leanaí dóighiúla
bonny babies
Ag deireadh bhí comórtas leanaí dóighiúla ann, ach chaill mé é mar gur imigh mé liom go hiarthar na cathrach le héisteacht le Bernadette Mhic Con Uisce.
mí-úsáid leanaí
child abuse
"Níl i gceist anseo ach mí-úsáid leanaí.
a bhain mí-úsáid as leanaí
who abused children
Tá an páirtí agus an tír iontach buíoch gur fhág an ceannaire úr, Gach Éinne Ó Cionnaith, a chuid féin sa bhaile i Maigh Eo (an *charisma*, chan an custard!)
"De réir mar a chuaigh an bhliain isteach bhí níos mó eolais ag teacht amach faoi na sagairt a bhain mí-úsáid as leanaí ar fud na tíre.
a bhain mí-úsáid as leanaí
who abused children
Tá an páirtí agus an tír iontach buíoch gur fhág an ceannaire úr, Gach Éinne Ó Cionnaith, a chuid féin sa bhaile i Maigh Eo (an *charisma*, chan an custard!)
"De réir mar a chuaigh an bhliain isteach bhí níos mó eolais ag teacht amach faoi na sagairt a bhain mí-úsáid as leanaí ar fud na tíre.
dealbha dubha miotail de leanaí
black metal statues of babies
Is féidir dul suas agus amharc amach uaidh, nó béile nó cupán caife a fháil sna bialanna atá thuas ansin - agus an rud a chuireann iontas ort ná go bhfuil dealbha dubha miotail de leanaí ar an taobh amuigh den túr, b'fhéidir deich gcinn acu, agus an chuma orthu go bhfuil siad ag lámhacán suas síos.
nuair a phléascann leanaí óga amach ag caoineadh
when you children burst out crying
Ní féidir leat ach gáire nuair a ritheann 50 páiste ón mbaile áitiúil i do threo ag béicíl *“Oboruni Mary, how are you?”, *nó nuair a phléascann leanaí óga amach ag caoineadh toisc gur tusa an chéad duine geal atá feicthe acu riamh.
nuair a phléascann leanaí óga amach ag caoineadh
when you children burst out crying
Ní féidir leat ach gáire nuair a ritheann 50 páiste ón mbaile áitiúil i do threo ag béicíl *“Oboruni Mary, how are you?”, *nó nuair a phléascann leanaí óga amach ag caoineadh toisc gur tusa an chéad duine geal atá feicthe acu riamh.
i bhfeighil leanaí
in charge of children
Ligeadh do shagairt eile pilleadh ar a bpostanna agus dul i bhfeighil leanaí arís tar éis tréimhse ghairid a chaitheamh i bPurgadóir.
cúram leanaí
childcare
In áit díriú ar “an taobh eile”, molann an NICVA gur cheart béim a dhíriú ar straitéisí frithbhochtaineachta an rialtais, ar an dífhostaíocht, sochair níos airde, pá íosta náisiúnta, cúram leanaí níos fearr, dul i ngleic leis an éagothroime sa chóras sláinte, agus áiseanna cuí, le muinín an phobail a chothú.
cúram leanaí
childcare
Bíonn rogha le déanamh ag lanúin nuair a bheirtear a gcéad leanbh cé acu an bhfuil siad sásta €800 sa mhí a dhíol le haghaidh cúram leanaí nó an mbeidh siad ábalta maireachtáil ar an teacht isteach ó ioncam amháin.
beirtear an tríú cuid de leanaí
a third of children are born
Sa lá atá inniu ann, beirtear an tríú cuid de leanaí lasmuigh den phósadh, agus cé go bhfuil líon na ndaoine a phósann sa tír seo fós ard, tá níos mó agus níos mó daoine ag beartú gan pósadh ach cónaí le chéile, bídís heitrighnéasach nó hómaighnéasach.
mí-úsáid ghnéasach leanaí
child sexual abuse
Mar a dúirt an tAthair Brian Darcy le déanaí, ní nach ionadh nach bhfuil muinín níos mó ag daoine ina bhfuil le rá ag an eaglais, nuair a chuireann tú san áireamh chomh mór ar strae is a bhí compás morálta na heaglaise agus iad ag plé le líomhaintí maidir le mí-úsáid ghnéasach leanaí.
