Déanfar Raidió na Gaeltachta a dhí-bhodú, ach ós fada ó bhain righneas nó teannas leis, ní thabharfar an t-easnamh fá deara.

Cé nach ndeir Spillane é seo, tá an chuma ar an scéal gur theastaigh ón chomhlacht léiritheoir a chur ag obair ar an albam a n-éireodh leis fuaim a chruthú agus cóiriú a dhéanamh ar chuid de na hamhráin a dhéanfadh níos oiriúnaí iad do stáisiúin tráchtála raidió.

Bhí an nath ag gach tuairisceoir raidió, teilifíse agus nuachtáin - seachas Foinse - agus iad ag trácht ar lucht an léirsithe: "The People of Middle Ireland" a bhí ann! Bhí Balor náirithe.

Praghas: €25 (clúdach crua)* Gluais • Glossary beathaisnéis údaraitheauthorized biography a dialanna pearsantapersonal diaries páipéir phríobháideachaprivate papers go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President bailithe le chéilegathered together bhriseadh lárthéarmamid-term break ghuigh Patrick oíche mhaith ar gach duinePatrick bade everyone goodnight as go brách leisoff he went ina sámhchodladhsound asleep clagarnachclatter liúigh Patrick féinPatrick himself yelled den chosán bristeof the broken pavement foscadhshelter tolgcouch phléasc gloine fhuinneoga an doraisthe glass of the windows in the door exploded rinne lámhachánshe crawled dallógablinds leathorlachhalf an inch grúpa confachan angry group idirboth ag béiceachshouting casúrhammer tairnínails cláir adhmaidwooden boards gráscardisorderly mob bosca na bhfiúsannathe fuse box lúth na ngéagthe power in her limbs marbhintinneach le heaglamentally paralysed with fear crógachtbravery cinnireachtleadership fuaraigeantacool-headed ag síneadh na sreinge thart an coirnéalextending the chord around the corner ag stiúradh cúrsaí cosantadirecting defence matters as a támhnéal faitísfrom her trance of fear ag breith ar dhá chamángetting hold of two hurleys shín amach a cosshe extended her leg Baineadh tuisle as an bheirt acuBoth of them tripped a fhad a mhair an t-ionsaías long as the attack lasted i mbaol a mbáisin danger of being killed scanraithe as a mbeathascared to death trost na mbrógthe tramp of the shoes carr coimhthíoch bána strange white car go tráthrialtaregularly nach ndéanfadh Paddy iarracht teacht abhailethat Paddy wouldn't try to come home róchontúirteachtoo dangerous í ar a díchealldoing her best ag iarraidh an tocht a cheilttrying to hide the emotion leis an mhinicíocht raidió sinwith that radio frequency barúilidea gluaiseachtaímovements i bhfianaisein light of nach bhfuil an dara rogha aici ach a admháilthat she has no choice but to admit drogallreluctance an t-aon chosaintthe only protection

Ní bhfuair na grúpaí nua sin mórán *airplay*, áfach, ós rud é gur ghéill na stáisiúin raidió do na comhlachtaí móra in athuair.

Níl gá ag na clibeanna le cadhnraí toisc go bhfaigheann siad a gcuid cumhachta ón gcomhartha raidió a chraolann na léitheoirí atá á gceistiú, rud a thugann buntáiste mór dóibh i gcomparáid le teicneolaíochtaí eile atá bunaithe ar ghutháin shoghluaiste.

B'in an lá a rinne Mícheál Ó hEithir a chéad chraoladh raidió: tráchtaireacht ar an chluiche sinsearach.

Cén chaoi a bhfuil an t-eolas seo ar fáil inniu, cúig bliana is ceathartha i ndiaidh a bháis? Tar éis don chraoltóir raidió Weeshie Ó Fógartaigh an chéad nod a fháil agus é ag siúl timpeall Chaisleán an Chuain in 2001 go raibh laoch áitiúil spóirt ag muintir na háite sin, rinne sé tuilleadh fiosruithe agus ba léir dhó ansin gur duine ar leith é Éamonn Mac Gearailt.

Tá muid ag iarraidh réimse níos leithne seirbhísí a chur ar fáil dár mbaill agus do scoileanna, ceardlanna idirlín agus raidió ina measc.

I 1945 nuair a thug státseirbhísigh le fios don Taoiseach, Éamon de Valera, nach mbeadh aon éileamh ar stáisiún raidió Gaeltachta cionn is nach raibh gléas raidió ach ag 10% de thithe Gaeltachta, mhol de Valera go ndáilfí gléasanna raidió saor in aisce ar phobal na Gaeltachta.

I 1945 nuair a thug státseirbhísigh le fios don Taoiseach, Éamon de Valera, nach mbeadh aon éileamh ar stáisiún raidió Gaeltachta cionn is nach raibh gléas raidió ach ag 10% de thithe Gaeltachta, mhol de Valera go ndáilfí gléasanna raidió saor in aisce ar phobal na Gaeltachta.

