dalta
pupil
Ní ghearrthar pionós ar na daltaí.
thrí scór go leith dalta
seventy pupils
Tá scoil náisiúnta trí oide ann agus thart ar thrí scór go leith dalta ag freastal uirthi.
líon na ndaltaí
the number of pupils
Tá coláistí cáilúla na hiomána, an Mhainistir Thuaidh agus Fearann Phiarais, comhnasctha le chéile anois mar níl líon na ndaltaí sách mór le haghaidh dhá scoil agus is laige an iománaíocht i gcathair Chorcaí dá bharr sin.
dalta
pupil
Ní raibh ach dhá sheomra ranga réamhthógtha sa scoil nuair a chuaigh seisean ansin i 1965, ina raibh leathchéad dalta, ach faoin am a d'fhág sé bhí suas le 1,900 dalta ag freastal uirthi.
dalta achan áit eile
like every other place
Dhá phríomhbhaile
=======
Cé go bhfuil, dalta achan áit eile, a ainm féin ar achan bhealach beag agus mór, cloch agus carraig ar an oileán, dhá phríomhbhaile atá ann - an Baile Thiar agus an Baile Thoir.
dalta an PSNI
just like the PSNI
Caithfidh siad, mar sin, dalta an PSNI, dul i ngleic le barúlacha agus traidisiúin sheanbhunaithe.
daichead dalta
forty students
"
Tá daichead dalta cláraithe le Gaeltalk go dtí seo.
mo dhalta féin
like myself
Baineann na daoine ar mo chúrsa féin an-sult as a gcuairt ar an ros seo agus, mo dhalta féin, níor thuig siad cén fáth a bhfuil galfchúrsa á thógáil ansin sa phortach faoi láthair.
gach dalta bunscoile
every primary school pupil
Post nua a bhí ann, mar dúirt an rialtas faoin am sin go raibh cead ag gach dalta bunscoile Manainnis a fhoghlaim ar feadh leathuaire gach seachtain, dá mba mhian leo.
líon na ndaltaí bunscoile
the number of primary school pupils
De bharr an fheachtais sin, táthar ag cur go mór le líon na ndaltaí bunscoile a bhfuil rochtain acu ar leabhair Ghaeilge le súil is go gcuirfear síol na léitheoireachta Gaeilge ina saol, síol a fhásfaidh de réir mar a fhorbraíonn siad mar dhaoine.
daltaí
pupils
Ní daltaí a bhíonn i láthair, ach daoine fásta a rugadh agus tógadh in Éirinn, ach atá ina gcónaí i Sasana anois.
drámaí a dhaltaí
his students' plays
Le linn dó bheith ag múineadh ranganna drámaíochta i gceantar Bhaile Munna, ghlaoigh sé ar an Axis le ceist a chur: ar theastaigh uathu drámaí a dhaltaí a chur ar an ardán san ionad.
dalta
like
Bhí a Monicagate féin ag Cullen agus, dalta Clinton, bhí sé chomh sáite sin ina chuid fadhbanna pearsanta nach raibh a shúil ar an bhunchúram.
dalta cuid mhór daoine
like a lot of people
Bhí baint aige le Comhaltas Ceoltóirí Éireann - “eagraíocht iontach”, dar leis – ach, dalta cuid mhór daoine, thit sé amach leo.
daltaí
cadets
Riamh anall, bhí cion faoi leith ag na daltaí ón acadamh air – stopadh siad ansin tráthnóna Dé hAoine go minic le deoch nó dhó a ól roimh an ceantar a fhágáil don deireadh seachtaine.
dhaltaí Ardteiste
Leaving Certificate pupils
Tá ranganna á reáchtáil againn ag am lóin freisin agus cúrsaí do dhaltaí Ardteiste agus do mhic léinn tríú leibhéal.
