Thug sé sásamh chomh maith di roinnt blianta ó shin nuair a dúirt an fidléir cumasach Conallach Vincent Campbell léi gur mheas sé go raibh moladh mór tuillte ag Altan as an mhéid a bhí déanta acu do cheol an chontae.

Tá lear mór strainséirí ag cur fúthu sa Rinn, cliamhaineacha isteach ina measc, agus cé go bhfuil cuid acu 'níos Gaelaí ná na Gaeil féin', caithfear a rá nár dhein cuid mhaith acu mórán d'iarracht leis an teanga.

Is léir go bhfuil na cumainn charthannachta ag caitheamh an-dua lena gcuid suíomh gréasáin, agus is maith an rud é nach ar mhaithe le brabús amháin atá suímh á bhforbairt.

Cén fáth, mar sin, a raibh an oiread sin daoine ag beannú di amhail is dá mba rud é gur chomharsa dá gcuid a bhí inti? Mhínigh Bríd féin an scéal dom: "Castar cuid mhór daoine orm a bhfuil baint acu le Gaoth Dobhair.

Cuirtear an-bhéim ar chúrsaí oideachais, agus íocann Rosenborg as cúrsaí céime ollscoile dá gcuid imreoirí in ollscoil Trondheim.

Chaith na póilíní áitiúla an deich lá ina dhiaidh sin ag lorg fear dubh i gcarr goidte agus beirt pháistí geala in éineacht leis (rud a gcuirfí an-suntas ann, cheapfá, i mbaile deisceartach chomh ciníoch le hUnion, SC).

Bhí an-chiníochas ansin.

Díshealbhaíodh go leor daoine mar nach gcuirfidís a gcuid gasúr ar scoileanna Protastúnacha.

Goilleann sé go mór ar go leor daoine, taobh istigh agus taobh amuigh den Chumann, go mbíonn mórchuid airgid ag dul isteach i gcistí an Chumainn, Domhnach i ndiaidh Domhnaigh i rith mhíonna fada an tsamhraidh.

Baineadh stangadh as go leor daoine le gairid nuair a cuireadh in iúl go raibh an scian i ndán do bhuiséad Raidió na Gaeltachta.

Déanann muid an t-uafás rudaí eile chomh maith, beag agus mór.

" Deir Diarmuid gur fhoghlaim sé an t-uafás le linn dó a bheith ag obair leis na Fánaithe, mar go raibh siad i gcónaí sásta tabhairt faoi rudaí nua, fiú mura raibh an taithí ná an oiliúint chuí faighte acu roimh ré.

Bhí £5,000 dá chuid airgid féin caite aige ar an tionscadal ach bhí sé sásta dul sa tseans de bharr gur chreid sé go raibh an-fhiúntas ag baint leis.

"Tá an bhlagaid sa dream againn, tá a fhios agat.

Ach caithfear cuimhneamh go bhfuil an dúrud páistí nár leag na Trioblóidí a lámh fhuilteach orthu.

Déanann an mhianadóireacht guail an timpeallacht a loit chomh maith.

I gcás cúirte a bhféadfadh an-tionchar a bheith aige, agus ní hamháin san Astráil, ordaíodh don chomhlacht British American Tobacco (WD & HO Wills mar a bhí) $700,000 a íoc le Rolah McCabe, 51, atá ag fail bháis de bharr ailse scamhóg.

" Tá an dlaoi mhullaigh á cur aici ar *Songs of a Hidden Ulster* faoi láthair, i ndiaidh an-dua a chaitheamh leis an obair le dornán blianta anuas.

Tá an-tairbhe á bhaint as an cheangal úr seo.

Plandóirí as Devon i Sasana ab iad na Coles, a raibh an-chumhacht acu in Inis Ceithleann, agus bronnadh an teideal Iarla Inis Ceithleann ar dhuine acu.

Agus ag tagairt do Pháirc an Chrócaigh, is cosúil go mbíonn an ghrian ag taitneamh i gcónaí ansin! Ní shílim gur thit aon deoir bháistí ann ar feadh an tsamhraidh ach oiread, cé gur sileadh neart deora ó am go ham! Aithním nach samhradh breá a bhí ag na feirmeoirí nó ag lucht saoire agus turasóireachta ach ag lucht leanta na gcluichí Gaelacha bhí samhradh den scoth de bharr fheabhas agus chaighdeán agus éagsúlacht na gcluichí éagsúla.

Ní hamháin go méadóidh do stór focal, ach sleamhnóidh go leor coireanna cainte isteach i do cheann gan fhios duit.

Tá bric le fáil uirthi agus in aice le Gleann Fhinne tá an-rud bradán.

