chaiteachas poiblí
public expenditure
(Beidh mé ag scríobh faoi chaiteachas poiblí agus míchothroime an mhí seo chugainn.
caiteachas gan srian
spending without restraint
Brisigí bhur dtóineachaí agus saothraígí go dian,
Nó níl rud ar bith níos measa amuigh ná caiteachas gan srian.
caiteachas
expenditure
'Is cóir gearradh siar ar an fhéilire,' a dúirt mé leis agus mhínigh mé dó mo chuid cúiseanna leis an ráiteas: 'Mura mbíonn ach seachtain i ngach coicís agus coicís i ngach mí, ní bheidh ach an dá ráithe sa bhliain: tabharfaidh muid earrach agus samhradh orthu agus ní bheidh daoine ag téamh a gcuid tithe; ní bheidh caiteachas na Nollag níos mó ann; ní bheidh na múinteoirí dod' chrá nó beidh siad ar saoire níos mó ná leath na bliana; agus thar bhuntáiste ar bith eile: ar an bhliain seo chugainn, nuair a bheas mise tríocha trí bliain d'aois beidh mé sé bliana agus trí scór agus
i dteideal dul amach ar an phinsean.
caiteachas
expenditure
Ach níor ghá go mbeadh an caiteachas, dar liom, chomh mór is atá á rá ag daoine áirithe.
caiteachas gan srian
unrestrained spending
Brisigí bhur dtóineachaí agus saothraigí go dian
Mar níl rud ar bith níos measa amuigh ná caiteachas gan srian.
ró-chaiteachas
over-expeniture
Tá an t-iaraire Máire Uí Ruairc tar éis buille a fháil mar gheall ar an ró-chaiteachas faoi thrí a bhí i gceist maidir leis an Luas i mBaile Átha Cliath.
caiteachais
expenditure
Thig le hathruithe i gcúinsí pearsanta duine a chuid caiteachais a chur bun os cionn agus tá sé rífhurasta airgead a fháil ar cairde, bíodh sé ó na hinstitiúidí airgeadais nó ó iasachtóirí neamhscrupallacha na cúlsráide.
chaiteachas
expenditure
” De réir dealraimh, in áit níos mó airgid a chaitheamh ar thaighde faoin fhuinneamh malartach, tá an rialtas ag gearradh siar ar an chaiteachas sin.
an caiteachas céanna
the same expenditure
Ag an gcruinniú mullaigh an tseachtain seo caite, thairg an rialtas in Canberra $130 milliún breise, a thrian de sin do stáisiúin nua póilíní, dá mbeadh na stáit agus na críocha sásta an caiteachas céanna a dhéanamh agus na póilíní breise a fhostú agus a íoc.
caiteachas gan srian
unrestrained spending
Brisigí bhur dtóineachaí agus saothraígí go dian
Mar níl rud ar bith níos measa amuigh ná caiteachas gan srian.
cuid den chaiteachas sin
some of that spending
Sna deich mbliana atá romhainn, caithfear suas le €100 billiún ar infheistíocht infrastruchtúir ar “oileán na hÉireann” agus dúirt Ahern go mbeadh cuid den chaiteachas sin dírithe ar tionscadail thrasteorann – bóithre, iarnróid, aibhléis agus teileachumarsáid.
caiteachas
expenditure
Deir sé chomh maith go raibh an caiteachas *per capita* ar pháistí sna scoileanna gramadaí níos airde ná mar a bhí sé sna scoileanna idirmheánacha.
a gcuid caiteachais féin.
their own expenditure.
Tá na daoine sin cúramach lena gcuid airgid, ach sa gcás seo is féidir leo toradh a fheiceáil ar obair na heagraíochta agus ar a gcuid caiteachais féin.
an caiteachas poiblí
public expenditure
Tá an caiteachas poiblí ar chúrsaí spóirt cúlaitheach, is é sin tá an dream is lú ioncaim ag soláthar an airgid chun áiseanna spóirt a chur ar fáil d’aicme níos saibhre.
ar chaiteachas poiblí
in public expenditure
Chiallódh sé sin go mbeadh orthu ciorruithe suntasacha a dhéanamh ar chaiteachas poiblí nó breis cánach a ghearradh ar oibrithe.
