fás geilleagrach
economic growth
Bhí siad araon ag iarraidh cánacha níos ísle, seirbhísí níos fearr, fás geilleagrach níos láidre, príobháidiú, níos mó beart frithchoireachta, agus polasaithe níos déine chun déileáil le hinimirce mhídhleathach.
cúlú geilleagrach
economic recession
Ar ndóigh, tá cúiseanna leis an laghdú - ionsaithe sceimhlitheoireachta mar a tharla i Nua-Eabhrac agus Washington i 2001, i mBali anuraidh agus ar an Iaráic i mbliana; cúlú geilleagrach i gcuid mhaith de thíortha an domhain; deacrachtaí ag aerlínte; agus SARS, a raibh tionchar mór aige san Áis agus go hindíreach san Astráil.
borradh geilleagrach
economic boom
Tá treocht den chineál céanna le fáil in Éirinn ón am a tháinig méadú i líon na mbialann bia sciobtha sa tír de bharr borradh geilleagrach a bheith ann.
an borradh mór geilleagrach
the big economic growth
Agus an borradh mór geilleagrach tráite go maith faoin am seo, áfach, ní mór an t-airgead a aimsiú in áit éigin.
shláinte geilleagrach
economic health
Is é an toradh atá air seo ar fad ná go bhfuil monaplacht nó *cartel *nua domhanda againn, monaplacht atá níos cumhachtaí agus níos contúirtí - do shláinte geilleagrach an domhain - ná seanmhonaplacht mhuintir Rockerfeller i dtús na 20ú haoise.
dreasachtaí geilleagracha
economic incentives
Tá sé den bharúil gur cheart do na hÉireannaigh níos mó gréasán gnó a chruthú sa dóigh is go mbeadh dreasachtaí geilleagracha acu le fanacht sna Stáit Aontaithe.
forbairt gheilleagrach
economic development
De réir a chéile, áfach, fágadh an focal "eacnamaíocht" ar lár sa teideal mar aithníodh, chun go mbeadh fad saoil agus rath i ndán don chomhphobal nua seo, go gcaithfeadh níos mó ná forbairt gheilleagrach bheith i gceist - gur ghá díriú ar ilghnéitheacht thraidisiúin chultúrtha na mór-roinne chomh maith.
an príomhbhealach geilleagrach
the major economic corridor
Deir Ronnie Cunningham, Ard-Rúnaí NUMAST, go mbeidh siad ag lorg deontais de shórt éigin chun an tseirbhís a coinneáil beo, mar gurb í an príomhbhealach geilleagrach í idir Learpholl agus Baile Átha Cliath.
forbairt gheilleagrach
economic development
Agus is cnámh spairne ceart é seo! Dar leis an eagraíocht atá ag lorg athoscailt an riain, *West On Track*, is áis an-luachmhar é agus, má osclaítear é, go dtiocfaidh forbairt gheilleagrach ina dhiaidh.
ag brath ar chúinsí geilleagracha
depending on economic circumstances
Ach, cé go ndúirt an Taoiseach sa Dáil go bhfuil “airgead sa bhuiséad do Chonair Iarnróid an Iarthair” dúirt sé freisin - agus go cúramach - nach dtabharfar faoin tionscadal iomlán ar dtús, ach go ndéanfar an fhorbairt céim ar chéim, ag brath ar chúinsí geilleagracha.
rathúnas geilleagrach
economic prosperity
Mar sin, cad é an tuairim atá aige faoin bhféiniúlacht Éireannach sa lá atá inniu ann?
Nuair a dhein sé *The Irish Condition*, bhí sé an-tógtha le smaointe Joe Lee i leith an naisc idir teanga, féiniúlacht agus rathúnas geilleagrach.
buntáiste geilleagrach
economic advantage
Seans fosta go mbeidh buntáiste geilleagrach ann do lánúineacha óga mar go gcáileoidh siad do na tithe a chuirfear ar leataobh do chainteoirí Gaeilge.
an fhorbairt gheilleagrach
the economic development
Ní fios cad é an fhorbairt gheilleagrach a bheadh curtha i gcrích sna Sé Chontae ach go bé an foréigean.
dul chun cinn geilleagrach
economic progress
An tríú cúis: mheas poblachtánaigh go mbeadh na haontachtaithe ar nós cuma liom fá athaontú na tíre agus iad ag amharc ar an dul chun cinn geilleagrach a bhí déanta ó dheas.
