na Bráithre
the Christian Brothers
B'fhéidir go raibh sé i gcónaí fíor gur sna blianta an-óga a oileadh agus a deineadh na hiománaithe agus na peileadóirí, is é sin gur fhoghlaim siad na scileanna agus na cleasanna ar pháirc na scoile (a bhuíochas sin do na Bráithre agus na múinteoirí díograiseacha ar fud na tíre) agus ar an bpáirc imeartha áitiúil.
na mBráithre Críostaí
the Christian Brothers
D'fhreastail mé ar scoil lán-Ghaelach na mBráithre Críostaí áit a ar fhoghlaim mé mo chuid Gaeilge.
deartháir céile
brother-in-law
Tá deartháir céile Driscoll ina shairsint leis an NYPD.
sna Bráithre Críostaí
the Christian Brothers
Nuair a d'fhág Mícheál an scoil náisiúnta i 1961, agus é trí bliana déag d'aois, chuaigh sé isteach sna Bráithre Críostaí.
thagadh deartháireacha m'athar anuas
my father's brothers used to come down
"Oícheanta áirithe thagadh deartháireacha m'athar anuas ó na Bronx.
dá dheartháireacha
of his brothers
Cailleadh triúr dá dheartháireacha go hóg, duine acu ag aois a dhá bhliain go leith.
na Bráithre Críostaí
the Christian Brothers
Ach cad é an tionchar a imrítear ar chuid de mhuintir Bhéal Feirste a thiontaíonn ina nGaeilgeoirí iad?
D'fhoghlaim Gearóid méid éigin Gaeilge ar an bhunscoil agus ó sin chuaigh sé go Scoil Mhuire ar Bhóthar an Ghleanna i mBéal Feirste thiar, scoil a bhí á riaradh ag na Bráithre Críostaí agus ina raibh an Ghaeilge ar fáil mar ábhar.
an Bráthair Maurice Tobin
Brother Maurice Tobin
Ciontaíodh an Bráthair Maurice Tobin, fear 71 bliain d'aois arbh as an mBaile Mistéileach i gCo Chorcaí ó dhúchas é, as 23 cúiseamh a bhain le hionsaithe mígheanasacha ar bhuachaillí óga sa scoil idir 1959 agus 1974.
na Bráithre Críostaí
the Christian Brothers
Agus, in ainneoin leithscéalta na heagraíochta, ba léir ón ráiteas a d'eisigh na Bráithre Críostaí an oíche sin nach bhfuil siad in ann glacadh leis an bhfírinne lom.
iarbhráthair
former brother
Tugadh téarma príosúin d'iarbhráthair amháin cheana féin (cé gur cuireadh ar fionraí é) a d'oibrigh san áit sna 1960í.
bráithre
brothers
Deargsheafóid, a deir tú? Ní fhéadfadh a leithéid tarlú in Eoraip aontaithe an 21ú haois? Nach bráithre uilig muid faoin am seo?
Go réidh, a mhac.
Scoil na mBráithre
the Christian Brothers' school
Fuair Seoirse a chuid oideachais i Scoil Rosario i Sráid Sunnyside agus i Scoil na mBráithre.
na Bráithre
the Brothers
Ach, na scoileanna a thug oideachas agus oiliúint do na pobail sin, tá siad ar bheagán daltaí agus na Bráithre a bhí ina mbun imithe.
bráthair Críostaí
a Christian brother
“Thug bráthair Críostaí, a mhúscail spéis sa nGaeilge sa rang ar fad, beagnach, ar thuras scoile go Gaeltacht Chorca Dhuibhne muid agus bhí iontas orainn nuair a chonaic muid go raibh Gaeilge dá labhairt ag chuile dhuine ann.
na mBráithre Críostaí
the Christian Brothers
I ndiaidh na bunscoile, chuaigh sé go scoil na mBráithre Críostaí i mBaile an Róba.
ar a mbráithre
their brothers
Fimíneacht
=======
Léiríonn rúin a cuireadh chun tosaigh agus ar glacadh leo ag Ard-Fheiseanna Fhianna Fáil idir 1968 agus 1970 go raibh céatadán mór den pháirtí a chreid gur fimínteacht a bhí ann a bheith ag comóradh laochra na Cásca agus ag an am céanna gan teacht i gcabhair ar a mbráithre i nDoire, an Dún, Ard Mhacha, Fear Manach, Aontroim agus Tír Eoghain agus iad faoi ionsaí.
na Bráithre Proinsiasacha
the Franciscian Brothers
Cá bhfuair sé an spéis seo sa teanga, agus céard a thug go dtí an Ghaeltacht an chéad lá riamh é?
