fill
fiuch
fógair
foghlaim
freagair
geall
gearr
géill
glac
glan
glaoigh
gnóthaigh
goid
goill
iarr
imigh
imir
inis
íoc
iompaigh
iompair
gearr
01 A 01.1
cut, sever
|
N1
AGS
|
N2
AFF
fata, rópa, scamall
|
Semantic Class: ACT
Bhoil má tá fata maith ann nuair a ghearrfas tú é déanfaidh sé trí sciollán. CC:
FO-2-21-02
Nuair a gearradh an rópa, chnap na cosa arís agus d'éirigh sé suas. CC:
MI-4-11-10
Gearrann siad scamall a bhíonns ar an tsúil. CC:
MI-7-10-14
01 A 01.2
cut
|
N1
AGS
|
N2
AFF
braillín
|
Adj
MOD
díreach
|
Semantic Class: ACT
Ní gearrtaí díreach iad ah ní gearrtaí. CC:
MI-4-11-03
01 A 01.3
|
N1
AGS
|
N2
AFF
(fréamh)
|
P1
MOD
ar: fad
|
Semantic Class: ACT
Agus ghearraidís ar a bhfad iad, agus chuiridís síos ag bruith iad ag dathú olann leo. CC:
RM-6-05-19
01 A 01.4
|
N1
AGS
|
N2
AFF
(raithneach)
|
A
PER
suas
|
Adj
STA/RES
mion
|
Semantic Class: ACT
Nuair a bhíodh an t-iasc ansin tirm, bhoil, thiocfá dhó, agus, gheobhfá do chuid raithneach, agus ghearrfá suas í mion. CC:
SP-9-02-05
01 A 01.5
cut in pieces
|
N1
AGS
|
N2
AFF
bó, iasc, cáca
|
A
PER
suas
|
P1
RES
i (ess): píosaí, candaí
|
Semantic Class: ACT
D'fheann sé í, is ghearr sé suas ina píosaí í [bó]. CC:
SP-8-01-04
Ghabhaidís síos sa gcladach agus ghearraidís (í) ina píosa agus chuiridís caoi uirthi, le haghaidh a dhul amach ag iarraidh mangach, ná ronnach, san am sin. CC:
LC-3-02-09
Nuair a bheadh an cáca mine coirce déanta acu, ghearraidís é ina chandaí, shula gcuiridís síos ar chor ar bith é. CC:
RM-6-16-02
01 A 01.6
cut through
|
N1
AGS
|
N2
AFF
|
P1
CON?
thrí: meall
|
P2
INS
le: scian
|
Semantic Class: ACT
Séardós dinnéar a thagadh amach agam sa bpáirc, an ghabáiste, meall gabáiste, agus cheithre leith a dhéanamh dhó é a ghearradh, thríd an meall le scian. CC:
TM1-6-03-02
01 A 02.1
saw
|
N1
AGS
|
N2
AFF
adhmad, cloch
|
Semantic Class: ACT
Bhoil bhí agus fir mar a déarfá a raibh sábhanna acu ag gearradh adhmaid, ar a bpáí mar a déarfá agus an oiread seo as an troigh. CC:
LC-3-11-04
Bhí fear istigh, sa gcisteanach ann, agus blocanna giúsaí gearrtha aige, stumpaí giúsaí agus é dhá scoilteadh le tua, agus le geanntracha. CC:
SP-3-03-28
Ach, bhí sé ansin, bhí sé cineál stuama le na clocha, agus nuair a fuair siad amach go raibh sé cineál stuama leo, chuir siad ag pointeáil na gcloch é nó ag gearradh na gcloch, de réir mar d'fheil dhóibh. CC:
SP-2-02-14
01 A 02.2
fell
|
N1
AGS
|
N2
AFF/MOT
crann
|
P1
DIR
as: bealach
|
Semantic Class: ACT
Agus chaithfeadh muid na crainnte a ghearradh, as bealach, an áit a dtiocfadh an plane isteach. CC:
RL-1-08-03
01 A 03.1
bain, cut
|
N1
AGS
|
N2
AFF
feamainn, dris, féar
|
Semantic Class: ACT
Nuair a bheadh an taoille imithe ghearradh muid an fheamainn, agus chuireadh muid isteach sa mbád í. CC:
LC-3-02-05
Ní thógfaidh siad claise is ní ghearrfaidh siad dris ní dhéanfaidh siad ní saolta. CC:
TM2-11-12-10
Agus ansin b'fhéidir go mbeadh air tosaí ag gearradh an fhéir, agus ní móide go mbeadh an féar bainte aige, nuair a bheadh na fataí arís aige le lánadh. CC:
RM-4-03-10
01 A 03.2
cut
|
N1
AGS
|
N2
AFF/MOT