stádas geilleagrach
economic status
I sochaithe ina bhfuil meas mór ar an obair agus ar stádas geilleagrach, “tá daoine ag obair uaireanta níos faide agus ag obair níos déine,” a deir Barbara Taylor ó Matchfinder.
dheacrachtaí geilleagracha
economic difficulties
Ina dhiaidh sin, chuaigh na mílte Híleantóir go Nova Scotia, ag éalú ó dhíshealbhú nó ó dheacrachtaí geilleagracha.
an fhás geilleagrach
the economic growth
“Gach rud mar is gnách”
=======
Féachfaidh na rialtais leis an fhás geilleagrach a choimeád, agus ní dhéanfaidh siad mórán chun úsáid an fhuinnimh nó ár spleáchas ar an ola a ísliú.
buntáistí geilleagracha, sóisialta agus cultúrtha
economic, social and cultural advantages
=======
Ar an taobh eile den scéal, b’fhéidir go bhfeicfeadh siad gur lena leas a bheadh an comhoibriú seo, go mbeadh buntáistí geilleagracha, sóisialta agus cultúrtha ag baint le teagmháil a dhéanamh leis an taobh ó dheas den teorainn.
dul chun cinn geilleagrach
economic progress
Go leanfaí le dul chun cinn geilleagrach na tíre ar fad go cothrom ar fud an oileáin agus go mbeadh an Ghaeilge mar chuid lárnach den bhféiniúlacht nua – go mbeadh tír rachmasach, chothrom, chróga, chruthaitheach, nua-aimseartha agus Ghaelach i gceist.
meathlú geilleagrach
economic recession
Is beag deis atá le fáil sa lá atá inniu ann i réimse an bhéaloidis ach bhí cúrsaí ní ba mheasa arís ag tús na n-ochtóidí – bhí meathlú geilleagrach sa tír agus daoine go fóill ag bailiú leo thar lear ag lorg oibre.
cúiseanna polaitíochta agus geilleagracha
political and economic causes
Deir daoine atá ina coinne nach méadaíonn sí an táirgiúlacht, go ndéanann sí dochar don chomhshaol agus nach mbeadh aon tionchar aici ar ghorta mar go bhfuil dóthain bia á thairgeadh anois agus gur cúiseanna polaitíochta agus geilleagracha atá leis an ocras in áiteacha éagsúla ar domhan.
borradh geilleagrach
economic boom
Tá borradh geilleagrach tagtha leis an mhéadú seo agus an margadh baile d’earraí ag fás i gcónaí.
dul chun cinn geilleagrach
economic progress
Go leanfaí le dul chun cinn geilleagrach na tíre ar fad go cothrom ar fud an oileáin agus go mbeadh an Ghaeilge mar chuid lárnach den bhféiniúlacht nua – go mbeadh tír rachmasach, chothrom, chróga, chruthaitheach, nua-aimseartha agus Ghaelach i gceist.
cheisteanna geilleagracha
economic issues
Bhí na Coimeádaigh Fhorásacha, seanpháirtí Brian Mulroney, agus an Chomhghuallaíocht Cheanadach, páirtí a raibh polasaithe de chuid na heite deise ar cheisteanna geilleagracha agus ar cheisteanna sóisialta aige, i ndiaidh dul i gcleamhnas le chéile.
Fórsaí geilleagracha
economic forces
Fórsaí geilleagracha atá i gceist anseo.
fhorbairt gheilleagrach idirnáisiúnta
international economic development
)
An dara rud ná mar gheall ar fhorbairt gheilleagrach idirnáisiúnta (an Tíogar Ceilteach agus samplaí eile thart ar an domhan), tá méadú mór ar an éileamh atá ar iompar lasta idirnáisiúnta.
éifeacht dhiúltach gheilleagrach
negative economic effect
Beidh éifeacht dhiúltach gheilleagrach ar thíortha atá ag brath go mór ar easportáil le haerlasta.
uirlis gheilleagrach
economic tool
I measc na n-ábhar spéise beidh cur síos ar fhiontraíocht a bhfuil an Ghaeilge á húsáid inti mar uirlis gheilleagrach, pléifear ceist na Gaeilge i gcúrsaí craolacháin, breathnófar ar úsáid na teicneolaíochta, (podchraoladh agus blogáil, mar shampla) agus caithfear súil ghéar ar chúrsaí oideachais.
acmhainn gheilleagrach
economic resource
Tosóidh Dé Sathairn le seisiún faoin nGaeilge mar acmhainn gheilleagrach agus is é Liam Ó Cuinneagáin, stiúrthóir Oideas Gael, a bheas sa chathaoir.
