In ainneoin go bhfuil an chuid is mó acu an-bhocht, bíonn cuma ghealgháireach ar na Cúbaigh de ghnáth agus bíonn siad i gcónaí ar thóir an spraoi.

Is gá aire mhaith a thabhairt do na gasúir sin, fiú amháin má chosnaíonn sé mórán airgid, mar seans go sciobfaidh spórt eile iad atá gairmiúil agus atá ar thóir imreoirí óga cumasacha.

Dá dheasca sin, d'éirigh sí as a post le díriú ar an cheol amháin agus le bogadh ó dheas ar thóir na gréine agus na farraige, go dtí "tránna áille agus bia blasta".

Anoir chugainne a thagadh Helen ar thóir sóláis.

An féidir le gaol suntasach a bheith ann idir ailtireacht agus teanga, mar sin? Chuaigh mé go Béal Feirste ar thóir fheagra na ceiste seo agus chaith mé cúpla uair an chloig ar oilithreacht ailtireachta ar fud na cathrach leis an ailtire Michael Doherty.

Chaith mé seachtain ar thóir na fírinne ar an Camino de Santiago de Compostella.

Níl sa "Tríonóid Ró-Liteartha" seo ach cuid bheag d'údair an pharóiste agus go deimhin tá lón nach beag le fáil i nDún Chaoin acu seo atá ar thóir na litríochta, an tseanchais nó na staire.

Murach mé, a smaoinigh sé, ní bheadh duine ar bith anseo fós, b'fhéidir, ach é fágtha go silfeadh an deoir dheireanach fola agus a anam as i ngan fhios dó féin is don saol agus bheadh imithe cheana féin agus ar thóir lóistín i saol éicint eile.

Ní hiad na gnáthfhuaimeanna a chloisfeá i mbaile cois farraige áit ar bith ar an domhan atá i gceist agam, macasamhail na mbád iascaireachta agus na bhfaoileán ag faoileáil thart ar na hiascairí, nó na peileacáin ag tumadh sna tonnta ar thóir bidh.

Príobháideach, pearsanta agus cóngarach, caitheann an t-insealbhú isteach sa scannán muid nó is muide an bheirt sin, muide atá *close-up*, muide atá ar thóir faoistine.

Tugaim taitneamh d'amhrán a chloisim agus téim ar thóir leaganacha den amhrán.

Bíonn siad cumasach sna tuisil - tá seacht gcinn acu féin, mar aon le hainmfhocail neodracha, beomhara agus neamhbheomhara, agus na mílte féidearthacht! Agus céard a spreag iad chun an Ghaeilge a dhéanamh, agus cén cúlra a bhíonn acu? Bhuel, bíonn cuid acu ag déanamh staidéir ar an sean-Bhéarla, cuid eile ag díriú ar an nGaeilge ar bhonn teangeolaíoch chomparáideach, cuid eile ag lorg ábhar neamhghnách spéisiúil, agus cuid eile ar thóir na craice amháin.

Thuig an chosmhuintir go maith nach fada go mbeadh seansálaithe, amhais anaithnide agus murdaróirí modarthacha an treo ar thóir seod, óir agus vótaí.

* Gluais • Glossary i mullach a dteilifíseánon top of their television sets an tAlsáiseachthe Alsation ar a thóirafter him ag leámelting gréisceachgreasy bratachflag ag guairfeachfluttering caoincístrains séimhgentle leathadh tinneas aiféalacha lingering illness was spread á gcaoineadhmourning them na slánathe healthy na heasláinthe sick a riarto manage, administer nach dtruailleofaí na fialathat the vials wouldn't be contaminated na táirgí folathe blood products míchúramachcareless ginidínígerms cruth na ginidethe shape of the genie mearbhallconfusion a gcailleadh a gcroíthe buillewhose hearts would miss a beat

tabharfaidh mé a dhúshlánI'll challenge him scrogalllong thin neck á bodhradhdeafening her obair athleictritherewiring work meirgrust ag smúrthachtprowling around go teanntightly tiubhthick tréanstrong bolta righinstiff bolt i ngan fhios dóibhwithout them knowing lomnochttotally naked ar thóir rud éigin eileafter something else ar tí cnagadhabout to knock ag iarraidh sárú ar an eaglatrying to overcome the fear le neart a tola is a réasúinwith the strength of her will and her reason

