sa phortach
in the bog
(Is iomaí uair a d'éalaigh mé síos na céimeanna sin agus a chaith mé lá iomlán ar an trá nuair a bhí súil liom áit éigin eile - sa phortach, mar shampla.
dair phortaigh
bog oak
"
Tugadh bualadh mór bos dó agus bhronn Bairbre de Brún, an tAire Sláinte sa rialtas tuaisceartach, pictiúr déanta as dair phortaigh air.
portaigh
bogs
Ó thuaidh, radharcanna aoibhne ó Chnoc Fola; na portaigh, glas le féar is donn le móin; tránna fairsinge ciúine agus céanna beaga seascair ag amharc amach ar na hoileáin, Gabhla, Inis Meáin, Inis Oirthir agus Inis Sionnaigh atá mar a bheadh slabhra ag cosaint na mórthíre ar stoirmeacha agus ar shíon an Atlantaigh.
phortaigh
bogs
Chuireadh sí taispeántais de cheardaíocht áitiúil ar siúl agus mheall na píosaí sníodóireachta ildaite a bhí crochta taobh amuigh den siopa an t-ealaíontóir Kenneth Webb, péintéir cailiúil a dhéanann stáidéar ar bhláthanna agus ar phortaigh Chonamara, isteach.
portaigh
bogs
Tá portaigh go leor ag na Gearmánaigh, agus nuair a chaith mé seal in Ostfriesland atá idir Bremen na Gearmáine agus Groningen na hÍsiltíre, mheas mé go minic go rabhas i bportaigh na hÉireann.
conas portach a shioscadh
how to mark out a turf-bank
B'ait an rud é dá mbeadh fear na Gearmáine ag taispeáint do bhean na hÉireann conas portach a shioscadh! B'ait freisin breathnú thar an bhfál i lár an phortaigh ar na haeróga arda a leanann lorg chuile U-Boot ag cabhlach na Gearmáine - an rabhadar ag coinneáil súil freisin ar bháid mhóra agus ar ghleoiteoga Chonamara? Sa Moormusuem chonaic muid go raibh muintir na bportach sin lán chomh bocht le muintir na bportach in Éirinn tráth.
theanga an phortaigh
the language of the bog
Deir Cathal go mbíodh náire ar go leor acu seo, áfach, an Ghaeilge a labhairt os ard de bharr, dar leo, nach raibh áit ar bith do theanga an phortaigh istigh i lár cathair mhór mar Londain.
portach ciarbhuí
tawny bog
Níl ach portach ciarbhuí le feiceáil, agus ailt arda ghéara.
portach
bog
Ní mórán saothair atá ar fheirmeoireacht ann seachas eibhear agus portach.
portaigh
bogs
Tá an talamh san áit clochach agus tá portaigh agus go leor sléibhte sa gceantar freisin.
sa phortach
in the bog
Baineann na daoine ar mo chúrsa féin an-sult as a gcuairt ar an ros seo agus, mo dhalta féin, níor thuig siad cén fáth a bhfuil galfchúrsa á thógáil ansin sa phortach faoi láthair.
phortaigh
bogs
Roinnt blianta ó shin, chuaigh Seamus Caulfield timpeall phortaigh Mhaigh Eo ag brú polladh iarainn isteach sa talamh chun teacht ar chlocha faoin talamh.
portach
bog
Cuid de pharóiste Ros Muc é atá suite idir Casla agus Scríb agus gan le feiceáil ann ach cnoic, lochanna, farraige, portach agus tithe néata, cluthara anseo is ansiúd.
lá ar an bportach
a day in the bog
Ar ndóigh, má theipeann air sin uile, d'fhéadfaí dul i muinín an traidisiúin agus lá ar an bportach a eagrú dóibh, sleán i lámh amháin agus bosca lóin sa lámh eile.
sa phortach
in the bog
Tá cuid de na comharthaí leagtha ar an talamh nó caite sa phortach.
sna portaigh
in the bogs
Cé nach gceadaítear gearradh na gcrann seo, is féidir dul ag tochailt sna portaigh ar thóir na seanchrann atá iontu.
portach
bog
Músclaíodh gach duine agus cuardaíodh an teach, an garraí, na carranna taobh amuigh, an leithreas agus an portach ar fad thart, ach ba léir go raibh an Tóirse i ndiaidh a bheith *torchjackáilte*.