Agus é ag fás aníos i gCloch Shiúrdáin i gContae Thiobraid Árann, bhíodh na múinteoirí ag labhairt Gaeilge leis na daltaí i gcónaí i gclós na scoile, agus nuair a chuaigh sé ar aghaidh go dtí na Bráithre Proinsiasacha i gClóirtheach ina dhiaidh sin, bhí roinnt múinteoirí sa scoil sin a raibh an-spéis acu sa Ghaeilge freisin.
dialanna a dhearthár
his brother's diaries
Ní hamháin go ndúirt Tadhg go mba chóir don bheirt dialanna a dhearthár a thabhairt leo, ach rinne sé na dialanna a sholáthar dóibh gan aon scrúdú a dhéanamh orthu le feiceáil an mbeadh aon ábhar iontu nár mhaith leis daoine eile bheith a léamh.
níor caitheadh go rómhaith lena deartháireacha
her brothers weren't very well treated
”
Cé gur thaitin an mheánscoil le Natasha, níor caitheadh go rómhaith lena deartháireacha le linn dóibh bheith ansin.
gar a dhéanamh do bhráthair?
to do a favour for a brother?
Nach gcuireann sé ardú meanman i gcónaí orainn gar a dhéanamh do bhráthair? É tugtha faoi deara agam nach bhfuil leigheas níos fearr ar an ngalar dubhach ná gar a dhéanamh do chomharsa i ngátar.
ach gur ghoill bás a deartháireacha oiread uirthi
but that her brothers' deaths distressed her so much
”
An todhchaíDeir Maighread go bhfuil go leor daoine ag iarraidh uirthi albam eile a thaifeadadh ach gur ghoill bás a deartháireacha oiread uirthi nach raibh fonn uirthi tabhairt faoi a leithéid de thionscadal.
i gcomhlacht cairéalaithe a dhearthár
in his brother's quarrying company
Thosaigh sé ag obair mar stiúrthóir bainistíochta i gcomhlacht cairéalaithe a dhearthár i nGaillimh.
de chuid na mBráithre de La Salle.
of the de La Salle Brothers.
Agus mé i rang a sé sa scoil náisiúnta, chinn mo thuismitheoirí ar mé a chur go meánscoil áitiúil de chuid na mBráithre de La Salle.
nach réiteodh mo ráiteas le dearcadh an bhráthar
that my statement wouldn't sit well with the view of the brother
Bhí barúil agam
agus mé á rá nach réiteodh mo ráiteas le dearcadh an bhráthar ná le hethos na scoile.
a dheartháireacha
his brothers
Cluiche iomána craoibhe faoi 21 bliain a bhí i gceist, a imríodh go luath sna seachtóidí idir mo chlub féin, Cumann Báire Caoimhín, agus Cuala, club a raibh baint mhór ag Tom Holden - athair Mick agus a dheartháireacha Vinnie agus P.
mo bheirt dheartháireacha
my two brothers
Bhí bailiúchán mór ceirníní ag mo bheirt dheartháireacha.
Cronaíonn sí an deartháir,
she misses her brother,
Cronaíonn sí an deartháir, a d’fheallmharaigh an SAS i bhFear Manach i 1984.
chuaigh mé ar scoil chuig na Bráithre Críostaí.
I went to a Christian Brothers school
An dtig leat tuilleadh eolais a thabhairt dúinn faoi d’óige, le do thoil?
Ian: Bhuel, níl a fhios ag mórán daoine é seo, ach chuaigh mé ar scoil chuig na Bráithre Críostaí.
d'úsáidinn féin agus mo dheartháir é
my brother and I used to use it
Chomh maith leis sin, bhí teileascóp ag m’athair sa bhaile chun staidéar a dhéanamh ar na héin ach d'úsáidinn féin agus mo dheartháir é chun a bheith ag breathnú ar na réaltaí istoíche.
