Is beag duine, de mo ghlúinse go háirithe, atá ag cur fúthu sa cheantar céanna inar tógadh iad, agus is lú duine arís atá ina chónaí sa cheantar inar rugadh a sheantuismitheoirí.

"Is éadóigh go mbeifí ag súil le Gaeilge ó dhuine de mo shloinnese, b'fhéidir," a deir sé faoi féin, "ach tá sí sa dúchas ionam ar thaobh mo mháthar.

* Gluais • Glossary grian líomóideach shearbh Van GoghVan Gogh's bitter lemon sun dá mo dhallúblinding me sócúlachcomfortable go diansmaointeachextremely thoughtful mar is dual dóas it usually does scáthannashadows ag atswelling, expanding in aice an chaibinéidbeside the cabinet ag siotgháiresniggering fá dtaobh deabout it aitstrange ag gríosú mo chuid samhlaíochtainciting my imagination searmanasceremony chóir a bheithnearly ag druidim liomapproaching dá freagairtanswering her go drúisiúillustfully ag teannadh liomgoing close up to me ba ghnách liom amharc uirthiI used to look at her fireannmale i dtólamhalways marcaíocht ar rudaíto ride things leasrachathighs de shíor dá mo leanstan thartalways following me around chomh tógtha sin liomso taken with me ghoillfeadh sí go dtí an croí ormit would really upset/bother me dá tochas féinscratching herself ag casachtáilcoughing dá mhacasamhail seolike this ag goillstean ortbothering you drochspionna bad mood bulógloaf corruairsometimes buanchairdefriends for life gliondarjoy faoi smachtunder control bosca na mbréagánthe toy box go dtí gur ghéill m'athairuntil my father gave in brionglóid ar dóigha great dream corroíchethe odd night smúitdust gníomhaction rachtanna na fírinneachtabouts of truthfulness dóighiúilgood-looking aibíripe a cuid murnán beag bánher little white ankles osnasigh ag barr a malaíat the top of her brows smigeadchin toradhfruit a scoilteadhwhich was split stán mé uirthiI stared at her mo chuid lochtannasamy faults íomháimage Más ionúin an chráin is ionúin an t-ál.

D'fhiafraigh mé de mo mháthair cad é a bhí á rá ag an bhfear sin ar an gceirnín, agus d'fhreagair sí nach raibh fhios aici, gurbh í an Ghaeilge a bhí á canadh aige, agus gur teanga a bhí inti a bhí marbh ar fad.

" Seo mar a thosaíonn an dán "Bealtaine 1916": I Sasana i gcéin ó Éirinn bhúidh Do chaitheas-sa tréimhse i ngéibhinn dlúth Ag Gallphoic ghránna sáite i ndaorbhroid De dheascaibh mo ghrá do Chlár geal Éibhir Mar bhí mo dhúil ó thús mo shaoil I saoirse, i gclú 's i sóchas Gael.

Ach chomh luath is atá an t-amhrán agam, déanaim mo chuid féin de.

Bhí mearbhall ar go leor daoine fá dtaobh de mo spéis sa teanga dheacair seo dá gcuid.

Bhí mearbhall ar go leor daoine fá dtaobh de mo spéis sa teanga dheacair seo dá gcuid.

? seanchaitewell-worn leidprompt inphógthakissable seithehide ceimiceáinchemicals g-spota mo choinsiasathe g-spot of my conscience chuimlínn mo shúileI used to rub my eyes loinnirbrightness líonadh a meallaher charms used to fill mo dhá bhasmy two palms cuaracurves sleasasides go cleitiúillike a feather néaróga a pléisiúirthe nerves of her pleasure a bharrchigiltto tickle a chaiteáthat you would wear na bróga cnocadóireachtathe hill-climbing shoes choisbheartfootwear briathra binnesweet words i ndiaidh na coisíochtaafter walking mo dhara ríomhaire glúinemy second laptop computer craiceann crogaillcrocodile skin méarchlárkeyboard lannablades d'íslíodh siadthey used to lower sclábhaí deonachvoluntary slave mo mhianmo desire spíontaexhausted in ísle brídepressed d'fháirbrí a héadainfrom the wrinkles in her forehead smálmark máchailíblemishes scórthaí na snáthaideneedle scratches fíneáltachtdelicacy nochtnocht brocachfilthy tolgcouch mo rogha de thogha na n-amhrán grámy choice of the best love songs fá dtaobh den chruthabout the appearance easnacharibs ciúnasquietness glór scairdinnilljet-engine voice cúil na dramhaíolathe rubbish heap fonóid faoiscoff at ar an choinníoll go n-athchúrsálfar iadon the condition that they will be re-cycled