Dalta gach tuismitheora
like every parent
“Dalta gach tuismitheora, b’fhearr le mo mhuintir go mbeinn i mo dhochtúir nó i mo dhlíodóir nó go mbeadh gairm de shórt éigin agam, ach dúirt uncail liom, ‘Dá mbeifeá i seomra cúirte, arbh fhearr leat bheith i do bhreitheamh nó i do thuairisceoir?’ agus dúirt mise, ‘I mo thuairisceoir’ agus, mar sin, ghlac mo thuismitheoirí leis go raibh mé ag dul a bheith ag obair i bpáipéar nuachta.
dhaltaí Ardteiste
Leaving Certificate pupils
Tá ranganna á reáchtáil againn ag am lóin freisin agus cúrsaí do dhaltaí Ardteiste agus do mhic léinn tríú leibhéal.
d’fhormhór na ndaltaí
for most of the pupils
Ina theannta sin, níor mhiste a rá go bhfuil curaclam na Gaeilge go huile is go hiomlán mífhóirsteanach d’fhormhór na ndaltaí.
daltaí na hArdteiste
the Leaving Certificate pupils
Ní fada anois go mbeidh daltaí na hArdteiste ag tabhairt faoin scrúdú is tábhachtaí ina saol.
dhá thrian de na daltaí
two-thirds of the pupils
Bhí dhá thrian de na daltaí dá- nó trítheangach agus ag leanúint an churaclaim trí mheán an Bhéarla.
dalta
like
Is scannán sách teagascach é *The Wind That Shakes the Barley*, ach dalta *Michael Collins*, saothar Neil Jordan, is cúis lúcháire é – dá lochtach é – scannán a fheiceáil ina bhfuil dearcadh na nÉireannach, “the wild Irish”, chun tosaigh agus is breá an rud go bhfuil sé ag cothú conspóide agus, níos tábhachtaí, díospóireachta ar ár stair féin.
earcaíocht daltaí
the recruiting of pupils
Cén obair a dhéantar i gCnaG ó lá go lá?
Tá oifigigh forbartha ann atá ag cuidiú le scoileanna neamh-mhaoinithe forbairt a dhéanamh go bhfaighidh siad aitheantas agus maoiniú ón Roinn Oideachais – earcaíocht daltaí, margaíocht, eagrú grúpaí agus araile.
daltaí Ardteiste
Leaving Cert pupils
An rud ba shuimiúla, is dócha, faoi na scéalta seo ná go raibh siad sna ceannlínte thart ar an am go raibh daltaí Ardteiste na tíre ag líonadh isteach a bhfoirm CAO chun cúrsa ollscoile a roghnú.
dírithe ar dhaltaí meánscoile.
aimed at secondary school kids.
“An chéad leabhar a scríobh mé, *Pounamu, Pounamu* (1972), bhí sé dírithe ar dhaltaí meánscoile.
líon na ndaltaí
the number of pupils
Tá scoileanna atá bunaithe ar chreideamh á ndruid mar gheall ar thitim i líon na ndaltaí in áiteacha a mbeadh scoil amháin imeasctha inmharthana.
mar dhalta
as a pupil
Blianta fada ina dhiaidh sin, chuir mé aithne air arís agus a mhac, Pádraig, ag tosú amach mar dhalta i gColáiste Eoin, an scoil ina bhfuil mé féin ag múineadh.
in aghaidh an dalta.
per pupil.
’ Agus bheadh siad sásta €20 a íoc as in aghaidh an dalta.
daltaí scoile
school pupils
Tá guth á thabhairt do na daltaí scoile féin agus an chosúlacht ar an scéal go dtabharfaí aird ar a dtuairim.
