Ba í an t-aon chúis sóláis a bhí ann do Bhalor sa chéad eagrán den iris úr ná go raibh tús áite aige féin ar an chuach chantalach sin Antaine Ó Fartacháin, "An Rógaire Dubh" féin.

D'fhoghlaim mé cuid mhór faoin tsaol, agus faoin Ghaeilge go háirithe, ó mhuintir na Gaeltachta, Chan amháin in Éirinn, ach thall i Nua-Eabhrac fosta.

Tá aontachtaithe frith-Chomhaontaithe oiread sin ar bís ag iarraidh cruthúnais go bhfuil an IRA - agus an IRA amháin, chan na dílseoirí - ag briseadh a shosa cogaidh, go gcreidfidh siad rud ar bith.

Tarlaíonn sé sin mar go bhfuil muid ag craoladh mar chuid de sheirbhís Bhéarla agus chan ar sheirbhís d'ár gcuid féin.

Is fíor-Phoblachtánaigh iad an SDLP agus Fianna Fáil, fíoroidhrí fhealsúnacht Tone a thug iarraidh Caitlicigh, Protastúnaigh agus Easaontóirí a thabhairt le chéile, "chan ionann agus páirtithe eile," dar le Byrne.

"Chan fhacthas domh go raibh an saibhreas céanna i nGaeilge ach de réir a chéile tuigeadh domh go gcaithfinn pilleadh ar ais arís, leis an *cliché *sin a úsáid, ar thobar an dúchais agus athshealbhú a dhéanamh ar mo dhúchas féin.

"Sin an rud fá Frank," arsa sise léi féin, "chan ag suirí lena chuid airgid a bíos sé cibé.

(Níl an tír sin ach fiche míle ó Learpholl agus tá muid ábalta S4C a fháil go soiléir anseo, ach chan TG4!) *Scousers *a thugtar orainn agus cé go bhfuil a lán dílseoirí anseo freisin, tuigeann an chuid is mó de bhunadh na háite an tionchar a bhí ag na hÉireannaigh ar Learpholl trí na blianta.

"Samhlaigh dá mbeadh comhlachtaí déanta Semtex nó Kalashnikov ag cur fúthu anseo! Bheadh fearg as cuimse ann! Ach is cosúil gur cás difriúil é seo, mar úsáidtear airm Raytheon thar sáile le daoine eile a mharú, chan Éireannaigh.

Cad é mar is féidir a bheith cinnte fá iompar an UUP sa todhchaí? Cad é fá na dílseoirí atá ag baint úsáide as na hairm atá acu - scaoil siad urchair leis an PSNI seachtain ó shin! Tá cinnteacht ag teastáil ó achan dhream, chan amháin ó aontachtaithe.

Ar an dóigh seo, bhí McKeown agus Campbell ábalta bualadh le hiarphóilíní agus a ndearcadhsan a fháil, chan amháin ar chúinsí na coimhlinte, ach ar chostas daonna an fhoréigin, ar an rud a spreag daoine le dul isteach san RUC, agus mar sin de, dul taobh thiar de *stereotype "an black bastard.

(Chan ionann agus na dílseoirí atá sásta a admháil go ndearna siad rudaí uafásacha.

Náisiúnachas atá ann, chan poblachtánachas.

"Ba é an dóigh a ndearna siad anseo é, chan ionann agus i nDoire, ná fríd *block voting*," ar sí.

Is cuimhin liom eachtra amháin ag am lóin, áfach, nuair a thosaigh Sasanach mná (chan mise!) a chaint faoina dearcadh ar an Mhaighdean Mhuire.

Arís, da mbeadh droichead stairiúil, tarraingteach mar seo i dtír ar bith eile san Eoraip, dhéanfaí iarracht é a chaomhnú, chan é a scrios.