tomhaltachais agus caiteachais
consumerism and spending
Agus b’fhéidir gurb é an maitheas a bhainfidh daoine áirithe as na heachtraí seo ar fad ná go bhfoghlaimeoidh siad ceacht agus nach gcaillfidh siad srian orthu féin ó thaobh tomhaltachais agus caiteachais de an chéad uair eile a bheidh borradh i gceist.
caiteachas
expenditure
Dá mbeadh an ráta úis faoi chúram Bhanc Ceannais na hÉireann anois is dócha go n-ísleoidís an ráta le hinfheistíocht agus caiteachas a spreagadh.
chaiteachas rábach
rampant expenditure
Cén t-ionadh mar sin nár thug an seachtar ball déag – idir cheapacháin rialtais agus ionadaithe na gceardchumann faoi deara go raibh rud ar bith as bealach faoin chaiteachas rábach a líomhnaítear a bhí ar bun ag iar-Príomhfheidhmeanach FÁS, Rody Molloy, agus a chomhleacaithe le hairgead poiblí.
mhírialtachtaí caiteachais
expenditure irregularities
Cad é faoin Choiste um Chuntais Phoiblí? An amhlaidh nár thug siad aon suntas do mhírialtachtaí caiteachais FÁS óna gcuid tuarascálacha bliantúla?
Ar ndóigh d’inseodh duine ar bith atá fostaithe sa tseirbhís phoiblí nach nós ariamh aon airgead atá fágtha sa bhuiséad a chur ar ais sa státchiste.
chaiteachas
expenditure
Tugann sé le fios freisin go bhfuil siad ag iarraidh réiteach a fháil trí thionscal a spreagadh agus trí chaiteachas ar thógraí caipitil.
gcaiteachas
expenditure
Dúirt Catherine Connolly go mbeadh ar an dtírín beag seo, faoi mhír áirithe de chuid Conradh Liospóin, ár gcaiteachas ar chúrsaí míleata a mhéadú, dá nglacfaí le Conradh Liospóin.
mhealladh chun caiteachais
to entice towards spending
Bhí sé mar sprioc acu daoine a mhealladh chun caiteachais agus beidh de thoradh air sin, dochar breise don timpeallacht.
chaiteachas rábach
wild expenditure
Ó thosaigh an ghéarchéim gheilleagair reatha is beag seachtain nach mbíonn alt sna nuachtáin náisiúnta faoin chaiteachas rábach a bhaineann le cúrsaí Gaeilge.
chaiteachas an stáit
state expenditure
Ach más mian linn go gcaithfí leis ar an bhonn sin seachas mar phlean buile eile de chuid an Aire Uí Chuív, caithfidh pobal na Gaeilge a chinntiú go dtarlóidh díospóireacht leathan roimhré, sa dóigh is go dtig leo teacht roimh aon chlamhsán faoi chaiteachas an stáit ar an teanga (bíodh sé bunaithe ar an fhírinne nó ar an aineolas.
gcaiteachas
expenditure
Foinse Maoinithe - Foinse Easaontais
Is é an tsiocair ghearáin a bhí acu, go dteastaíonn ó Madame Pécresse, dar leo, nach mbeidh na huachtaráin ollscoile ag brath go hiomlán ar mhaoiniú an stáit mar atá siad faoi láthair agus, dá thoradh sin, go mbeidh neamhspleáchas níos mó acu i bhforbairt cúrsaí agus i gcaiteachas caipitil.
caiteachas
expenditure
Tá sé ráite sa tuarascáil, áfach, gur tuigeadh do na húdair go raibh próiseas eile ar siúl ag Feidhmeannacht Thuaisceart Éireann agus a gcomhghleacaithe abhus, faoi scáth na Comhairle Aireachta Thuaidh-Theas, le dul i ngleic le caiteachas na n-eagraíochtaí trasteorainn.
gcaiteachas
expenditure
Má ghlactar leis an phrionsabal sin, ciorruithe a dhéanamh i gcaiteachas Gaeltachta agus Gaeilge, cén fáth nach nglactar leis i dtaobh fhormhór an chaiteachais atá a dhéanamh ag an Stát, is é sin an infheistíocht ollmhór atá á déanamh go leanúnach ins na ceantair mhóra uirbeacha sa tír seo? Mar shampla an bhfuil an caiteachas atá an Stát ag déanamh sa Chóras tríú leibhéal atá lonnaithe, go príomha, ins na príomhchathracha ‘*targeted at those most in need*’? An bhfuil an lána breise a cuireadh leis an M50 i mBÁC ag freastal ar lucht na gannchoda?