tromlach na ndaltaí
the majority of pupils
Cad é a tharlódh, mar shampla, dá vótálfadh tromlach na ndaltaí ar son oideachas trí Bhéarla agus tromlach a dtuismitheoirí ar son oideachas trí Ghaeilge
(nó a mhalairt)? Ar leor móramh simplí do na daoine a chaitheann vóta le cinneadh a dhéanamh bealach amháin nó bealach eile nó an gcaithfear móramh de phobal na scoile uilig a bheith ann? Cad é a tharlódh dá mbeadh móramh de na vótóirí ar mhalairt tuairime ó phátrúin na scoile? Nach bhfuil cearta an phátrúin ar shainspiorad na scoile a roghnú mar chuid den dlí? Dá mbeadh móramh ar son oideachas trí Bhéarla cad é faoi chearta bunreachtúla agus dlíthiúla mhuintir na Gaeltachta - fiú más mionlach iad - ar oideachas trí Ghaeilge? Is í an fhadhb is mó leis an suirbhé seo ná nach bhfuil a fhios ag na daoine atá ag vótáil (nó i mbun baghcait fiú) cá luíonn an suirbhé mar chuid den phróiseas leis an fhadhb teanga a réiteach.
caomhnóir dalta
a pupil's guardian
Má dhéanann tuismitheoir nó caomhnóir dalta iarratas ar dhíolúine ón Ghaeilge caithfear dearbhú a fháil ó shíceolaithe de chuid na Roinne nó ó shíceolaithe príobháideacha go bhfuil míchumas foghlama ar an dalta.
duine amháin as gach aon dalta dhéag
one in eleven pupils
(Paragraf 8)
I measc na dtorthaí eile a foilsíodh sa staidéar, fuarthas amach gur admhaigh buachaill amháin as gach ochtar go raibh sé thíos le cibirbhulaíocht le míonna beaga roimhe sin agus gur admhaigh duine amháin as gach aon dalta dhéag go ndearna sé cibirbhulaíocht é féin ar dhalta éigin eile le déanaí.
dhaltaí
students
Bíonn ranganna damhsa, gach saghas ceoil, agus teanga na Gaeilge á dtairscint dhá lá in aghaidh na seachtaine sa scoil, agus bíonn dreamanna de réimse leathan aoise ag baint suilt agus tairbhe astu – ó dhaltaí 7mbliana d’aois go daltaí i ngar don cheithre scór.
dhaltaí na hArdteistiméireachta
leaving cert students
Aimsir scrúdaithe is ea é freisin do dhaltaí na hArdteistiméireachta, ar ndóigh, agus bíonn teannas na scrúduithe ina chuing throm anuas orthu agus ar a muintir ar feadh cúpla seachtaine.
dalta
cadet, intern
D’fhear Sarah Schedl, dalta óg Artificial Eye, fáilte chroíúil roimh ‘Kino’ agus níorbh fhada go rabhas socraithe isteach go cáiréiseach i dteannta haiceannaí cruabhruite na ceannchathrach - gloine fíona réasúnta sibhialta sa láimh amháin agam agus peann le pár sa láimh eile.
ndaltaí
pupils
Ach anois tá i bhfad níos mó cailíní ann, déarfainn gur cailíní iad suas le leath na ndaltaí.
dhaltaí
pupils
"
Bhí feachtas againn ar an cheist seo i 1990 nuair a d'fhoilsigh an rialtas Coimeádach liosta de na teangacha a bheadh le fáil do dhaltaí scoile i Sasana.
dalta
pupils
Tá sé crua, ach níl sé - tá sé chomh crua má tá tú i do mhúinteoir is tú ag seasamh os comhair fiche dalta.
Dhalta
student
An bhféadfá Clár seo an Mháistir agus a Dhalta a mhíniú dom?
LH: Nuair a bhunaigh mise agus dream d’Indiaigh Chalifornia Advocates for Indigenous California Language Survival, reáchtálamar comhdháil agus dúirt gach éinne: is éard atá uainn ná a thuilleadh cainteoirí, a thuilleadh cainteoirí; níl doiciméadú breise uainn, níl aon rud mar sin uainn, tá breis cainteoirí uainn.
dalta coimirce
understudies
Níos déanaí, chuir Wohlstetter an tIarácach cam in aithne do bheirt dalta coimirce dá chuid, Richard Perle agus Paul Wolfowitz.
