Díbirt ======= Nuair a stop an troid, gealladh do Dwyer go gcuirfí i gcéin go Meiriceá é, seachas é a dhaoradh chun báis, rud a bhí i ndán do mhórán eile de réabhlóidithe na linne.

Chuir sé in iúl tráth in agallamh teilifíse gur iarmhúinteoir bunscoile a spreag é le dul i dtreo an fhaisin nuair nach raibh sé ach sé bliana d'aois; bhris an múinteoir seo an nós traidisiúnta a bhí ann ag an am gan cead a thabhairt do bhuachaillí fuáil a fhoghlaim.

Ar an lámh eile, tá cead a chinn tugtha do Blake, in ainneoin go bhfuil go leor fianaise ann le hamhras a tharraingt air.

" Thug Síle cluas bhodhar dó nó bhí a fhios aici go raibh braon maith sa ghrágán aige le seo.

" Thug Síle cluas bhodhar dó nó bhí a fhios aici go raibh braon maith sa ghrágán aige le seo.

Nuair a ghabh na Sasanaigh John Mitchell i mí Aibreáin 1848, d'athraigh siad an dlí go speisialta chun é a chur ina thost go deo.

An bhfuil tú ag meas go mbeadh sí ina shásamh?" "Níl.

' Tá mé bodhar ag éisteacht leis," arsa Caitríona.

Bhí Antóin marbh tuirseach agus ní bheifeá ina dhiaidh sin air agus an lá oibre a bhí istigh aige.

Ní mhaím a chúram air.

Mhínigh Nuala di gur cheart cúpla ionsa bainne a thabhairt dó agus ansin é a chur ina shuí suas agus iarracht a dhéanamh an ghaoth a chur aníos.

I ndiaidh scor an cháis ina éadán, dúirt Stobie féin gur "mionimreoir i gcluiche i bhfad níos mó agus níos fuiltí" a bhí ann.

"'Dhia a mhic, cén mhoill atá ort? Caith do shoc amach ansin anois, nó beidh muid anseo go dtiocfaidh thiar aniar," arsa a athair agus iad ag iarraidh fáil ón fhobhóthar go dtí an príomhbhóthar agus ghluaisteáin ag siosarnaigh thart leis mar a bheadh an diabhal ann.

" Ní dhearna Cian ach moladh leis.

Bhí na páistí a bhí ag spochadh as ina seasamh ansin agus a ngruaig ina gclibíní ag an bhailc fearthainne.

" Is é an rud is mó a ghoill air ná gur cinéal teiste an bronntanas seo.

Bhainfeadh sí mí-úsáid as an eolas sin agus bheadh sí ag spochadh as go dtiocfadh thiar aniar.

Bhí bean inteacht i gcónaí crochta as.

Ní raibh Fiachra dall ar an mheas a bhí ag Féilim ar a chuid éadaí agus ní bheadh an fear céanna ar chúl na sceiche faoina inse dó ach an oiread.

Ach chinn Fiachra i bhfad ó shin nach mbeadh Féilim mar údar aige sna cúrsaí seo.

Bhí an saol ag dul thairis aniar agus níor mhian le Fiachra é a chaitheamh á bhuaireamh féin fá cé acu a théann léine ghlas le briste gorm.

Arabach ag ól todóige agus leathghloine Jameson ina ghlac, beirt striapacha ar adhastar aige.

Má aontaím leis, cuirfidh mé fáth a bhuartha isteach i Seomra 220.

Is beag duine a mhaífeadh an gradam áirithe sin air.

Ba dheacair liom amharc mo shúl a chreidiúint mar go raibh sé socraithe i m'intinn agam nach bhfeicfí sa Lodge arís go brách é ó d'éirigh le Helen is le Dónal a theacht ar shocrú leis agus é a ruaigeadh isteach i dteach banaltrais as a mbealach.

É ag grúscán leis féin go friochanta nó gur chroith sé a dhorn go bagrach i dtreo Dhónail, ag maíomh go borb gurbh é féin an t-úinéir agus go gcaoinfidís an lá a ruaig siad as seilbh é.

