Cloisim amhráin ann fós nach raibh cloiste agam riamh roimhe sin agus tá mé ag dul go dtí an club seo le fiche bliain! Is in atmaisféar agus i gcomhluadar mar seo a chothaítear amhránaithe agus a bhfoghlaimíonn siad a gceird.

Tá a bhformhór sin ag obair le foghlaimeoirí fásta faoi láthair, ag cur eolais ar an cheird.

Fear déanta cíoracha cuir i gcás, an teaghlach ag gabháilt den cheird chéanna le 15 glúin anuas.

"Tá cur síos breá ag Breandán Ó hEithir i gcolún éigin a scríobh sé i bhfad siar ar iriseoir mar dhuine nár aimsigh a cheird, nó a théann i mbun a cheirde toisc nach léir dó nó di céard ba cheart dó a dhéanamh.

Cad é atá fágtha anois do na mílte duine gan oideachas gan cheird ar an dá thaobh den phobal? Is é an leas sóisialta an crann taca is tábhachtaí dóibh.

Óna athair a d'fhoghlaim Kawase a cheird.

Nuair a bhíonn amhránaithe sean-nóis agus seanchaithe óga an lae inniu ag foghlaim a gceirde is minic iad ag brath ar an fhocal scríofa nó ar thaifeadadh a rinneadh i bhfad siar.

Is duine é Liam a bhfuil tuiscint mhaith aige ar a cheird.

Is duine é Liam a bhfuil tuiscint mhaith aige ar a cheird.

Is rud iontach é máistrí a fheiceáil i mbun ceirde, agus is é sin a bhí mar radharc againn ar pháirc álainn an Chrócaigh ar cheann de na laethanta Féile Pádraig is breátha dá dtáinig le fada.

Ba deas an radharc Joan agus í i mbun a ceirde.

Gaeilge shaibhir, bhlasta na Gaeltachta a chleachtann Joe Steve agus sa dráma "Níor Mhaith Linn do Thrioblóid" tagann an tréith sin dá chuid, maille le ceird an ealaíontóra, chun cinn go mór.

Tuigeann sí go bhfuil ceird na filíochta aici, ach deir sí go bhfuil aiféala uirthi anois nár oibrigh sí níos crua leis an tallann atá aici a fhorbairt.

" Deir Neil fosta gur ceird atá sa chumadóireacht, go bhfoghlaimíonn sé an dóigh le rudaí a chur in ord, cad é nach dtig leat a dhéanamh le huirlisí éagsúla, cad é na láidreachtaí atá ag achan uirlis.

Ba mhian leo freisin ealaíona agus ceirdeanna traidisiúnta a fhorbairt.

Mar chúiteamh, a léitheoir, radharc agam duit ar shaol rúnda na ceirde seo.

AÓF: Cé hiad na hamhránaithe a chuaigh go mór i bhfeidhm ort? CÓCC: Chuaigh Máire Phíotair i gcion go mór orm agus mé ag tosú ar cheird na hamhránaíochta.

-Más ea, a deir sé, agus an geolán ag casadh go mall os a gcionn (an chathair go glinn géar amuigh faoi sholas an deiscirt, solas a dhallfadh thú), más ea, sin é mo cheird, cúpla ceist anois agus beimid réidh.

Anois, tá siopaí beaga ceirde agus caifí thart ar an *piazza*, agus bíonn páistí ag súgradh ina lár.

Tá cuid acu le cloisteáil beo ar an aer, agus daoine eile ag obair leo sa stiúideo, ag meascadh na fuaime nó i mbun eagarthóireachta, agus iad ag foghlaim scileanna teicniúla na ceirde.