uirlis gheilleagrach
economic tool
I measc na n-ábhar spéise beidh cur síos ar fhiontraíocht a bhfuil an Ghaeilge á húsáid inti mar uirlis gheilleagrach, pléifear ceist na Gaeilge i gcúrsaí craolacháin, breathnófar ar úsáid na teicneolaíochta, (podchraoladh agus blogáil, mar shampla) agus caithfear súil ghéar ar chúrsaí oideachais.
acmhainn gheilleagrach
economic resource
Tosóidh Dé Sathairn le seisiún faoin nGaeilge mar acmhainn gheilleagrach agus is é Liam Ó Cuinneagáin, stiúrthóir Oideas Gael, a bheas sa chathaoir.
uirlis gheilleagrach
economic tool
I measc na n-ábhar spéise beidh cur síos ar fhiontraíocht a bhfuil an Ghaeilge á húsáid inti mar uirlis gheilleagrach, pléifear ceist na Gaeilge i gcúrsaí craolacháin, breathnófar ar úsáid na teicneolaíochta, (podchraoladh agus blogáil, mar shampla) agus caithfear súil ghéar ar chúrsaí oideachais.
acmhainn gheilleagrach
economic resource
Tosóidh Dé Sathairn le seisiún faoin nGaeilge mar acmhainn gheilleagrach agus is é Liam Ó Cuinneagáin, stiúrthóir Oideas Gael, a bheas sa chathaoir.
forbairt gheilleagrach
economic development
Beart míchiallmhar ar fad ab ea an streachailt thrádála, tuaiplis a chuir forbairt gheilleagrach na tíre siar scór bliain ar a laghad.
forbairt gheilleagrach a chur chun cinn
to promote economic development
’”
Glacadh leis ar feadh roinnt mhaith blianta, a deir sé, gurbh é an ról a bhí ag an Údarás ná forbairt gheilleagrach a chur chun cinn, postanna a chruthú, agus go dtabharfadh an teanga aire di féin ina dhiaidh sin.
a nósanna geilleagracha
their economic customs
Scaip na manaigh agus a lucht leanúna ar fud na tíre, agus thug siad a reiligiún, a dteanga, an Ghaeilge, a scileanna – an scríbhneoireacht san áireamh – agus a nósanna geilleagracha leo.
polasaithe geilleagracha
economic policies
Bhí polasaithe geilleagracha Lemass fadbhreathnaitheach, ach tháinig coimeádachas sóisialta an Rialtais idir é agus an beart a scaoilfeadh laincisí bhlianta an éadóchais, an ceann fé, agus meon tánaisteach an iarchoilíneachais eacnamúil a bhí ionainn go léir an tráth sin.
an Chéad Chlár um Fhorbairt Gheilleagrach
the First Programme for Economic Development
Sheol sé an Chéad Chlár um Fhorbairt Gheilleagrach i 1958.
de dheasca na bpolasaithe airgeadais agus na bhforbairtí geilleagracha
as a result of the financial policies and the economic developments
Mar gur dhaoine le fíorairgead iad, bhíodar i gcónaí chun rachmas a chruinniú de dheasca na bpolasaithe airgeadais agus na bhforbairtí geilleagracha a bhrúigh Haughey chun cinn ar bhonn phrionsabal an mhargaidh, beag beann ar an gciorcal órga laistigh.
an meathlú geilleagrach
the recession
”
Nuair a d’fhág Natasha an coláiste ag deireadh na n-ochtóidí bhí an meathlú geilleagrach go dona in Éirinn agus bhí suas le 70,000 duine ag dul thar lear go bliantúil ag lorg oibre.
forbairt gheilleagrach i gcoitinne
economic development in general
Is cosúil go n-ardaíonn an leibhéal suime agus rannpháirtíochta sa chluiche i gcomhréir le forbairt gheilleagrach i gcoitinne.
cúrsaí geilleagracha
economic matters
Is é aidhm Ghradam Sheosaimh Uí Ógartaigh ná aitheantas a thabhairt do chomhlachtaí agus eagraíochtaí ina bhfuil an Ghaeilge in úsáid go laethúil agus atá, mar thoradh air sin, rannpháirteach san iarracht atá ar bun Gaillimh a chur chun cinn mar phríomhchathair dhátheangach na hÉireann agus inmharthanacht na hachmainne is tábhachtaí ó thaobh cultúir agus cúrsaí geilleagracha de a chinntiú.
fás geilleagrach
economic growth
Ar an 27 Deireadh Fómhair, tugadh le fios gur thit fás geilleagrach na Stát Aontaithe go dtí 1.
an choiriúlacht gheilleagrach.
economic crime.
