" Leis sin, tháinig an fear a bhí ag déanamh an racáin amach as cúl an tseastáin.

B'fhéidir gur mian leo go n-imeodh siad, agus nár mhaith leo pilleadh ar an "streachailt armtha" ach tig fearg orthu nuair a tchí siad iompar an PSNI, agus téann achan taobh ar ais go dtí an seanmhúnla - racáin, foréigean, cluiche an mhilleáin.

Na racáin, an foréigean, an úsáid gunnaí agus caitheamh buamaí in éadan an PSNI a lean máirseáil an Oird Oráistigh ar Bhóthar Chluanaí an mhí seo caite, míníodh iad mar racht feirge in éadan na bochtaineachta ina bhfuil dílseoirí ag maireachtáil, racht in éadan na “*concessions*” a tugadh do náisiúnaithe, racht in éadan Choimisiún na bParáideanna a chuir brú ar an Ord Oráisteach bogadh cúpla céad slat suas an bóthar óna “mbealach traidisiúnta.

“Bhí na racáin i gceantracha Protastúnacha roinnt seachtainí ó shin go dona,” ar sé.

I mí Mheán Fómhair 2005, chonacthas na racáin ba mheasa le deich mbliana i mBéal Feirste.

Ní thig leo dul rófhada chun tosaigh ar a lucht leanúna, dar leo, ach tharla eachtra iontach an mhí seo caite nuair a thug urlabhraí an pháirtí ar chúrsaí póilíneachta, an t-iarchime Gerry Kelly, le fios go raibh cainteanna díreacha idir é féin agus baill shinsearacha de chuid an PSNI roimh mháirseáil chonspóideach de chuid an Oird Oráistigh i dtuaisceart Bhéal Feirste ar an 12 Iúil, mórshiúl a mbíodh racáin lena linn le blianta beaga anuas.

Ar an drochuair, ba mhinic a bhíodh daoine ar na stártha roimh dheireadh an lae, agus ó am go ham bhriseadh racáin amach idir leantóirí ólta.

Nárbh é an bratach trídhathach ba chúis le chéad racáin mhóra na dtrioblóidí i Sráid Duibhise i 1964? Uair amháin, b’éigean dom cor bealaigh a ghlacadh i gceantar na Seanchille agus ag dul thart coirnéal áirithe, baineadh geit asam nuair a chonaic mé an bratach ba mhó UVF dá bhfaca mé riamh díreach os mo chomhair.

org/wiki/Black_Pig's_Dyke) Fás faoi Líon na mBallaí Thóg Arm na Breataine na chéad bhallaí síochána i mBéal Feirste ar an 10ú Meán Fómhair 1969, i ndiaidh na racáin uafásacha a bhí ag réabadh na cathrach.

Tá lámh na bparaimíleatach le feiceáil go soiléir - buamaí, marú, racáin - ní hionann agus seirbhísí slándála.

Dúirt an Eaglais Phreispitéireach nár leor é le daoine a choinneáil beo agus ba bheag seicteachas a léiríodh - bhí racáin ar an dá bhóthar in éineacht, Bóthar na Seanchille agus Bóthar na bhFál.

D'amharc an Sliabh Dubh anuas ar na dúnmharaithe, na buamaí, na racáin, na mórshiúlta conspóideacha - agus ar an spraoi, an charthanacht agus ar an mhisneach.

Caitheadh buama peitril isteach i gcarr póilíní ina raibh garda mná faoi ionsaí ag 12 dílseoir, nó díleasóirí? Cad é dó? Bhí sé mar Kristallnacht eile ann, a dúirt póilín amháin agus é ag breathnú ar oifig de chuid Pháirtí an Alliance i mBéal Feirste an mhí seo caite i ndiaidh dílseoirí ionsaí a dhéanamh ar oifig Naomi Long, an bhean a bhain an suíochán Westminster ó cheannaire an DUP, Peter Robinson ag an olltoghchán deireanach agus ionsaíodh foirgnimh agus bhaill eile de chuid an pháirtí le linn seachtain de racáin.

Michael Copeland, MLA ======== Má bhíonn an cur chuige céanna acu, ní bheidh sé chomh dian is a bhí sé le linn na racáin a lean mórshiúlta dílseacha le roinnt blianta anuas.