* Gluais • Glossary fríd ghloine dhorchathrough a dark glass smúidmist, murkiness bréagachfalse is annamhit is seldom mionrudaíminor things doiléirvague i sruth na éiginnteachtain the stream of uncertainty glas ceart na gcuibhreannthe correct green of the fields sin an tuigethat's why ag stánadh amachstaring out léanalawn ag croitheadh a gcinnshaking their heads íomhánnaimages iontassurprise machnamh ceartproper thinking scáileánscreen ag preabadhjumping bladhaire coinnlea candle flame eachtraíevents chan éthat's not it dá thairbhe sinbecause of that rudaí neamhiontachaunexciting, ordinary things ar bharr na mbeannon the cliff tops an lá fá dheireadhthe other day ag coimhéad ar thonnta ag briseadh go díbhirceachwatching waves breaking with ardour substaintsubstance dá dtitfeadh mo chorp de bharr na mbeannif my body fell from the top of the cliffs taoidetide fiúntasworth gníomhact nó a mhalairtor the opposite blaiseadhtaste gan rud ar bith bheith gnóthaithe agam as m’aistearwithout having gained anything from the journey fuaimeanna fánachaoccasional noises díoscadhcreaking coiscéimeanna folmhaempty footsteps stánadh fadaa long stare craos na tineadhthe roaring fire dromchlasurface cha dtig liomI can't cha dtig liom í á threorúI can't guide it déanaim iarracht a gciall a scaoileadhI try to release their meaning le rachtanna fiáinein wild fits seileogaspits sáthadh scinethe stabbing of a knife aonarachsolitary staidéarthalevel-headed teas an phaisinthe heat of passion breithbirth a cheiltto hide anáilbreath is annamhit is seldom fiúntachworthwhile dathanna seachantachaelusive colours goitsecome on, come here neadrachanests seanbhallógaíold ruins deifrehurry cha raibh faill aigehe hadn't the time contráiltewrong go brách síoraíever ag déanamh iontaiswondering i bpeannaireacht chruinn shlachtmharin accurate neat writing stócach ógyouth bodhardeaf pian a fhuilstinto suffer pain mo bheomy life lena dhornwith his fist le mé féin a chosaintto protect myself ní léimfinn amach as a bhealachI wouldn't jump out of the way cinneadhdecision cinntídecisions go fadálachslowly chan fhuil an cinneadh déantathe decision has not been made déanaim mo chac agus mo mhúnI defecate and urinate cuideachtúilhelpful athrú séasúrthe change of seasons de ghlanmheabhairoff by heart gialljaw gobachprotruding gruaig fhionnblond hair dóighiúlachtbeauty tarraingteachattractive rud inteachtsomething buaireamhsorrow ag bruidearnaighthrobbing coimhthíochstrange idir barra na gcrannbetween the tops of the trees ag iarraidh mairstin airtrying to live on it nimhneachsore bhlais mé an phianI tasted the pain tchíthear domhit seems to me go dianstrictly samhailimage mar nach bhfuil sé de dhánacht ionam a bheith éagsúilbecause I haven't got the guts to be different daonnachtaíhumanist an cine daonnathe human race bréanfoul an bréantas a cheiltto hide the foulness cumhráin bhréigefalse perfumes lofarotten gnásanna sóisialtasocial customs béasamanners seanseiteannaold sets ag foscladhopening ag scamhadhpealing creatlachframe-work creidbheáilto believe scigdhráma an tsaoilthe farce of life de réir mar atáthar ag dréimas is expected táirgíproducts caiteoir eiseamláireachexemplary spender lúcháireachjoyous teorainneacha luaisspeed limits ag cailleadh foighdelosing patience sceadamánthroat mo bhrú folamy blood pressure sciathánarm go hionraice is a thiocfadh liomas honestly as I could comhairleadvice díomádisappointment sólassolace lagmheasarthachtrather small amount ag tochailtdigging