feighlithe leanaí
baby-sitters
Tá an iliomad cúiseanna leis seo, an costas mór a bhaineann le feighlithe leanaí agus an cosc ar chaitheamh tobac, ina measc.
i dtaobh riachtanais leanaí na tíre.
about the needs of the children of the country
Ag ócáid a sheolta, dúirt sé gur chéim thábhachtach ab ea an curaclam seo i stair oideachas na hÉireann agus gur eascair sé as blianta fada de thaighde agus de dhianmhachnamh i dtaobh riachtanais leanaí na tíre.
a bhfuil leanaí níos sine
who have children who are older
Cáineadh go géar an dlí a chuireann cosc ar thuismitheoirí a bhfuil leanaí níos sine ná ocht mbliana déag d’aois acu iarratas a dhéanamh ar iad a thabhairt go hÉirinn le cur fúthu anseo.
nach mbeidh a leanaí faoi aon mhíbhuntáiste
that their children will not be disadvantaged at all
Beidh na teaghlaigh níos báúla leis an teanga má thugtar seirbhísí ardchaighdeáin dá bpáistí sna scoileanna agus má chruthaítear do thuismitheoirí nach mbeidh a leanaí faoi aon mhíbhuntáiste de thoradh an Ghaeilge a bheith mar theanga theaghlaigh.
liúntas leanaí
childrens allowance
Léirigh sé chomh maith go bhfuil ag éirí leis an dúnghaois atá curtha i bhfeidhm ag rialtais leanúnacha le roinnt blianta anuas chun tacú le tuismitheoirí a bhfuil páistí óga acu – mar shampla, 16 seachtain de shaoire mháithreachais, liúntas leanaí iníoctha i ndiaidh breith an dara linbh (an mháthair sa Fhrainc nach bhfuil ach an t-aon pháiste amháin aici, ní fhaigheann sí an liúntas).
chúram leanaí
child care
pdf) ina ndéantar staidéar ar sheirbhísí um chúram leanaí i 25 tír, an Fhrainc agus Éire ina measc, cuireadh an Fhrainc sa tríú háit de bharr feabhas na seirbhísí a chuirtear ar fáil sa tír.
Liúntas Leanaí
childrens allowance
* Cáin ar Liúntas Leanaí, Cáin Réadmhaoine agus Cáin ar Charbón fógartha don mbliain seo chugainn.
leanaí
children
Nó i bhfocail eile níl aon mhúinteoir fireann ag na leanaí insa tríú cuid de bhunscoileanna na tíre.
leanaí
children
Ó 1922 ar aghaidh bronnadh saoránacht na hÉireann ar gach duine a rugadh sa Stát ach i 2004 chuir rialtas Bertie Ahern leasú bunreachtúil faoi bhráid an phobail a d’athródh cúrsaí sa mhéid is nach mbeadh ceart ag leanaí a shaolófaí in Éirinn chun saoránachta ach amháin ar choinníoll go mbeadh duine dá dtuismitheoirí ina shaoránach sa stát.
leanaí
children
Ainneoin go raibh cúpla clann éagsúil ag gach fear, ní raibh ach dhá leaba tuí ann – ceann amháin don mháthair agus na leanaí agus ceann dá chuid féin don athair.
Nollaig na Leanaí
Christmas
Tá muid idir dhá Nollaig, a chairde: idir Nollaig na Leanaí agus Nollaig na mBan.
cúram leanaí
child care
Tá cúram leanaí Gaeilge ar fáil i nDroim Dhá Thiar – ní naíonra go fóill é.
leanaí
children
Agus é ina chathaoirleach ar an gCácas Comhdhála um Chearta an Duine, chuir sé dallamullóg ar a chomhghleacaithe agus ar an bpobal maidir le ‘Nayirah,’ iníon ambasadóir Chuáit, a d’inis an scéal faoi shaighdiúirí Saddam ag caitheamh leanaí amach as goradáin otharlainne — bréag a chuir ina luí ar dhaoine tacú le Cogadh na Murascaille.