feamainn
|
A
DIR
anuas
|
P1
FNT
de: clocha
|
Semantic Class: ACT
Agus gabhfaidh tú ag gearradh na feamainne, anuas de na clocha. CC:
LC-5-02-05
01 A 03.3
cut
|
N1
AGS
|
N2
AFF
neantógaí
|
P1
INS
le: siosúr
|
Semantic Class: ACT
Iad a ghearradh le siosúr nó le tá a fhios agat rud ar bith. CC:
MI-7-10-08
01 A 04
cut, shorten, trim
|
N1
AGS
|
N2
AFF
cloigeann na crise
|
Semantic Class: ACT
Agus tabharfaidh tú scian an uair sin leat agus gearrfaidh tú cloigeann na crise. CC:
TM2-7-04-17
01 A 05.1
cut off
|
N1
AGS
|
N2
AFF
scornach, ribe
|
Semantic Class: ACT
Bhí sí ag rá liom tráthnóna go raibh sí ag dul ag gearradh do scornach anocht. CC:
SP-9-10-10
Agus thóg sí amach an rásúr ag dul ag gearradh an ribe a bhí ar scornach an fhir. CC:
SP-9-10-10
01 A 05.2
cut out
|
N1
AGS
|
N2
MOT
teanga
|
A
DIR
amach
|
P1
DIR
as
|
P2
FNT
ó
|
Semantic Class: ACT
Ní bhfuair sé cead séathlú, nó go raibh rud éigin sáite ina bhéal, agus an teanga tugtha amach, agus í gearrtha amach ón dúid as. CC:
TM1-5-05-21
01 A 05.3
cut off
|
N1
AGS
|
N2
PRT
ceann
|
P1
INT/AFF
de
|
Semantic Class: ACT
Focal eile a gheibhfinn uait ghearrfainn an ceann díot. CC:
LC-7-04-04
D'fhág fear amháin ró-fhada air é nó gur ghearr sé an drioball den bhó agus bhí dochar an uair sin ann. CC:
SP-7-06-03
01 A 06.1
carve
|
N1
AGS
|
N2
AFF
eascainn, muc, rón
|
A
PER
suas
|
Semantic Class: ACT
Ghearradar suas an eascainn agus d'osclaíodar í. CC:
LC-3-03-17
Nuair atá muc gearrtha suas acu, tollann siad le snáthaidí í, ag cur chemicals isteach inti. CC:
RL-1-06-06
Ach, 'sin é an áit a raibh an obair, gearradh suas an róin, agus, an toilleadh a bhí air. CC:
LM-5-05-22
01 A 06.2
|
N1
AGS
|
N2
AFF
|
P1
DIR
le
|
Semantic Class: ACT
Agus, nuair a ghlanfas tú amach ansin é tógfaidh tú na putógaí amach as, agus gearrfaidh tú ansin leis an gcnáimh arís é. CC:
LC-2-06-02
01 A 07
cut
|
N1
AGS
|
N2
AFF
móin
|
Semantic Class: ACT
Bhoil ansin béarfaidh tú ar an sleán agus gabhfaidh tú ag gearradh na móna. CC:
LC-3-08-03
01 A 08
|
N1
AGS
|
N2
EFF
eanga
|
A
DIR
thart timpeall
|
P1
AFF/LOC
i: cloigeann
|
Semantic Class: ACT
Agus ghearraidís eanga thart timpeall ina chloigeann. CC:
LC-5-04-20
01 B 01
injure, graze
|
N1
AGS
|
N2
AFF
ordóg
|
Semantic Class: ACT
Bhí sé bruite taobh amuigh agus gearrtha ach níl aon... CC:
FO-7-05-08
'Sé an chaoi a ngearrfaidh tú an ordóig an uair sin. CC:
MI-4-02-34
01 B 02
cut
|
N1
CAU
duileasc
|
N2
AFF
méaracha
|
Semantic Class: ACT
Cheapfá nuair a d'fheiceadh tusa tirim é tar éis lá gréine, agus a bheith dhá chnapadh suas, beag nach mbeadh sé ag gearradh do mhéaracha. CC:
TM1-1-10-08
01 C 01
|
N1
INS
corrán, scian, biorán, sábh
|
N2
AFF
rud, maide
|
Semantic Class: ACT
Rud a bheadh gearrtha ag corrán nó scian nó biorán nó rud ar bith mar sin. CC:
MI-7-08-02
Agus chuir Séamas Chearra chuir sé fios ar na Tuairisceacha, mar bhí sábhanna acu a bhí in ann na maidí móra seo a ghearradh. CC:
RL-2-21-06
01 C 02
cut, tear
|
N1
CAU
aill
|
N2
AFF
rópa
|
Semantic Class: ACT
Ros nach ngearrfaidh sí an rópa. CC:
RM-1-09-11
01 C 03
break
|
N1
MOT
curach
|
N2
AFF?