Leoga nach ag briseadh na gcos ina dhiaidh a bhí siad.

Rinneadh cleamhnas dó ach bhí triúr ban ar an ghearrliosta agus b'éigean domhsa a theacht leis agus socrú a dhéanamh cé ab fhóirsteanaí dó.

Thóg sé an bosca agus go hádhúil le Dia nocht na pasanna roimhe.

Ghéill Bróna dó agus amach léi go dtí an tacsaí.

Baineann *Delbaran *le teifeach óg ón Afganastáin, agus baineann *The Colour of Paradise* le buachaill beag dall nach bhfuil a athair á iarraidh.

Déanann cigire áitiúil na bpóilíní achan iarracht é a sháinniú, ach ní éiríonn leis.

" Mhol Áine lena hathair agus í ag smaointiú go gcaithfeadh dóigh inteacht a bheith thart air seo.

Léirigh sé féin sampla den rud seo nuair a dúirt sé in agallamh go raibh an dóigh a bhfaca sé trí dhuine dhéag á scaoileadh le linn Dhomhnach na Fola ar cheann de na heachtraí is mó a chuaigh i bhfeidhm air ina shaol.

Bhí mé cinnte gur ag tagairt do chiach agus do chiamhaire agus do chian an amhráin a bhí siad, ach ní hea! Ag tagairt don spota buí ar thóin a dhráir a bhí siad! An duine nach raibh spota buí ar thóin a dhráir ariamh seasadh sé suas.

"Mothaíonn muintir na háite gortaithe faoin mhéid a tharla agus ba mhaith liom labhairt le Shipman go pearsanta faoin chás, faoin fáth ar mharaigh sé daoine a bhí cairdiúil leis, daoine a chuir a muinín ann.

Cé go bhfuil deamhan déanta ag na meáin de Shipman, deir a lán daoine i Hyde nach mbeadh siad beo inniu murach é.

Gan amhras, beidh a phobal i Hyde ag guí ar a shon.

Duine de na bráithre ar chuir Mícheál aithne mhaith air agus a chuaigh i bhfeidhm air ná an Bráthair Jack Beausang.

Aistríodh Mícheal go dtí an Caiseal i 1973 agus, mar ba dhual dhó, ghlac sé cúram air féin foirne na scoile a thraenáil.

Is é an freagra a bhí ag an gCathaoirleach ar a litir tamall ina dhiaidh sin ná post an bhainisteora a thairiscint dhó! In ainneoin an mhéid a tharla roimhe sin ghlac sé leis an gcuireadh sin go fonnmhar, mar bhí a fhios aige go bhféadfadh sé athruithe a chur i gcrích (ag an am sin bhí cúigear roghnóir ceaptha ach gan aon duine amháin i gceannas!) agus an bhliain dár gcionn bhuaigh Tiobraid Árann Craobh Mhionúr na hÉireann faoina stiúir i gcoinne Cill Chainnigh.

I ndiaidh ceolchoirme tráth, chroith McEvoy lámh de Valera, an fear a mheastar ar mharaigh fórsaí a bhí dílis dó Collins.

Ag taibhreamh a bhí sé faoi na billiúin a bheadh le caitheamh arís aige de bharr na ngearrthacha siar a chuirfeadh sé i bhfeidhm i riocht réiteach agus feistithe, nuair a bhain mise siar as le mo chéad mholadh eile.

Sa deireadh, níor scríobh mé an scéal mar nach raibh mé ag iarraidh aird na dtablóidí Sasanacha a dhíriú air.