Bráthair bocht litríocht na Gaeilge
the poor brother of Irish language literature
Bráthair bocht litríocht na Gaeilge atá sa seanchas.
deartháireacha
brothers
Ina measc bhí na deartháireacha James agus Christopher McCallion.
deartháireacha
brothers
210) agus dochtúirí mar na deartháireacha Bligh as Gaillimh, a bhí líofa sa Ghaeilge agus a bhí ag obair sa gheiteo Éireannach i dtuaisceart Learphoill (lch.
deartháir
brother
Deir Cynthia Young, coimeádaí an Ionad Idirnaisiúnta Grianghrafadóireachta i Nua Eabhrac, foras a bhunaigh deartháir Capa ina ómós, nach raibh sí go hiomlán cinnte faoin teoiric seo agus go mbeadh a thuilleadh fianaise de dhith uirthi ach go raibh an tIonad ‘open to new interpretations’.
dheartháireacha
brothers
Bhí an aird go léir á tabhairt ar na deartháireacha ach bhí sé sin go breá, tá grá agam do mo dheartháireacha, níor chuir sé isteach orm in aon chor gur orthusan a díríodh an aird go léir.
dheartháireacha
brothers
Chun a shaol a ceiliúradh, d'ordaigh a dheartháireacha beoir speisialta ón ghrúdlann le grianghraf de James i measc na sléibhte ar an lipéad agus fuair muid uilig buidéal de tar éis na sochraide.
dheartháir
brother
Bhí mo dheartháir Rossa díreach fillte freisin ó chúrsa guthaíochta in ionad Roy Hart (sa bhFrainc leis) inar deineadh canadh an lá ar fad.
deartháir
a brother
Tá deartháir agam anso, pósta agus tá clann aige.
deartháireacha
brothers
Tá mé ag cur rud éigin le chéile fé láthair leis na deartháireacha Maol Chiaráin.
dhreatháir
brother
Mar sin, is i gCalifornia a tógadh mé féin is mo dhreatháir, agus ba é an saol mar a scríobh John Steinbeck faoi a chaith mé i dtuaisceart Chalifornia.
deartháir
brother
Chuaigh mé amach maidin amháin le deartháir mo charad agus é ag baint oisrí.
a dheartháir
his brother
Bhí a dheartháir, Irish Guardsman John Davies, i láthair fosta.
a deartháir
her brother
Má tháinig sí agus roinnt daoine eile slán ón longbhriseadh, tá a deartháir, Sebastian, caillte agus is léir faitíos uirthi faoi céard atá i ndán di sa tír iasachta seo darb ainm Illyria.
deartháir
a brother
Tharla gan eolas a bheith agam ar an cheantar, ar íorónaí an tsaoil, ba é Brian Ervine, deartháir duine de na polaiteoirí dílseacha ba mhó clú, David Ervine nach maireann, a thug ann mé.
dheartháir
brother
Maidhm
====
Fuair mé scéala ó mo dheartháir John go raibh sé féin agus cairde ag fanacht i mbrú ag Stáisiún Tulloch i nGleann Spean, cúpla míle thuas an bealach uainn.
dhearthár
brother
Ó thús go deireadh, tugtar thú isteach i mBéal Feirste na haoise sin ina raibh Séamus ag fás aníos mar stócach óg i gcuideachta agus i gcomhluadar a dhearthár Seán agus a mhuintire uilig.
dheartháir
brother
Níl aon fhocal ar leith do dheartháir ná deirfiúr ach tá focail ann don deartháir níos sine is níos óige agus an deirfiúr níos sine is níos óige araon mar go léirítear stádas i measc na clainne leo.
dheartháir
brother
)
“Nuair a theip ar shláinte m’athar, thit gach rud as a chéile agus bhí orainn, mé féin is mo dheartháir, bogadh amach chun na tuaithe le fuireach le mo mháthair.
a chuid deartháireacha
his brothers
D’fhoghlaim sé féin agus a chuid deartháireacha Mick, Tom, Andrew agus John a gcuid ceoil óna n-athair Dinny.
dheartháir
brother
“Mo dheartháir a tháinig air.
deartháireacha
brothers
Sa scéal fírinneach seo, Nasc na Fola, tá cur síos ar a gcuid eachtraí sa Spáinn agus i bPórtó Ríce agus ar an tslí ar chuir na deartháireacha agus deoraithe Gaelacha eile le cosaint is le rathúnas Phórtó Ríce, a dtír nua.
