nach ndéanfadh Paddy iarracht teacht abhaile
that Paddy wouldn't try to come home
Praghas: €25 (clúdach crua)*
Gluais • Glossary
beathaisnéis údaraitheauthorized biography
a dialanna pearsantapersonal diaries
páipéir phríobháideachaprivate papers
go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President
bailithe le chéilegathered together
bhriseadh lárthéarmamid-term break
ghuigh Patrick oíche mhaith ar gach duinePatrick bade everyone goodnight
as go brách leisoff he went
ina sámhchodladhsound asleep
clagarnachclatter
liúigh Patrick féinPatrick himself yelled
den chosán bristeof the broken pavement
foscadhshelter
tolgcouch
phléasc gloine fhuinneoga an doraisthe glass of the windows in the door exploded
rinne lámhachánshe crawled
dallógablinds
leathorlachhalf an inch
grúpa confachan angry group
idirboth
ag béiceachshouting
casúrhammer
tairnínails
cláir adhmaidwooden boards
gráscardisorderly mob
bosca na bhfiúsannathe fuse box
lúth na ngéagthe power in her limbs
marbhintinneach le heaglamentally paralysed with fear
crógachtbravery
cinnireachtleadership
fuaraigeantacool-headed
ag síneadh na sreinge thart an coirnéalextending the chord around the corner
ag stiúradh cúrsaí cosantadirecting defence matters
as a támhnéal faitísfrom her trance of fear
ag breith ar dhá chamángetting hold of two hurleys
shín amach a cosshe extended her leg
Baineadh tuisle as an bheirt acuBoth of them tripped
a fhad a mhair an t-ionsaías long as the attack lasted
i mbaol a mbáisin danger of being killed
scanraithe as a mbeathascared to death
trost na mbrógthe tramp of the shoes
carr coimhthíoch bána strange white car
go tráthrialtaregularly
nach ndéanfadh Paddy iarracht teacht abhailethat Paddy wouldn't try to come home
róchontúirteachtoo dangerous
í ar a díchealldoing her best
ag iarraidh an tocht a cheilttrying to hide the emotion
leis an mhinicíocht raidió sinwith that radio frequency
barúilidea
gluaiseachtaímovements
i bhfianaisein light of
nach bhfuil an dara rogha aici ach a admháilthat she has no choice but to admit
drogallreluctance
an t-aon chosaintthe only protection
Déantar iarracht
an attempt is made
Déantar iarracht imreoirí maithe eile a "stopadh", go fisiciúil agus go síceolaíoch (deirtear rudaí uafásacha le himreoirí uaireanta chun iad a cur ar buile agus a n-intinn a dhíriú ar nithe eile seachas an cluiche féin).
déan iarracht éirí as an nós
try to give up the habit
Pointe eile faoin tsláinte: Má chaitheann tú,
déan iarracht éirí as an nós.
dhéanfaí iarracht é a chaomhnú
an attempt would be made to preserve it
Arís, da mbeadh droichead stairiúil, tarraingteach mar seo i dtír ar bith eile san Eoraip,
dhéanfaí iarracht é a chaomhnú, chan é a scrios.