An Chéad Teanga Oifigiúil
Tá airgead na Gaeltachta á chaitheamh de bharr an polasaí rialtais atá ann ó bhunú an stáit gurb í an Ghaeilge an chéad teanga oifigiúil agus go bhfuil gá lena forbairt agus lena buanú.
chaiteachas
expenditure
Tá tuilleadh fianaise ar fáil ó na haighneachtaí a chur na Ranna Rialtais éagsúla faoi bhráid na buíne speisialta a bhí ag déanamh staidéir ar chaiteachas sa tseirbhís phoiblí (nó an Bord Snip Nua) faoin athrú o bhonn a bheas ag teacht ar shaol na Gaeilge is na Gaeltachta sna blianta beaga amach romhainn.
caiteachas
expenditure
Ar an chéad dul síos, bhí ar rialtas na Fionlainne an caiteachas poiblí a laghdú.
chaiteachais
expenditure
Ní féidir a shéanadh go mbíonn an iomarca béime anois ar chúrsaí tráchtála agus ar chaiteachais um Nollaig, ach is féidir le gach duine a rogha rud a dhéanamh.
chaiteachas
expenditure
Ar ndóigh, níl sa mhéid thuasluaite ach blaiseadh beag den chaiteachas le linn an ama sin.
chaiteachas
expenditure
Bhí McGovern, iarrthóir uachtaránachta agus cáinteoir an chogaidh i Vítneam, ag moladh go ngearrfaí siar ar chaiteachas míleata SAM.
chaiteachas
expenditure
Tír Chonaill
Ach tá na blianta de chaiteachas ar chur chun cinn na turasóireachta i gceantar Ghaoth Dobhair curtha ó mhaith ag foilsiú an eagráin seo de *Lonely Planet*.
chaiteachais
expenditure
Ba bheag luach a chur údair Thuarascáil an Bhord Snip Nua ar chúrsaí Gaeilge ach bhí sé doiligh cás a dhéanamh ar a son ó tharla an tua a bheith ag titim ar achan ghné eile de chaiteachais an stáit.
chaiteachas
expenditure
Bheartaigh an chúirt nach bhfuil sé dleathach aon srian a chur ar chaiteachas a dhéanfadh corparáid ar chraolta polaitiúla de bharr go dtiocfadh a leithéid de shrian a bheith salach ar Chéad Leasú an Bhunreachta.
chaiteachas
expenditure
Maítear gur cuireadh próiseas athbhreithnithe sa tsiúl lena chinntiú go bhfaighfeadh pobal labhartha na Gaeilge luach a gcuid airgid as an chaiteachas seo, tuairim is €8m sa bhliain.
caiteachas
expenditure
Dhá oiread airgid agus dhá oiread solatháir atá i gceist, agus níl an caiteachas mór, beagán faoi mhilliún punt sa bhliain, ach tá ardú breisíoch – incremental increase – geallta acu i ndiaidh 2011.
caiteachas
expenditure
De réir mheastúchán an Choimisinéara, thiocfadh go mbeadh caiteachas de €500 milliún i gceist le teagasc na Gaeilge gach bliain agus go bhfaigheann an gnáthdhalta thart ar 1,500 uair an chloig d’oiliúint sa teanga óna chéad lá sna naíonáin bheaga go dtí go mbaintear ceann scríbe amach san Ardteist.
caiteachas
expenditure
Chuir siad deireadh leis an cháin sin agus le go leor táillí eile nach í, an mhótarcháin ina measc, agus d’ardaigh siad caiteachas an rialtais go suntasach.