* Gluais • Glossary fríd ghloine dhorchathrough a dark glass smúidmist, murkiness bréagachfalse is annamhit is seldom mionrudaíminor things doiléirvague i sruth na éiginnteachtain the stream of uncertainty glas ceart na gcuibhreannthe correct green of the fields sin an tuigethat's why ag stánadh amachstaring out léanalawn ag croitheadh a gcinnshaking their heads íomhánnaimages iontassurprise machnamh ceartproper thinking scáileánscreen ag preabadhjumping bladhaire coinnlea candle flame eachtraíevents chan éthat's not it dá thairbhe sinbecause of that rudaí neamhiontachaunexciting, ordinary things ar bharr na mbeannon the cliff tops an lá fá dheireadhthe other day ag coimhéad ar thonnta ag briseadh go díbhirceachwatching waves breaking with ardour substaintsubstance dá dtitfeadh mo chorp de bharr na mbeannif my body fell from the top of the cliffs taoidetide fiúntasworth gníomhact nó a mhalairtor the opposite blaiseadhtaste gan rud ar bith bheith gnóthaithe agam as m’aistearwithout having gained anything from the journey fuaimeanna fánachaoccasional noises díoscadhcreaking coiscéimeanna folmhaempty footsteps stánadh fadaa long stare craos na tineadhthe roaring fire dromchlasurface cha dtig liomI can't cha dtig liom í á threorúI can't guide it déanaim iarracht a gciall a scaoileadhI try to release their meaning le rachtanna fiáinein wild fits seileogaspits sáthadh scinethe stabbing of a knife aonarachsolitary staidéarthalevel-headed teas an phaisinthe heat of passion breithbirth a cheiltto hide anáilbreath is annamhit is seldom fiúntachworthwhile dathanna seachantachaelusive colours goitsecome on, come here neadrachanests seanbhallógaíold ruins deifrehurry cha raibh faill aigehe hadn't the time contráiltewrong go brách síoraíever ag déanamh iontaiswondering i bpeannaireacht chruinn shlachtmharin accurate neat writing stócach ógyouth bodhardeaf pian a fhuilstinto suffer pain mo bheomy life lena dhornwith his fist le mé féin a chosaintto protect myself ní léimfinn amach as a bhealachI wouldn't jump out of the way cinneadhdecision cinntídecisions go fadálachslowly chan fhuil an cinneadh déantathe decision has not been made déanaim mo chac agus mo mhúnI defecate and urinate cuideachtúilhelpful athrú séasúrthe change of seasons de ghlanmheabhairoff by heart gialljaw gobachprotruding gruaig fhionnblond hair dóighiúlachtbeauty tarraingteachattractive rud inteachtsomething buaireamhsorrow ag bruidearnaighthrobbing coimhthíochstrange idir barra na gcrannbetween the tops of the trees ag iarraidh mairstin airtrying to live on it nimhneachsore bhlais mé an phianI tasted the pain tchíthear domhit seems to me go dianstrictly samhailimage mar nach bhfuil sé de dhánacht ionam a bheith éagsúilbecause I haven't got the guts to be different daonnachtaíhumanist an cine daonnathe human race bréanfoul an bréantas a cheiltto hide the foulness cumhráin bhréigefalse perfumes lofarotten gnásanna sóisialtasocial customs béasamanners seanseiteannaold sets ag foscladhopening ag scamhadhpealing creatlachframe-work creidbheáilto believe scigdhráma an tsaoilthe farce of life de réir mar atáthar ag dréimas is expected táirgíproducts caiteoir eiseamláireachexemplary spender lúcháireachjoyous teorainneacha luaisspeed limits ag cailleadh foighdelosing patience sceadamánthroat mo bhrú folamy blood pressure sciathánarm go hionraice is a thiocfadh liomas honestly as I could comhairleadvice díomádisappointment sólassolace lagmheasarthachtrather small amount ag tochailtdigging

Léití amach aistí de mo chuid féin agus bhaininn an-phléisiúr as sin.

“Chuaigh mé ar scor sa bhliain 2000 ach tá mé gníomhach liom, rud atá ag cur míshásaimh ar go leor de mo chomharbaí.

Bhí áthas orm leis gur bhuaigh Cill Mhantáin Corn Tommy Murphy sa pheil, go háirithe toisc go raibh cúpla iarscoláire de chuid mo scoile féin, Dara agus Breandán Ó hAnnaidh, ag imirt le Cill Mhantáin.

Tá cuid de mo cheol teaghlaigh caillte agam agus tá mo chuid Gaeilge caillte agam fosta.

An ndéarfá go raibh fabht éigin sa chóras a cheadódh a leithéid? Sin é go díreach atá ar bun de réir mo bharúlsa i gcás an líon ard scoláirí atá ag fáil díolúine ó bheith ag déanamh staidéir ar an Ghaeilge sa mheánscoil ach atá ag an am chéanna ag tabhairt faoi nuatheanga Eorpach amháin eile ar a laghad a fhoghlaim.