Beatha Dalta
a pupil's life
Ní Aoibhinn Beatha Dalta
I mí Eanáir na bliana seo, maraíodh mac léinn ocht mbliana déag d’aois i scoil i gceann de bhruachbhailte Pháras.
dalta
pupil
Ba chóir go ndéanfadh gach dalta Ardteiste staidéar ar an nGaeilge.
daltaí
pupils
”*
Éire Úr
===
Dúirt sé gur thug sé cuairt ar scoil i mBaile Átha Cliath thiar an tseachtain roimhe, áit a raibh dath dubh ar a thrí ceathrú de na daltaí.
dhalta
pupil
A Mháistir
abair liom conas teacht
ar stoiteacht, ar ghaois agus ar shaoirse!
A dhalta,
más mian leat a bheith saor,
seachain nimh na gcéadfaí.
im’ dhalta aige
a student of his
Bhíos im’ dhalta aige tráth, im’ strapaire mothallach,
d’fhoghlaimíos a lán uaidh taobh leis an Abhainn Chaol.
daltaí
pupils
Gach seans go raibh na daltaí seo tar éis na táblaí agus an litriú a fhoghlaim as Béarla ionas go mbeadh siad in ann dul i bhfeidhm ar na turasóirí.
daltaí
pupils
Ní bhíodh cead ag daltaí (ná ag múinteoirí) ach an Fhraincis a labhairt i scoileanna na Poblachta faoi stiúir an Aire Jules Ferry thart ar chéad bhliain ó shin.
daltaí
pupils
D’fhéadfaí áitiú ar lucht a eagraithe go bhfuil gach duine de na daltaí scoile i bPoblacht na hÉireann a bhfuil an comórtas dírithe orthu ag foghlaim na Gaeilge agus má tá €5,000 ar fáil don bhuaiteoir, ní bhrisfeadh sé an banc dá mbeadh €1,000 breise ar fáil ach an iarracht a bheith i nGaeilge nó dátheangach.
dalta
pupil
Caithfear feachtas láidir a chur in éadan na dúnghaoise seo agus seasamh leis an ngeallúint atá sa bPlean Fiche Bliain go múinfear an Ghaeilge ar ardleibhéal le curaclam nua go leibhéal na hArdteiste do gach dalta scoile.
daltaí
pupils
Ní fhéadfadh an dá scoil eile breis daltaí a ghlacadh isteach ag an am.
daltaí
pupils
Níl na figiúirí déanta againn ach déarfainn nach mbeadh mórán os cionn míle duine fágtha nuair a bheadh na daltaí meánscoile curtha as an áireamh.
daltaí
pupils
Luaigh an Taoiseach an lá céanna sin thuasluaite, 16 Feabhra 2011, nach raibh daltaí meán scoile in ann “cúig abairt Gaeilge a chur i ndiaidh a chéile” tar éis 13 bliain staidéir ar an Ghaeilg amhail is gur chruthú an méid sin nach raibh rath ar an gcóras.
dhaltaí
students
A bhuíochas sin do cheannaire Fhine Gael Enda Kenny, a d’fhógair gan dul i gcomhairle le duine ar bith go mbeadh an Ghaeilge ina ábhar roghnach do dhaltaí meánscoile th’éis an Teastais Shóisearaigh.
daltaí
pupils
38 le daltaí scoile ann.
daltaí
pupils
Bainfear feidhm as an chóras seo i dtús barra agus is í an chéad aibítir a bhíonn le foghlaim ag daltaí scoile.
dhaltaí meánscoile
secondary pupils
Más féidir in aon chor é mholfainn do dhaltaí meánscoile an deis a thapú dul ar aghaidh chuig an ollscoil.
ndaltaí
pupils
Ní raibh fágtha ach málaí agus ábhair scoile na ndaltaí mar fhianaise go raibh siad riamh ansin …an fhirinne curtha i bhfolach leis an bholscaireacht a rinne an stát faoi.
dalta
cadet
'*
(Ó Ceasefire le Michael Longley)
Rith na línte seo i mo chloigeann an mhí seo caite nuair a dhiúltaigh Ardmhéara Bhéal Feirste, Niall Ó Donnghaile, gradam Duke of Edinburgh a bhronnadh ar chailín 15-bliana d'aois a bhí ina dalta in Arm na Breataine.