Seans nach bhfuil i roinnt den chaint seo ach ráflaí gan bhunús (cé go bhfuil an-phlé á dhéanamh ar na cúrsaí seo sna hirisí ríomhaireachta faoi láthair), ach is fiú a bheith ar an airdeall faoi na himpleachtaí fadtéarmacha a bheidh ag aon chaighdeán slándála nua.

Bhí a lán Éireannach agus ceardchumannaithe ón cheantar ar an pharáid ach bhí an-fhoighid acu leis na póilíní, in ainneoin iad a bheith ag dul thar fóir leis an smachtú.

Dar le go leor, iarracht a bhí anseo ag páirtithe eile feachtas Adi Roche a loit.

Tá an-mholadh faighte ag *Baran *sna Stáit Aontaithe, agus deir Dr Akrami i rith agallaimh ar an stáisiún raidió PBS: "Nuair a fhágann tú an phictiúrlann, mothaíonn tú go bhfuil tú athraithe mar dhuine".

Tá daoine áirithe ag obair sa réimse a bhfuil Gearóidín gníomhach ann nach bhfuil an fhoighid nó an tsuim acu a bheith ag plé le daoine atá ar bheagán Gaeilge ach is léir go mbaineann sise an-sásamh as an obair seo.

Seachas an marú agus an gortú, braitheann geilleagar an oileáin go mór ar an turasóireacht.

Tá an-chreidiúint ag dul don Aire as na céimeanna atá glactha aige go dtí seo.

D'éirigh muid neirbhíseach uaireanta, aon uair a bhí drochlá againn; ansin an lá dár gcionn d'éireodh linn an t-uafás a dhéanamh agus chuirfeadh muid rudaí síos go han-sciobtha.

Bronnadh an gradam Fiontraí na Bliana ar Ó Céidigh i mí Mheán Fómhair i mbliana agus is léir go dtugann sé an-sásamh dó aitheantas mar seo a fháil as an obair chrua atá déanta aige ó cheannaigh sé Aer Árann ocht mbliana ó shin.

Léiríonn sé sin go raibh an-mhisneach aige.

Tugann Síle Fisher, bean as Ciarraí o dhúchas, an-chuid cabhrach dó agus bíonn muid ag éisteacht le leithéidí Martin Hayes, Nomos, Lúnasa, Solas, Danú agus Dervish! Tá muid inár bpeataí millte acub! Bhí mé thart fá ocht mbliana is fiche d'aois ag an am sin.

Ár dtus bhí mé i mo "lurker", dála mórán daoine.

Caithfidh mé a admháil cé nach bhfuil mé ró-thógtha le cúrsaí spóirt, gur breá liom go mór an páipéar sin agus d'fhoghlaim mé an-chuid Gaeilge uaidh.

Rinne sé an-dochar don Ghaeilge i Loch an Iúir an méid daoine a tháinig ina gcónaí ar an bhaile, ó leithéidí Alban agus Shasana.

Mar atá a fhios agat féin cosnaíonn a leithéid an t-uafás.

Bhí an-mhuinín ag na himreoirí astu féin dá bhrí sin, nuair a thug siad aghaidh ar Chill Chainnigh i gcluiche leathcheannais Laighean.

Is fear é Mícheál Ó Grádaigh atá tar éis mórán a bhaint amach i gcúrsaí iomána i rith a shaoil ach tá an díocas céanna ann is a bhí riamh.

Dúirt David Neville, bainisteoir, nach raibh sin praiticiúil mar go mbíonn ranganna ag an choláiste in a lán ionad.

Ag an leibhéal is airde, agus go mór mór i gcás cluichí a chraoltar beo ar an teilifís, airíonn siad brú mór a bheith orthu toisc go bhfeiceann na ceamaraí go leor nach bhfeiceann siad féin.

Tugtar an t-uafás drochíde dóibh uaireanta nuair a dhéanann siad botún ach an té a léifeadh an leabhar seo seans go n-admhódh sé go bhfuil ómós níos fearr tuillte ag réiteoirí na tíre ná mar a fhaigheann siad de ghnáth.

D'fhás an bhaint a bhí aige le Notre Dame, agus chuaigh an áit i gcion go mór air, tar éis dá chúigear páistí freastal ar an ollscoil.

Má théimid timpeall na gCúigí agus tosú le Cúige Uladh, is cóir a rá i dtosach go bhfuil an-chreidiúint ag dul do mhuintir Aontroma as ucht caighdeán na hiomána a choinneáil ard i gCúige Uladh bliain i ndiaidh bliana.

Mar sin féin tá tionscail áirithe sa tír ag brath go mór ar mhargaí na dtíortha seo.