Tá costais rátaí, fuinnimh, iompair, comhshaoil agus árachais ag méadú chomh maith leis an choiriúlacht gheilleagrach.
dul i ngleic leis na fadhbanna geilleagracha
to tackle the economic problems
Agus ansin beidh siad féin, i gcuideachta na bpáirtithe eile, ábalta dul i ngleic leis na fadhbanna geilleagracha atá ag crá cuid mhór de bhunadh an tuaiscirt.
ar mhuin na muice go geilleagrach,
on the pig's back economically,
Agus, leis an tír ar mhuin na muice go geilleagrach, níor iarradh ar an ngnáth-Mheiriceánach go fóill íobairt ar bith a dhéanamh ar son an chogaidh.
an domhan geilleagrach
the economic world
Tá claochlú tagtha ar an domhan geilleagrach le blianta beaga anuas agus caithfimid é sin a aithint agus dul i dtaithí air chun gur féidir leis an geilleagar – agus na hoibrithe atá lárnach ann – dul chun cinn a dhéanamh.
meathlú geilleagrach
economic recession
Tá eagla le brath go forleathan i measc lucht gnó idirnáisiúnta go dtarraingeoidh fadhbanna Mheiriceá meathlú geilleagrach ar an domhan.
ar chostas geilleagrach na cinedheighilte neamhurchóidí seo.
on the cost of this benign apartheid.
Costas geilleagrachNíl anseo ach mioneachtra a tharla dom féin, agus tá scéalta uafásacha le hinsint ag daoine eile,
ach bhí alt ag David McKittrick in The Independent an mhí seo caite a chuir síos ar chostas geilleagrach na cinedheighilte neamhurchóidí seo.
éigeandáil gheilleagrach
economic emergency
Agus dá mbeadh éigeandáil gheilleagrach ann amach anseo, cá bhfios go ndéanfadh meisias bréagach eile níos mó dochair fós.
in aireacht gheilleagrach.
in an economic ministry.
***Míbhuntáistí:*** Tá an baol ann go bhfuil ardú céime faighte aige róghasta agus níl taithí dá laghad aige in aireacht gheilleagrach.
cúlú geilleagrach
economic recession
Nuair a bhíonn cúlú geilleagrach i gceist, áfach, dúnann an t-aire a sparán.
ainneoin na géarchéime geilleagraí
despite the economic crisis
Thaispeáin na figiúirí, dar le cuid de na hiriseoirí, go raibh dóchas ag daoine i dtodhchaí na tíre in ainneoin na géarchéime geilleagraí.
geilleagraí
economist
Ina thuarascáil ar athrú aeráide sa bhliain 2006, mhol an geilleagraí Nicolas Stern do rialtas na Breataine go gcaithfí luach a chur ar an charbón.
Meathlú geilleagrach
financial decay
Meathlú geilleagrach? Caidé is brí le meathlú? Caidé is brí le geilleagrach? Cacamas! Sin is brí leo.
ghéarchéim gheilleagrach
financial crisis
Cad é do bharúil d’iarrachtaí na hÉireann, nó an bhfuil iarracht ar bith ar siúl ag rialtas s’againne ar chor ar bith?
Beairic: Níl dabht ar bith orm ach go bhfuil an fear ceart san áit cheart ag muintir na hÉireann chun déileáil leis an ghéarchéim gheilleagrach seo.
Meathlú geilleagrach
economic decline
Meathlú geilleagrach? Cén Meathlú geilleagrach? Easnamh de chaoga billiún Euro? Cén caoga billiún Euro? Baileoidh mo chairde sna léinte glasa síntiúis agus ranníocaíochtaí ó lucht an rachmais fud fad na tíre.
geilleagrach
financial
Clár é sin a bhféadfaí tairbhe oideachasúil, cultúrtha agus geilleagrach as cuimse a bheith leis dá rachfaí ina bhun i gceart.
tsamhail gheilleagrach
economic vision
Cé go bhfuil corrdhream mar Greenpeace ag iarraidh stop a chur leis an druileáil taiscéalaíochta, agus cé go dtuigeann gach duine againn go bhfuil cosán aontreo á shiúl againn, ar an drochuair tá sé soiléir nach bhfuil an tsamhail gheilleagrach á húsáid againn ábalta sinn a tharrtháil.