ina dhalta
as a trainee
Chaith Stynes trí bliana ina dhalta ag foghlaim a cheirde mar pheileadóir Astrálach.
dalta
students
5 milliún dalta, beag beann ar an saghas scoile a fhreastalaíonn siad uirthi.
daltaí iontu
pupils in them
Tá timpeall 3500 daltaí iontu (ón naíonra go dtí an bac/ ardteist) agus tháthar ag oscailt scoileanna nua gach bliain.
dhaltaí scoile
pupils
Glactar leis go coitianta gur saothar mífhóirsteanach a bhí in Peig do dhaltaí scoile na fichiú haoise.
chaithfidh daltaí a threabhadh fríd
pupils have to plough through
Thiocfadh leat an rud céanna a rá, ar ndóigh, faoi aon leabhar a chaithfidh daltaí a threabhadh fríd nuair nach bhfuil an tuiscint cheart acu ar an teanga inar scríobhadh é.
dhaltaí scoile na tíre seo
school children in this country
Labhraíonn os cionn 30 milliún duine an teanga sin, ach chuirfinn geall nár chuala 99% de dhaltaí scoile na tíre seo trácht uirthi mar theanga.
theip ar na daltaí díríu i gceart
pupils failed to concentrate properly
Chuir a dtarla iontas an tsaoil ar na taighdeoirí – theip ar na daltaí díríu i gceart ar an obair rompu de thoradh an riachtanais a leathanach *Facebook* a sheiceáil arís agus arís eile, thart ar gach uile 3 nóiméad!
Dar leis an staidéar, is dócha ná a mhalairt go mbeidh fadhbanna iompraíochta ag daltaí as a bheith ag caitheamh iomarca ama ar na suímh meán sóisialta seo.
mbeadh caoi ag gach dalta
every pupil would have a chance
Bheartaigh mé go mbeadh caoi ag gach dalta ceol uirlise agus amhránaíocht a fhoghlaim, chomh maith leis an churaclam agus shocraigh mé go mbeadh deis ag gach dalta a bheith páirteach i ndráma amháin ar a laghad, ar an ardán.
dalta ag foghlaim
students learning
“Sular osclaíodh Cultúrlann Uí Chanáin, bhí tuairim is dosaen rang againn sa tseachtain agus corradh le 200 dalta ag foghlaim iontu.
a bhíonn ar dhaltaí scoile
whereby pupils have to
‘Uirlis mhaol,’ a thug sé ar an iallach a bhíonn ar dhaltaí scoile céad teanga an stáit a fhoghlaim don Ardteist.
cúpla céad dalta ag spraoi gan srian thart orthu
a few hundred pupils out of control playing around them
I gclós na scoile a bhí siad ag caint, le cúpla céad dalta ag spraoi gan srian thart orthu.
thiocfadh go mbeadh daltaí ag taisteal
pupils might have to travel
De thairbhe é sin, thiocfadh go mbeadh daltaí ag taisteal ó chian agus ó chóngar le freastal ar Ghaelscoil.
nglacfar le cionmhéid an-teoranta daltaí ar an bhealach seo
a very limited quota of this sort shall not be accepted
Níl tosaíocht tuillte ag a leithéid, dar liom, ach is dócha ná a mhalairt go nglacfar le cionmhéid an-teoranta daltaí ar an bhealach seo feasta.
do dhalta a bhfuil a chuid deartháireacha nó deirfiúracha
to a pupil whose brothers and sisters
Tuigim fosta cad tuige go mbeadh an tAire Quinn ag iarraidh deireadh a chur leis an nós go dtugtar buntáiste iontrála do dhalta a bhfuil a chuid deartháireacha nó deirfiúracha ag freastal ar an Ghaelcholáiste.
