Tá rialtais faoi bhrú ó shin leasú a dhéanamh ar an lúb ar lár seo sa bhunreacht le daingniú a dhéanamh ar dhlí na tíre ionas nach mbeadh aon cheist faoi ghinmhilleadh de chinéal ar bith a bheith ar fáil ach i gcásanna ar leith.

Tá rialachán Eorpach dar teideal "Teilifís Gan Teorainn" le leasú uaidh seo go 2004 agus is ar an réiteach don leasú seo is mó a bhfuil aird na bhfógróirí dírithe.

Sin an chúis atá aige chun an fhoráil a leasú agus tréimhse ama níos faide ná cúig bliana a thabhairt isteach.

Tá 45% den tuairim nár mhiste é a leasú beagán fós agus gan ach 10% atá sásta leis mar atá sé.

Leis an fheachtas reifrinn atá ar siúl acu tá siad ag iarraidh an Bunreacht a leasú chun muintir na n-ainmneacha aisteacha éagoiteanna iasachta a choinneáil amach as an tír.

Mura n-aontaíonn léitheoirí le rud éigin atá scríofa, níl le déanamh acu ach an cnaipe "*edit*" a bhrú agus é a leasú.

Ba mhaith leis an PSOE (an Páirtí Sóisialach) go mbeadh an PP (Páirtí an Phobail) agus na páirtithe eile sa fhreasúra sásta a gcuid tuairimí a chur in iúl chun feabhas a chur ar an téacs atá leasaithe ag na Catalónaigh.

Ba mhaith leis an PSOE (an Páirtí Sóisialach) go mbeadh an PP (Páirtí an Phobail) agus na páirtithe eile sa fhreasúra sásta a gcuid tuairimí a chur in iúl chun feabhas a chur ar an téacs atá leasaithe ag na Catalónaigh.

Seo go díreach an rud atá go leor tuairisceoirí tar éis a chur i leith Choiste Uile-Pháirtí an Oireachtais ar an mBunreacht, mar gheall air nár mhol siad – sa tuarascáil is déanaí uathu, “An Teaghlach” – go leasófaí an sainmhíniú atá sa Bhunreacht ar an teaghlach.

Ba mhaith leis an PSOE (an Páirtí Sóisialach) go mbeadh an PP (Páirtí an Phobail) agus na páirtithe eile sa fhreasúra sásta a gcuid tuairimí a chur in iúl chun feabhas a chur ar an téacs atá leasaithe ag na Catalónaigh.

Leoga, tá brú ar an rialtas a chuid pleananna a leasú nó a chaitheamh i dtraipisí.

Sa chéad bhunreacht seo, ní dhearnadh tagairt ar bith do ghunnaí, ach i 1791 leasaíodh an bunreacht le doiciméad darbh ainm an Bille Ceart.

Is léir, áfach, go bhfuil a leithéid i bhfeidhm cheana féin, don té atá toilteanach, agus in acmhainn, díol as! Cad is féidir a dhéanamh faoin chamscéim seo? Níor mhiste, i mo thuairimse, don Aire Hanafin an ciorclán cuí (uimhir m10/94) a leasú agus a atheisiúint sa dóigh is gur díolúine ó fhoghlaim teangacha i gcoitinne a bheadh i gceist seachas an Ghaeilge amháin.

San Astráil tosaíodh ag baint táillí de mhic léinn fiche bliain ó shin, ach rinneadh an córas sin a leasú cúpla uair le roinnt blianta anuas.

Theastaigh an modh faoina thoghtar is a cheaptar an Bord a leasú.

Stádas JW: Maidir leis an bpolasaí oifigiúil, tuigim go bhfuil an *Native American Languages Act* ann ó 1990 agus gur leasaíodh é i 1992.

Deis Leasaithe ======= Níl an eagraíocht gan locht agus bhí géarghá le leasú a dhéanamh ar an bhord, a bhí rómhór agus ró-amscaí le feidhmiú i gceart mar Pharlaimint Gaeltachta.

Mífhoighid Faoi Dheireadh =========== Ach caithfimid bogadh chun tosaigh seacht mí eile sula seoltar ríomhphost giorraisc chuig an Roinn ar an ábhar seo: “An bhfuil aon dul chun cinn déanta maidir leis an Scéim a aontú leis an Oifig?” Trí mhí ina dhiaidh sin agus is léir go bhfuil mífhoighid ag teacht ar Oifig an Ombudsman faoin easpa dul chun cinn: “Mar is eol duit, sheolamar dréachtchóip dár dara scéim faoi Acht na dTeangacha Oifigiúla chun na Roinne ar an 14 Nollaig 2008; agus chuireamar cóip leasaithe chun na Roinne ar an 13 Aibreán 2010 tar éis dúinn bualadh leat agus an chéad dréacht a phlé leat.

Cuireadh deireadh leis an chás sin ar an 23 Eanáir i mbliana mar gur dúradh go ndearnadh leasú ar an treoir.

Ach nuair a cuireadh ceisteanna faoin ábhar chuig an Roinn Sláinte, admhaíodh gurb as an tír seo a tháinig an moladh chun an fhoclaíocht a athrú agus gur chuir siad cáipéis a bhain le leasú na treorach faoi bhráid mheitheal de chuid an Aontais Eorpaigh ar an 28 Feabhra 2012.

Tugadh neart ama an mhí seo caite sa Dáil agus sa Seanad leis an gceist chasta faoin nginmhilleadh a phlé ach níor tugadh aon deis leasaithe a chur ar an reachtaíocht chonspóideach a tháinig ón Rialtas.

Seo iad: (i) go ndéanfaí Acht na Gaeltachta 2012 a athghairm nó é a leasú le go mbeidh ciall teangeolaíoch leis an nGaeltacht, mar a gealladh; (ii) go gcuirfí Bord Oideachais speisialta ar bun le déileáil le gach gné den oideachas sna ceantair Ghaeltachta; (iii) go gcuirfí polasaí soiléir i bhfeidhm tríd an státchóras a chinnteoidh, go mbeifear in ann seirbhísí trí mheán na Gaeilge a sholáthar do phobal labhartha na Gaeilge sa nGaeltacht ‘gan cheist gan choinníoll’, taobh istigh de dhá bhliain; (iv) go mbeadh cúnamh speisialta curtha ar fáil le nuachtán seachtainiúil Gaeilge clóite a chur ar fáil le freastal go príomha ar na ceantair Ghaeltachta; (v) go ndéanfaí bonn daonlathach a chur aríst faoi Údarás na Gaeltachta, sa gcaoi is go mbeidh ionadaithe tofa ag pobal na Gaeltachta ar an mBord.

Tá sé tábhachtach go gcuirfeadh muintir na hÉireann i gcoinne iarracht an Rialtais an Bunreacht a leasú trí "Níl" i vótáil sa reifreann faoi chearta saoránachta a bheas ar siúl an mhí seo.