leanaí
children
Tá 25% de leanaí agus d'ógánaigh idir cúig bliana agus seacht mbliana déag d’aois róthrom nó murtallach, de réir an NHS is déanaí.
leanaí
children
Istoíche, agus na leanaí a chodladh, chuireamar an teilifís ar siúl, rud is maith linn a dhéanamh sna hóstáin, agus muid gan chábla sa mbaile.
um Ghnóthaí Leanaí
for childrens’ affairs
Bhí an dúiche daoine i láthair ag an oscailt, ina measc an tAire um Ghnóthaí Leanaí, Francis Fitzgerald, a bhí ar cuairt chun na hAstráile, agus táthar ag súil go mbeidh na scórtha míle cuairteoirí ar an taispeántas, a leanfaidh go dtí deireadh mhí Iúil.
leanaí
children
Ghlac breithiúna na Breataine leis go dtí seo nach gá go mbeadh foilsiú an eolais seo ar leas an phobail agus gur chóir fosta cosaint a thabhairt do dhaoine neamhurchóideacha, ar nós leanaí, a bheadh thíos le nochtadh na gcaidreamh.
leanaí nuabheirthe
newborn children
“Thosnaíos ag gol nuair a chuir ár gcúirt iachall ar Rialtas na hAfraice Theas drugaí frith-HIV a thabhairt do leanaí nuabheirthe.
a bhfuil leanaí acu
who have children (who are)
2 milliún atá íoctha ag an Stát le daoine nach saoránaigh de chuid an Aontais Eorpaigh (AE), ach a bhfuil leanaí acu atá ina saoránaigh Éireannacha.
d’inimircigh ar saolaíodh leanaí dóibh
to immigrants whose children were born
An tSaoránacht mar Chosaint sna Nóchaidí
=============
Thugadh an Stát cead cónaithe in Éirinn sna nóchaidí d’inimircigh ar saolaíodh leanaí dóibh sa tír seo, ba chuma an lasmuigh nó laistigh den dlí a bhí na hinimircigh seo ina gcónaí.
thréig a leanaí Éireannacha
their Irish children left
I gcás roinnt díobh, thréig a leanaí Éireannacha an tír in éineacht leo.
leanaí réamhscoile
preschool children
Má tá leanaí réamhscoile (páistí nach bhfuil sa bhunscoil go fóill) agus leanaí bunscoile agat, iarraimid ort do chéadroghanna maidir leo a thabhairt go leithleach maidir leis an dá ghrúpa os rud é gur mian linn iad a thuairisciú mar chatagóirí ar leith (…).
na leanaí a ghléasadh ar an dóigh sin
dress the children so
- Iad siúd atá tógtha leis na cultacha spóirt, is féidir leo na leanaí a ghléasadh ar an dóigh sin fá choinne na Chéad Chomaoineach agus an Chóineartaithe.
leanaí gan bhreith caillte
unborn children lost
Ní hionadh, ach oiread, go bhfuil leanaí gan bhreith caillte ag roinnt ban agus iad á ndíbirt sa tslí seo.
Saolaíodh ceathrar leanaí eile dóibh
four other children were born to them
Saolaíodh ceathrar leanaí eile dóibh agus iad i Sasana.
gearradh éiric ar leanaí a labhair as
children were penalised who spoke
Ba é an Béarla an teanga oifigiúil i gcúirteanna is i scoileanna Phórtó Ríce agus gearradh éiric ar leanaí a labhair as Spáinnis ar scoil.
thagann leanaí ar an saol
a child is born
Gan dabht tá rudaí níos mó sa tsaol ná caid – nuair a thagann leanaí ar an saol is mar sin ach ní chreideas é sin ag an am!
**CB: An buaicphointe do ana-chuid againne ab ea an óráid cháiliúil Gaelainne a thugaise ag an gcluiche ceannais 2004.
bhí leanaí againn
we had children
Ach sa chéad bhliain phósas, ansan bhí leanaí againn.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