daltaí scoile ag tabhairt cuairt ar cheantracha a chéile
school children visiting each other’s areas
An bealach úr é seo chun an athmhuintearais, an stair logánta? Tá togra eile ar siúl idir dreamanna in oirthear agus in iarthar na cathrach ina mbeidh daltaí scoile ag tabhairt cuairt ar cheantracha a chéile le líníocht agus péinteáil a dhéanamh ar fhoirgnimh agus ar shráideanna.
daltaí an choláiste samhraidh
of (all) the summer college students
Tar éis léiriú daltaí an choláiste samhraidh uilig agus an banna ‘Seo Linn’ ar an Late Late Show, tá na mílte i ndiaidh breathnú ar an bhfíseán ar Youtube.
dalta an fhile
like the poet
Mhol siad do Rialtas Éireannach na hÉireann go dtabharfaí vóta dom le caitheamh i dtoghchán na huachtaránachta mar Éireannach agus mar Ghael, cionn is, dar liom, dalta an fhile a d'imigh ar shlí na fírinne an mhí seo caite, "tá mo phas glas" - cé go bhfuil mé i mo chónaí i Leath Choinn.
muna bhfuil an dalta sásta
if the learner isn’t happy
Ceachtanna Gaeilge ar an Idirlíon
============
Tá an uirlis nua seo ó Google pléite agam le cúpla duine a bhaineadh leas as agus an rud a dúirt roinnt díobh ná céard faoi fhadhbanna teicniúla? Más ea, tá rathaíocht ann go bhfaightear táillí ar ais muna bhfuil an dalta sásta.
slua de dhaltaí meánscoile na háite
a crowd of local secondary school pupils
Bhí slua de dhaltaí meánscoile na háite ina seasamh ar leataobh an bhóthair agus iad ag fanacht leis an mbus.
dalta laoch an leabhair
like the hero of the book
Óir, dalta laoch an leabhair The Portrait of the Artist as a Young Man, is iomaí Gael a mheasann gurb é an bealach is gaiste chun Teabhair a bhaint amach ná dul go Holyhead.
dhaltaí scoile
school pupils
Beidh muid ag déanamh breis oibre sna réimsí sin chomh maith le forbairt a dhéanamh ar na deiseanna úsáide Gaeilge do dhaltaí scoile ón mbunleibhéal go dtí an tríú leibhéal, thuaidh agus theas.
Dalta de
a pupil of
Dalta de chuid Dic Jones, eagarthóir agus foilsitheoir é Ceri Wyn.
dalta
pupil(s)
Tá 71 dalta ag Bunscoill Ghaelgagh anois.
nach bhfuil deis ag aon dalta
any pupil doesn’t have the opportunity
Ciallaíonn sé sin nach bhfuil deis ag aon dalta i Sasana tabhairt faoin Ghaeilge sa GCSE feasta.
a thaitníonn le daltaí bunscoile
which captivate school children
Anuas air sin, tá an tsraith úrscéalta, *Silver Brumby*, le Elyne Mitchell, ar na leabhair is mó a thaitníonn le daltaí bunscoile agus le déagóirí araon le corradh is seasca bliain anuas.
daltaí i mbeagnach
pupils in almost
Bhí na hailt chéanna á n-úsáid, mar a bheidh feasta, ag daltaí i mbeagnach gach meánscoil in Éirinn agus ag na mic léinn sna hollscoileanna is mó le rá ar domhan ó Mhoscó go Boston, ó Sydney go Uppsala, chomh maith leis an ghnáthdhuine le Gaeilge in Éirinn agus ar fud na cruinne.
500 dalta scoile
500 school children
Bhí ceolchoirm mhór amhránaíochta ar siúl i Loch Garman le déanaí ina raibh breis agus 500 dalta scoile páirteach.
an líon daltaí
the number of students
Léirigh taighde a rinne Breandán Delap le gairid go bhfuil méadú mór tagtha ar an líon daltaí nach bhfuil orthu an Ghaeilge a dhéanamh mar ábhar don Ardteist agus go bhfuil sé sin amhlaidh de bhrí go bhfuil mí-úsáid á baint as an díolúine atá ann do dhaoine a bhfuil míchumas foghlama orthu.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
