Spreagadh ======= Bhí suas le 3,000 duine mar lucht éisteachta ag gach ardán ceoil agus suas le sé cinn acu seo ar siúl ag aon am amháin.

Is é sin go bhforbraíonn comhlachtaí ón staid eitnealárnach, áit go gcreideann siad go bhfuil margaí eile "éagsúil" ón margadh baile, go staid geolárnach, áit go gcreideann siad nach bhfuil lár ar bith sa domhan.

Nuair a shroicheann aon táirge an staid ar an dtimthriall go bhfuil an móramh á cheannach, bíonn an iomaíocht níos géire, mar go bhfuil an margadh sáithithe le táirgí.

Bhí clú ar bhall eile den chraobh sin, Alphonsus Ó Labhradha, mar scríbhneoir fosta, agus bhí a chuid drámaí ar an ardán go minic thall agus abhus.

Mar a déarfadh mo mháthair mhór fadó: 'Tá an pharóiste náiriste acu!'" "Agus ós ag caint dúinn ar pharóistí," a mhaíonn Balorina na Súile Níos Nimhní Fós, "Cad é an cineál ócáide é sin a eagraíodh i bPáirc an Fhionnuisce le fáilte abhaile a fhearadh roimh na peileadóirí? Ní raibh oiread agus sagart paróiste amháin ar an ardán! Oiread agus Sagart cúnta nó Cléireach féin ar an stáitse sin os comhair mhuintir na tíre.

"Bhal, bhí duine amháin acu cineál aerach agus bhí dúil mhór ag an duine eile sna drámaí a chuirtí ar an ardán do na cuairteoirí Meiriceánacha.

* Gluais • Glossary sprioctarget ní túisce anseo thúno sooner are you here iontach slachtmharvery tidy beathalife mórphearsa ficsingreat fictional character dílleachtaorphan sa tsraithin the series uaighgrave an oiread is siolla amháin dá shaotharnot even a syllable of his work oilithreachtpilgrimage clúiteachrenowned a mhaíomhto boast iarsmalannmuseum tairgtear camchuairteannatours are offered bantreoraífemale guide díomhaoinidle ag blaiseadh den saolgetting a taste of the life troscánfurniture sprúillí mionsonraíochaminor fragments col ceathrachacousins ní chónaíodh Montgomery féin ann riamhMontgomery himself never used to live in it adhlacthaburied i do chomhchuairteoiríin your fellow-visitors iad a rangúto categorise them SeapánaighJapanese díograiseachenthusiastic searmanasceremony a fhiafraí deto ask dúilliking luachannavalues chomh patuar intias apathetic towards her smidword, syllable carrchlóscarpark mionsamhailminiature éalúescape proinntitherestaurants camchuairt oidhreachtaheritage tour baiste asnamed after a cuid pearsanher characters bunchlochfoundation-stone straitéis mhargaíochtamarketing strategy uimhirphlátaínumber plates gléastadressed príomhsheómain show Oileánaighisland-people mórtasach asproud of dúchasachnative mangairísellers ollúna mórluachachaself-important professors tionscalindustry débhríochambiguous bréan den ealaín ar fadsick of the whole carry-on tuairiscítearit is reported frith-Anneanti-Anne Is stáitsíodh an t-ilsiamsa AnnekensteinAnd the variety show Annekenstein was staged fonóidmockery d'íomhá fholláin Anneof Anne's clean image casadhtwist is barrúlafunniest cúiseamhaccusation leispiachaslesbianism (chuir sí(she nuair a d'áitighwhen she argued comhdháilconference leispiachas folaithehidden lesbianism cairdeasfriendship cumann leispiach nár cuireadh i gcríchunfulfilled lesbian love oirirceminent flúirse tagairtílots of references homa-anghráchhomo-erotic traidisiúnaithetraditionalists ábhar a stoitheadhto take material comhthéacscontext náireachshameful scannalachscandalous nach bhfuil bun nó barr leiswhich has no basis i dtólamhalways treoraí ar leitha separate guide na sluaite leispiachathe crowds of lesbians díoltas DéGod's revenge mallaithedamned go mear ocrachquickly and hungrily páirc mhór siamsaíochtaa big amusement park tithe itheacháineating houses tuirlingtto alight ar an drochuairunfortunately níl tásc nó tuairisc arthere is no sign of ag foghlúplundering ag creachlooting fáilteachwelcoming go gealgháireachcheerfully le teann diabhlaíochtaout of devilment sé glúinesix generations dubh le turasóirípacked with tourists cárgrimace níos féile ó thaobh síntiúis láimhe demore generous when it comes to tips oineachhonour freastalaíwaitress babhla seabhdairbowl of chowder ciseán bonnóg is craicéira basket of scones and crackers féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainneto see if the fish are taking the bait in the pool of milk diúilicínímussels breallachclam portáncrab gliomachlobster trosccod róshrónachtoo nosey meascthamixed glasraívegetables diúgann tú an t-anraithyou drain the soup an braonán blasta deiridhthe last tasty droplet