Tá súil agam nach rachaidh sé ina choinne é bheith i nGaeilge, tá súil agam go seinnfear ar an raidió é, ar Today FM agus áiteanna mar sin.

Ní hamháin sin ach go raibh coinne eagraithe aige le hathair Simon agus go rabhamar chun bualadh isteach chuig Simon maidin Dé Sathairn! Níor chreid mé é go dtí gur chnagamar ar an doras agus cé a d’oscail é ach Crowe féin! Bhí mé dhá bhliain déag, lán de cheol nua, *rock ’n’ roll*, stáisiúin bhradacha raidió Bhaile Átha Cliath – Radio Dublin Two-Five-Three, Big-D Radio, Radio 257 – *punk*, na Sex Pistols, Johnny Rotten agus ár mbanna Éireannach, Bhleá Cliathach féin, na Boomtown Rats – cúigear buachaillí a bhí dána, réabhlóideach, torannach.

Tháinig an bheirt ar sheantaifeadtaí le linn dóibh bheith ag obair ar shraith raidió de chuid RTÉ.

I 1945, nuair a thug státseirbhísigh le fios don Taoiseach, Éamon de Valera, nach mbeadh aon éileamh ar stáisiún raidió Gaeltachta cionn is nach raibh gléas raidió ach ag 10% de thithe Gaeltachta, mhol de Valera go ndáilfí gléasanna raidió saor in aisce ar phobal na Gaeltachta.

Ar an raidió den chuid ba mhó a bhíodh siad le cloisteáil ag an tús, ach de réir a chéile – agus faoi thionchar Kieran – chuaigh BBC TÉ i mbun cláracha teilifíse as Gaeilge a léiriú.

Bhunaigh Comharchumann Raidió Átha Cliath Teoranta an stáisiún pobail seo sa bhliain 1993 le seirbhís raidió trí mheán na Gaeilge a sholáthar do phobal Bhaile Átha Cliath agus do phobal an cheantair máguaird.

Cad chuige ar chuir an lucht freastail spéis sa teanga go tobann? Bhuel, bheartaigh muintir Raidió na Life ar a seirbhís phobail a thiontú ina seirbhís phubaill ar feadh deireadh seachtaine amháin! “Ba é Rossa Ó Snodaigh ón mbanna ceoil Kíla a mhol i dtosach gur chóir dúinn Puball na Gaeilge a reáchtáil ag an bhféile agus ba eisean a d'eagraigh an rud ar fad,” a deir Muiris Ó Fiannachta, bainisteoir Raidió na Life.

Thosaigh mé ag scríobh colún raidió ag an tús agus le beagnach bliain anois, tá an colún ‘Tráth dá Raibh’ á cur le chéile go míósúil agam.

**SMM: - An bhfuil dóigh thart air, go ndéanfadh dream daoine rudaí go deonach?** ENíCh: - Ní raidió deonach muid.

Is mar gheall ar gur theip ar Raidió Éireann freastal ceart a dhéanamh ar an nGaeltacht a bunaíodh Raidió na Gaeltachta i 1972 agus mar gur theip ar an RTÉ freastal ar riachtanais na dteaghlach a bhí ag iarraidh gasúir a thógáil le Gaeilge a troideadh an feachtas le TG4 a chur ar bun.

Níl aon mhaith dhúinn níos mó a bheith ag freitheadóireacht ar na boic mhóra seobh atá i gceannas na stáisiún mór raidió seobh.

ie/) An Cheist ==== **Cén ‘t-aisteoir agus amhránaí iomráiteach’ a chuir clár raidió Ghael Linn i láthair ar Raidió Éireann ar feadh na mblianta sna seachtóidí/hochtóidí (1970-80aidí)?** Seol do fhreagra chuig <oifig@beo.

Is fada an staid reatha ó ré órga na meán Gaeilge ag tús an chéid seo nuair a bhí nuachtáin laethúla agus seachtainiúla againn, bealach raidió fadbhunaithe a bhí ina chuid lárnach de shaol an chainteora Gaeilge, neart irisí bríomhara agus stáisiún teilfíse nuálach a bhí chun seanteanga na nGael a theilgean isteach san fhiche haonú haois.

Bhain an drong póilíni feidhm as carr RUC le cinntiú nach raibh Arm na Breataine sa cheantar; bhain siad feidhm as raidiónna an RUC le teagmháil lena chéile agus bhí éadaí an RUC orthu faoina gcuid *boiler suits*.

Ba mhórábhar é ar na cláir raidió idirchum freisin, agus cead a chinn ag Tadhg an mhargaidh a thuairimí aineolacha, fiú ciníocha, a nochtadh orthu.

Is i Ros Muc a bhí sé 1970 nuair a chraol Saor-Raidió Chonamara na himeachtaí ar an raidió bradach a bhí curtha ar bun ag Cearta Síbhialta na Gaeltachta.

Thosaigh Lisa Nic an Bhreithimh ar thaithí oibre le Raidió na Life an samhradh seo caite agus tá sí fós chomh tógtha céanna leis an mbealach raidió príomhchathrach atá ag craoladh ar fud an domhain ar an idirlíon chomh maith.