* Gluais • Glossary sprioctarget ní túisce anseo thúno sooner are you here iontach slachtmharvery tidy beathalife mórphearsa ficsingreat fictional character dílleachtaorphan sa tsraithin the series uaighgrave an oiread is siolla amháin dá shaotharnot even a syllable of his work oilithreachtpilgrimage clúiteachrenowned a mhaíomhto boast iarsmalannmuseum tairgtear camchuairteannatours are offered bantreoraífemale guide díomhaoinidle ag blaiseadh den saolgetting a taste of the life troscánfurniture sprúillí mionsonraíochaminor fragments col ceathrachacousins ní chónaíodh Montgomery féin ann riamhMontgomery himself never used to live in it adhlacthaburied i do chomhchuairteoiríin your fellow-visitors iad a rangúto categorise them SeapánaighJapanese díograiseachenthusiastic searmanasceremony a fhiafraí deto ask dúilliking luachannavalues chomh patuar intias apathetic towards her smidword, syllable carrchlóscarpark mionsamhailminiature éalúescape proinntitherestaurants camchuairt oidhreachtaheritage tour baiste asnamed after a cuid pearsanher characters bunchlochfoundation-stone straitéis mhargaíochtamarketing strategy uimhirphlátaínumber plates gléastadressed príomhsheómain show Oileánaighisland-people mórtasach asproud of dúchasachnative mangairísellers ollúna mórluachachaself-important professors tionscalindustry débhríochambiguous bréan den ealaín ar fadsick of the whole carry-on tuairiscítearit is reported frith-Anneanti-Anne Is stáitsíodh an t-ilsiamsa AnnekensteinAnd the variety show Annekenstein was staged fonóidmockery d'íomhá fholláin Anneof Anne's clean image casadhtwist is barrúlafunniest cúiseamhaccusation leispiachaslesbianism (chuir sí(she nuair a d'áitighwhen she argued comhdháilconference leispiachas folaithehidden lesbianism cairdeasfriendship cumann leispiach nár cuireadh i gcríchunfulfilled lesbian love oirirceminent flúirse tagairtílots of references homa-anghráchhomo-erotic traidisiúnaithetraditionalists ábhar a stoitheadhto take material comhthéacscontext náireachshameful scannalachscandalous nach bhfuil bun nó barr leiswhich has no basis i dtólamhalways treoraí ar leitha separate guide na sluaite leispiachathe crowds of lesbians díoltas DéGod's revenge mallaithedamned go mear ocrachquickly and hungrily páirc mhór siamsaíochtaa big amusement park tithe itheacháineating houses tuirlingtto alight ar an drochuairunfortunately níl tásc nó tuairisc arthere is no sign of ag foghlúplundering ag creachlooting fáilteachwelcoming go gealgháireachcheerfully le teann diabhlaíochtaout of devilment sé glúinesix generations dubh le turasóirípacked with tourists cárgrimace níos féile ó thaobh síntiúis láimhe demore generous when it comes to tips oineachhonour freastalaíwaitress babhla seabhdairbowl of chowder ciseán bonnóg is craicéira basket of scones and crackers féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainneto see if the fish are taking the bait in the pool of milk diúilicínímussels breallachclam portáncrab gliomachlobster trosccod róshrónachtoo nosey meascthamixed glasraívegetables diúgann tú an t-anraithyou drain the soup an braonán blasta deiridhthe last tasty droplet

Nach dtuigeann tú sin? Is fiú saibhreas mór í, a mhac.

In ainneoin go bhfuil seantaithí aige ar dhearadh cúlstáitse (rinne sé an dearadh do Riverdance, mar shampla), d'admhaigh sé go raibh an tionscadal seo ar scála i bhfad níos mó agus dúshlánach go maith.

Dúshlán atá ann i gcónaí a bheith ag iarraidh déileáil le chuile rud, a deir sí, agus bíonn an-chuid fuinnimh ag teastáil uaireanta.

Is cuimhin liom duine a fheiceáil ag seinm ar an bpíb uilleann nuair a bhí mé deich mbliana d'aois agus d'iarr mé ar mo thuismitheoirí seit a fháil dom ansin! AÓF: An bhfuil mórán den cheol Gaelach i Chicago? Cá mbíonn tú ag seinm? SR: Tá, tá an t-uafás de ann.

Tá go leor imirceach as Éirinn ann freisin nach bhfuil chomh cáiliúil sin.

Creideann sé leis go ndearna an stocaireacht a rinne an rialtas le ceadúnas a fháil don Atlantic Dawn cás iascairí an stáit seo i bhfad níos laige.