Bhí sí ar an stáitse le déanaí, den chéad uair le fada, le hAisteoirí Ghaoth Dobhair.

Bhí an dráma ar fheabhas agus gach rud faoi - léiriú, gluaiseacht, stáitsiú agus aisteoireacht.

Faoi láthair tá tionscadal ollmhór idir lámha aige, is é sin tá an dearadh iomlán á dhéanamh aige don ardán agus don chúlstáitse a úsáidfear le linn Chluichí Domhanda na nOilimpeach Speisialta 2003 a bheas ar siúl in Éirinn an mhí seo.

Ainneoin an phlota seanchaite, a bhfaca muid a mhacasamhail go mion minic roimhe, is dul chun cinn mór é go bhfuil an dráma áirithe seo ar an ardán ar chor ar bith.

"Ar dhóigh, tá tú ag dul ar ardán le rudaí a rá.

Tá mé ag tnúth go mór leis na díospóireachtaí, go háirithe nuair a bheas an bille ag céim an choiste.

Phléasc mé amach ag gáire nuair a chonaic mé Liam Gallagher ina John Lennon ar an ardán.

Is mór an dul chun cinn é an méid sin ón ngéarchéim a bhí ann tamall beag de bhlianta ó shin, nuair a bhí daoine á ligint chun siúil ó Telegael mar gheall ar an tionchar a d'imir deacrachtaí airgid TG4 ar an gcomhlacht.

Mar sin, is i roinnt céimeanna a tháinig Gael Linn isteach i ngnó an cheoil: ón ardán, go dtí an raidió, go dtí an ceirnín.

Tá an ghráin agam ar chomórtaisí agus bíonn faitíos orm go ndéanfaidh mé brochán den amhrán, rud a rinne mé uair nó dhó! Goilleann sé orm freisin go bhfuil ar amhránaithe a dhul ar ardán foirmeálta chun éisteacht a fháil.

De bharr gur timpeall ar chomórtaisí atá cultúr na hamhránaíochta bunaithe sa lá atá inniu ann, cuirtear an t-amhrán in oiriúint don ardán agus do mholtóirí.

Bhí Aindí ar daoraí léi nó, cé gur breithlá Shusaidh a bhí ann, bhí Kate i lár an aonaigh mar ba ghnách.

Bhí os cionn 250 duine páirteach sna léirithe seo ar fad! Tá Gradam an Bhéil Bhinn bronnta ar thriúr éagsúla ó 2002: Hedley Wright (Deasún Mac an tSaoir), Diarmuid Breathnach agus Máire Ní Mhurchú.

Shocraigh muidne ar choiste Chraobh Phádraig Mhic Phiarais go gcuirfeadh muid an dráma, *An Corp*, ar an ardán mar chuid den ócáid.

Anois agus an IRA imithe den stáitse is lú go mór a bheidh cás na Sé Chontae sa nuacht agus dá réir in aigne daoine.

” In airde ar an ardán leis an fhórsa dúrúnda gur thimpeallaigh siad Leamh.

AÓF: Céard é ról an mholtóra dar leat? LÓM: Go bunúsach is éard a bheinn ag lorg uaidh nó uaithi ná measúnú macánta ar amhránaíocht na n-iomaitheoirí agus iad ar an ardán os comhair na moltóirí ar an oíche.