Tar éis an tsaoil, cén tairbhe don cháiníocóir atá le baint as leithéidí ‘Effective Communications for Councillors’ nó ‘Women of 1916’ nó ‘Maximising Your Vote’, a reachtáileadh i nDún Garbháin, in Inis Chórthaidh agus i mBaile Átha Cliath ar son Comhairleoirí na tíre le cúpla seachtain anuas? * Tá barraíocht úsáide á baint as scairdeitleáin an rialtais de réir mo bharúlsa.

Bíonn an séasúr damhsa seo ag an amharclann gach samhradh mar pháirt don “Les étés de la danse de Paris”, a mhaireann ar feadh trí seachtaine i mí Iúil; agus níor bhain mé méar de mo ghaosán gur cheannaigh mé ticéad.

An Córas Ainmniúcháin ======== De réir mo bharúlasa, ba chóir deireadh iomlán a chur le vótaí na gComhairleoirí Contae.

An tseachtain a tháinig ceannaire an fhreasúra i mBurma, Aung San Suu Kyi, go hÉirinn chuir comhleacaí de mo chuid ó nuacht an Bhéarla in RTÉ agallamh ar chócaire de bhunadh na tíre sin atá ag tabhairt faoi i gCeatharlach san am i láthair.

**SMM: Cá huair ar chuir tú spéis sa Ghaeilg?** Ray Mac Mánais: Bhí spéis agam riamh sa Ghaeilg agus bhí sí ag roinnt de mo chuid gaolta, col ceathracha agus col seisreacha.

De réir mo bharúlasa, níor cheart go mbeadh an Taoiseach agus an Tánaiste mar bhaill den Chomhairle mar go mbíonn dualgas orthusan a gcuid reachtaíochta a chosaint.

"Nuair atá tú ag déanamh rud éigin a bhfuil grá agat dó, tá sé go hiontach agus tá sé sin fíor fúmsa i ngach gné de mo shaol.

222) ar chaon taobh de mo chloigeann le mé a chur den saol nuair a bhí mé ceithre bliana d’aois.

Is ceadúnas atá agat ó Apple, de réir mo thuisceana, a mhaireann ar feadh do shaoil.

Is gráin liom nach féidir liom feidhm a bhaint as ceann de mo ghnáthainmneacha úsáideora ann.

Bheadh sé sách deacair móramh a fháil i measc na ndaoine ó chúlra náisiúnach ó thuaidh, de réir mo léamh ar an scéal.

An Tír Aduain ===== Le scór bliain anuas agus tuilleadh, chuir mé roinnt aithne ar Ghearmáinigh go leor, na scoláirí Ceilteacha, cuir i gcás, agus tá trí bliana de mo shaol caite ar fhód na Gearmáine agam.

Thug mé liom leathbhádóir de mo chuid as an bPolainn, agus chuir muid clár ar bun in éineacht le duine d’fhilí oirthear na hEorpa.

Ba cheart de réir mo bharúlsa go ndéanfaí cartlannú digiteach den ábhar seo uilig (idir thaifid chraolta agus scríofa) agus go mbunófaí suíomh idirlín ar nós Cartlann Nuachtán na hÉireann (www.

De réir fianaise mo dhá shúl agus mé ag taisteal ó áit go háit ar thraein, i gcarranna agus san aer, agus ó bheith ag caint le daoine chomh maith, is cosúil go bhfuil rannpháirtíocht mhaith nó réasúnta i measc an phobail i spóirt éagsúla ar nós sacair, rugbaí, cispheile, eitpheile, bogliathróid (softball) chomh maith le peil Mheiriceánach agus an cluiche corr.

Ní stopann mo ghlúin de bheith ag bíogadh in am ar bith.

Ní de thaisme a reicim an forainm agus an t-ainmfhocal fireann ansin dála an scéil… Tá dearcadh dearfach ar an gcomhdháil seo, ní hamháin anseo ach fud fad na hEorpa agus i measc fiontraithe sna Stáit Aontaithe de réir mo léimh air.

Intinn Dúnta an Fhorais ========== Tá a fhios agam an tráth seo de mo shaol, nach bhfuil maith ar bith a bheith ag moladh réitigh do dhuine le hintinn dúnta.

Lá de mo shaol a bhí ann.

Agus an lá le lucht na mbothán! Tá duine de mo shinsear féin ar fhoireann na háite.

Bhí sé mar chuid de mo shaol agus mé ag fás aníos agus ag plé drámaíochta agus scéalta, ag plé aisteoirí agus carachtairí Tionchar na Drámaíochta ======= **SMM: Caithfidh gur shaighdigh sé sin thú i dtreo na scríbhneoireachta agus na teilifíse?** ANGBh: Go cinnte! Gan amhras ar bith agus crothnaím go mór m’athair anois, ar na mallaibh ansin, bhí mé ag cur iarratas le chéile le cur isteach ag TG4.

Tá rian coimhlinte le leanúint i leith na teicneolaíochta seo chomh fada siar le 2012 de réir mo léamhsa.