* Gluais • Glossary doirtealsink cith fearthainnea rain shower trup na veainthe noise of the van cabhsalane uiligall thriomaigh méI dried go bhfeicfinnuntil I'd see inneall an chairrthe engine of the car casta asturned off ar bheannaigh sé domhthat he greeted me modhúilgentle bradáinsalmon scadáinherring beithíochbeast boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us leitheannaflat-fish troisccod Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder? cibé ar bithanyway reoiteoirfreezer bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs crágalarge hands gágcrack de bharraíochtin excess cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice ina mullachon top of them bhog sé go fadálachhe moved slowly cruithump go foighdeachpatiently drochthimpistea bad accident is mór an garit's a good thing dhéanfaidh sin muidthat'll do gan a thomhaswithout weighing it dlaíóg ghruaigestrands of hair sa chisteanachin the kitchen cuma bhrónacha sad look ó mhaidinsince this morning corrlásome days deoirdrop go fuireachaircautiously ródhánatoo bold/cheeky sliosslice tarraingtto draw Tae uilig a ólaimseI only drink tea an aimsir seothese days Ailt an ChorráinBurtonport ráchairtrun, demand monarchainfactories d'fhear céileseyour husband iascairefisherman An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget a cailleadhwho died an lá faoi dheireadhthe other day Char mhothaighI didn't (hear) stócach óga young lad ailsecancer cearrwrong Thug sé a bhásIt killed him bolgam taea mouthful of tea fuarthas a chorp báitehis drowned body was found dhá chónairtwo coffins dhá fhairetwo wakes coisreacadh Dé orainnGod bless us A Dhia ár sábháilGod save us buille tromheavy blow bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake lán marahigh tide sruthánstream meascaithe leismixed with it slanntracha éiscfish scales fearthainnrain níochánwashing ar son an taefor the tea B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going ar shiúlgone ag teacht isteach domhon my return uchtánarmful, load carried close to chest éadaí leaththirimehalf-dry clothes a smaointigh méthat I remembered nár íoc méthat I didn't pay

Ag deireadh ár gcomhrá d'fhiafraíos de cé mhéad bliain a bhí caite aige ag plé le cúrsaí iomána.

Thug Aoife rúcadh beag dá huillinn dó agus dúirt, "Seo, ní deireadh an tsaoil atá ann.

Bheannaigh cúpla duine dó ag amanna éagsúla i rith an chomhrá agus ní raibh sé soiléir an raibh aithne phearsanta acu air nó nach raibh.

Ní mó ná sásta a bhí an tEagarthóir Ó Doornail le Fathach na Súile Nime le tamall anuas agus bhí sé i ndiaidh luathscor a bhagairt air.

* Gluais • Glossary doirtealsink cith fearthainnea rain shower trup na veainthe noise of the van cabhsalane uiligall thriomaigh méI dried go bhfeicfinnuntil I'd see inneall an chairrthe engine of the car casta asturned off ar bheannaigh sé domhthat he greeted me modhúilgentle bradáinsalmon scadáinherring beithíochbeast boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us leitheannaflat-fish troisccod Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder? cibé ar bithanyway reoiteoirfreezer bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs crágalarge hands gágcrack de bharraíochtin excess cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice ina mullachon top of them bhog sé go fadálachhe moved slowly cruithump go foighdeachpatiently drochthimpistea bad accident is mór an garit's a good thing dhéanfaidh sin muidthat'll do gan a thomhaswithout weighing it dlaíóg ghruaigestrands of hair sa chisteanachin the kitchen cuma bhrónacha sad look ó mhaidinsince this morning corrlásome days deoirdrop go fuireachaircautiously ródhánatoo bold/cheeky sliosslice tarraingtto draw Tae uilig a ólaimseI only drink tea an aimsir seothese days Ailt an ChorráinBurtonport ráchairtrun, demand monarchainfactories d'fhear céileseyour husband iascairefisherman An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget a cailleadhwho died an lá faoi dheireadhthe other day Char mhothaighI didn't (hear) stócach óga young lad ailsecancer cearrwrong Thug sé a bhásIt killed him bolgam taea mouthful of tea fuarthas a chorp báitehis drowned body was found dhá chónairtwo coffins dhá fhairetwo wakes coisreacadh Dé orainnGod bless us A Dhia ár sábháilGod save us buille tromheavy blow bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake lán marahigh tide sruthánstream meascaithe leismixed with it slanntracha éiscfish scales fearthainnrain níochánwashing ar son an taefor the tea B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going ar shiúlgone ag teacht isteach domhon my return uchtánarmful, load carried close to chest éadaí leaththirimehalf-dry clothes a smaointigh méthat I remembered nár íoc méthat I didn't pay

Ach an rud is mó a ghoilleann air ná an phraiseach a rinne sé i gcúrsaí ama.

