Nuair a thug na póilíní ruathar faoin áit, maraíodh a thriúr comrádaí agus gabhadh Ned.

Cabhair? Admhaím go mb'fhéidir nach raibh sé nádúrtha ruathar lomnocht a thabhairt síos Sráid Uí Chonaill i lár an lae ghil ach, mar a mhínigh mé dó, agóid a bhí ann in éadan an Aontais Eorpaigh.

I Meitheamh 1969, nuair a caitheadh an Róisteach amach as an arm, bhí eagraíocht darbh ainm Saor Éire ag déanamh ruathar rialta ar bhancanna.

Ansin, le ruathar PSNI ar oifigí Shinn Féin i Stormont - a d'eagraigh scata oifigeach a bhí in éad le Hugh Orde agus é i Londain - d'athraigh an scéal ar fad.

* Gluais • Glossary beathaisnéis údaraitheauthorized biography a dialanna pearsantapersonal diaries páipéir phríobháideachaprivate papers go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President dódh nó tréigeadh 1,800 teach1,800 houses were burnt or abandoned lámhachshooting rachtoutburst acraí tíhousehold utensils as go brách leooff they went léiriúproduction cheanncheathrúheadquarters coistí cosanta áitiúlalocal defence committees dírbheathaisnéisautobiography gan strówithout difficulty i dtaiscesaved do lá na coise tinnefor a rainy day bhí cúrsaí chomh dona sinthings were so bad dá mba gháif it was necessary leithleachasselfishness scoilt aduainstrange split chiap sé Máire ar fadit really tormented Máire easpa suimelack of interest tragóidítragedies Cumann Naomh Uinseann de PólVincent de Paul Society baill shinsearacha na heagraíochta sin cois Lifethe senior members of that society in Dublin tuairisc suas lena bhéal dóa report up to his face géarchéimcrisis chun an Cumann a ghríosadhto spur the Society into action saothar in aiscewaste of time déistindisgust ag cáineadhcriticising ciúnaithe go mórgreatly quietened línte síochánapeace lines ruathair laethúladaily raids polarúpolarization girseacha ógayoung girls nóibhéinenovena cailín aonaira lone girl ní ba ghaire don ghráscarnearer to the scuffle le dul i gcabhair ar Catherineto go to Catherine's help an cúigear a ruaigeadhto drive the five off riochtstate a cuid néarógher nerves clocharconvent ar an Iúrin Newry tachrántoddler eachtraincident círéibriot faoi lán seoilin full swing ag glioscarnachglistening bréan le boladh gáissmelling bad from gas comhracfight otharcharrambulance formhór an bhealaighmost of the way ag dul ar foscadhsheltering ag sciorradhsliding ag lámhacáncrawling fras lámhaighvolley babhlaíbowls a gciarsúirtheir hankies leachtliquid cosaintprotection bodhardeaf bhí scolaíocht speisialta de dhíth airhe needed special schooling ba ghnách leishe used to d'fhaigheadh sé síob abhailehe used to get a lift home stad an bhusthe bus stop thuirling séhe disembarked neamhurchóideachinnocent bábántainnocent ag cogarnaíl taobh thiar dewhispering behind him trup na mbrógthe sound of the shoes neamhchoireachinnocent níor shamhlaighhe didn't imagine an t-uafásthe horror anfaterror cortwist dírithe ar a chloigeann lomaimed at his bare head scáilshadow scoilteadh a bhlaoschis skull was split open scréachascreams na hionsaitheoiríthe attackers níos truacántamore plaintive go prasquickly ag maothú an chairpéidmoistening the carpet Ba dhóbair dó bás a fháilHe nearly died go raibh an t-ádh dearg airthat he was extremely lucky ar mire le feargmad with rage beaginmhehelplessness cé a bhí ciontachwho was responsible níor cúisíodh duine ar bith riamhnobody was ever charged ciontach i ndúnmharúguilty of murder go gairid i ndiaidh an ionsaitheshortly after the attack ag maíomhstating seanphionós na fuipethe old whip punishment i gcás coirpeach a gheofaí ciontach i dtromionsaíin case of criminals found guilty of assault peann a chur le párto put pen to paper aiféalaregret gur éiligh sí pionós corparthathat she demanded corporal punishment ag teacht salach ar gach ar chreid sí riamh anngoing against everything she ever believed in

Agus a mhada ag a shála, chinn Gascar ar an gceantar a chosaint ar ruathair agus chreach bhithiúnaigh na hEorpa agus eile a thiocfadh an treo.

