's anall
the sheep went every way
Seo í caint Mhichíl Uí Choinceanainn arís:
'Tháinig sé agus bhuail sé a sháil in aghaidh an chasóg ag iarraidh i a theannadh níos fearr mar bhudh ea, agus chuir sé an clár amach bunáite ó sháil go rinn, agus ansin ar ndóigh nuair a chuir, seod isteach an t-uisce, agus mar a dúirt an t-amhrán, sloigeadh an bád ansin, agus báthadh na daoine agus scaip na caoirigh anonn 's anall.
tionchar ag scéal Uí Chadhain ort
(...)’s story influence you
**SMM: An scannán a scríobh tú, Misteach Bhaile Átha Cliath (1996), an raibh tionchar ag scéal Uí Chadhain ort, an státseirbhíseach ‘J’ sa scéal An Eochair?**
Séamas Mac Annaidh: An scéal sin, Misteach Bhaile Átha Cliath, bhí sé insa chéad chnuasach gearrscéalta a scríobh mé.
matán teannta
the tensed muscle(s of)
In áit an chraicinn mhín shíodúil a chruthaigh Canova ina dhealbh, Pauline Borghese (1805-8), nó matán teannta Apollo (Apollo agus Daphne 1622-25)) le Bernini, feictear go ndéanann Giacametti tochailt dhomhain ar a chuid figiúirí go dtí nach bhfuil fágtha díobh sa deireadh ach cruthanna leochailleacha sobhriste.
raibh ‘sean-nós’ baiste ar a leitheid
such was called s-n.
Is ansin a thuig mé gur aon aicme damhsa amháin a bhí ann agus go raibh ‘sean-nós’ baiste ar a leitheid.
gur aicme ar leith ealaíne a bhí ann mar shean-nós
that s.n. was in fact a particular art form
Ní raibh mórán eile ag dul dó agus, ar feadh tamaill, déarfainn gur shíl roinnt daoine nach raibh ann ach nach raibh an rince céime tugtha liom i gceart! (gáire) Nuair a chonaic daoine ar ball go raibh gasúir go leor múinte ar an ealaín chéanna agam, thuig siad maith go leor ansin gur aicme ar leith ealaíne a bhí ann mar shean-nós.
a bhuíochas sin ar mhisean an spásárthaigh Phoenix
thanks to the space craft Phoenix's mission
Táimid ar tí fáil amach an bhfuil beathraí ar Mhars, a bhuíochas sin ar mhisean an spásárthaigh Phoenix.
todhchaí an chonartha
the agreement's future
Ní hé amháin go bhfuil todhchaí an chonartha i gceist, ach tá todhchaí an Taoisigh féin i gceist, dar leis.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