" Agus cé gur chuir sé béim ar cheist na teanga sa dráma, bhí a lán plé faoi na téamaí polaitiúla atá ann nuair a bhí sé ar an ardán ar dtús i nDoire i 1980.

Ba Ghaeilgeoirí iad, a raibh dhá naíscoil á reáchtáil acu tráth sna hochtóidí, i gceantar na Margaí agus thall sa Trá Ghearr.

I measc na gceoltóirí a bheas le feiceáil ar an ardán le linn na féile beidh an grúpa Bréag as Béal Feirste, John Spillane, Na Fíréin, Anam (as Albain) agus Blunderbrau as Rann na Feirste i dTír Chonaill.

RNicD: Cé aige nach mbíodh! Bhíodh an-rath ar an bhFeis Cheoil i gCarna nuair a bhí mé ag fás suas agus, i ndáiríre, cuireadh iachall ar ghasúir ag an am dul ar an ardán agus triail a bhaint as chuile chomórtas.

Deir Bertie liom go bhfuil cead agam dul ar ais go dtí an t-ardán agus mo chuid gunnaí a choinneáil liom, ar an choinníoll go suím in aice le Micí Mealltach Mac Dúil agus ceann de mo chuid gunnaí a scaoileadh leis trí thimpiste.

Bhí an banna ceoil Girls Aloud ar an ardán tar éis na rásaí ag 9.

Ainneoin na gconstaicí leanúnacha agus na mbuillí atá buailte ar an stáisiún ó tháinig sé ar an bhfód, tá forbairt ag teacht ar an tseirbhís chraolta i gcónaí, tá daoine nua á mealladh chuig an nGaeilge agus tá ardán á chur ar fáil do lucht labhartha na Gaeilge agus do thallann óg na cathrach.

Cineál sorcais a bhí ann ar bhealach, idir phubaill agus chábáin, ardáin agus sheastáin (corparáideach agus príobháideach), éadaí agus fhaisin agus “sheóghnó”, sular thosaigh an comórtas ar chor bith.

Casann Dee a rúitín ar an mbealach isteach san ionad – iompraítear ar an stáitse í! An chéad leath den *gig* lenár seanchara Oki.

Ní hamháin sin, ach tá rud níos pearsanta ag tarlú anseo dó, óir dhá chéad slat ón stáitse tá dealbh de chuid a athar – Bikki.

Is é príomhaidhm IMRAM ná a léiriú gur litríocht nua-aimseartha spreagúil cheannródaíoch í litríocht na Gaeilge a thuilleann ardán náisiúnta agus idirnáisiúnta agus is é cuspóir na féile ná spéis daoine óga a chothú sa litríocht chéanna.

Bhí Páidí Ó Conchúir, Aoife Ní Chaoimh, Mícheál Ó Ruanaigh, June Nic Chormaic, Jack Talty, Mikie Smith, John Wynne, Lorcán Mac Mathúna, Macdara, Féilim agus Mícheál Ó Raghallaigh, Danny O’Mahony, Micheal Tubridy, Sarah Jane Woods, Caoimhín Ó Raghallaigh agus Mícheál Ó Briain ar an stáitse an oíche sin.

***AÓF: Bhí cúpla ceoltóir eile ag seinm ar an stáitse an oíche sin, nach raibh? Inis dom beagán fúthu sin.

Bhí siad i mbun aisteoireachta ar ardáin bheaga, ag scaipeadh bileog nó ag seinm ceoil.

Damhsóir céime a bhí i m’athair féin a bhíodh ar an ardán mar dhamhsóir taispeántais.

Ansin chuir muid dráma ar siúl a raibh ceol ann agus bhí ormsa an ceol a fhoghlaim dó! Dráma faoi thuras go Toraigh ar bhád a bhí i gceist agus léirigh muid i dToraigh féin é ar deireadh.

Lá an chluiche, chan an slua “Amhrán na bhFiann” le gustal i airde a gcinn is a ngutha agus bhí an stáitse réitithe, mar a déarfá, le haghaidh taispeántais “stairiúil”.