D'fhás an bhaint a bhí aige le Notre Dame, agus chuaigh an áit i gcion go mór air, tar éis dá chúigear páistí freastal ar an ollscoil.

Ní mó ná sásta a bhí an tEagarthóir Ó Doornail le Fathach na Súile Nime le tamall anuas agus bhí sé i ndiaidh luathscor a bhagairt air.

* Gluais • Glossary beathaisnéis údaraitheauthorized biography a dialanna pearsantapersonal diaries páipéir phríobháideachaprivate papers go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President dódh nó tréigeadh 1,800 teach1,800 houses were burnt or abandoned lámhachshooting rachtoutburst acraí tíhousehold utensils as go brách leooff they went léiriúproduction cheanncheathrúheadquarters coistí cosanta áitiúlalocal defence committees dírbheathaisnéisautobiography gan strówithout difficulty i dtaiscesaved do lá na coise tinnefor a rainy day bhí cúrsaí chomh dona sinthings were so bad dá mba gháif it was necessary leithleachasselfishness scoilt aduainstrange split chiap sé Máire ar fadit really tormented Máire easpa suimelack of interest tragóidítragedies Cumann Naomh Uinseann de PólVincent de Paul Society baill shinsearacha na heagraíochta sin cois Lifethe senior members of that society in Dublin tuairisc suas lena bhéal dóa report up to his face géarchéimcrisis chun an Cumann a ghríosadhto spur the Society into action saothar in aiscewaste of time déistindisgust ag cáineadhcriticising ciúnaithe go mórgreatly quietened línte síochánapeace lines ruathair laethúladaily raids polarúpolarization girseacha ógayoung girls nóibhéinenovena cailín aonaira lone girl ní ba ghaire don ghráscarnearer to the scuffle le dul i gcabhair ar Catherineto go to Catherine's help an cúigear a ruaigeadhto drive the five off riochtstate a cuid néarógher nerves clocharconvent ar an Iúrin Newry tachrántoddler eachtraincident círéibriot faoi lán seoilin full swing ag glioscarnachglistening bréan le boladh gáissmelling bad from gas comhracfight otharcharrambulance formhór an bhealaighmost of the way ag dul ar foscadhsheltering ag sciorradhsliding ag lámhacáncrawling fras lámhaighvolley babhlaíbowls a gciarsúirtheir hankies leachtliquid cosaintprotection bodhardeaf bhí scolaíocht speisialta de dhíth airhe needed special schooling ba ghnách leishe used to d'fhaigheadh sé síob abhailehe used to get a lift home stad an bhusthe bus stop thuirling séhe disembarked neamhurchóideachinnocent bábántainnocent ag cogarnaíl taobh thiar dewhispering behind him trup na mbrógthe sound of the shoes neamhchoireachinnocent níor shamhlaighhe didn't imagine an t-uafásthe horror anfaterror cortwist dírithe ar a chloigeann lomaimed at his bare head scáilshadow scoilteadh a bhlaoschis skull was split open scréachascreams na hionsaitheoiríthe attackers níos truacántamore plaintive go prasquickly ag maothú an chairpéidmoistening the carpet Ba dhóbair dó bás a fháilHe nearly died go raibh an t-ádh dearg airthat he was extremely lucky ar mire le feargmad with rage beaginmhehelplessness cé a bhí ciontachwho was responsible níor cúisíodh duine ar bith riamhnobody was ever charged ciontach i ndúnmharúguilty of murder go gairid i ndiaidh an ionsaitheshortly after the attack ag maíomhstating seanphionós na fuipethe old whip punishment i gcás coirpeach a gheofaí ciontach i dtromionsaíin case of criminals found guilty of assault peann a chur le párto put pen to paper aiféalaregret gur éiligh sí pionós corparthathat she demanded corporal punishment ag teacht salach ar gach ar chreid sí riamh anngoing against everything she ever believed in