* Gluais • Glossary fríd ghloine dhorchathrough a dark glass smúidmist, murkiness bréagachfalse is annamhit is seldom mionrudaíminor things doiléirvague i sruth na éiginnteachtain the stream of uncertainty glas ceart na gcuibhreannthe correct green of the fields sin an tuigethat's why ag stánadh amachstaring out léanalawn ag croitheadh a gcinnshaking their heads íomhánnaimages iontassurprise machnamh ceartproper thinking scáileánscreen ag preabadhjumping bladhaire coinnlea candle flame eachtraíevents chan éthat's not it dá thairbhe sinbecause of that rudaí neamhiontachaunexciting, ordinary things ar bharr na mbeannon the cliff tops an lá fá dheireadhthe other day ag coimhéad ar thonnta ag briseadh go díbhirceachwatching waves breaking with ardour substaintsubstance dá dtitfeadh mo chorp de bharr na mbeannif my body fell from the top of the cliffs taoidetide fiúntasworth gníomhact nó a mhalairtor the opposite blaiseadhtaste gan rud ar bith bheith gnóthaithe agam as m’aistearwithout having gained anything from the journey fuaimeanna fánachaoccasional noises díoscadhcreaking coiscéimeanna folmhaempty footsteps stánadh fadaa long stare craos na tineadhthe roaring fire dromchlasurface cha dtig liomI can't cha dtig liom í á threorúI can't guide it déanaim iarracht a gciall a scaoileadhI try to release their meaning le rachtanna fiáinein wild fits seileogaspits sáthadh scinethe stabbing of a knife aonarachsolitary staidéarthalevel-headed teas an phaisinthe heat of passion breithbirth a cheiltto hide anáilbreath is annamhit is seldom fiúntachworthwhile dathanna seachantachaelusive colours goitsecome on, come here neadrachanests seanbhallógaíold ruins deifrehurry cha raibh faill aigehe hadn't the time contráiltewrong go brách síoraíever ag déanamh iontaiswondering i bpeannaireacht chruinn shlachtmharin accurate neat writing stócach ógyouth bodhardeaf pian a fhuilstinto suffer pain mo bheomy life lena dhornwith his fist le mé féin a chosaintto protect myself ní léimfinn amach as a bhealachI wouldn't jump out of the way cinneadhdecision cinntídecisions go fadálachslowly chan fhuil an cinneadh déantathe decision has not been made déanaim mo chac agus mo mhúnI defecate and urinate cuideachtúilhelpful athrú séasúrthe change of seasons de ghlanmheabhairoff by heart gialljaw gobachprotruding gruaig fhionnblond hair dóighiúlachtbeauty tarraingteachattractive rud inteachtsomething buaireamhsorrow ag bruidearnaighthrobbing coimhthíochstrange idir barra na gcrannbetween the tops of the trees ag iarraidh mairstin airtrying to live on it nimhneachsore bhlais mé an phianI tasted the pain tchíthear domhit seems to me go dianstrictly samhailimage mar nach bhfuil sé de dhánacht ionam a bheith éagsúilbecause I haven't got the guts to be different daonnachtaíhumanist an cine daonnathe human race bréanfoul an bréantas a cheiltto hide the foulness cumhráin bhréigefalse perfumes lofarotten gnásanna sóisialtasocial customs béasamanners seanseiteannaold sets ag foscladhopening ag scamhadhpealing creatlachframe-work creidbheáilto believe scigdhráma an tsaoilthe farce of life de réir mar atáthar ag dréimas is expected táirgíproducts caiteoir eiseamláireachexemplary spender lúcháireachjoyous teorainneacha luaisspeed limits ag cailleadh foighdelosing patience sceadamánthroat mo bhrú folamy blood pressure sciathánarm go hionraice is a thiocfadh liomas honestly as I could comhairleadvice díomádisappointment sólassolace lagmheasarthachtrather small amount ag tochailtdigging

Is iad na daoine atá i bpostanna cléireachais agus riaracháin, agus chan amháin na daoine sin i bpostanna sinsearacha, a bheas thíos leis.

Chuir sé in aithne Seoirse agus cibé cotadh a bhí air roimhe sin, d’imigh sé, agus má thosaigh sé a chaint, chan ar leathchois a rinne sé é.

An amhlaidh go bhfuiltear ag maíomh go dtarlaíonn a leithéid go rialta agus go mbíonn feidhmeannaigh de chuid na Roinne ag sceitheadh eolas rúnda ina gcuid comhad chuig iriseoirí gan oiread is nóta a bhreacadh faoi? Is ar éigean é! Droim láimhe don ghnáthphróiseas ======= Is léir go bhfuil neart ceisteanna fós le freagairt ag an Aire McDowell, chan amháin faoin iarratas áirithe seo ach faoin dóigh a thug sé droim láimhe don phróiseas atá leagtha amach ag an Stát fá choinne cáipéisí rialtais a scaipeadh.