Níl seomra dorcha, trealamh téagartha ná saineolas grianghrafadóireachta riachtanach níos mó chun pictiúr measartha maith a thógáil, ach an forbairt í an teicneolaíocht nua seo ó thaobh na grianghrafadóireachta mar cheird? In ainneoin an eolais atá ag go leor againn mar gheall ar chlódóireacht dhigiteach, comhaid, dioscaí stórála agus araile, an bhfuil muid go fóill ag smaoineamh i dtéarmaí grianghrafadóireachta agus muid ag tógáil pictiúir? Tá argóint láidir ann a deir go bhfuil níos mó tuisceana againn anois agus níos mó smachta ar na híomhánna a chruthaíonn muid.

Is cuimhin liom iriseoir amháin, fear a chaith sealanna i Vítneam, dúirt sé nuair a chonaic sé an dóigh ar iompar iriseoirí *“embedded”* iad féin le linn Chogadh na Murascaille in 2003 gur shíl sé go raibh deireadh lena cheird, gur díoladh amach gach prionsabal ar sheas seisean ar a shon.

Níl seomra dorcha, trealamh téagartha ná saineolas grianghrafadóireachta riachtanach níos mó chun pictiúr measartha maith a thógáil, ach an forbairt í an teicneolaíocht nua seo ó thaobh na grianghrafadóireachta mar cheird? In ainneoin an eolais atá ag go leor againn mar gheall ar chlódóireacht dhigiteach, comhaid, dioscaí stórála agus araile, an bhfuil muid go fóill ag smaoineamh i dtéarmaí grianghrafadóireachta agus muid ag tógáil pictiúir? Tá argóint láidir ann a deir go bhfuil níos mó tuisceana againn anois agus níos mó smachta ar na híomhánna a chruthaíonn muid.

* Gluais • Glossary úrscéalnovel gráinhatred shamhlaigh séhe imagined údar bróidreason to be proud brúpressure déistindisgust ní túisceno sooner scíthrest bata agus bótharthe sack cloí leis an spriocto stick to deadlines sobalcólaísoapaholic mealltabeguiled sáiteengrossed fuil ina chuisleblood in his veins anáil ina pholláiríbreath in his nostrils ruaig séhe banished néaróganerves mírpiece airdattention torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone a leannán nuaher new boyfriend lán de chacfull of shit giúmar an leithristoilet humour dleachtaroyalties go borbabruptly go searbhasachsarcastically ag caint seafóidetalking rubbish sáiteánjibe otharpatient a ainm baistehis first name gearáncomplaint údarreason chaon duineeach of us ciontachguilty tostsilence mar is iondúilas usual cruógachbusy garmhacgrandson cionaffection a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease in éindí léialong with her sách ísealin a low voice béimstress ar bís le thú a fheiceáildying to see you tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you dearmadachforgetful contúirteachdangerous d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight airecare go mífhoighdeachimpatiently aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work díomhaoinidle docharharm cuideachtacompany aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst curtha amúwasted leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him coscban seafóidrubbish iarrachteffort chéad Chomaoineachfirst hold Communion ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day an mac drabhlásachthe prodigal son brionglóiddream den seandéanamhof the old kind greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable deisopportunity smaoineamhidea ar scáileánon screen aiféalaregret an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing greimbite ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming i mbun trodaengaged in fighting iontas na n-iontassurprise surprise iriseoirjournalist taithíexperience comhiriseoirfellow journalist mionsciortamini-skirt beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade

