lonnaíocht Éireannach
Irish settlement
Chuir siad fúthu ar Wirral agus tá a rian le feiceáil ansin sa lá atá inniu ann sna logainmneacha, ina measc Irby (Irá-byr, sean-Ioruais ar lonnaíocht Éireannach), Liscard (Lios Ard nó Lios na Carraige, de réir an English Placenames Society), Nochtorum (Cnoc Tirim) agus Dove Point (Rinn Dubh).
phatrún lonnaíochta
settlement pattern
An múnla a bhí ag Bus Éireann - seirbhísí teoranta ar chuid de na príomhbhóithre réigiúnacha - níor fheil sé do phatrún lonnaíochta na tuaithe, agus ní raibh daoine in ann úsáid cheart a bhaint as na seirbhísí dá bharr.
ceithre lonnaíocht
four settlements
Ar an *Mappa Mundi* atá le feiceáil i dTeampall Hereford i Sasana, tá íomhá na hÉireann ar imeall an domhain, agus níl ach ceithre lonnaíocht ainmnithe: Beannchar (ar tugadh “Civitas bencur” air), Baile Átha Cliath, Ard Mhacha agus Cill Dara.
ceithre lonnaíocht
four settlements
Ar an *Mappa Mundi* atá le feiceáil i dTeampall Hereford i Sasana, tá íomhá na hÉireann ar imeall an domhain, agus níl ach ceithre lonnaíocht ainmnithe: Beannchar (ar tugadh “Civitas bencur” air), Baile Átha Cliath, Ard Mhacha agus Cill Dara.
ceithre lonnaíocht
four settlements
Ar an *Mappa Mundi* atá le feiceáil i dTeampall Hereford i Sasana, tá íomhá na hÉireann ar imeall an domhain, agus níl ach ceithre lonnaíocht ainmnithe: Beannchar (ar tugadh “Civitas bencur” air), Baile Átha Cliath, Ard Mhacha agus Cill Dara.
lonnaíochtaí
settlements
Idir 1770 agus 1860, chuir na tiarnaí talún na mílte míle tuathánach amach as a lonnaíochtaí beaga, mar bhí níos mó airgid le fáil as an talamh a ligean ar cíos don fheirmeoireacht caorach ar mhórscála.
neart lonnaíochtaí
plenty of settlements
Tá léarscáil de Strathcarron ann atá bunaithe ar obair a rinne Timothy Pont thart fán bhliain 1600, agus neart lonnaíochtaí le feiceáil feadh an Carron agus a fo-aibhneacha.
lonnaíocht
settlement
In aice leis an loch, tá lonnaíocht ar a dtugtar Laid.
lonnaíocht na nEorpach
the European settlement
Ón uair a cuireadh tús le lonnaíocht na nEorpach sa tSír, mealladh turasóirí a bhí ar thóir na gréine, na trá agus bhruth na farraige chun an cheantair álainn seo.
an chéad lonnaíocht Eorpach
the first European settlement
Bunaíodh an chéad lonnaíocht Eorpach sa tSír níos mó ná céad bliain i ndiaidh thuras Cook.
lonnaíocht
settlement
Fuair na seandálaithe rianta d'fhoirgnimh a léirigh go raibh lonnaíocht luath ann, ach ní raibh siad ábalta an dáta a aimsiú.
de bharr gur bunaíodh an chéad lonnaíocht Eorpach san Astráil ansin
because the first European settlement in Australia was founded there
Bhí muintir Sydney den tuairim go mba cheart dá gcathairsean a bheith mar phríomhchathair na tíre de bharr gur bunaíodh an chéad lonnaíocht Eorpach san Astráil ansin sa bhliain 1788 agus an choilíneacht á cur ar bun mar áitreabh pionóis.
lonnaíochtaí na nGiúdach
Jewish settlements
D’éirigh Sharansky as a phost mar aire rialtais in Iosrael, áfach, mar gheall ar an gcinneadh lonnaíochtaí na nGiúdach a tharraingt as Stráice Gaza.
lonnaíocht
settlement
Cuireadh tús le lonnaíocht Eorpach san Astráil mar áitreabh pionóis ar 26 Eanáir 1788, nuair a tháinig an t-aon long déag sa Chéad Chabhlach i dtír i gcuas beag i gCuan Sydney.
lonnaíochta
of settlement
Straitéis cheart lonnaíochta, nuathionsclaíochta leis an ghreim scrogaill ar BhÁC a mhaolú, straitéis a dhíreodh ar lár na hÉireann tharla talamh an-saor ann (nó cuirfear 45% de lagphortaigh Bhord na Móna faoi chrainn bhuaircíneacha roimh i bhfad eile; is é sin, c.