déanaim iarracht a gciall a scaoileadh
I try to release their meaning
*
Gluais • Glossary
fríd ghloine dhorchathrough a dark glass
smúidmist, murkiness
bréagachfalse
is annamhit is seldom
mionrudaíminor things
doiléirvague
i sruth na éiginnteachtain the stream of uncertainty
glas ceart na gcuibhreannthe correct green of the fields
sin an tuigethat's why
ag stánadh amachstaring out
léanalawn
ag croitheadh a gcinnshaking their heads
íomhánnaimages
iontassurprise
machnamh ceartproper thinking
scáileánscreen
ag preabadhjumping
bladhaire coinnlea candle flame
eachtraíevents
chan éthat's not it
dá thairbhe sinbecause of that
rudaí neamhiontachaunexciting, ordinary things
ar bharr na mbeannon the cliff tops
an lá fá dheireadhthe other day
ag coimhéad ar thonnta ag briseadh go díbhirceachwatching waves breaking with ardour
substaintsubstance
dá dtitfeadh mo chorp de bharr na mbeannif my body fell from the top of the cliffs
taoidetide
fiúntasworth
gníomhact
nó a mhalairtor the opposite
blaiseadhtaste
gan rud ar bith bheith gnóthaithe agam as m’aistearwithout having gained anything from the journey
fuaimeanna fánachaoccasional noises
díoscadhcreaking
coiscéimeanna folmhaempty footsteps
stánadh fadaa long stare
craos na tineadhthe roaring fire
dromchlasurface
cha dtig liomI can't
cha dtig liom í á threorúI can't guide it
déanaim iarracht a gciall a scaoileadhI try to release their meaning
le rachtanna fiáinein wild fits
seileogaspits
sáthadh scinethe stabbing of a knife
aonarachsolitary
staidéarthalevel-headed
teas an phaisinthe heat of passion
breithbirth
a cheiltto hide
anáilbreath
is annamhit is seldom
fiúntachworthwhile
dathanna seachantachaelusive colours
goitsecome on, come here
neadrachanests
seanbhallógaíold ruins
deifrehurry
cha raibh faill aigehe hadn't the time
contráiltewrong
go brách síoraíever
ag déanamh iontaiswondering
i bpeannaireacht chruinn shlachtmharin accurate neat writing
stócach ógyouth
bodhardeaf
pian a fhuilstinto suffer pain
mo bheomy life
lena dhornwith his fist
le mé féin a chosaintto protect myself
ní léimfinn amach as a bhealachI wouldn't jump out of the way
cinneadhdecision
cinntídecisions
go fadálachslowly
chan fhuil an cinneadh déantathe decision has not been made
déanaim mo chac agus mo mhúnI defecate and urinate
cuideachtúilhelpful
athrú séasúrthe change of seasons
de ghlanmheabhairoff by heart
gialljaw
gobachprotruding
gruaig fhionnblond hair
dóighiúlachtbeauty
tarraingteachattractive
rud inteachtsomething
buaireamhsorrow
ag bruidearnaighthrobbing
coimhthíochstrange
idir barra na gcrannbetween the tops of the trees
ag iarraidh mairstin airtrying to live on it
nimhneachsore
bhlais mé an phianI tasted the pain
tchíthear domhit seems to me
go dianstrictly
samhailimage
mar nach bhfuil sé de dhánacht ionam a bheith éagsúilbecause I haven't got the guts to be different
daonnachtaíhumanist
an cine daonnathe human race
bréanfoul
an bréantas a cheiltto hide the foulness
cumhráin bhréigefalse perfumes
lofarotten
gnásanna sóisialtasocial customs
béasamanners
seanseiteannaold sets
ag foscladhopening
ag scamhadhpealing
creatlachframe-work
creidbheáilto believe
scigdhráma an tsaoilthe farce of life
de réir mar atáthar ag dréimas is expected
táirgíproducts
caiteoir eiseamláireachexemplary spender
lúcháireachjoyous
teorainneacha luaisspeed limits
ag cailleadh foighdelosing patience
sceadamánthroat
mo bhrú folamy blood pressure
sciathánarm
go hionraice is a thiocfadh liomas honestly as I could
comhairleadvice
díomádisappointment
sólassolace
lagmheasarthachtrather small amount
ag tochailtdigging
níl iarracht ar bith déanta
no attempt has been made
De réir an bhainisteora, tá tuairim is míle uair an chloig de cheol nach bhfuil curtha ar ríomhaire go fóill agus
níl iarracht ar bith déanta ábhar a bhailiú go dtí seo! Agus aidhm an tionscadail i mbéal an phobail, tháinig daoine chun tosaigh le taifeadtaí s’acu féin a bhronnadh ar an Cheartlann.