* Gluais • Glossary úrscéalnovel gráinhatred shamhlaigh séhe imagined údar bróidreason to be proud brúpressure déistindisgust ní túisceno sooner scíthrest bata agus bótharthe sack cloí leis an spriocto stick to deadlines sobalcólaísoapaholic mealltabeguiled sáiteengrossed fuil ina chuisleblood in his veins anáil ina pholláiríbreath in his nostrils ruaig séhe banished néaróganerves mírpiece airdattention torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone a leannán nuaher new boyfriend lán de chacfull of shit giúmar an leithristoilet humour dleachtaroyalties go borbabruptly go searbhasachsarcastically ag caint seafóidetalking rubbish sáiteánjibe otharpatient a ainm baistehis first name gearáncomplaint údarreason chaon duineeach of us ciontachguilty tostsilence mar is iondúilas usual cruógachbusy garmhacgrandson cionaffection a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease in éindí léialong with her sách ísealin a low voice béimstress ar bís le thú a fheiceáildying to see you tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you dearmadachforgetful contúirteachdangerous d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight airecare go mífhoighdeachimpatiently aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work díomhaoinidle docharharm cuideachtacompany aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst curtha amúwasted leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him coscban seafóidrubbish iarrachteffort chéad Chomaoineachfirst hold Communion ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day an mac drabhlásachthe prodigal son brionglóiddream den seandéanamhof the old kind greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable deisopportunity smaoineamhidea ar scáileánon screen aiféalaregret an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing greimbite ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming i mbun trodaengaged in fighting iontas na n-iontassurprise surprise iriseoirjournalist taithíexperience comhiriseoirfellow journalist mionsciortamini-skirt beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade

Cruthaíonn an lucht siamsaíochta sráide spiorad carnabháil agus tú ag siúl thart ag sú isteach na radharcanna thart timpeall ort, mná na hoíche i mbun a ngnó i gceantar na soilse dearga, cuir i gcás, agus iad gualainn ar ghualainn le siopaí ceirde agus caifí beaga teolaí.

” Thóg sé tamall ar Aoife a ceird a fhoghlaim agus deir sí féin go raibh sí go dona mar láithreoir i lár na nóchaidí nuair a thosaigh sí ag déanamh trialacha scáileáin ar dtús.

Cén duine nach bhfostódh dream a oibríonn go crua, a bhíonn in am, a bhfuil scileanna maithe sna ceirdeanna acu, agus a thaispeánann meas?Ba mar an gcéanna d'Éireannaigh é, go deimhin, fiche bliain ó shin.

Sé sin nuair a tháinig sé chuige, chomh fada lena ghnó féin, pé rud a déarfadh sé, sa chroí istigh thuig sé go raibh an cheird aige.

Chuir Rialtas na hÉireann maoiniú ar fáil don Basotho Pony Association agus chaith roinnt de na treoraithe i Malealea am in Éirinn ag traenáil dá gceird.

Ansin, tháinig Lochlannaigh, as Éirinn is dócha, agus rinne siadsan a lán ceirdeanna agus trádála.

An rud is mó a spreagann é ná fairsinge agus éagsúlacht an chine dhaonna agus luann sé Edward Hopper, Caravaggio agus Francis Bacon mar chuid de na mórealaíontóirí a chuaigh i bhfeidhm air agus é ag foghlaim a cheirde.

Ar ndóigh tá ceirdeanna eile agus níl tóir ar bith orthu (iriseoirí, mar shampla) agus fágtar faoi míbhuntáiste iad sa gcóras pointí a úsáidtear d’inimircigh.

Is iontach na patrúin luasctha is féidir a chruthú leo, agus is casta an cheird í.

Ceird atá sa tiomsú airgid.

Tá cúpla siopa deas ceirde ann agus tá iarsmalann bheag an-mhaith sa chearnóg, in aice leis an oifig turasóireachta.

Tá an-chuid uirlisí ceirde le feiceáil ann, sábha, céachtaí, agus muileann ina measc.

Níl aon ghá le heagarthóir, le húinéir ná le cárta NUJ anois le do leagan féin de cheird na hiriseoireachta a chleachtadh.

Mura bhfuil lucht Fhianna Fáil oilte ar a gceird faoin am seo – i ndiaidh dóibh a bheith i mbun rialtais le fada – níl mórán dóchais i ndán dóibh.

Agus cionn is go dtéann an clár amach beo ar TG4, caithfear réamhchomórtas a reáchtáil sa dóigh is nach maireann an comórtas níos faide ná fad an chláir féin!Léiríonn seo ar fad an oiread suime is atá ag daoine sa cheird anois – rud atá go hiontach nó níl sé i bhfad ó shin ó bhí an t-iomrá ag dul thart go gcuirfí deireadh leis an chomórtas mar go raibh laghdú chomh mór sin tagtha i líon na rannpháirtithe.