Cuireann an dumpáil sin na margaí áitiúla as a riocht ar fad, agus bíonn na feirmeoirí sna tíortha sin thíos go mór leis.

Bhíothas den bharúil le fada, a deir sé, go mbeadh cosc a bhain leis an stát ar fad i bhfad ní ba dhéine ná an ceann a mhol Bloomberg.

"Beidh, cinnte," an freagra a bhí acu, mar bhain siad an-sult as an Ghaeilge, an tírdhreach, an ceol traidisiúnta le James Byrne agus a chairde, an sean-nós, na damhsaí, an léamh filíochta le Pól Ó Muirí, an fháilte a cuireadh rompu agus an deis a bhí ann a bheith ag caint le daoine as tíortha éagsúla.

"Agus ní cúrsaí tráchtála amháin (dlúthdhioscaí ar fáil go forleathan, daoine ábalta taisteal i bhfad níos éasca ná mar ba ghnách leo, etc.

Bíonn an-spraoi i gceist.

Bhain mé an-taitneamh as an rang, as an gceantar agus as an gcomhluadar a bhí agam leis na daltaí eile (Éireannaigh den chuid is mó).

An fhidil, mar gur féidir leat a lán fuinnimh a chur sa cheol leis an mbogha.

Ach an raibh an ceart aige? Cinnte, chreid an t-uafás daoine go raibh, Jack McConnell, an Chéad Aire, san áireamh.

Is é mo bharúil go bhfuil fadhbanna i bhfad níos tromchúisí ná an seicteachas le réiteach in Albain.

Tharla rud aisteach ag an am a thug an-sólás dom.

Ach chinntigh sé leis nár foilsíodh go leor scéalta a bhí fírinneach agus a raibh géarghá ann go bhfoilseofaí iad.

Tá an-éagsúlacht sna hailt, agus iad ar fad iontach suimiúil, taitneamhach agus uaireanta brónach.

Múinteoir fisice ab ea é san ollscoil anseo, ach bhí rang oíche Gaeilge aige fosta agus thug sé an-chuidiú domhsa.

" Measann Lillis go bhfuil claonadh róláidir ann a bheith ag brú na Gaeilge ar dhaoine sa tír seo agus go bhfuil an-díobháil déanta ag an chur chuige sin.

Cén sórt meoin atá acu? Tá na lúthchleasaithe ag brath orthu in a lán slite ach an bhfuil siad ag déanamh a leasa? Céard tá i ndán do na lúthchleasaithe amach anseo nuair a éireoidh siad as an spórt? Tuilleadh cur i gcéill agus uisce faoi thalamh b'fhéidir? Agus drochfhadhbanna sláinte níos déanaí is dóigh.

"D'fhoghlaim mé an t-uafás san áit sin mar comhlacht beag a bhí ann agus bhí orm píosa de gach rud a dhéanamh".

Ach, dálta cuid mhaith rudaí, ní mar a shíltear a bítear.

AÓF: Is dóigh go bhfuil sé nádúrtha go leor go mbeifeá ag glacadh páirte in agallaimh bheirte agus lúibíní mar sin.

Níl an buntáiste sin ag an gcóras leictreonach atá á mholadh ag an rialtas - cé go dtabharfadh sé an toradh i bhfad níos tapúla.

Ní raibh mé ag súil leis na heachtraí a tharla, a d'athraigh an staid pholaitiúil agus a loit íomhá dhearfach na tíre os comhair tsaoil, ar bhonn fadtéarmach b'fhéidir.

Sílim gurb iad na hamhráin dúshraith an cheoil rince agus gurb iad is tábhachtaí, dá bhrí sin! B'fhéidir nach n-aontódh go leor daoine liom faoi sin ach sin mo thuairim phearsanta féin.

Tá comhlacht amháin in Alice Springs a bhfuil 20 tiománaí fostaithe aige a bhraitheann go mór ar iompar bóthair idir Alice agus Darwin.

In imeacht bliana cuirtear an dúrud téamaí, agus saothar an dúrud scríbhneoirí, i mo láthair sa *London Review of Books*; scríbhneoirí is téamaí nach gcasfaí dom de ghnáth taobh amuigh de shainfhoilseacháin an luchta léinn.

In imeacht bliana cuirtear an dúrud téamaí, agus saothar an dúrud scríbhneoirí, i mo láthair sa *London Review of Books*; scríbhneoirí is téamaí nach gcasfaí dom de ghnáth taobh amuigh de shainfhoilseacháin an luchta léinn.

