I Lucca, thóg an dream saibhir sna cathracha tithe faoin tuath, ach sa Bhreatain agus in Éirinn ghlac an t-uaslathas seilbh ar an talamh ar dtús de ghnáth, agus bhí an cíos a d’íoc lucht na tuaithe mar an chéad fhoinse airgid acu.

” Más fíor do thuarascáil tionscnaimh an Choimisnéara Teanga é, ní hiad pobal na Gaeltachta is mó atá ag baint leasa as Oifig an Choimisinéara go dtí seo.

Faoi láthair, is isteach i gcéad sciar na hoibre atá an t-airgead á chur, is é sin, sa taighde amháin.

Scéalta a mháthar, Charolette, faoi na tórraimh i mBaile Shligigh le linn a hóige sise sa bhliain 1832 a spreag é chun pinn i dtreo Drácula i dtosach báire.

Bhí a macasamhail le bheith mar dhlúthchuid d'athchóiriú na faiche a d'íoc an rialtas tuairim is 10m €uro air – dhá oiread an mhéid a bhí socraithe sa bhunchonradh a síníodh don obair thogála i 2002.

Dua Tosaigh na Ceirde ======== D’inis sé dom cé chomh deacair is a bhí sé foilsitheoir a fháil le haghaidh a chéad úrscéal, *‘The Commitments’*.

Ba Éireannaigh iad beagnach a thrian den bhunlonnaíocht Eorpach san Astráil sa 17ú agus san 18ú céad… Dá bharr sin, bhí an-tionchar ag na Gaeil ar phearsantacht na hAstráile, níos mó ná ar thír ar bith eile.

Is féidir an-fhreagra a thabhairt ar an cheist amaideach sin a chuirtí sách minic roimhe seo, "what good is Irish to anyone?" mar “it can save you for at least four years more from the effects of Alzheimer’s”! B’fhéidir ach an taighde a dhéanamh amach anseo, go bhfeicfear mar gheall ar éagsúlacht leagan amach na dteangacha a bheadh i gceist, vso móide athruithe tosaigh in éineacht le hateanga svo, iad siúd abraimis, le hais dhá theanga svo móide ateanga svo eile, go mbeidh i bhfad níos mó ná ceithre bliana saor ó dhrochthionchar na mallréire i gceist.

Ní furaist éalú ó scáth drúiseach Whitman agus úrscéal conspóideach Vidal The City and the Pillar (1948), nó na chéad chaibidilí dhraíochtúla sin ina chuid cuimhní cinn, Palimpsest (1995) a bhaineas lena ghrá geal do Jimmy Trimble, ógánach caillte an chúil cheangailte dár cailleadh le linn chath Iwo Jima i 1945.

An Chéad Dara Teanga ========= **SMM: Cén teanga is fusa a fhoghlaim, meas tú?** BL: An Esperantais, gan amhras.

An Bhearna ag Dul i Méid ========== An cheasacht a bhí ar bun i dtús aimsire go raibh bearna rómhór idir na rialacha gramadaí in eagrán 1958 agus an chaint bheo, chuaigh sí i méid i gcaitheamh na mblianta.

Bronnadh costaisí ar an Stát agus léiríonn miontuairisc ón 24 Lúnasa, 1982 gur iarr Oifig an Phríomh-Aturnae Stáit comhairle ón Ard-Aighne, John Murray, ar cheart leanstan anois leis an chás bhunaidh a ghlacadh in éadan an chosantóra.

(Is ionann an Treas Domhan ar ndóigh, agus Domhan Céad Fhoinse gach saibhris!) Tuigeann Máire Nic Róibín go mbeidh na milliúin ag fáil bháis den ocras fós faoin am a bhfaighe sí féin bás, nach dtig léi an scéal a leigheas, ach gur féidir léi roinnt éicint a thabhairt slán agus gur féidir cur le tuiscint an uafáis i measc níos mó daoine i rith an achair.

Agus nuair a tharla i gcomhluadar mé le Peggy Seeger le deireanas, shíl mé nár mhiste cúpla ceathrú den amhrán a rá di, mar is ise agus Ewan Mac Coll a rinne an buntaifeadadh do Topic Records sna seascaidí.