Is scríbhneoir thar a bheith tábhachtach é Schiller i litríocht na Gearmáine ach ní léirítear an oiread sin dá shaothar in Éirinn.

Níl iontu ach lúbraí móra gearrtha isteach sa talamh agus ardán thart timpeall orthu le go bhfeicfeadh an lucht féachana an spórt.

***AOF: Tugaim faoi deara go bhfuil céimeanna éagsúla deacrachta i gceist i gcás na ndlúthdhioscaí.

Tá ceithre chéim faoin gcóras seo agus cothaíonn na céimeanna ar fad deacrachtaí.

Tá ceithre chéim faoin gcóras seo agus cothaíonn na céimeanna ar fad deacrachtaí.

Bheadh sé istigh sa Seanad ag bodhrú na seanadóirí agus ní bheadh am aige a bheith ag bodhrú leath dhaonra na hÉireann ó gach ardán halla pobail ó Chóbh go Málainn.

“Ar aghaidh liom thar an *Bold Fenian Men Burger Joint*, thar an *Rosie O’Grady Pizza Parlour* agus thar an *Courtin’ in the Kitchen Corn Stall*, mé bodhraithe i rith an ama ag Béarla, ag bodhráin, ag boscaí agus ag bainseónna dá seinm ag muintir Mheiriceá, muintir Cheanada, muintir na Polainne agus na hÍsiltíre agus na hAstráile ón trí chéad stáitse i bhFearann na Féile.

Chuireamar drámaí éagsúla ar siúl agus ní raibh aon eagla orm dul suas ar stáitse agus aird an tslua a tharraingt orm féin.

Is dráma é atá thar a bheith go maith, ach, anuas air sin, ag pointe amháin bhí an chuma ar an lucht féachana gur chuid den dráma iad, gur bhraith siad ceangal fisiciúil, chóir a bheith, leis an scéal a bhí á insint ar an ardán.

” Ní hionann dráma ardáin Murphy agus an scannán.

Mura bhfuil lucht Fhianna Fáil oilte ar a gceird faoin am seo – i ndiaidh dóibh a bheith i mbun rialtais le fada – níl mórán dóchais i ndán dóibh.

Ach chomh maith leis sin, beidh Kate Rusby, Karine Polwart, Kris Drever, Sharon Shannon, Luka Bloom, Damien Dempsey, Michael McGoldrick, Mike Scott agus Julie Fowlis ar fad ar an ardán – in aon seó amháin! Beidh Bert Jansch, Steve Earle, Lau, Flook agus The Duhks ag seinm.

Fuair sé moladh sa bhreis ó shaol an cheoil as ucht an fhir bheo a chruthaigh sé mar chuid den láithreán stáitse a d’úsáid U2 agus iad i mbun na camchuairte domhanda *Vertigo *sa bhliain 2005.

Agus ceithre shamhradh ó shin roinneamar stáitse leis in Ortegueira i dtuaisceart na Spáinne agus bhí an chuma air go raibh sé an-deighilte amach óna bhanna.

Chuir sí damhsa i láthair a bhí cumtha ag a deirfiúr Liz, a bhí ar an ardán in éineacht léi i rith an tseó.

Agus Rossa chun tosaigh ar an stáitse – a fheadóg ina lámh aige, é réidh lena mhéara a dhíriú ar “Her Royal Waggeldy Toes” – chonaic mé duine de na cailíní ón mbanna scoile sa slua.

Agus é ar an ardán i mbun an tseó, chuir sé ceisteanna ar bheirt nó thriúr chun bhreith amuigh orthu! Fuarthas amach bréagach iad nuair a d’fhreagair siad na ceisteanna i mBéarla – ní raibh siad toilteanach iarracht a dhéanamh, fiú, cúpla focal a chur le chéile.

Tá seo beagán cruálach mar go mion minic, bíonn na hardáin chomh glórach sin gur deacair aon ní a chloisteáíl agus go minic bheadh deacracht ag Pavarotti féin fanacht i dtiúin.

Bhí a fhios agam nuair a bhí mé óg gur mhaith liom a bheith ar an ardán ag canadh is ag seinm.

