B'fhiú go mór tírdhreachanna uirbeacha Magill a fheiceáil fosta, mar aon leis na grianghraif thruamhéalacha, mhacánta, loma a thóg Billingham dá theaghlach.

Suite in oirdheisceart Dhún na nGall tá Gleann Cholm Cille, paróiste beag atá neadaithe idir carraigeacha loma agus an fharraige mhór.

Insíonn na staitisticí loma an scéal: thit a vóta ó 39.

Ach ní insíonn na sonraí loma an scéal, ná baol air.

Is é an tsainghné is aitheanta dá stíl ná go mbíonn sé ag léiriú aghaidheanna agus figiúirí a bhfuil imlínte loma dubha orthu.

* Go bhfuil 42% de chainteoirí Gaeilge fostaithe i bpostanna gairmiúla, bainistíochta, nó teicniúla, le hais 27% dóibh siúd gan Ghaeilge * Nach bhfuil ach 12% de chainteoirí Gaeilge fostaithe i bpostanna neamhoilte, nó breacoilte, le hais 20% den phobal gan Ghaeilge Sin iad na fíricí loma don té a ghlacadh, gan cheist, leis na sainmhínithe a úsáideann na húdair.

Tá daoine ar spéis leo cás na teanga ag dul i ngleic leis na fíricí loma faoi dheireadh ach tá lucht an tsaineolais teangeolaíochta ag tabhairt aghaidh ar an dúshlán an geábh seo chomh maith.

Ní inseoidh na fíricí loma sin áfach, go raibh críoch a bhí conspóideach agus scannalach araon leis an gcluiche ceannais úd mar go ndearna an réiteoir, Martin Sludden, tuaiplis le cinneadh mícheart, rud a d’admhaigh sé féin níos déanaí, i bhfíordheireadh na himeartha a sciob an chraobh ó Lú agus a bhronn ar an Mhí í, dar le cách.

Tháinig na friotail loma galánta ó Lincoln ina slaoda agus é ciaptha cráite mar Uachtarán na Stát Aontaithe ó 1861-5.

An dá luath ’s a d’imigh muid den bhóthar thar na craigeanna loma, bhí léargas eile le fáil ar shaol an oileáin.