deartháireacha
brothers
Rinne Mac Intyre clár sa bhliain 2003 (*A Very British Gangster*) faoi na Noonans - deartháireacha de bhunadh Éireannach atá ina gcónaí i Manchain.
ag fanacht tigh a dhearthár
staying in his brother’s house
Bhuail mé leis agus ní hé amháin sin ach bhí mé ag fanacht tigh a dhearthár, Pádraic, nuair a bhí mé seacht mbliain nó ocht mbliain déag d’aois.
a dheartháireacha
his brothers
Sna 1980í luatha, d’fhreastalaíodh Jim de Stín, a dheartháireacha, Brian agus Daithí, agus a dheirfiúr Sharon ar Choláiste na bhFiann.
deartháir
brother
Bunaíodh cumann peil gaelach Bro Leon timpeall deich mbliana ó shin ag deartháir Tangi, agus tá timpeall 40 duine ag imirt ann, idir fhir agus mhná.
deartháir
brother
) Bhí cúigear againn ann: úinéir an ionaid aclaíochta, beirt fhear eile a thraenálann ann, agus deartháir úinéir an ionaid aclaíochta, Luciano.
deartháir
brother
Sin cúrsa do bhunmhúinteoirí, le Páid Mag Aoidh, deartháir Eugene, an tráchtaire.
dheartháir is sine
eldest brother
Thug mo dheartháir is sine John mo thicéad do chomharsa dá chuid, Neil, agus thiomáin siad le chéile go *Sheffield* le haghaidh an chluiche.
deartháireacha
brothers
D’fhógair an iris Forbes i lár mhí na Nollag gur éirigh le Whelton agus le triúr Éireannach eile liosta na mboc óg is cumasaí a bhaint amach don bhliain 2012; ina measc bhí Jonathon Cloonan, atá tar éis clú a bhaint amach i réimse na fógraíochta san Áis agus na deartháireacha Patrick and James Collison ó Luimneach atá tar éis cáil a bhaint amach i *Silicon Valley*.
a bheirt deartháir
his two brothers
Ba fidléirí iad a bheirt deartháir fosta agus mar sin, thosaigh Seán féin ag bualadh ar an ghléas nuair a bhí sé naoi mbliana.
deartháir
a brother
Gabhadh an Ceallach tar éis léigear ar theach tábhairne in Glenrowan, baile beag ina dhúiche, ach maraíodh triúr eile na droinge sa léigear, deartháir an Cheallaigh ina measc.
mo dheartháireacha
my brothers
Ba chuma dá mbeinn im’ chónaí i ‘mbaile i bhfad siar’ bheinn i mo dhornálaí mar go raibh m’athair, mo dheartháireacha agus m’uncail ina ndornálaithe.
an deartháir is sine liom
my eldest brother
Thugamar cuairt ar an deartháir is sine liom faoi Nollaig.
an deartháir
my brother
Fuair mé visa le cuairt seachtaine a thabhairt ar Moscó, mé féin agus an deartháir.
dá dheartháireacha
for his brothers
Scéal Samplach
======
I ndiaidh dá thuismitheoirí bás a fháil, shocraigh Eric Tabo go dtréigfeadh sé a thír dhúchais ar son na hEorpa d’fhonn obair a fháil a ligfeadh dó soláthar dá dheartháireacha is deirfiúracha.
an dóigh a bhfuair a deartháir cleamhnais
how her brother in law (discovered)
Míníonn Linda an dóigh a bhfuair a deartháir cleamhnais, David Ervine nach maireann, iarcheannaire an PUP agus a fear cheile, Brian, amach go raibh Gaeilge agus Béarla ag a seantuismitheoirí cionn is gurb as ceantar tuaithe inar labhraíodh an Ghaeilge.
do dhalta a bhfuil a chuid deartháireacha nó deirfiúracha
to a pupil whose brothers and sisters
Tuigim fosta cad tuige go mbeadh an tAire Quinn ag iarraidh deireadh a chur leis an nós go dtugtar buntáiste iontrála do dhalta a bhfuil a chuid deartháireacha nó deirfiúracha ag freastal ar an Ghaelcholáiste.