Gluais • Glossary carógblack-haired woman airdheed míchinniúintill fate caidéisinquisitiveness frigháireslight smile ní shamhlófáyou wouldn't imagine cár go cluaisgrin to the ears go réchúiseachin a laidback way geolánfan glinnclear, distinct a dhallfadh thúwhich would blind you ceirdtrade an rud ar dheacra greim a fháil airthe thing that was difficult to get hold of súimínsip fiosrúinvestigating ar a thóirlooking for him geoindrone, hum boladh a allais féin chuigethe smell of his own sweat coming to him cuideachtacompany leigheassolution díbholaíochdeodarant ceist oidhreachtaquestion of inheritance os cionn cláirlaid out (dead) uisce reoiteiced water a thuairimseanhis opinion prochógahovels drochfháistinebad prophecy buagift tairbhebenefit ar nós cuma liomindifferently a shúile sáite i ngile na cathrach amuighhis eyes staring at the whiteness of the city outside marfachdeadly ag dul don éag mar cháchgoing the way of all flesh beathalivelihood bean feasafortune-teller go frimhagúilmockingly ag ceilt na seanscéine uirthihiding the old terror from her beag beann ar bhrothallindifferent to heat anamsoul an dea-scéalthe good news an drochscéalthe bad news á pholladhstabbing him a ghéaga leata faoi chosa an domhainhis legs open under the feet of the world

“Na póilíní ar thóir spraoithiománaí," arsa mise liom féin, mar tarlaíonn sin go minic anseo.

B’iomaí oíche, mar shampla, a chaith Noel McMahon agus Adrienne McGlinchey ag tiomáint thart ar Inis Eoghain ar thóir láithreán arm de chuid an IRA.

D’fhógair an coláiste teicniúil i nGaillimh, nó Institiúid Teicneolaíochta na Gaillimhe – Maigh Eo mar atá anois air, go raibh siad ar thóir léachtóir matamaitice.

B’iomaí oíche, mar shampla, a chaith Noel McMahon agus Adrienne McGlinchey ag tiomáint thart ar Inis Eoghain ar thóir láithreán arm de chuid an IRA.

Is minic a chailleadh banc éigin airgead agus bhíodh ort dul ar a thóir.

Le fada an lá, bhíodh turasóirí as tíortha tionsclaíocha na hEorpa ag tarraingt ar Éirinn ar thóir ceantar scoite, ardáilleachta.

Agus mé ar a thóir sin, d'fhoghlaim mé nach bhfuil sé éasca nó simplí an dúlra dúchasach a chosaint, agus nach bhfuil gach éinne ar aon intinn faoi céard is cothú ann.

B'fhéidir go raibh Gaeilge ag seanathair nó ag seanmháthair agus tá an mac léinn ar thóir a (h)oidhreachta.

I leabhrán a d’ullmhaigh an léachtóir le dlí in Ollscoil na hÉireann Gaillimh, an Dr Máire Mac Conghaíl, do Chumann Nuachtán Náisiúnta na hÉireann ar fheidhmiú an Achta, thug sí le fios gurb í a barúil gur cheart go mbeadh iriseoirí ar thóir eolais go rialta faoin ASF.

Tá an chuma ar an scéal nach gcuireann eagraíochtaí spóirt leas an aosa óig san áireamh nuair a théann siad ar thóir an airgid mhóir i bhfoirm urraíochta agus fógraíochta.