gaoth
|
Semantic Class: ACT
Beidh siad in ann an ghaoth a ghearradh, le dhul thríd an bhfuil a fhios agat. CC:
MI-3-07-09
01 D 01
flatten, level
|
N1
AGS
|
N2
AFF
bruach, ard
|
Semantic Class: ACT
Ghearr siad bruach na hiomaire i dtosach, mar a d'úirt mé leat, dhá fhód tuairim's a bheadh an iomaire cheithre troithe ar leithead … CC:
TM1-2-04-06
Ach ó gearradh na harda, mar adeir Seán, bliain Bhalfour, ní raibh an saol chomh crua, ná chomh deacair ar chapall ná ar dhuine, uaidh sin amach. CC:
TM1-1-04-03
01 D 02.1
dig away
|
N1
AGS
|
N2
AFF
portach
|
Semantic Class: ACT
Gearradh na portaigh timpeall uirthi. CC:
FO-5-34-01
01 D 02.2
clear
|
N1
AGS
|
N2
LOC
cuid is mó de Chonamara
|
P1
AFF/MOT
de: móin
|
Semantic Class: ACT
Mar, tá an chuid is mó de Chonamara gearrtha de mhóin. CC:
LM-1-02-06
01 D 03
dig
|
N1
AGS
|
N2
EFF
foundation
|
Semantic Class: ACT
Agus ghearraidís ansin an foundation, claise mhór go dtiocfadh siad síos go dtí an cruas, go n-iontaídís isteach na clocha móra sin i dtosach … CC:
TM1-2-06-02
01 D 04
disturb
|
N1
CAU
carr
|
N2
AFF
talamh
|
Semantic Class: ACT
Dhá dtabharfadh sé isteach an carr air, mhillfeadh sé an garraí ghearrfadh sé an talamh bán. CC:
FO-6-11-03
01 D 05
cut out
|
N1
AGS
|
N2
EFF
oileán
|
A
DIR
amach
|
P1
FNT
de: cósta
|
Semantic Class: ACT
Is oileáin iontu fein iad, tá siad beagnach gearrtha amach de chósta na hÉireann ar fad. CC:
LM-2-01-03
01 E 01
spread, butter
|
N1
AGS
|
N2
AFF
sean-im
|
A
DIR
síos
|
Semantic Class: ACT
Bhídís dhá ghearradh sin [im] síos ansin an dtuigeann tú. CC:
MI-7-17-02
01 F 01
bain, remove
|
N1
AGS
|
N2
MOT
seansimléar, ceann tí
|
A
DIR
amach
|
P1
as
|
Semantic Class: ACT
Nach mb'éigean dhom an seansimléar a ghearradh amach as ar fad. CC:
SP-5-03-24
Agus ghearr sé ceann a thí féin agus chuir sé air freisin é. CC:
RL-1-03-09
01 G 01
roinn, divide
|
N1
AGS
|
N2
AFF
bailteacha
|
A
PER
suas
|
P1
i (ess): gabháltais
|
Semantic Class: ACT
Is iondúil go mbíodh na bailteacha gearrtha suas ina ngabháltais. CC:
TM1-1-08-04
02 A 01
bite, snap
|
N1
AGS
gadhar
|
P1
LOC
roimh, i ndiaidh
|
Semantic Class: ACT
Agus is gearr gur thosaigh an gadhairín beag ag stróiceadh agus ag gearradh roimhe agus ina dhiaidh. CC:
RM-4-06-09
02 B 01
flow, erode
|
N1
MOT/CAU
uisce
|
P1
DIR
timpeall ar: cnoc
|
Semantic Class: EVT
Agus bhí cineál cnoc ann, mar a ghearrfadh an t-uisce thimpeall air, agus d'fhan sé ann. CC:
SP-9-05-05
03 A 01
|
N1
CAU
salann
|
N2
AFF
|
Semantic Class: EVT