Ach dúradh nach raibh na liricí Béarla ar eolas ag formhór na tíre ach an oiread, agus níor chan na himreoirí ar chor ar bith! I ndeireadh na dála, cheap daoine go mba cheart dóibh leagan dátheangach a chanadh.

AÓF: Agus chas tú corramhrán freisin agus tú ansin! TC: Sin eolas rúnda agus ba cheart é a choinneáil faoi rún! Ní amhránaí mé ar chor ar bith, ach chan muid chomh maith agus muid ansin.

Chan ionann agus Conradh Nice, measadh go mbeadh sé "mí-dhaonlathach" iarraidh ar phobail na dtíortha a dhiúltaigh don Bhunreacht vótáil in athuair, agus dá bharr sin, is faoi na parlaimintí náisiúnta a bheas sé an conradh úr a dhaingniú.

Mar a dúirt an té a dúirt é, is aitheantas é gur *über-*Ghael mé! Ach, chan jab furasta í an mholtóireacht seo.

” Óir is é an toradh is mó atá ar an volte face a rinne sé ar an cheist seo ná go bhfuil dochar mór déanta, chan amháin dá údarás mar Thaoiseach, ach do sheasamh an Aire Airgeadais (tar éis a chéad cháinaisnéis a chur de), an Aire Sláinte (an té is mó a luadh leis an phlean) agus an Tánaiste (nach raibh ábalta éirí amach na gcúlbhinseoirí a chur faoi chois) fosta.

Bhíothar ag plé líon na ndeisceartach (SaorStátairí mar a deir an chuid sin acu nár fhág riamh an freangadh ama ina bhfuil siad) agus ráiteas roinnt polaiteoirí ó dheas gur easpa tírghrá a sheol na slóite aneas, chan an fhírinne lom go gcosnaíonn buidéal Lucozade €1.

Chan go bhfuil mé ag déanamh a dhath contúirteach.

Chomh maith leis an chleachtas seo a bheith ina oilbhéim airgeadais, tugann sé buntáiste as cuimse don Aire in olltoghchán, chan amháin i gcoinne iarrthóirí an fhreasúra, ach i gcoinne iarrthóirí a pháirtí féin fosta.

Chan eil farpais eile leithid seo ri fhaighinn san Roinn Eòrpa.

Chan fhaod barrachd air còignear a bhith anns gach còmhlan.

Bhí sé deas a bheith ag caint leis i mBéal Feirste faoi shíocháin, chan ionann agus áit a d’fhág sé cúpla lá roimhe.

Ní shamhlófá go mbeadh athréimniú teanga le háireamh ar cheann de phríomhthosaíochtaí aon cheannaire stáit le linn ré chomh éiginnte sin, ina raibh chan amháin slándáil is flaitheas na tíre faoi bhagairt mhór, ach ina raibh bunluachanna na sochaí i mbaol chomh maith.

"Gníomhartha cogaíochta", chan dúnmharú a bhí sa dá, bhuel, dúnmharú, dar le Richard.

Cá háit eile a dtosódh sé ach i Sráid na Cathrach – chan sráideanna na cathrach móire atá tréigthe go hiomlán ag na hÉireannaigh – a gcuid tithe agus a gcuid árasán díolta i bhfad ó shin le muintir na Baváire – ach an baile beag sin i gContae an Chláir, áit a gcruinníodh na scaiftí móra ag tús mhí Iúil gach bliain le sult agus pléisiúr a bhaint as Willie Week (mar a thugadh na ceoltóirí air), nó Veak Villie (mar a thugann lucht óil na Gearmáine air – iad siúd nach bhfuil i dtaithí ar an Guinness).

Is cineál comhtharlú iontach é, ach bhog sí go Trondheim cúpla bliain ó shin! (Chan mórán de chomhtharlú atá ann le bheith réasúnta, ach amháin nár mhothaigh mé riamh iomrá ar Trondheim go dtí mí ó shin.