Ag a trí ar maidin, Dé Domhnaigh an 3 Nollaig, 1854, thug fórsa míleata ruathar faoin bhfál, nuair a bhí formhór na mianadóirí as láthair ag a gcampaí féin.

Tá neart stracadh agus tarraingt i gcluichí iomána anois toisc go bhfuil sórt dualgais ar gach imreoir an sliotar a fháil ina láimh agus dul ar ruathar aonair.

Cosc ar ruathair aonair - chuirfeadh sé le luas an chluiche mar taistealaíonn sliotar níos tapúla ná duine.

Sa bhliain 1940 thosaigh na haer-ruathair ar Londain agus ba chrua an saol a bhí aige, go háirithe san oíche.

Nuair a rinne na póilíní ruathar ar a theach i Walton, Learpholl i Meitheamh 2004 fuair siad meaisínghunna amháin, trí ghunna gráin gearrtha, dhá phiostal, dhá raidhfil SA 80 ó Arm Shasana agus na céadta piléar.

Pinsean breá mór a bheas aige, agus gan a dhath ar bith le caitheamh as gach seachtain ach praghas paicéad brioscaí *Marietta *do na gardaí sicíní a bheas ag coinneáil theach úr an Aire ar bhruach an locha thiar slán ó ruathar fomhuireáin.

Rinne díorma iriseoirí ruathar ar Chill Chainnigh le scéal te-bhruite a fháil faoi theip chleamhnas DJ Carey.

Bíonn siad fiosrach go minic ach nuair a thug dhá cheann acu ruathar orm, léim mé trasna an sconsa isteach i bpáirc tornapaí.

Thugadar ruathar faoi chuid de na bruachbhailte cois trá in oirthear agus i ndeisceart Sydney, ag scriosadh carranna agus ag ionsaí daoine.

Maíonn poblachtánaigh gur plota de chuid an Bhrainse Speisialta leis an Fheidhmeannas ó thuaidh a scrios a bhí sa ruathar ar oifigí Shinn Féin i mí Dheireadh Fómhair 2002 agus go leor fianaise acu, dar leo.

Bhí sé tapa agus sciliúil agus dheineadh sé ruathar aonair i dtreo chúl an fhreasúra gan fuacht gan faitíos.

ruathar ======= Inniu ar an nuacht, ar an lá ar a fhoilseofar tuarascáil an IMC, bhí dhá mhír ar BBC Raidió Uladh (sic) a bhain le coiriúlacht.

D’éalaigh siad nuair a rinne na póilíní ruathar ar an áit, ach chuaigh PC Craig sa tóir orthu.

Rinne muintir Mackay ruathar ar an cheantar seo.

Ar thríú lá an chatha, chaill arm Lee na mílte i ruathar ollmhór (a dtugtar “Pickett’s Charge” anois air, i gcuimhne an Ghinearáil a bhí i gceannas air).

In ionad gníomh diongbháilte a ghlacadh in aghaidh an Derry Club, chuir Merseyside Police brú orainne, agus rinne póilíní a raibh meaisínghunnaí agus héileacaptar acu ruathar ar chlub na nÉireannach (cf.

Shiúil sé suas de ruathar ar dhroimín beag is d’fhulaing brú anála, casúr sa chloigeann láithreach.

Feicim iad ag déanamh ruathair i ndiaidh ruathair ar na síolta.

Cé gur tharla sé míle bliain níos moille, thosaigh na teangacha dúchasacha ag síothlú, arís mar gheall ar ruathar sotalach agus brúidiúil an Bhéarla.