lonnaíochtaí
settlements
Marú na n-ainmhithe
Is amhlaidh go dtéann pleananna Iosrael i leith Gaza siar don tréimhse sular chuir siad deireadh leis na lonnaíochtaí a bhí ann chomh maith le harm Iosrael a aistharraingt as an Stráice i mí Lúnasa 2005.
lonnaíocht
settlement
Roghnaíodh an dáta seo mar an lá náisiúnta de bharr gur cuireadh tús le lonnaíocht Eorpach san Astráil ar 26 Eanáir, 1788, nuair a tháinig an chéad chabhlach i dtír i gCuan Sydney.
lonnaíochtaí midhleathacha
illegal settlements
“Ag deireadh 2005, bhí na hIosraelaigh díreach i ndiaidh tarraingt amach as Gaza, bhain siad féin na lonnaíochtaí midhleathacha anuas as a stuaim féin agus bhí an dóchas forleathan go raibh réiteach ar na gaobhair.
lonnaíocht
settlement
Bhí an tílicín fós sa Tasmáin nuair a cuireadh tús le lonnaíocht Eorpach san Astráil, ag deireadh an ochtú aois déag.
lonnaíocht stairiúil
historic ownership
Dar leis an Ard-Chúirt, níor chóir don dlí úinéireacht talún a aithint mura mbíonn i gceist ach úinéireacht bunaithe ar chearta cultúrtha nó ar lonnaíocht stairiúil.
lonnaíocht
settlement
I dtuairisc a eisíodh i 1977 is a mhol an tionscadal, níor luadh go raibh lonnaíocht Emberá gar don áit tógála, rud a d’fhágfadh go mbáfar an lonnaíocht sin.
lonnaíocht
habitation, settlement
Níl a fhios ag éinne, áfach, cén daonra go beacht a bhí abhus nuair a cuireadh tús le lonnaíocht Eorpach sa bhliain 1788.
lonnaíochta
settlements
Dar leis an iriseoir Robert Parry, áfach, bhí an chuma ar an scéal go raibh Lieberman ag iarraidh Obama a lagú ionas nach mbeadh sé in ann brú a chur ar Netanyahu maidir leis na lonnaíochta in Iarúsailéim agus ar an mBruach Thiar.
lonnaíocht
habitation
Tá plé ar siúl san Astráil i dtaca le daonra na tíre beagnach ó cuireadh tús le lonnaíocht Eorpach sa bhliain 1788.
lonnaíocht
settlement
Roghnaíodh an dáta seo don lá náisiúnta de bharr gur cuireadh tús le lonnaíocht Eorpach abhus ar 26 Eanáir 1788, nuair a bhuail an Chéad Loingeas, mar a thugtar air abhus, cloch is cuan i Sydney.
lonnaíocht
settlement
Meastar go raibh tuairim is 250 teanga éagsúla ag muintir dhúchais na hAstráile faoin am ar cuireadh tús le lonnaíocht Eorpach abhus sa bhliain 1788.
lonnaíocht
settlement
Faoi Athmheas
=======
Foilsíodh leabhair agus staidéir go leor thar na blianta a chuir faoi bhráid an phobail an cruthúnas go mbíodh bainistíocht úsáide talún ar siúl ag an mhuintir dhúchais ar feadh mílte bliain sular cuireadh tús le lonnaíocht Eorpach abhus.
Cuireadh tús le lonnaíocht Eorpach
European settlement commenced
Cuireadh tús le lonnaíocht Eorpach san Astráil mar áitreabh pionóis agus bhí tionchar bunúsach ag na daoránaigh ar shaíocht na tíre.
lonnaíocht
settlement
Cónaíonn sé sna coillearnacha atá fágtha in oirthear agus i ndeisceart na tíre, na limistéir chéanna ina bhfuil forbairt uirbeach, feirmeoireacht agus foraoiseacht ag dul i dtreis ó cuireadh tús le lonnaíocht Eorpach i 1788.
lonnaíocht bhuan
permanent habitation
Níor cuireadh tús le lonnaíocht bhuan Eorpach ann go dtí 1835, beagnach caoga bliain tar éis céad teacht i dtír an chine ghil.
céad go leith bliain lonnaíocht Eorpach
a century and a half of European settlement
Reáchtáladh ceiliúradh náisiúnta sa bhliain 1938, cuirim i gcás, le céad go leith bliain lonnaíocht Eorpach a chomóradh.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