Thosaigh sé ag inseacht scéil dóibh faoi mhadra rua agus go tobann thosaigh sé ag seinnt foinn agus ansin, ina steillbheatha sa cheol, bhí an madra rua ag rith agus ag éalú ós na daoine a bhí ar a thóir.

Is féidir foghlaim conas léamh agus scríobh, ach is rud eile ar fad é dul chomh fada le bheith in ann leabhar maith a scríobh! Tóraíocht shíoraí atá inti! Bímse i gcónaí ar thóir na foirfeachta, rud atá dodhéanta le baint amach.

Is ann do mhná aonair, aonaránacha na ranganna oíche agus is iad a bhíonn ar thóir na bhfear.

Ón uair a cuireadh tús le lonnaíocht na nEorpach sa tSír, mealladh turasóirí a bhí ar thóir na gréine, na trá agus bhruth na farraige chun an cheantair álainn seo.

Faraor, bhí na postanna ar fad tógtha cheana ag an dream a d’oibrigh ar chúrsa mhí an Mheithimh, agus bhí orm dul ar thóir oibre arís.

Is minic in Éirinn a shamhlaítear scigphictiúr den fheirmeoir santach tipiciúil, é ar thóir deontas agus ag éileamh cóir fhabhrach an t-am ar fad.

Ní hamháin sin, ach thosaigh taiscéalaithe amaitéaracha ag tochailt go rúnda ar a fheirm agus iad ar thóir an leabhair úd.

Deir sé nach mbíodh na ceoltóirí sin in iomaíocht lena chéile ach go mbíodh siad i gcónaí “ar thóir na splaince, an mhothúcháin” agus gur éirigh leo é sin a chur in iúl fiú sa stiúideo taifeadta.

Tá na heolaithe ar thóir fianaise a fhreagróidh ceist atá á cur le fada, is é sin, an bhfuil, nó an raibh riamh, beathraí ar Mhars? Is é bun agus barr an scéil ná má thagann fianaise bheacht chun cinn go bhfuil uisce ar Mhars – nó go raibh lá den saol – tá seans maith go bhfuil, nó go raibh, beathraí air chomh maith.

Ní hionadh mar sin, agus mé ar thóir an tseomra ina mbeadh an cúrsa blaiseadh fíona ar siúl, mo shúil a bheith amuigh agam ar sheans go bhfeicfinn Darina Allen í féin.

Cé go mbainim taitneamh ar leith as na seanfhoinn, bím de shíor ar thóir ceoil úir.

Ócáid sheachstairiúil ab ea Cluiche Ceannais Iomána na hÉireann 2009 agus foireann Chill Chainnigh ar thóir na ceathrú craoibhe as a chéile, agus fir Thiobraid Árann go cíocrach ag iarraidh iad a stopadh agus an chraobh a shantaíonn gach Tiobradach a bhuachan.

Groovy man, I dig it!Samhlaigh mar sin go raibh tú ar thóir an dúshlán is mó agus tú ag iarraidh muirthéacht theicneolaíochta a thosnú.

Chuala an léiritheoir ceoil ar chaoi éigin go raibh Alan sa tír agus d'imigh sé ar a thóir! An fáth go raibh Clem Cattini, sa nuacht le déanaí ná go bhfuil sé tar éis seinnt ar cheirnín nua Paul Weller.

Agus cad a tharlóidh má iarrtar doiciméid ar dhuine a ritheann amach chuig an siopa ar thóir aráin nó go dtí an scoil chun na leanaí a thabhairt abhaile agus na doiciméid fágtha sa teach? Turas go dtí stáisiún na bpóilíní le go ndearbhófar stádas an inimircigh? Fadhb eile a bhaineann leis an reachtaíocht ná go dtabharfaidh sé ar dhaoine an chuid is measa dá nádúr a nochtadh.