Aontaíonn siad ar fad gur duine uasal é; gur cainteoir maith é; gur spreag sé iad; gur chuir sé iad ag traenáil go dian, gan trócaire; go ndeir agus go ndéanann sé rudaí aisteacha; go n-ullmhaíonn sé iad ar fheabhas le haghaidh cluichí móra sa chaoi is nach ngéilleann siad go deireadh an chluiche; go gcuidíonn sé leo ar bhealaí éagsúla ina saol pearsanta; gur féidir labhairt leis agus nithe a phlé leis; go mbíonn a theach i gcónaí ar oscailt dóibh; go gcailleann sé guaim air féin uaireanta; go dtugann sé deochanna gránna dóibh le n-ól uaireanta; agus go ndéanfadh rud ar bith ar son fhoireann na Mí.

Chuir Sue a chuid roimhe chomh gasta agus a thiocfadh léi nó d'aithin sí an rabharta feirge a bhí ag éirí air.

"Lakes of Coolfin" ceann de na hamhráin atá i gceist agus beidh mé dhá thionlacan.

Is léir go bhfuil mífhoighid ag teacht ar Howard le daoine atá chomh hamaideach sin nach bhfuil siad ar aon intinn leis.

Agus creidfidh an clabhstar mise nó tá sé ar slabhrú agam.

Stokes a mhealladh chuig an chomhlacht seo," arsa Stiofán, "nó …" Chuaigh Nuala roimhe sa chaint agus dúirt, "Fág agamsa é.

Ansin tháinig cuireadh i Laidin, "*Veni statim*", "Tair gan mhoill," ón dream a dhiúltaigh glacadh leis an chéad lá - Maigh Nuad.

Agus é i lár an támhnéil, nochtaíodh fís dó: aisling gheal darbh ainm Conor Cruise Missile O'Brien.

Labhair sé siúd óna chroí amach fosta agus tá na heachtraí seo ag cur as dó go fóill.

" Ba léir ón agallamh a rinne an Garda Máirtín Mac Con Iomaire ar "Barrscéalta" gur ghoill sé go mór air an dóigh ar bhog údaráis na hEaglaise Caitlicí na sagairt ó pharóiste go paróiste de réir mar a tháinig gearáin chun cinn fúthu.

Uair dá raibh Aodh Rua Ó Domhnaill ag tabhairt cuairte ar chlann Mhic Shuibhne, ghabh na Sasanaigh é agus chuir siad i bpríosún i mBaile Átha Cliath é.

Cathain a bunaíodh an comhlacht agus cé a bhunaigh é? Bhí mo dheartháir, Cúán, tar éis filleadh ó Londain thart ar 1995 tar éis dó sé bliana a chaitheamh ag obair mar eagarthóir leis an BBC agus rith an smaoineamh leis comhlacht a bhunú tar éis dó fógra ó TnaG a fheiscint sa pháipéar ag lorg tairscintí ó dhreamanna a raibh suim acu seirbhís dubála a chur ar fáil dóibh.

Murach mé, a smaoinigh sé, ní bheadh duine ar bith anseo fós, b'fhéidir, ach é fágtha go silfeadh an deoir dheireanach fola agus a anam as i ngan fhios dó féin is don saol agus bheadh imithe cheana féin agus ar thóir lóistín i saol éicint eile.

Ach ba dhóigh gurb ann di, í cruptha siar faoi, b'fhéidir isteach faoi íochtar shuíochán an chairr.

Lig sé scread eile péine as agus shíl cic a tharraingt ar an dochtúir ba ghaire dó agus an lann obráide a bhaint as a lámh nó go bhfuair amach nach raibh aon chos chlé aige lena chiceáil.

Smaoinigh sé ar gheábhanna eile nuair nach raibh cos aige le cur faoi de bharr craiceáil óil, ach an t-am úd bhídís aige i gcónaí an lá dár gcionn nuair a dhúisíodh sé réidh le rith te reatha agus fogha a thabhairt faoi éinne a bhreathnaíodh cam air.