ón phortach
from the bog
Ní thar sáile a chaithfear na laethe saoire chomh minic is a bhíodh; ní bheidh an carr 09 béal dorais linn; ceannófar nuachtáin amháin ar an Domhnach seachas na ceithre cinn; beidh muidne faoin tír ag fás ár gcuid prátaí féin agus ag smaoiteamh ar an mhóin a iompar ón phortach; ní bheidh an béile againn sa bhialann uair sa mhí níos mó agus ní bheidh na bréagáin is nua-aimseartha ag ár gcuid páistí.
portach
bog
Tráth den saol, agus ní i bhfad ó shin é, criathrach, portach agus bolláin mhóra ó aimsir na hoighearaoise, a bhí san áit ina bhfuil an pháirc inniu.
phortaigh shléibhe
blanket bogs
Ba mhaith liom, thar cionn an Rialtais, buíochas a ghlacadh leis na daoine a bhain móin an tí acu ar phortaigh shléibhe na hÉireann arís i mbliana.
phortach
bog
Tá an carr anois ina chnap de mhiotal lúbtha dóite agus chuirfeadh an cruth agus an dath meirge atá air corpán ársa i gcuimhne duit ach a bheith leasaithe le himeacht mhall an ama sa phortach.
portach
bog
Scríobhann Heaney sa saothar seo go raibh an portach cosúil le him saibhir dubh, a d’oscail faoi do chois, gach sraith den ithir seo dlúth agus beo le fréamhacha cianda nach raibh deireadh leo.
súlach an phortaigh
the bog juice
Ar mhaithe lena sláinte? Ní shíleann muid é; tá súlach an phortaigh fós ag stealladh as na sconnaí ann.
Snámh Portaigh
bogswimming
Snámh Portaigh
=====
Cé gur maith ann na Cluichí Geimhridh, na Cluichí Parailimpeacha agus na Cluichí don Óige freisin, is iad na Cluichí Samhraidh is mó a théann i bhfeidhm orainn.
scáineagán san áit a mbíodh an portach
shingle where there used to be a bog
Nuair a bhreathnaigh mé an charraig lom agus an scáineagán san áit a mbíodh an portach chuir sé ag smaoineamh mé ar scéal Oileán na Cásca, an áit bheag i lár na Teiscinne Ciúine a raibh pobal daoine ann a leag gach aon chrann dá raibh ar an oileán.
gníomhú faoi na portaigh
to take action about the bogs
Go drogallach, shocraigh an tAire Jimmy Deenihan, a bhfuil cúram na Gaeltachta air chomh maith, gníomhú faoi na portaigh.
Phortach
bog
Beidh cead acu féachaint ar Phortach 1, ar Chaorán 2, ar Mhóinteán 3 agus ar TG4 – agus ní beag sin le bheith ag dul ar aghaidh leis.
portaigh lagáin
raised bogs
bratphortaigh), chomh maith leis portaigh lagáin (.
le híoc as dúnadh na bportach lagáin
to pay for closing the raised bogs
An t-airgead mór a thug an Eoraip dúinn le híoc as dúnadh na bportach lagáin, caitheadh ar na bóithre é.
na portaigh
the bogs
Thóg sé na mílte bliain na portaigh, atá againn sa tír seo, a chruthú.
cúram na bportach
the duty of care for the bogs
Má tá cúram na bportach ar Jimmy Deenihan, tá cúram na Gaeltachta ar a Roinn chomh maith, ach níl aon treoir ag tíocht ón Eoraip faoin gcuid sin d’oidhreacht ársa na hEorpa a chaomhnú is a chosaint, faraor.
Ní athróidh mise mo phortach
I won’t change my bog / tune
Ach cad é a dúirt Ming féin faoin éacht a rinne sé sa toghchán? “Ní athróidh mise mo phortach… mo phort, ba chóir dom a rá! Ach ní athróidh mé mo phortach ach oiread.
gur píobaire an aon phortaigh é
he has the one bog (habitually)
Is é tuairim mheáite Bhaloir gur ag caint trína mhóin atá Ming gan Taise agus gur píobaire an aon phortaigh é fosta.
caomhnú phortaigh na hÉireann
the preservation of Irish bogs
Dá mhéad aighneas faoi caomhnú phortaigh na hÉireann, is ríchuma le gníomhaireachtaí an stáit faoi chaomhnú oidhreacht ár ngnáthóg.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