caiteachas
expenditure
Ní mar sin a bhí go dtí seo, áit a raibh moltaí na Roinne Airgeadais ó thaobh caiteachas caipitiúil 2010-2016 ag teacht iomlán salach ar aon fhís rathúil do ról an Údaráis sa Ghaeltacht.
chaiteachas
expenditure
“Ní chreidim go bhfuil ceann ar bith de na páirtithe san Fheidhmeannas i bhfách le ciorruithe sa chaiteachas poiblí ar bonn ídéolaíochta, ach is beag scóp atá acu clár oibre a thógáil a sheachnaíonn gearradh siar agus dífhostaíocht ollmhór” arsa an tUasal Campfield.
caiteachas
expenditure
Na Milliúin le Sábháil
==========
Is mó an caiteachas per capita ar an oideachas i dtuaisceart Éireann ná in áit ar bith sa Bhreatain.
chaiteachas an stáit
state expenditure
Agus, mar a dhearbhaigh an Rialtas céad lá na míosa (féach an nasc ar dheis), ’sé an chéad choinníoll ná go nglacfar leis an gcáinaisnéis a ghearrann €4bn de chaiteachas an stáit agus a leagan €2bn cáin breise.
chaiteachas
expenditure
Tá an eagraíocht ag feidhmiú le blianta anuas mar a bheadh poblacht neamhspleách ann; ag déanamh cinntí faoi chaiteachas agus faoi mhaoiniú tograí, ag déanamh socruithe le hinfheisteoirí agus ag iarraidh tionscnaimh a mhealladh chun na Gaeltachta.
caiteachas
expenditure
Is leamh an rud é go mairfidh an Teach atá freagrach as an phraiseach agus go gcuirfear deireadh leis an cheann atá beagnach saor ó mhilleán!
Agus an tír báite i bhfiacha, is cóir gach caiteachas stáit a scrúdú, ach nílim ag teacht leis na tráchtairí a chuireann an bhéim ar chostas an tSeanaid mar chruthú gur chóir deireadh a chur leis.
Caiteachas
expenditure
Caiteachas Ard an Leighis
=============
Ní áibhéil é a rá go bhfuil fadhb an iomarca meáchain agus an mhurtaill ag ráta aicíde i measc daoine fásta san Astráil.
chaiteachas
expenditure
Bheartaigh siad go mba mhaith an rud é go mbeadh aitheantas tugtha ar bhealach éicint don chaiteachas sin.
chaiteachas
expenditure
Moltaí don Rialtas Nua:
=============
Tá airgead gann agus ní féidir a bheith ag súil le aon chaiteachas breise ar an nGaeilge ná ar an nGaeltacht.
chaiteachas míleata
military expenditure
Molann siad ardú mór ar chaiteachas míleata.
caiteachas
expenditure
Beo ar an Ghaoith
=========
Ba é rialtas Lucht Oibre Ramsey Macdonald a ghearr an caiteachas poiblí go fíochmhar, a ghearr 10 faoin gcéad ó thuarastail státseirbhíseach agus 10 faoin gcéad ó liúntais dífhostaíochta.
chaiteachas
expenditure
Gearrfar siar ar chaiteachas ar an oideachas, ar an taighde, agus ar an bhonneagar.
bhearna idir caiteachas
gap between expenditure
Sílim go nglactar leis go mbeidh arduithe cánach de dhíth sna blianta atá amach romhainn chun an bhearna idir caiteachas agus ioncaim an stáit a líonadh.
chaiteachas
expenditure
Ach ar chóir go ngearrfaí an cháin bhreise ar thithe (nó ar luach talaimh) ar ioncaim, ar chaiteachas (CBL), nó ar fhoinsí eile?
Is cosúil go bhfuil na heacnamaithe ar aon intinn maidir le cén cháin is mó a dhéanann dochar don fhás gheilleagair.
chaiteachas
expenditure
‘An tSamhail Nua Mhaoinithe,’ a thugtar ar a bhfuil beartaithe agus é mar aidhm aige a chinntiú go bhfaighfidh an Foras luach a gcuid airgid as an chaiteachas substaintiúil a dhéantar ar an earnáil.
an chaiteachais
expenditure
Ní chuireann na rialacha nua aon srian ar mhéid iomlán na cánach a bhaileodh rialtas ar leith nó ar mhéid an chaiteachais a dhéanfaidís.
chaiteachas
expenditure
com), agus tugtar briseadh síos ar chaiteachas na carthanachta chomh fada siar le 2006.
caiteachas a chuidíonn le
expenditure which helps
Gineann na Coláistí Gaeilge caiteachas a chuidíonn le siopaí na háite.