gheilleagrach
economic
Ba léir go síleann na daoine seo mbeidh tábhacht mhór gheilleagrach ag baint leis an chultúr Ghaelach faoin reachtas úr a bheidh in Éirinn.
tubaiste geilleagraí
financial disaster
In ainneoin na tubaiste geilleagraí agus na n-athruithe atá i ndán dúinn, tá cónaí orainn i dtír atá, i gcomhthéacs idirnáisiúnta, go maith as fós.
laincis geilleagrach
economic restraints
B’fhéidir go bhfóirfeadh sé dó a bheith saor ó laincis geilleagrach mar atá ag an Tánaiste reatha.
t-inneall geilleagrach
economic engine
Tiocfaidh na cathracha slán de réir a chéile: nuair a thosóidh an t-inneall geilleagrach ag casadh arís, tiocfaidh méadú ar an éileamh ar sheirbhísí airgeadais, ar earraí breisluacha, agus ar fhoirgníocht.
geilleagrach
economic
Gan amhras, níl ciall ar bith, geilleagrach, cultúrtha nó polaitiúil leis an chinneadh shuarach seo.
ghníomhaíocht gheilleagrach
economic activity
Is cosúil gurb iad na cánacha ar obair agus ar chaipitil is mó a chuireann srian ar ghníomhaíocht gheilleagrach.
comhtháthú geilleagrach
economic bonding
Cuireadh, dá ainneoin sin, cainteanna i dtaobh tuilleadh comhcheangal polaitiúil agus comhtháthú geilleagrach na hÚcráine leis an AE ar an méar fhada.
saint phearsanta gheilleagrach
personal economic avarice
Níor chuir Vidal saint phearsanta gheilleagrach i leith Lincoln ina úrscéal iontach ar a chuid uachtarántachta, ach feictear iarsmaí de Bheard in áiteanna, ach go háirithe nuair a thugann sé le fios gur cineál comhcheilge ab ea Cogadh na gCarad ó 1861-65 chun impireacht geilleagrach domhanda a dhéanamh de phoblacht bhocht Jefferson.
impireacht geilleagrach domhanda a dhéanamh
to create a world economic empire
Níor chuir Vidal saint phearsanta gheilleagrach i leith Lincoln ina úrscéal iontach ar a chuid uachtarántachta, ach feictear iarsmaí de Bheard in áiteanna, ach go háirithe nuair a thugann sé le fios gur cineál comhcheilge ab ea Cogadh na gCarad ó 1861-65 chun impireacht geilleagrach domhanda a dhéanamh de phoblacht bhocht Jefferson.
chruth cultúrtha, sóisialta agus geilleagrach na tíre
the country’s cultural, social and economic fabric
Tugtar siar muid chuig an am nuair a bhain an Ísíltír saoirse amach ó Theallach Habsburg agus ón Eaglais Chaitlíceach i ndiaidh tréimhse fhada chogaíochta, agus feictear an t-athrú céadach dá bharr seo a tháinig ar chruth cultúrtha, sóisialta agus geilleagrach na tíre.
an fhás gheilleagrach
economic growth
Agus maíonn na heacnamaithe (agus ar ndóigh an lucht gnó) go gcuirfeadh a thuilleadh cánach bac ar infheistíocht agus ar an fhás gheilleagrach.
ciall mhórálta ná gheilleagrach
moral nor economic sense
Is mar gheall air seo a dhéanann Stáit dlíthe is beartais i réimse na hinimirce nach bhfuil ciall mhórálta ná gheilleagrach ag baint leo uaireanta.
an ghéarchéim gheilleagrach
the financial crisis
Cúig bliana caite ar an ollscoil agus an ghéarchéim gheilleagrach ag dul in olcas lá i ndiaidh lae.
an dul chun cinn geilleagrach
economic progress
gurbh fhearr le haontachtaithe go mbeadh bratach os cionn Halla na Cathrach i mBéal Feirste ná an dul chun cinn geilleagrach a d'eascródh as socrú polaitíochta ar na saincheisteanna seo.
ar chroí gheilleagrach na Breataine
the economic heart of Britain
Dhírigh Grints eile ar chroí gheilleagrach na Breataine nuair a chuaigh sé isteach i siopa earraí gailf – níl mé ag magadh - lena chur trí thine.
go geilleagrach
economically
Cuirfidh na hinimircigh atá ag triall ar Éirinn go mór leis an tír, ní hamháin go geilleagrach ach ar dhóigheanna eile chomh maith.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