Is saineolaithe muid ar fad sna cúrsaí seo agus is breá linn ár dtuairim féin a nochtadh (baineann Des Cahill an-mhíleáiste as seo ar "Sportscall"!) "Fadhbanna" Manchester United ======= Ar an taobh eile den scéal, cuireann sé ionadh orm féin uaireanta cé chomh corraithe is a bhíonn daoine uaireanta agus ábhair spóirt faoi chaibidil acu.

Mar a fheicfimid, tá mórán ar siúl sa pharthas beag seo 61,956 heicteár.

Faigheann siad a lán fiosrúchán ó Stáit Aontaithe Mheiriceá faoi shinsir daoine agus beidh na rollaí agus an chartlann uilig ar ríomhaire san ionad nua, agus beidh cartlannaí ann le cuidiú a thabhairt do chuairteoirí.

" Ach dá n-éireodh le tuismitheoirí go díreach tosú ag caint faoi, a dúirt sé, d'fhéadfadh siad a bpáistí a chosaint ó lear mór fadhbanna atá furasta a chosc, mar shampla toircheas i measc déagóirí agus galair ghnéas-tarchurtha.

I Luimneach i mbliana, tá an-chuid cairde nua déanta agam agus bíonn seisiún againn go rialta.

Agus leagann sé an-bhéim ar chaighdeán na seirbhíse.

Tá pobal Gaeilge de shórt i mBéal Feirste agus in áiteanna eile faoin tír agus, dar ndóigh, tá na Gaeltachtaí oifigiúla ann ach pobail scáinte is ea iad go léir faoin am seo atá faoi bhrú mór ón mBéarla.

Ba mhaith liom go dtabharfaí an léim stairiúil sin anois idir lear mór daoine a bheith ann a bhfuil Gaeilge acu agus pobal ceart féinaitheanta Gaeilge a bheith ann.

Bhí an-tormán ansin - chuala mé é tríd an ghuthán nuair a bhí orm glaoch ar dhuine éigin ansin.

Is mar a léirítear thuas atá cúrsaí spóirt le céad bliain anuas, beagnach, cé go bhfuil an taobh gairmiúil tar éis éirí i bhfad níos coitianta le blianta beaga anuas.

Tá a shaothar dúshlánach, go háirithe ó thaobh na teanga de, agus ní mór do go leor daoine dul i dtuilleamaí an fhoclóra agus iad á léamh.

AÓF: Cén fliúiteadóir is fearr leat? MNA: Tá ana-chuid fliúiteadóirí maithe timpeall ach is breá liom a bheith ag éisteacht le Conal Ó Gráda, Harry Bradley, agus Tom Doorley a sheinneann sa ghrúpa liom.

Sin an fáth go bhfuil éagsúlacht mhór sa cheol a sheinnimid.

Tá saibhreas mór amhránaíochta aige baile againn agus ana-chuid amhránaithe nótáilte ar nós Áine "Cheaist" Ní Chatháin, Eibhlín Uí Chearna, Páidí "Mharthan" Mac Gearailt, Éilís Ní Chinnéide agus muintir Bheaglaioch.

Más ó thaobh amuigh de Thuaisceart Éireann tú, feicfidh tú an-chosúlacht, measaim, idir Bóthar na Seanchille agus Bóthar na bhFál.

"Fóram díospóireachta Bhunreacht na hEorpa" a bhí mar theideal uirthi, agus bhí raidhse cainteoirí ann ó ollscoileanna éagsúla ar an Mór-Roinn, agus ón saol gnó agus polaitiúil.

Cé gur fhulaing sé go leor bhí sé sásta dearmad a dhéanamh air sin agus oibriú chun go mbeadh an dá thaobh san Afraic Theas in ann teacht le chéile agus stát nua a bhunú.

Is maith linn go bhfuil muid in ann teacht isteach le comhlachtaí a bhfuil go leor taithí acu cheana féin sa ngnó seo mar ciallaíonn sin go bhfuil muid ag obair ar thionscadail a bhfuil go leor forbartha déanta orthu.

Thug sé sin an-spreagadh dom.

"Tá an-tacaíocht le fáil ó dhaoine aonair, idir lucht féachana agus bhailitheoirí.

*"Fuair Coláiste na Tríonóide Baile Átha Cliath a lán aiseolais dhearfaigh ó mhic léinn, go háirithe mic léinn a raibh disléicse orthu a bhí in ann a gcuid oibre (aistí a scríobh, mar shampla) a dhéanamh níos éasca.

An bhfuil mórán de na spriocanna a leagadh síos i dtús ama bainte amach? Tá fás as cuimse tagtha ar phobal na Gaeilge sa cheantar seo sna 20 bliain ó bunaíodh an Cumann.

D'éirigh liom an t-uafás a scríobh ann.