Is Beag an Toradh ar an gCaiteachas
little pay back on the investment
Is Beag an Toradh ar an gCaiteachas
=====================
Feictear domsa, nach raibh, le fada an lá, mórán toradh ar roinnt mhaith de na tionscnaimh éagsúla teanga, a bhfuil sé mar aidhm acu Gaeilgeoirí a dhéanamh de Bhéarlóirí.
An Roinn Caiteachais Phoiblí is Athchóirithe
Dept. of public accounts and refurbishment
D'fhógair An Roinn Caiteachais Phoiblí is Athchóirithe ar na mallaibh go bhfuil sé i gceist athbhreithniú a dhéanamh ar na liúntais a íoctar le múinteoirí sa Ghaeltacht agus le múinteoirí a bhíonn ag teagasc trí mheán na Gaeilge lasmuigh den Ghaeltacht.
Seo leanas an briseadh síos ar an gcaiteachas sin
the following is the breakdown of that expenditure
Seo leanas an briseadh síos ar an gcaiteachas sin don bhliain 2010:
**Réimse Chraolacháin Caiteachas**
Raidió na Gaeltachta, €11.
Mar thoradh ar an gcaiteachas seo
resulting from this expenditure
Mar thoradh ar an gcaiteachas seo, tá muid in ann leaganacha Gaeilge de cháipéisí teicniúla ón Aontas Eorpach a fháil, nach léitear.
chóir don rialtas an caiteachas poiblí a stiúradh
the government ought to direct public expenditure
Is beag duine nach síleann gur chóir don rialtas an caiteachas poiblí a stiúradh go ciallmhar.
an caiteachas a ghearradh siar
to cut back on expenditure
Má ghlacann tú leis go gcaithfimid an t-easnamh seo a cheartú, tuigfidh tú nach bhfuil aon rogha againn ach an cháin a ardú agus an caiteachas a ghearradh siar arís.
d’fhógair an tAire Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe
the minister for public expenditure and reform
Ábhar mór conspóide ab ea an cinneadh sin i measc lucht labhartha na Gaeilge nuair a d’fhógair an tAire Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe, Brendan Howlin, i mí Dheireadh Fómhair, 2013 go rabhthas ag cur deireadh leis na pointí bisigh agus go gcuirfí cionmhéid i bhfeidhm feasta nuair a bheadh earcú á dhéanamh.
ar chaiteachas riachtanach
on necessity expenditure
Tá teaghlaigh tar éis gearradh siar go mór ar chaiteachas riachtanach: bia, leictreachas agus breosla, gan trácht ar chaiteachas breise.
maidir le caiteachas
in regard to expenditure
Bhí titim 40% ar líon na síntiús ó bhailiúcháin sráide na heagraíochta i mbliana
Le sé mhí anuas, tá ceisteanna ann maidir le caiteachas, rialachas agus dar ndóigh tuarastal na n-oibrithe sna 8,500 carthanas atá cláraithe sa tír agus is cosúil go bhfuil tionchar na díospóireachta le feiceáil go soiléir anois.
an ceartúchán ar chaiteachas
the correction of expenditure
Ba chuma cé a bhí i gcumhacht, a fhad is a bhí an ceartúchán ar chaiteachas agus ar cháin ar siúl, bhí daoine chun buille a thabhairt dóibh ar lá an toghcháin.
Aire Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe
the minister for public expenditure and refurbishment
B’é an Aire Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe, Brendan Howlin, a rinne an cinneadh agus maíodh gur ag cur deireadh le lúb ar lár sa chóras a bhíothas.
chaiteachas an stáit
state expenditure
Tá sé in am ag saol na Gaeilge dul i ngleic leis na ceisteanna atá curtha faoi chaiteachas an stáit ar chúrsaí Gaeilge dar leis.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