Mar sin, caithfidh go sealbhaíonn damhsóirí an cheird seo trí phróiseas osmóise.

Agus ní hé gur fhoghlaim sé an cheird ó ghnáthphuipéadóir ach an oiread, ach d’fhoghlaim sé í ó na puipéadóirí is mó a bhfuil aithne orthu ar domhan – The Jim Henson Company.

Ach nuair a fhoghlaimíonn tú mionsonraí na ceirde, éiríonn sé an-deacair ar fad.

Tá roinnt ceachtanna foghlamtha agam faoi sin, mar tá a fhios agam go raibh mé i bhfad ró-uaillmhianach mar léiritheoir, nuair nach raibh mé eolach go leor ar an cheird, agus ag iarraidh rudaí a bhaint amach nach bhféadfaí a bhaint amach.

Cé nár bhuaigh foireann na scoile Craobh na hÉireann, údar mór díomá do Sheán Óg, bhí sé ag foghlaim a cheirde an t-am ar fad.

**John Luke** I ndiaidh dó an scoil a fhágáil, b’éigean airgead a shaothrú agus bhí air ceird a fhoghlaim sa longlann.

Seo mar a tharla: ar dtús cheannaigh mé luach fiche million de scaireanna i do pháipéar nuachta féin – Beo Ar Éigean! Theastaigh uaim tacaíocht a thabhairt duitse go pearsanta mar scríbhneoir den scoth, agus bhí mé ag iarraidh tacaíocht a thabhairt fosta do na hiriseoirí bochta a bhíonn ag streachailt le ceird na scríbhneoireachta, leithéidí Bhreandán Delapdancer agus Cholm Mhic Seilide.

Cad tuige mar sin nach bhfuil aon suim ag fir tabhairt faoin cheird? CMÉ, Mary Hanafin agus FG ag déanamh dóigh dá mbarúil? Deir múinteoirí áirithe go bhfuil siad buartha go gcuirfear ina leith gur péidifiligh iad.

Is dóigh liom go bhfuil an-tábhacht leis an dá ghné sin, taobh an duine féin agus taobh na ceirde nó na teicneolaíochta.

D’fhoghlaim mé struchtúr a chuir ar mo shaol, agus an cheird is tábhachtaí – rudaí a chríochnú.

Ceird stáitse go smior iontu.

Bhí sé iontach deas a bheith obair leosan, ag foghlaim na ceirde, cineál.

Sa cheird seo, níl agat ach b’fhéidir, .

Mar a thuig na déithe a d’imigh roimhe – Richard Burton ‘The Spy who Came in from the Cold’, Marlon Brando ‘On the Waterfront’ agus Paul Newman ‘Cool Hand Luke’, is é an bua is tábhachtaí a thugann aisteoir scannáin chun a cheirde leis ná an rud ar a nglaoímse ‘socaireacht íostach’.

An té a bhfuil ceird aige ach go seáineann duine eile nach bhfuil an cheird i gceart aige, níl aon olc go dtí é.

Sa leabhar ‘*Outliers*’ le Malcolm Gladwell, cíorann sé an nós go caithfear 10,000 uair a chur isteach in aon cheird chun teacht ar an saineolas, bíodh sé sin ar an ngiotar, an piano nó i sampla amháin atá aige, ag clárú ríomhaire.

Tá Verón ar dhuine de chúigear imreoirí a roghnaíodh atá i mbun a gceirde i dtír dhúchais an bhainisteora agus is léir nach míbhuntáiste é bheith ag imirt sa tsraith seo de réir dhearcadh Maradona.

Dua Tosaigh na Ceirde ======== D’inis sé dom cé chomh deacair is a bhí sé foilsitheoir a fháil le haghaidh a chéad úrscéal, *‘The Commitments’*.

Samhlaigh na híomhánna a thugann an cheird sin don léiritheoir.

