Cuireann an fhéile i gcuimhne dúinn gur linne ar fad an Ghaeilge, is cuma cárb as muid nó cé acu ar féidir linn idirdhealú a dhéanamh idir an tuiseal tabharthach agus an tuiseal ginideach nó nach féidir! Mar a deir mana na féile, “Croí na Teanga – *It’s You*!”Mar is gnáth, cuirfear tús le clár leathan imeachtaí leis an bhféile a cheiliúradh i rith na seachtainí díreach roimh Lá Fhéile Pádraig.

Tá stór focal thar a bheith leathan ag Des cheana féin agus tuiscint an-mhaith ar an tuiseal ginideach agus ar ghnéithe casta eile de chuid ghramadach na teanga.

” Ach chaillidís an bloc ar fad nuair a dhiúltaínn an tuiseal ginideach a úsáid san uimhir iolra.

Nuair a chuireann tú ainmfhocal sa Tuiseal Ginideach, meabhraítear duit go bhfuair an Ginideach bás sa Mhanainnis i bhfad ó shin agus nach gá é a thuilleadh (ní mhaireann sé ach sna logainmneacha).

I measc na ngnéithe lárnacha léirithe ann tá an t-alt agus inscne ainmfhocail; an tuiseal ginideach, an chopail ‘is’; briathra rialta agus na cinn neamhrialta; foghraíocht agus litriú; míonna agus laethanta; suíomh agus gluaiseacht; na hairde; aidiachtaí; uimhreacha ; forainmneacha pearsanta; forainmneacha réamhfhoclacha; aidiachtaí sealbhacha; réamhfhocail shimplí; réamhfhocail shimplí móide an t-alt.

Má bhí ormsa an tuiseal ginideach agus an modh coinníollach a fhoghlaim i gceart, beidh ar gach duine iad a fhoghlaim.

Ach oiread le Ros Comáin nó Eamhain Macha áfach, ní bhíonn séimhiú ar an ainm dílis ‘Mantán’ sa tuiseal ginideach i measc cainteoirí dúchais Chonnacht.

Cinnte, tá an ghramadach ag athrú – tá an tuiseal ginideach ag géilleadh don tuiseal tabharthach, mar shampla – ach ta na hathruithe seo ag tarlú taobh istigh den teanga agus ní de bharr thionchar an Bhéarla.

*” Shíl muintir bhocht na Breataine gur tancanna míleata a bhí i gceist aige, go dtí gur mhínigh duine de thráchtairí *Sky Sports* dóibh gur mar sin a ghabhtar buíochas i mBéarla na hÉireann, ach gur minic a luaitear Mac Dé san abairt: “*Ah! Jazus, tanks!*” Thiontaigh Michael Dee ar an tuiseal ginideach uimhir iolra agus é ag tagairt do mhuintir na Breataine i nGaeilge sa Royal Albert Hall.

Ansin gach lá ar feadh seachtaine ina dhiaidh sin beidh mé i mo shuí sa seomra ranga ag éisteacht le May Mac Ránais ag bladar faoin tuiseal ginideach agus faoin mhodh choinníollach agus ag ceol Thíos i Lár an Ghleanna arís agus arís agus arís eile; agus beidh mise ag samhlú dom féin go bhfuil mé ar ais sa Róimh ag ól cappuccino i gcaife beag i gCathair na bhFáithe.

Gramadaí: sin an tuiseal ginideach.