Na mic léinn a d’fhreastail ar Ollscoil Uladh ag Cúil Raithin, ar náisiúnaigh iad a mbunús, dhearc siad ar Phort Stíobhard mar bhaile, chan Cúil Raithin.

org/) Fada’n lá ó shin, nuair a bhí mé ag déanamh aChan sórt iarrachta slí bheatha a bhaint amach mar dhamhsóir gairmiúil (réamh-Riverdance), bhunaigh mé féin agus roinnt damhsóirí comhlacht ar thug muid “Dubhaltach” air.

Is iomaí seanfhocal a bhaineann le ballaí i nGaeilge ach, chan ionann agus seanfhocail eile, tá siad in oiriúint do shaol an lae inniu i mBéal Feirste.

Tá muid uilig bródúil as an teanga ársa Cheilteach seo agus tuigeann muid an tábhacht a bhaineann léi, chan amháin ar bonn pearsanta don té a labhras í, ach ar bonn áitiúil go sóisialta chomh maith, agus go fiú, ar bonn náisiúnta.

Gliomaigh, sliogáin dhubha, breallaigh agus a leithead, agus chan daor a bhí siad.

FOINSE Agus ansin i bhfaitheadh na súl seo chugainn, chan amháin athréimniú agus athbhrandáil Foinse, ach an fógra ó Fhoras na Gaeilge go mbeadh nuachtán náisiúnta eile ag teacht sna sála air, agus iad beirt lonnaithe i gConamara.

“Cash na hÍoslainne a bhí muid ag iarraidh, chan ash,” a dúirt urlabhraithe Bhanc Shasana agus Banc na hÍsiltíre.

Gabhaim pardún ó chroí le muintir na hÉireann, chan amháin as an tréimhse sin ach as a laige a bhí an páirtí mar fhreasúra le dornán blianta anuas.

Is léir fosta go bhfuair siad, ní hamháin eiseamláir uaidh, ach spreagadh agus spreagadh den chineál is dearfa – é a leanúint i dtreo na péintéireachta ach chan le aithris lom a dhéanamh airsean ach lena n-ealaín féin a fhorbairt.

Tugtar ‘sárurghaire’ air cionn is go gcuirtear cosc, chan amháin ar fhoilsiú an eolais ach ar aitheantas an té atá i gceist fosta.

Chan amháin nach bhfuil a fhios ag an phobal faoina raibh ar siúl ag na daoine anaithnide seo ach go minic ní bhíonn a fhios acu ach an oiread cad é go díreach nach bhfuil ar eolas acu! Rud amháin atá ar eolas againn ná go bhfuil a leithéid d’ordú bainte amach ag daoine iomráiteacha ar nós an peileadóir John Terry, an t-iriseoir Andrew Marr, an galfaire Colin Montgomerie, an ceoltóir Howard Donald ó *Take That* agus an bancaire Fred ‘the Shred’ Goodwin.

“Tá Ardrí úr sa tír, chan rí ná prionsa ná diúc ná iarla, ná fiú Uachtarán; ach Ardrí a bhfuil meas agus gean agus ómós agus urraim agus umhlaíocht an phobail ar fad tuillte aige,” a deir Balor Borrach.

Thug bailbhe an bhlagasféir Ghaeilge faoi chás chomh tromchúiseach sin - a bhain chan amháin le ceantar Gaeltachta ach le coláiste samhraidh fosta - le fios domsa go bhfuil cleachtadh na gné seo de na meáin úra i nGaeilge chomh marbh le hArt.

**‘La Delicatesse’/ ‘Delicacy’, le David agus Stéphane Foenkinos** - Audrey Tautou - Natalie - François Damiens - Markus - Bruno Todeschini - Charles Chan Colm C.

**SMM: Cad é an dóigh a bhfuil tú ag obair le BBC na h-Alba agus Radiò nan Gaidheal nó cá háit a bhfuair tú Gaeilg na hAlban?** AW: Chan fhuil mé cinnte cá dtosóidh mé.

(gáire sásta deimhneach) **SMM: An raibh sé deacair Gaeilg na hAlban a fhoghlaim?** AW: Chan fhuil sí chomh furasta leis an Spáinnis, ach ag an am chéanna, déarfainn go dtaitníonn sí go mór liom agus gach rud a thaitníonn leat, éascaíonn sé sin é.