”* Is Bách Lucht Aon Cheirde =============== I measc na gcairde míchlúiteacha atá ag Soros, tá Mikhail Khodorkovsky, iarcheannasaí Ola Yukos, a raibh sócmhainní arbh fhiú níos mó ná $30 billiún carntha aige ag aois 32 sa ‘phríobháidiú’ iarshóivéadach de mhaoin faoi úinéireacht an stáit i gceantanna rigeáilte.

Chuaigh mé chun cainte le hAodán le déanaí agus roinn sé go leor dá chuid smaointe i dtaobh ceird na réiteoireachta liom.

*‘Honey traps’* nó ‘póg-agus-inis’ a thugtar ar a leithéid de chleachtas i mbéarlagair na ceirde.

Ba cheart dhúinn nuair a thairg siad, sna seachtóidí, an cheird a mhúineadh dhúinn.

Níl fanta go feidhmiúil is go rafar sa cheird anois ach an mionlach.

Bhí baint ag an Spáinneach le campa leadóige Carlos Moyá, a bhí ar an imreoir ab fhearr ar domhan i ndiaidh réimeas Phete Sampras i 2002, agus chaith Daithí mí ann ag foghlaim na ceirde ó Charlos.

Chaith Stynes trí bliana ina dhalta ag foghlaim a cheirde mar pheileadóir Astrálach.

Bheadh Éamó Ó Caoimhnis ar ais… Ach, a deir Balor leis féin… Ach fan bomaite, a deir sé… Nach bhfuil mantóg ar Éamó cheana féin, nuair nach bhfuil cead aige a ghob a oscailt faoi chúrsaí na hEorpa ná faoi chúrsaí airgeadais ná faoin reifreann mór seo? Nach gasta mar a d’fhoglaim Micky Martin a cheird ón Eaglais Chaitliceach? Ach i ndeireadh na dála, nach Caitlicigh mhaithe dhílse iad muintir Fhianna Fáil? Agus nach dílis atá Ó Caoimhnis don pháirtí agus don tír agus don chreideamh - cibé creideamh féin a bhfuil sé dílis dó.

Tá cúrsa acu a mbeidh sé mhí acu sa choláiste mar a bhfaighidh tú ceird an cheamara agus dearadh ar an ríomhaire, agus bíonn sé mhí taithí oibre ann.

Fear de na hardstiúrthóirí ag BBC Alba, Alan Esslemont, is ag TG4 a d’fhoghlaim sé an cheird i dtosach.

Le linn na seachtaine beidh cur i láthair ar leictreonaic, ceirdeanna, oíche bia agus caint ar ghrúdú baile.

Sean-nós Chúiseamh na hEalaíne ============= Is seanchleachtadh le fada i measc ealaíontóirí agus ceoltóirí a gceird a úsáid chun aird a tharraing ar éagóir agus ar mhí-úsáid údaráis ar nós *‘Anarchy in the UK’* leis na Sexpistols agus *‘Blowin’ in the wind’* le Bob Dylan, *‘A change is gonna come’*, le Sam Cooke agus ‘O, Mo Bheirt Phailistíneach’ le Michael Davitt.

D’iarr sé orm agallamh beirte a scríobh, ach ní raibh tuiscint cheart agam ar an cheird ar chor ar bith.

Dírithe ar dhreamanna áitiúla don chuid is mó, tá neart cumainn siúil, teanga, tuismitheorachta, teicneolaíochta, ceirde agus cultúir ann.

“Ní bhaineann rún na faoistine liomsa ná le mo cheird,” a dúirt Santa, agus é ag míniú do Bhalor go raibh cead aige na litreacha a scríobh daoine chuig Santa a léamh.

B’fhéidir, sula mbíonn sé rómhall, go mba chóir tráchtairí maithe arb í an Ghaeilge a dteanga mháthartha – Seán Bán Breatnach, Mícheál Ó Sé, Antaine Ó Conghaile, Gearóidín Nic an Iomaire, Pádraic Ó Sé gan ach dornán a luadh – a thabhairt le chéile agus iad a chur i mbun foclóra ar leith ina mbeadh focail agus nathanna dúchasacha, oiriúnacha agus a chuideodh le tráchtairí óga an cheird a fhoghlaim.