Leagtar an-bhéim ar an gciapadh a d’fhulaing an gnáthdhuine de bharr toirmisc agus ruathar díoltais.

Tá an ruathar inar scaoileadh Seán Ó Treasaigh le feiceáil ann; círéibeacha ó thuaidh agus radharcanna den phróiseas síochána.

Chuaigh Áth Cliath ar an ionsaí arís agus tar éis ruathair láidir trí chosaint Chiarraí bhí an liathróid san eangach arís.

Tús maith leath na hoibre! Ach tuigim nach bhfuil fiú aon faoin gcéad den obair déanta! Tá ruathar fúm anois.

I bhfaiteadh na súl, bhí an leaid óg fionn a bhí á mharcáil agam imithe ar ruathar aonair, chomh sciobtha sin nárbh fhiú dom iarracht a dhéanamh fanacht leis.

Níl a fhios agam cé a mbeadh sé ar a gcumas acu ruathar Chill Chainnigh a stopadh i mbliana, áfach.

An lá dár gcionn, tháinig oifigigh chun leithscéal a ghabháil le *kaumātua* (seanóirí) na *Tūhoe* faoin gcaoi ar tugadh faoi na ruathair.

” I gcomhthéacs éagothroime níos leithne, cuireann tráchtairí na ruathair seo ar liosta ar a bhfuil *débâcle* na hUrthrá agus Leaba na Farraige 2003 (nuair a thóg an Stát gnáthchearta iascaireachta), agus scannal nár craoladh go forleathan inár shínigh an Nua-Shéalainn an Forógra ar Chearta na mBundúchasach ag deireadh 2007.

Bhí imní air faoi thionchar na ruathar ar na daoine, ach chuir sé in iúl go láidir nach raibh siad go léir ag iarraidh scaradh ón Stát.

***Míbhuntáistí:* **Róthógtha le cúraimí logánta Luimnigh agus ródhúil aige san ruathar aonair.

Is breá leis dul ar ruathar aonair i ngan fhios dá chomhimreoirí.

Idir na ruathair sin a scríobhaim mo chuid.

Tá am mar choinne ann: an rang snámha; an turas chun na leabharlainne nó na pictiúrlainne; an cúrsa spóirt nó ceoil; an ruathar laethúil scoile.

Tá IKEA mar a bheadh monarcha gluaisteán sa Chóiré ann, tá clóin Ross O'Kelly Carroll agus a chlann (dá mbeadh sé pósta) ar ruathair threallchogaíochta ar ionaid thráchtála an tuaiscirt, ag tabhairt leo tolgleapacha Sualannacha, artola as an Mheánoirthear, agus a oiread óil is a líonfadh an Life.

An chomhthuiscint capall na hoibre De bharr an ceangail seo, tháinig ruathar faoi shruth na maidne agus chríochnaíodar an seisiún le grianghrafanna den scoth - ceann atá ar chlúdach an albaim úir - To Be Touched (albam álainn dála an scéil).

Is dlí é a mbaintear drochúsáid as, dlí a chuireann i gcuimhne dó na ruathair a dhéantaí ar an bpobal Giúdach i rith an Dara Cogadh Domhanda, dlí atá cumtha chun eagla a chur ar an ngnáthdhuine gan aon bhaint a bheith aige le duine sans papiers.

A chuid oibre déanta go maith aige, go dtí le gairid, agus é á ullmhú féin do ruathar a dhéanamh ar an chinnireacht.

Ar an deichiú lá Bealtaine, tháinig deireadh leis an gCogadh Bréige nuair a thug arm na Gearmáine ruathar ar an Lucsamburg, ar an mBeilg agus ar an Ísiltír agus ghlac seilbh orthu.

Ag tíocht ag deireadh an chluiche, bhí Corcaigh dhá chúilín chun deiridh, nuair a fuair Christy Ring an sliotar ina láimh agus chuaigh sé ar ruathar i dtreo cúl Thiobrad Árann, caipín ar a cheann.

I mí Feabhra, i mbruachbhaile eile na príomhchathrach, thug drong fear óg ruathar faoi scoil sa cheantar agus thóg siad i leataobh duine de na scoláirí.