Ach ní ghéillfeadh sé don slua a bhí ag éirí gealgháireach anois, b'fhacthas dó.

Is beag nár sheas ceann de na dochtúirí mallaithe ar rúitín uirthi le linn dó casadh timpeall agus é ag fáisceadh bindealáin air.

" "Agus nach í an chos mhallaithe úd a chiceáil m'fhear céile sna magairlí is a chuir ó rath é, a chiceáil isteach doirse siopaí, a bhasc is a chuir cor coise i ndaoine macánta, a bhí ar lata luais an chairr seo inniu is a tharraing an trioblóid go léir uirthi féin is a chuir pobal neamhurchóideach an eastáit seo i mbaol agus trína chéile.

Bhí an chuma ar Trimble go raibh sé ar a sháimhin suilt, socair ina intinn fán ród a bhí roimhe, roimh a pháirtí agus roimh Thuaisceart Éireann.

" Cé go bhfuil fadhbanna mar seo i gceist go leanúnach, tá sé i gceist ag Allen fanacht i bpost an phríomhfheidhmeannaigh ar feadh roinnt blianta ar a laghad agus is léir nach ngoilleann an brú an iomarca air.

Ag an chruinniú, a tharla ina theach i mBaile Átha Cliath, deir an Ceannfort Trears gur deineadh iarracht cur ina luí air oibriú do sheirbhísí rúnda na Breataine agus gur dhiúltaigh sé.

Is iomaí uair arbh éigean dó glacadh le cailliúint agus ba mhinic an bua scioptha uaidh ar an lá deiridh nó ag an bpoll deiridh.

Bhí daoine tosaithe ag déanamh trua dhó agus b'fhaoiseamh mór dá lucht leanúna nuair a d'éirigh leis sa Ghearmáin.

" Bhí sé chomh cúramach sin aici is gurbh iontas go bhfuair sé a chos a chur amach ar an doras.

Bhí seisean ina luí ar an bhealach agus bhí freastalaithe an otharchairr ag agairt air gan bogadh ar bith a dhéanamh.

Is uaidhsean a fhaigheann muid an t-ainm Béarla Burtonport (Burton's Port) ar Ailt an Chorráin.

33 milliún in 2001, de bharr nach bhfostaíonn sé ach thart ar 100 duine níl ach timpeall 1% díobh siúd a oibríonn i dtionscal iascaireachta na hÉireann ag brath air.