Athleagan atá, is cosúil, ar na bacáin cheana féin.

Ba é Séamus an t-aon fidléir óg i measc na gceolteóirí eile ar an ardán.

Ceol a cumadh ar an toirt ach nach bhféadfaí a athchruthú ar an ardán.

Ceol a cumadh ar an toirt ach nach bhféadfaí a athchruthú ar an ardán.

Ceird stáitse go smior iontu.

Lena dhá mhíle cúig chéad suíochán agus ardán atá ocht gcéad daichead méadar cearnach, bhí sé ar cheann de na hamharclanna is mó i bPáras ag an am.

Is fíor gur mhaith liom aisteoireacht ardáin a thriail.

Ba bhreá le Rudd a bheith feicthe ina cheannaire cruthanta ar an ardán idirnáisiúnta, mar a deirtear sa Bhéarla.

Tá aithne agam ar Ghaeil agus fir agus mná seoigh críochnaithe is ea iad, ach níl faic ann a spreagfadh iad chun tabhairt faoin ngreann dáiríre, nó níl aon ardán acu a thabharfadh deis dóibh a scileanna a fhorbairt.

Ní raibh a shárú riamh ann mar aire, a fheara agus a mhná na páirte, nó is é a chuir an Ghaeilge ar ardán an domhain mhóir.

Bhí deartháir Eoin, Shane, ar thaobh an ardáin.

Keane ón ardán.

Le bliain nó dhó anuas, feicim tuilleadh daoine ag filleadh air agus tá sé ag fáil ardán beagáinín níos mó ná mar a bhíodh.

An chaoi a fheicimse é, má tá dráma nua Gaeilge ag An Taibhdhearc, ba chóir go mbeadh Amharclann na Mainistreach ag iarraidh é a thaispeáint i mBaile Átha Cliath, go háirithe gan iad féin a bheith ag léiriú aon dráma i nGaeilge.

Is minic, mar shampla, na haisteoirí agus na puipéid ag roinnt an ardáin le baill den lucht féachana.

com ó d’oibrigh mé féin go dian ar an suíomh sin le blianta agus tuigim an obair chrua a chuireann foireann Chomhdáil Náisiúnta na Gaeilge ann chuile lá: treaslaím leo! Is mór agam gur bhuaigh Arseblog mar ní raibh a fhios conas a bhféadfadh mé féin is mo chomhláithreoir an t-ardán a aimsiú agus an péire againn sáite isteach i lár an tslua agus gan mórán spáis idir na cathaoireacha.

Fear amháin acu, tá an geilleagar á chíoradh aige, ach tá an Ghaeilge i lár a léargais.

An Ghaeilge a chur i lár an aonaigh ag leithéidí Thaispeántas an Eolaí Óig a theastaíonn.

Bhí Gaeilge ag seisear den ochtar a bhí ar an ardán.

Go Feiceálach, i Lár an Aonaigh ================== **SMM: An bhfeiceann tú tábhacht le feiceálacht na Gaeilge i saol na Galltachta, nó iar-Ghaeltacht más fearr leat?** BNC: Ceapaim go bhfuil an rud feiceálach, - go mbíonn tionchar an-mhór aige ar an duine, ar an nGaeilgeoir agus ar an té nach labhraíonn í.

Imirt an Dráimh ag an Mámh =============== Go tobann bhí an fothaispeántas i lár an aonaigh, le Trump ag spalpadh a scéil ar gach clár teilifíse a ghlacfadh leis.

Ar an ardán i nDussledorf, spreag siad mórtas agus uchtach in óige na hÉireann dá dtír féin agus is iomaí meangadh gáire a chuireadar ar aghaidh thiar sa bhaile.

Chuaigh deann tríd an slua le linn na hiontróide ardáin.

Leslie Ó Néill, sílim, atá ag pleidhcíocht, ag geaitsíocht ar an ardán – ní cuimhin liom anois, cad a bhí ar bun aige ach is cuimhin liom go raibh sé ana-ghreannmhar.