Fós féin, tháinig a chuid cainte aniar aduaidh ar dhíograiseoirí Gaeilge de chuid an pháirtí, ar nós Dinny McGinley agus an chosúlacht ar an scéal go raibh ceannaire an pháirtí imithe ar ruathar aonair ar an cheist.

Fógraíodh a bhás ar an mbealach teilifíse Al Jazeera i mí Iúil seo caite mar bheart díoltais, a dúirt AQMI, ar ruathar a thug airm na Fraince agus na Máratáine ar champa de chuid an AQMI.

Thapaigh sé an deis go gairid ina dhiaidh sin le cur in iúl nach raibh aon athrú tagtha ar dhearcadh an pháirtí i leith na Gaeilge éigeantaí! Is cosúil, de réir tuairisc an tráthnóna céanna, gur ruathar aonair de chuid Feighan a bhí anseo nó gur léiriú é ar dheighilt níos leithne taobh istigh de Fhine Gael.

“Ba é an tIRA an fhadhb, an t-aon mhíniú amháin a bhí ag daoine, ach ag an am céanna, bhí arm na Breataine ar na sráideanna, ag briseadh gach dlí dá raibh ann; bhí cinsireacht sna meáin; bhí Ceathrar Guildford agus Seisear Bhirmingham fós ar an leaba chláir ach bhí ruathair a ndéanamh ag an Chraobh Speisialta ar dhaoine a bhí ghníomhach ar son na córa in áiteanna ar nós Baile Bhútair féin!” arsa Ruane.

) Tá na Stáit Aontaithe chun iasacht $1 billiún a ráthú ar son na hÉigipte, cé go bhfuil a theorainn fiachais féin sáraithe ag an ngeilleagar is mó ar domhan, agus Rúnaí Státchiste Timothy Geithner ag déanamh ruathair ar chistí pinsin leis an bhfiachas a mhaoiniú.

In ionsaí amháin, 12 Márta 1941, tháinig 316 eitleán ón Ghearmain ar ruathar go Merseyside.

An Múnla ==== Tá sé faiseanta, ar shála leithéid *‘Priceless’* (2006) - atá sárthaithneamhach, dála an scéil - agus ag cur san áireamh a chéad mór-ruathar ceallalóide *‘Amelie’* (2001) go mbeadh criticí téagartha (ina mbreithiúnas féin, gan amhras) ag fanacht leis an ról gairmshainithe sin di.

Ar an 17 Lúnasa 1882 thug scaifte fir ruathar faoi theach comharsan leo, John Joyce, agus thug siad faoina raibh ann go fíochmhar agus go brúidiúil le gunnaí glaice agus le maidí.

Ó chuir na hairm Mhoslamacha ruathair faoin Impireacht Bhiosántach go dtí na crosáidí agus anuas go dtí an lá inniu, is iomaí braon fola a doirteadh i ngeall ar an chaidreamh theann idir an dá chreideamh.

Deir Rolston gur thug na Lochlannaigh blamadr ar dhaoine gorma a fuair siad ar ruathair ar chósta thuaidh na hAfraice agus an bhunchiall atá le blamadr ná daoine gorma.

Cuairt seachtaine a bhí i gceist a raibh d’aidhm aici cuid de radharcanna Nua-Eabhrac agus Boston, móide a gcuid siopaí, a fheiceáil nó ruathar tapa a thabhairt orthu ar a laghad, agus cuairt a thabhairt ar ghaolta le mo bhean chéile idir shean agus óg, aintíní, uncail, col ceathracha, col cúigir agus eile, a bhaineann le contae na Gaillimhe, thoir agus thiar.

Bhí ceol aisteach sa chúlra, chonaic muid taobh istigh de theach beag coimhthíoch agus muid ag baint suilt as scileanna peile os ár gcomhair nuair a tháinig JCB de ruathair ar an láthair.

Baineann na cláracha go léir le sráideanna agus le himeachtaí Whitechapel i Londain i ndiaidh ruathair Jack the Ripper ar na striapaigh áitiúla.