Ní ba thábhachtaí fós, d’fhoghlaim an Rianach feirmeoireacht i dtír thirim faoi stiúir Meehan agus bhain sé an-tairbhe as an gceird seo ina shaol abhus.

Uisce faoi bhrú ard á chur go domhain faoi thalamh leis an ngás atá ann a bhrú aníos, mo léamh místuama féin ar an gceird sin, is chonac comharthaí go leor ag cur ina choinne.

Scríobhann sé in áit amháin: ‘Léitheoir is ea an criticeoir liteartha go bunúsach’, rud a chuireann seanáiteamh Brooks i gcuimhne dúinn óna leabhar cáiliúil mar gheall ar cheird léitheoir na filíochta, The Well Wrought Urn, ceird a bhí bunaithe ar chreathlach neamhspleách inmheánach an dáin féin, nó an ‘independent poetic structure’ a nochtfaidh an léitheoir stuama.

Aghaidh Siar ====== Bhí gnaoi an phobail riamh le Cheiro is léir, fiú iad siúd a bhí amhrasach ina leith agus nár thug suntas do cheird na fáistine trí chéile, an scríbhneoir Samuel Langhorne Clemens (nó Mark Twain mar ab fhearr aithne air) san áireamh.

Idir daoine bheith i mbun téacsála, scimeála ar an idirlíon nó ag breathnú ar an mbosca sa chúinne, níl aon dul as ach go bhfuil ceird an chomhrá sa phub, mar a bhí, faoi bhagairt.

Má tá tríocha bliain caite agam le ceird na filíochta, b'annamh gan seacht ngad eile le scaoileadh agam le mo linn.

Agus beidh gártha molta an tslua agus gongannaí uilig na ceirde tuillte go maith aige.

Tá Irving ag titim i ngrá le Sydney – cé a thógfadh sin air? Dhéanfadh sí biata blasta dá chuid cliantaí, ach í a thabhairt isteach i rún na ceirde leis.

An uair úd, slí bheatha ab ea ceird agus ceol an cheird a bhí againne.

An uair úd, slí bheatha ab ea ceird agus ceol an cheird a bhí againne.

Bhí sraith de cheoltóirí cónaitheacha ansin acu agus cuid acu ba mháistrí ar a gceird iad.

Gheobhaidh an léitheoir spléachadh ní hamháin ar ealaín na ceirde ach ar an chleasaíocht a bhíonn ar bun i seomraí nuachta na tíre.

Marcanna uirthi a thuigfeadh lucht ceirde.

Ar ndóigh is ceird í an scríbhneoireacht, caithfear í a chleachtadh agus í a fhoghlaim.

D’fhág sé an scoil agus d’fhoghlaim sé ceird an táilliúra ó fhear áitiúil agus gan é ach trí bliana déag d’aois.

Beidh an-ráchairt ar aistritheoirí a bhfuil Gaeilge mhaith acu sna blianta atá amach romhainn, mar a mhíníonn Áine Ní Chonghaile, stiúrthóir an chomhlachta Europus Teoranta atá ag tairiscint trí chúrsa dóibh siúd ar mian leo an cheird a fhoghlaim.

Beidh an-ráchairt ar aistritheoirí a bhfuil Gaeilge mhaith acu sna blianta atá amach romhainn, mar a mhíníonn Áine Ní Chonghaile, stiúrthóir an chomhlachta Europus Teoranta atá ag tairiscint trí chúrsa dóibh siúd ar mian leo an cheird a fhoghlaim.

Ní hé amháin gur buachaill bó é Seán Greif, ach tá ceird na smuigleála beithígh foghlamtha aige ar theorainn na Bolivia.

Ní ceird í an iriseoireacht a réiteodh le gach éinne, Ach is ceird í a thuigeann Robert McMillen.