Tosóidh sí ag líochán an tsalann, agus gearrfaidh an salann é. CC:
MI-7-10-15
03 A 02
|
N1
CAU
feamainn
|
N2
AFF
talamh
|
Semantic Class: EVT
Ar fhaitíos go ngearrfadh sé an talamh. CC:
FO-6-11-05
Bhí an talamh gearrtha ag an bhfeamainn. CC:
MI-6-01-03
03 B 01
ferment
|
N1
AFF
|
Semantic Class: EVT
Agus tosóidh sé sin ansin ag gearradh, mar adeir siad féin leis an ngearradh. CC:
MI-7-13-10
04 A 01
give out
|
N1
AGS
|
Semantic Class: DIC
Tá tú ag ithe agus ag gearradh agus ag feannadh, níl a fhios agam féin cé air ach ar ndóigh is dóigh go bhfuair mé an chuid is mó dhó, mar ba gnách. CC:
LM-1-09-22
Sílim gur ag caint faoi churachaí a bhí muid, ag iarraidh eolais atá mise faoi na curachaí, ach níl aon bhlas le fáil agam uaitse ach liobairt agus ag ithe agus ag gearradh, ach, ah ar ndóigh is cuma liom ar aon nós. CC:
LM-4-07-01
04 A 02
give out
|
N1
AGS
|
A
DIR
anuas
|
P1
ADR
ar
|
Semantic Class: ACT
Théis go raibh an-phleaineanna ar bhealach acu, ní ag gearradh anuas atá mé orthu go deimhin. CC:
LC-7-01-24
04 A 03
give out
|
N1
AGS
|
P1
THE/AFF
faoi
|
S1
ACT
Svn
|
Semantic Class: ACT
Agus 'sén cheird a bhíodh air 'chuile Dhomhnach ag tabhairt amach an Aifrinn an dtuigeann tú, ag ithe agus ag gearradh faoi daoine a bheith ag dul go dtí í agus ag iarraigh feasa uirthi is... CC:
LC-3-15-20
05 A 01
downgrade, disadvantage
|
N1
AGS
|
N2
EXP
(daoine)
|
A
DIR
siar
|
Semantic Class: ACT
Bhíodh cuid acu gearrtha siar. CC:
LC-6-01-18
06 A 01
cross oneself
|
N1
AGS
|
N2
EFF
croich chéasta
|
P1
TER/AGS
ar (refl)
|
Semantic Class: ACT
Ghearr sé an chroich chéasta air féin agus d'imigh an spirid a bhí taobh amuigh. CC:
LC-2-11-02
Is le cúnamh airgid ó COGG (An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta) a cóiríodh Foclóir Briathra Gaeilge le foilsiú ar líne.
The online publication of the Valency Dictionary of Irish Verbs has been supported financially by COGG (An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta).
Toradh é Foclóir Briathra Gaeilge ar thionscadal taighde a cuireadh i gcrích in Ollscoil Wuppertal agus in Ollscoil Bonn le cúnamh airgid ó Deutsche Forschungsgemeinschaft.
The Valency Dictionary of Irish Verbs is output from research conducted at the University of Wuppertal and the University of Bonn with financial support from Deutsche Forschungsgemeinschaft.
Tá Foclóir Briathra Gaeilge ar fáil faoi cheadúnas Open Database License.
The Valency Dictionary of Irish Verbs is available under the Open Database License.