ie) Gluais • Glossary ar an drabhlásdrinking heavily dá bharras a result geallwager a bheatha a shaothrúto earn his living i dtuilleamaí ar a chuid airgiddepending on his money cneadgroan damantadamned clár éadainforehead ag sá priocairí te ina ghoilesticking hot pokers into his stomach spící biorachasharp spikes ag lúbarnaíltwisting go míshuaimhneachuneasily imeachtaíevents galántaelegant meidhreachmerry dreoilín teaspaighgrasshopper drithlín gliondaira spark of joy gnúisface folthair faoi dhraíochtunder a spell comwaist cuireadhinvitation go fonnmhareagerly a chompánaighhis companions sméideadhwink a gcuid ráiteas graostatheir obscene comments maorgamajestic cornchlársideboard i ndlúthchipíin serried ranks táim sáchI have enough leachtliquid mionscáth gréinemini parasol do bharraicíníyour toes dlúthdhiosca rómánsachromantic CD tolgcouch chuimil sí a gruashe rubbed her cheek de chogar mealltachin an enticing whisper eiteogawings súimínsip milissweet mearbhalldizziness nuair a tháinig sé chuige féinwhen he came to céimeannasteps ar na cannaíheavy drinking a chártaí creidmheasahis credit cards cloigínbell toradhresult iarrachtaíattempts lámh leis an teachbeside the house curtha i leataobhset aside an bhean ghlantacháinthe cleaning woman shrac a chuid éadaigh de féinhe pulled his clothes off le tuawith an axe osnasigh crotshape láibeachmuddy drochbholadhbad smell anáilbreath stán síshe stared dallógablinds céastatortured breoiteill a chomhairligh síshe advised cearrwrong galardisease An Crannchur NáisiúntaThe National Lottery duaisprize a sheol ar bhóthar d'aimhleasa túwhich lead you astray drabhlásdebauchery ragairnerevelry geallghlacadóiríbookmakers fiántaswildness nuair a bhí ort do bheatha a shaothrúwhen you had to earn a living ní mór dom éiríI have to get up gnó práinneachurgent business í ag machnamh ar éagóir an tsaoilthinking about the unfairness of the world na heasláinthe sick ina seilbh féinin her possession a goideadh uaidhstolen from him burla nótaí airgida wad of notes sonraídetails théadh séhe used to go goileappetite bhíodh meadhrán ina cheannhis head would be swimming spadántasluggish fuinneamhenergy comhairleadvice dochtúir comhairleachconsultant buidéal leighismedicine bottle oideas oiriúnacha suitable prescription máinliasurgeon seomra feithimhwaiting room plódaithepacked cuma na bochtaineachtathe look of poverty go fiosrachinquisitively míchompordachuncomfortable lig sé airhe pretended scuainequeue le dímheaswith lack of respect a chuid otharhis patients do shealsayour turn sciob ColmColm snatched go dubhachgloomily go giorraiscabruptly níos críonnamore prudent níl mo ghoile thar mholadh beirtemy stomach isn't great sracfhéachaintglance aclaíochtexercise draidgháiregrin tréaniarrachta strong effort a choinneáil faoi shrianto keep under control bia róshaibhirfood that is too rich córas néarógachnervous system aclaífit i mbarr do shláintein the best of health géilleann tú do gach mianyou give in to every desire baoisfoolishness sólássolace saothraigh do bheathaearn your living mair ar an bpá a íoctar leatlive on the wage that you're paid maslaitheinsulted go drochmheasúilcontemptuously níor chorraigh ColmColm didn't move geallwager maireachtáil arlive off eagraíocht charthanachtacharitable organization meangadh searbhsarcastic smile cairde rachmasachawealthy friends toilteanachwilling faghairtflash buntáisteadvantage éigeandáilemergency sochar pearsantapersonal benefit má aithnítear méif I'm recognised i ndáiríreserious lándáiríretotally serious a dhearbhai

" Bhí go leor os coinne Sheáin agus é ag iarraidh dul i dtaithí ar an bheathach de veain a bhí leis agus gan Máire a bheith ag guldarnaigh leis.

Ach ní raibh gar do Mháire a bheith ag caint leis.

Chuir siadsan litir chuig O'Reilly ("glór ón tuama" mar a thug siad air) ag impí air cabhrú leo éalú.

Cad é an dóigh a raibh a fhios agam seo? Mar go raibh sráid ainmnithe as cúpla bloc ón áit ar mheas mé a raibh sé ina chónaí.

Bhí cuid crúb Éamoinn dá shíorfháil i dtrioblóid i gcás ar bith, agus an sparán… B'éigean do dhuine inteacht aire a thabhairt dó, agus ós rud é gur mé féin a bhí ar an láthair, agus ós rud é gur mé féin a bheadh ag feidhmiú mar eagarthóir sealadach… mé féin a thug aire dó.

Ag an am a thosaigh Rupert ag obair don FBI bhí na póilíní á fhiosrú maidir le caimiléireacht chánach.

Dhá bhliain déag nó mar sin a bhí aithne agamsa ar Bharra Ó Donnabháin (Seán Ó Donnabháin a tugadh air an lá a baisteadh é ach thug gach éinne Barra air) agus, ar nós mórán nach mé, do shaibhrigh an aithne sin mo shaol go mór.

Tháinig mórán daoine ar a thuairisc ag tabhairt misnigh dó agus, nuair a chonac féin den uair dheiridh é i ndeireadh na bliana anuraidh, cheapas go mbeadh sé tamall eile againn ar an saol seo.