níl iarracht ar bith déanta
no attempt has been made
De réir an bhainisteora, tá tuairim is míle uair an chloig de cheol nach bhfuil curtha ar ríomhaire go fóill agus
níl iarracht ar bith déanta ábhar a bhailiú go dtí seo! Agus aidhm an tionscadail i mbéal an phobail, tháinig daoine chun tosaigh le taifeadtaí s’acu féin a bhronnadh ar an Cheartlann.
nuair a dhéanaim iarracht
when I make an effort
Uaireanta taitníonn leagan faoi leith go mór liom, ach
nuair a dhéanaim iarracht é a chanadh ní oireann sé dom.
go ndéanfainn iarracht
I would make a effort
Bheartaigh mé go rithfinn i dtreo na foirne eile, agus
go ndéanfainn iarracht dul tharstu ag ceapadh nach mbeidís ag súil le himirt cheanndána den saghas sin.
Is cuma cén iarracht a dhéanann tú,
it doesn't matter what effort you make
Is cuma cén iarracht a dhéanann tú, ní thuigeann siad faic atá á rá agat – agus measaimse go mbíonn siad mar sin d’aon turas.
an ndéanann tú iarracht cothromaíocht a bhaint amach
do you make an effort to achieve an equilibrium
Aithním an dúshlán iriseoireachta a bhaineann le foilsiú nuachtáin i mionteanga: an ndíríonn tú ar pholaitíocht na teanga féin nó
an ndéanann tú iarracht cothromaíocht a bhaint amach idir "gnáthscéalta" agus scéalta na teanga?
D’fhéadfaí a rá gur maith liom an teoiric: gur chun tairbhe phobal na mionteanga é nuachtán laethúil sa teanga sin.
rinne sí iarracht
she tried
Fuair Carrie obair mar láithreoir leis an stáisiún áitiúil raidió i bPort Láirge, WLR FM, agus
rinne sí iarracht an dá thrá a fhreastal ar feadh tamaill, go dtí gur éirigh sé ródhian.
dhéanadh sé iarracht bulaíocht a dhéanamh orm
he used to make an effort to bully me
Bhí caidreamh maith eadrainn;
dhéanadh sé iarracht bulaíocht a dhéanamh orm ach ní ligfinn dó ag an am chéanna! Mar sin, bhí an caidreamh an-sláintiúil!”Ós rud é gur duine é Lunny a bhíonn i gcónaí ag iarraidh foirfeacht a bhaint amach, an raibh sé féin dian ar cheoltóirí eile thar na blianta?
“Go deimhin, bhí.
a dhéanann iarracht a chruthú
who try to prove
Ni féidir leis sin a bheith fíor mura bhfuil an domhan ach 4,000 bliain d'aois! Múinteoir scoile a bhí in Sammy sula bhfuair sé smacht ar chomhshaol na Sé Chontae ach tá sé ar nós na ndaltaí sin
a dhéanann iarracht a chruthú go bhfuil siad níos cliste ná an múinteoir.
Rinneadh iarracht
attempts were made
Rinneadh iarracht anuraidh an t-uachtarán, José Ramos-Horta, a fheallmharú.
rinneadh iarracht, áitiúil
a local effort was made
Forbairt an Cheantair
============
**SMM: Chonaic daoine cuid d'áilleacht an cheantair sa scannán sin An Píopa agus
rinneadh iarracht, áitiúil, leis an idirlíon daoine a mhealladh isteach ar saoire, ach ar cheart tuilleadh a dhéanamh ar bhonn contae nó go hidirnáisiúnta? – Dá ndéanfaí nascadh le ranna Gaeilge sna forais tríú leibhéal, nó le hAcadamh na hOllscolaíochta Gaeilge abair?**
BNC: Ceapaim go bhfuil deiseanna iontacha ansin, forbairt a dhéanamh ar an méid a dúirt tú ansin.
Rinne mé iarracht deatach a aimsiú sa spéir
I looked for smoke in the sky
Rinne mé iarracht deatach a aimsiú sa spéir chun mé a threorú, ach a leithéid ní raibh ann.