Marú Dearthár
the killing of a brother
"
Marú Dearthár
======
Agus an smaointeoireacht seo ina chloigeann, d'aithin Feargal go raibh a shaol sóisialta fite fuaite leis an streachailt a bhí ag dul ar aghaidh thart air.
maraíodh a dheartháir
his brother was killed
Nuair a bhí sé ag dul do na scrúduithe Ard-Leibhéil, maraíodh a dheartháir, Terry jnr.
a dheartháir
his brother
Ní hea an t-iomrall ceartais a rinneadh ar an Seisear Birmingham atá i gceist thuas, ach éagóir ar sheisear Astrálach, eadhon Max Bebic, Vic Brajkovic, Tony Zvirotic, Mile Nekic, Joe Kokotovic agus a dheartháir Ilija Kokotovic.
dtógfaí mé féin is mo dheartháir
myself and my brother would be raised
Ba shin an cinneadh a rinne mo thuismitheoirí, go dtógfaí mé féin is mo dheartháir anseo le Gaeilge.
a deartháireacha
her brothers
Tógadh le Gaeilge agus le Béarla í féin agus a deartháireacha Risteard agus Cormac (Cormac@5 ar RnaG) sa bhaile ar an Cheathrú Rua mar b'as Sligeach a hathair agus cé go bhfuil Gaeilge aige anois is Béarla a labhair sé sa bhaile.
a dheartháir
his brother
B'é a dheartháir Bassel oidhre beannaithe an athar go dtí a bhás tobann i dtimpiste cairr i 1994.
d’impigh sí ar a deartháir
she pleaded with her brother
Thug deirfiúr an Phríomh-Aire le fios go bhfuil sise ag súil go mór leis an lá a mbeidh cead acu pósadh agus d’impigh sí ar a deartháir gan dúshlán a thabhairt ar acht an ACT.
deartháireacha
brothers
Is iomaí club iomána, peile, cispheile agus eile ar fud na tíre a mbíonn deartháireacha agus/nó deirfiúracha ag imirt leo.
bheirt deartháireacha
two brothers
Tá tiománaí tacsaí de chuid Hampden Cabs faoi imscrúdú de bharr gur dhiúltaigh sé cead cainte do bheirt deartháireacha comhrá Gaeilge a dhéanamh sa tacsaí.
a dheartháir
his brother
Fear homaighnéasach ab ea Balenciaga, ach dála cuid mhór den saol Laidineach, ba ghnó teaghlaigh é an feathal a bhunaigh sé agus a dheartháir, a dheirfiúr agus gaolta eile ag obair leis, agus a mháthair lárnach sa chúlra ag stiúradh cúrsaí gnó ar a shon.
beirt deartháireacha
two brothers
”
Tá beirt deartháireacha aici fosta, Diarmuid (nó Spyro mar is fearr aithne anois air) agus Colm.
bunaíodh ar a dheartháir
based on his brother
Tá 40 cionsaothar de chuid Giacometti le feiceail sa tsárthaispeántas seo, ina measc, seoda mar: Buste de Diego (1954) a bunaíodh ar a dheartháir Diego agus Femme de Venise V (1956).
a bheas ionam
I’ll be (the brother of M. F.)
Is cuma cá háit a rachaidh mé, deartháir Mairead Farrell a bheas ionam i súile cách.
dheartháir céile
brother in law
Níl a fhios agam go baileach cén chaoi a raibh mo dheirfiúr agus mo dheartháir céile in ann bás an linbh a shárú ar chor ar bith ach thuigeadar beirt go mbeidh orthu an tacaíocht chéanna a chúiteamh le teaghlaigh eile le páistí nach dtiocfaidh ar an saol amach anseo.
Bráthair Críostaí
Christian brother
Bhí Uinsionn Mac Dubhghaill i láthair sa Chúirt Chuarda i nGaillimh ag deireadh na míosa seo caite nuair a tugadh fianaise i gcoinne Maurice Tobin, Bráthair Críostaí a rinne ionsaithe gnéasacha ar bhuachaillí óga i scoil thionsclaíoch Leitir Fraic ar feadh cúig bliana is fiche.
dheartháireacha
brothers
Cá bhfios nach mar dheartháireacha d’Étaoin Ní Ailpín a bheidh aithne amach anseo ar Sheán Óg, Setanta, Aisake Faga ar Theu Ó hAilpín.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