Rinne an Ard-Chúirt cinneadh ag deireadh mí Dheireadh Fómhair seo caite go ndearna an stát faillí ar chearta ball den státsheirbhís nuair nár tugadh aitheantas di as a cumas i nGaeilge agus i mBéarla agus í ar thóir ardú céime.

Bronnfar an cúram tábhachtach seo air leis an chonairt inmheánach atá ar thóir fola an Taoisigh a cheansú.

Lena chois sin is dream guagach iad na meáin, agus de bharr nach ndíolfadh nuachtán riamh agus an scéal céanna ar an gclúdach gach lá, bíonn siad ar thóir scéalta éagsúla de shíor.

” Dhéanfadh léargas James anseo an chúis i gcás charthanacht an Bhreithimh Sachs agus é cromtha ar thóir rúndiamhracht na faoistine.

Spás cruthaithe do na tosaithe againne mar go raibh an freasúra go dtí sin ag ionsaí an chúil againne ar thóir na gcúl.

Séard a rinne mé - an dialann a chur i bhfoirm leictreonach i dtosach agus na hainmneacha ar fad a bhí luaite ann a chur le céile agus iad a roinnt de réir chontae agus de réir cheantair agus ansin a dhul ar thóir a thuilleadh eolais.

Agus tá coirpigh, chomh maith lena chuid iarchomrádaithe, ar a thóir.

I mbun a dhualgas arís atá sé, ag cur córa orthu siúd ar thóir aíochta, ar mhaithe leis an tír.

D’fhéadfá maidin agus neart airgid a chaitheamh ar thóir *“warm, fuzzy feeling”* ann.

Má tá tú ar thóir a leithéid bí ag faire amach do: sciath GSM a chiallaíonn nach mbeidh ort an guthán a chur ar ‘mhodh eitleáin’ nó ‘Airplane Mode’; conas a láimhseálann na callairí na nótaí is ísle; agus an tacaíocht atá taobh thiar den iPod chun an brú ar an nascóir a laghdú.

Bhí mé ag scríobh faoi dhuine a bhí ag iarraidh dul go Meiriceá ar thóir saoil nua – agus ar ndóigh ag iarraidh a bhean a mhealladh anonn leis! Síleann sé go mbeidh sé ag ‘siúl ar bheilbhit’ thall ann! Sin leagan a tháinig ó mo sheanmháthair, a chaith blianta i Meiriceá.

Tá innealtóirí ann ón nGréig, teicneoirí ón Spáinn, dochtúirí ón Iaráin, fiaclóirí ón bPolainn, múinteoirí agus spailpíní ón Afraic ar thóir oibre agus feabhas saoil.

Droim Láimhe don Seanchas ========== Cromann de Paor fé mhionscagadh ar gach focal i ngach aon scéal dar chum an Cadhnach agus é ar thóir croílár a chuid intleachta liteartha.

Shiúil Telemann na Gearmáine bóithríní na tíre ar thóir an traidisiúin.

Ag an am céanna, áfach, tugann an diabhal géarchéime in Éirinn deis taistil dúinn mar cuireann sí iachall orainn dul thar lear ar thóir na hoibre agus an deis chun aithne a chur ar chultúr iomlán éagsúil lenár gcultúr féin.

Na hAirm Ollscriosúla Úd ========= Tá sé níos mó ná deich mbliana ó rinne arm Mheiriceá, in éindí le saighdiúirí ó chomhghuaillíocht bheag (chuir Tonga 51 saighdiúir ar fáil!) ionsaí ar an Iaráic agus iad ar thóir ‘Arm Ollscriosúil’.

Thug Liz Curtis cuairt ar Inis Meáin níos luaithe i mbliana, áit a ndeachaigh sí ar thóir na carraige ar a suíodh an drámadóir Synge go minic céad bliain ó shin.

D'fhág Liz Curtis Béal Feirste ina diaidh i lár mhí Iúil agus d'imigh sí ar thóir faoisimh ó theannas na cathrach sin.