Agus chan fhuil sé chomh deacair sin oiread a fhoghlaim le comhrá simplí a dhéanamh.

Saothar Fhear Mhuir Bhreatan ============= **SMM: An fear seo a thosaigh é, an Granndach, cén aois a bheadh sé?** AW: Ó chan fhuil mé cinnte, bheadh sé, is dócha, an 45bl.

Chan fhuil mé in innimh a bheith cinnte nach bhfuil canúint Eilean Íle in Albain níos éagosúil le canúint Leodhais ná mar atá sí le canúint Dhún na nGall.

** AW: Chan fhuil, chan fhuil, idir.

Agus, agus chan fhuil siad chomh scaipthe! Ach tá sé fíor chomh maith gurb í Glaschú an Ghaeltacht is mó in Albain.

Chan amháin sin, ach tharraing na Stáit Aontaithe na milliúin dollar siar, $43,000 an mhí seo mar thús, ó EOECNA.

AFRICOM ==== Thig leis an ‘Iarthar’ tolgadh ar aghaidh ó dheas le srian a chur ar an tSín, tír a bhfuil cathracha á dtógáil aici, chan amháin sa bhaile mar nach bhfuil díol ná ceannach orthu, ach san Afraic.

Sa Churrach agus ar Bhóthar Cromghlinne sna 40í, bunaíodh botháin Ghaeltachta don chéad uair, áiteanna a raibh, chan amháin Gaeilge á teagasc iontu, ach ina raibh Gaeltacht á múnlú ag an am chéanna.

Táthar ag súil go dtiocfaidh suas le 300,000 duine ar cuairt chuig an chathair agus go mbeidh 20,000 ceoltóir ag glacadh páirte in imeachtaí éagsúla ceoil agus cultúrtha a dhéanfaidh ceiliúradh, chan amháin ar cheol traidisiúnta na hEireann ach ar an nasc láidir cultúir le hAlbain agus le tuaisceart Mheiriceá chomh maith.

a bhí ag damhsa, chan na sciatháin!) Agus iad ag válsáil go bog agus ag cogarnach go ciúin le chéile i gcoirnéal an tseomra mhóir ghalánta, shleamhnaigh Aingeal a bruasa taise teo in aice le cluas chlé Bhaloir agus labhair go ciúin leis: ‘A Bhaloir, a thaisce, tá a fhios ag an saol mór go bhfuil mo chroí istigh ionat, agus níor mhaith liom thú a bheith ar lár chomh hóg seo i do shaol.

Chan ionann agus lucht an *X-Factor* a bhfuil a n-uaillmhian uilig beagnach bunaithe ar chlú agus cáil agus ar an mhaoin saolta, deir Úna go mothaíonn sí go bhfuil rath uirthi má tá sí ábalta codladh istoíche agus fios aici go ndearna sí rud éigin chomh maith agus a b'fhéidir léi.

Tá clár plaisteach, leis an eolas cheannann chéanna air is atá ar an leacht chloiche crochta ann! ‘*The introduction of man-made artefacts into the natural environment*’ Sin an rud a dhéanann gach páirc náisiúnta iarracht a sheachaint, ach tarlaíonn sé san LCS seo gan stró! Dá mbeadh áit mar seo i dtír ar bith eile san Eoraip, dhéanfaí iarracht é a chaomhnú, chan é a scrios.

Ro chan Balor “ní laochas go slad agus sléacht Chion Átha Mhaigh Eo ar Mhaigh Lifi, ar insibh uilibh Laighean, ar a imillchríochaibh agus ar a Midhláraibh".

Beidh baint níos dlúithe ag Cathair Dhoire le saol na healaíne feasta, chan as a bhfuil curtha i gcrích cheana féin amháin é, ach as ucht a bhfuil ar na bacáin, faoi cheann dhá bhliana go háirithe, nuair a lonnófar Duais Turner sa chathair sin.

Chan amháin sin, ach is cosúil dar le Robert McMillen, go mbeidh an tIRA Leanúnach ag coinneáil orthu arís i mbliana.