Agus muid ag dul ar an ardán, bhí fear an tí ag an mbeár, tuairim ’s deichniúr den entourage timpeall air, agus cúigear nó seisear a tháinig as Łódż le ceol draíochta ó na tíortha Ceilteacha a chloisteáil.

Bhain foirfeacht na héalaine ardáin na cosa díom.

Iomainn á rá ar ardán beag.

Cathain a smaoinigh tú dul amach ar an mbóthar leis an gclár raidió seo an chéad lá? **Cliodhna Ní Anluain** Shíl mé go mbeadh sé oiriúnach, b’fhéidir, clár beo a dhéanamh ach theastaigh uaim é a dhéanamh i gcomhthéacs ina n-aithneodh daoine an clár agus nach rachaimid amach linn féin ach go rachaimid amach i lár an mhargaidh i bhféile éigin agus shíl mé go mbeadh Lios Tuathail feiliúnach dó sin, mar tugann Lios Tuathail aird ar údair nua agus ar mhórúdair agus ar ábhar.

Bhí mise ag obair in amharclann ar feadh blianta roimhe seo agus an rud sin cúl stáitse sa green room ag labhairt leis na haisteoirí sula dtéann siad amach ar an ardán, mar a dhéanann an stiúrthóir, go bhfuil nótaí gach aon oíche, agus nótaí ag deireadh oíche, déanaim é sin, agus tá sé sin an-deas mar tugann sé leibhéal cothrom do gach éinne.

Mar shampla duine de na baill, rinne sé aistriúcháin ar Dracula agus chuir siad ar siúl ar an ardán é as Gaeilge ag an Irish Fest.

An toradh is mó dar liom as an aird seo atá ar SOPA agus reachtaíocht digiteach, idirlín agus cóipcirt ná gur tharraing seo ceist na cruthaitheachta sa ré dhigiteach go lár an aonaigh arís.

Cibé taispeántas a chuireann Tóibín i dteannta a chéile, is cuma an é an aithris scanrúil sin a dhéanann sé ar Bhrendan Behan i mBorstal Boy, nó an tráchtaireacht shóisialta bhinbeach sin ina chuid oícheanta cáiliúla sa Cork Opera House sa 80idí, teilgeann sé pearsa sholasmhar ar an ardán.

Bhí na liarlóga agus na comhairleoirí meáin chumarsáide i lár an aonaigh.

Leagann sé amach na fáthanna gur éirigh le dreamanna áirithe agus nár éirigh le dreamanna eile céimeanna éagsúla forbartha a bhaint amach, céimeanna ó thaobh na feirmeoireachta, na teicneolaíochta agus na déantúsaíochta.

Mar na carachtair, d’oscail sé amach é ar bhealach eile agus is dóigh gur deis do dhaoine nach bhfaca é ar ardán aithne a chur air, nó b’fhéidir daoine nach raibh Gaeilge acu, trí na fotheidil… Bhí na gasúir ag an am bhí siad ceathar déag agus a haon déag agus bhí mé féin agus Fiach (Mac Conghail, fear chéile Bhríd) an-ghnóthach.

**SÓC: Le hAcht na Gaeltachta ar na bacáin, an bhfeiceann tú aon dóchas sa bhreac-Ghaeltacht, nuair nach bhfuil an Ghaeilge mar theanga an phobail ann?** MMGE: Bheadh súil agam nach ceantar tíreolaíochta a bheadh sa Ghaeltacht, ach gur do theaghlaigh go mbeadh Gaeilge ar a gcumas acu go mbeadh siad sa Ghaeltacht; cuma cá háit a raibh cónaí orthu.

Ní raibh ach ardán beag ann.

Bhuail mac Uí Fhlaitile an t-ardán le Riverdance agus ní féidir linn daoine a stad den damhsa ó shin i ngach cearn.

Athraíonn Leanne Best an blas ar a caint gan stró, óna tuismitheoirí go muintir na cathrach, sa dóigh go ndéanann tú dearmad go bhfuil sí ina haonar ar an ardán.

I measc na n-aíonna aitheanta a sheinn ar ardán an *Electric* bhí na *Sex Pistols, Thin Lizzy, Iggy Pop, The Clash, Joy Division, U2, The Smiths* agus *Oasis*.