Bhí culaith éadaí oifige air agus ní raibh cuma air go raibh an aimsir ag cur isteach nó amach air.

" Dá gcuirfeá ceist ar Neil cé hiad na daoine ar oibir sé leo, gheobhfá achan uile dhuine atá i bPantheon an cheoil thraidisiúnta, ach fiafraím de cé hiad na daoine is mó tionchair ar a chuid ceoil féin.

Mar a bheifeá ag súil, bítear i gcónaí ag spochadh as de bharr go bhfuil blas láidir tuaisceartach ar a chuid cainte agus, gan amhras, déanann seisean amhlaidh i gcás a chomhoibrithe.

Sa deireadh chaith a mhathair siar an t-éadach leapa agus thóg sé idir chorp agus chleiteacha é agus isteach léi sa tseomra folctha.

D'amharc Úna ar an fhuílleach agus dúirt sí léi féin, "Is dócha go bhfuil seo uilig á chur dá ghoile.

Cé nár bhuail mé riamh le Con Houlihan, d'fheicinn é go minic ar Thaobh na Canálach i bPáirc an Chrócaigh, mise in éineacht le mo ghrúpa cairde agus eisean leis féin de ghnáth.

Bhí a thuismitheoirí an-bhródúil as nuair a bhain sé an phríomhdhuais, Sciath Mhanann, ag Cruinnaght Aeg (Cruinniú Óg), an fhéile bhliantúil, i mí Iúil i mbliana.

* Gluais • Glossary i gcoinne na dtonntrachaagainst the waves ag dreapadhclimbing gíogsqueak ionadhsurprise míthuiscintmisunderstanding a bhéic CathalCathal shouted bhfolachhiding an-mhíshasúilvery unsatisfactory ní chuirfidh mise isteach ortI won't bother you gáire meidhreachmirthful laugh ag útamáil thartfumbling around gan amhrasundoubtedly lig dom mo mhachnamh a dhéanamhlet me have a think ag déanamh aithrise arcopying a cásher situation bhraith séhe felt praiseachmess os ísealin a low voice mí-ádhbad luck piseogsuperstition caladhport, harbour Gháir SaidíSaidí laughed catachcurly chun é a ghríosadhto incite him ceangalbond an tríú mílaoisthe third millennium mí-ádhbad luck cinneadhdecision chun na líonta a tharraingtto draw the nets péarlachpearly íoróinirony i gcruachásin a predicament ag treabhadhploughing déanachlate ag ardúrising ag luascadh go fíochmharrocking fiercely fothainshelter fliuch báitesoaking wet cuma chrostaa cross look sorncooker doirtealsink cuisneoirfridge ar eagla go gcasfadh séin case he'd turn around Bhí sí i bponc ceart.

ón gcéfrom the quay ag éalú ó Sergioescaping from Sergio bhí dul amú uirthishe was wrong láithreachimmediately díomádisappointment ón mbriseadh croífrom the heart-break spriocannatargets, ambitions santachgreedy craosvoracity matáinmuscles a chúl leathanhis broad back N'fheadar an fear séimh éI wonder if he's a gentle man ceachtlesson dainséarachdangerous pónairíbeans ar bhonn páirt- nó lánaimsearthaon a part-time or full-time basis grástúlachtgracefulness gníomharthaactions friochtánfrying-pan gluaiseachtmovement rinceoirdancer le fáil go fliúrseachplentiful ag taitneamhshining go hainnismiserable nuair a bhíonn na líonta folamhwhen the nets are empty Bíonn go deimhinIt is indeed a chuid pleidhcíochtahis fooling around Ní bhaineann sin leatMind your own business ró-áthasachto happy Gabhaim pardún agatI apologise fiosrachinquisitive castacomplicated conas a chríochnóidh cúrsaíhow things will finish up mo mhuinínmy trust ar teitheadh uaidhfleeing from him ionraichonest mímhacántadishonest deoratears déistindisgust mórthimpeall orthuaround them ag soilsiúshining ná bac leisdon't bother with him