Rinneadh iarracht bac a chur le
he attempted to stop
Rinneadh iarracht bac a chur le mórshiúl Éireannach i Mí Iúil i Learpholl (Irish Times 23/7/12) ach theip orthu agus labhair Billy Steel, Ardrúnaí *The Communication Workers Union* ag slógadh ag an deireadh.
rinne sé iarracht
he attempted
Ní de thimpiste gur sa Laidin a d’fhógair sé go n-éireodh sé as –
rinne sé iarracht liotúirge na Laidine a chothú.
dhéanann iarracht lámh a chur ina mbás féin
attempt to take their own lives
Chuir na breithimh dhá rud ar leith fé scrúdú, ’sé sin fulaingt gan fuascailt na mná féin, fulaingt leanúnach gan stad gan staonadh dar léi féin, agus os a choinne sin, dualgas an Stáit an saol daonna a chosaint trí choscanna a chuireann bac os comhair iad san a
dhéanann iarracht lámh a chur ina mbás féin.
hiarrachtaí a rinne an rialtas
efforts the government made
Déanann sé tagairt do stair na teanga, don chaoi ar tháinig meath uirthi agus do na
hiarrachtaí a rinne an rialtas an teanga a chaomhnú agus a fhorbairt.
a rinne iarracht guth an scríbhneora a chur fé smacht
which attempted to control the writer’s voice
Ach ó thaobh Joyce de, feictear na cleasanna céanna i bprós Wallace is a fheictear in oeuvre an Éireannaigh: an bhéim chéanna ar an leadránacht nó “*paralysis*”, an íogaireacht chéanna dos na riachtanaisí fisiciúla daonna is bunúsaí, an diúltú céanna don íoróin agus don searbhas, mar aon le rialacha stairiúla liteartha
a rinne iarracht guth an scríbhneora a chur fé smacht.
Déanann sé iarracht sáinn na sonóige óige
he attempts to (imagine) the young mascot’s predicament
Déanann sé iarracht sáinn na sonóige óige a chuireann tús le cluiche idir Federer agus Nadal a shamhlú dúinn, ’sé sin buachall seacht mbliana d’aois darbh ainm William Caines a thugann an cuireadh don bheirt imreoir ceann nó cruit a roghnú nuair a chuirtear ar chrannaibh é, sa ‘coin-toss’ (bonn arís), ag tús cluiche.
má dhéanann tú iarracht í a dhíol amach anseo
if you try to sell it later on
Má cheannaíonn tú gluaisteán nua idir Eanáir agus Iúil – agus cláruimhir 131 air – agus
má dhéanann tú iarracht í a dhíol amach anseo, beidh luach níos lú uirthi i gcomórtas le ceann a ceannaíodh sa dara leath den bhliain.
rinneadh iarracht na daoránaigh a aer-scuabadh as a stair
an effort was made to airbrush them from history
Mhair an dearcadh diúltach seo i dtaca lena stair i measc na n-Astrálach le linn an chéad leath den fhichiú haois agus
rinneadh iarracht na daoránaigh a aer-scuabadh as a stair.
dhéanann iarracht smaointí casta a scagadh
attempt to examine intricate ideas
Is é an príomhdhúshlán a dhéanann tinneas do shaineolaithe cosúil le Schama ná an dúshlán a leanann daoine a
dhéanann iarracht smaointí casta a scagadh le téarmaí simplí.
rinneadh iarracht mhór
a great effort was made
Nuair a bhí an fheithicil seo á dearadh,
rinneadh iarracht mhór í a chur in oiriúint do mhuintir na hEorpa.
Rinneadh iarrachtaí éagsúla
various attempts were made
Rinneadh iarrachtaí éagsúla thar na blianta dúshlán a thabhairt d’fhíorasc ciontachta na cúirte agus don phianbhreith araon, ach theip orthu.
rinne sé iarracht bearta a rialtais a chosaint
he tried to defend the government policies
Thug cúpla seanphinsinéirí mná greadadh teanga don phríomhaire nuair a
rinne sé iarracht bearta a rialtais a chosaint ar chláir idirchum.