Agus nach amhlaidh a thiocfadh sí le duine dá comhscoláirí nó aisti féin ar chúla téarmaí.

Idir uimhreacha cártaí creidmheasa agus phleananna gnó, tá luach ard á chur ar eolas faoi láthair - agus tá comhlachtaí agus rialtais ag iarraidh smacht a choimeád ar a gcuid rún féin.

Ceaptar go bhfuil sé á úsáid chun rúin eacnamaíocha agus polaitiúla a bhailiú agus tá feachtas ag bailiú luais timpeall an domhain chun daoine a chur ar an eolas faoin gcóras seo.

Cad é a tharlóidh, áfach, nuair a thabharfar saoránach Meiriceánach, bíodh sé ina Arabach nó nach bíodh, chun trialach agus an sceimhlitheoireacht curtha ina leith? An dtabharfar cead dó abhcóide a bheith aige? An ndéanfar é a thriail go poiblí? Ní bhíonn trialacha rúnda i gceist ach amháin nuair a bhíonn na daoine atá i gcumhacht ag iarraidh go ndéanfaí na cosantóirí a chiontú go cinnte.

Ar an drochuair, bhí an oiread sin rúndiamhrachta ag baint leis an éacht, nach ndeachaigh sé i bhfeidhm ar an phobal oiread agus ba chóir - díchoimisiúnú.

I gcás Enron, an seachtú comhlacht ba mhó sna Stáit Aontaithe le 21,000 fostaí i mbreis is daichead tír, bhí comhpháirtíochtaí rúnda i gceist.

"An bhfuil muintir dhílis na Ríochta imithe le galldachas ar fad?" Is é is bunús le hiontas seo fhear na súile nimhe ná babhta ólacháin a bhí aige ar na mallaibh le ball sinsearach anaithnid (dar ndóigh) den Gharda Sicíní inar sceith an ball mór roinnt rún oifigiúil leis.

I 1981, fuarthas amach freisin go raibh Berlusconi ina bhall de P-2, Craobh de Chumann na Máisiún atá mar ghréasán rúnda ag póilíní, baill de na fórsaí slándála agus den rúnseirbhís, lucht gnó, baincéirí agus baill de na meáin chumarsáide.

I 1981, fuarthas amach freisin go raibh Berlusconi ina bhall de P-2, Craobh de Chumann na Máisiún atá mar ghréasán rúnda ag póilíní, baill de na fórsaí slándála agus den rúnseirbhís, lucht gnó, baincéirí agus baill de na meáin chumarsáide.

Agus ba mhaith liom na ceamaraí sin - nach raibh ar siúl nuair a bhris an triúr gadaí isteach in Castlereagh an mhí seo caite; thug gríosáil do bhall den fhórsa; chuaigh fríd comhaid an-rúnda ar feadh 10-30 bomaite; sciob a raibh de dhíobháil orthu agus d'imigh - a chur i Seomra 220.

" Is féidir a lán airgid a shaothrú ag fánseinm a deir siad, meangadh beag gáire ar a n-aghaidh, gan iad sásta aon rún a scaoileadh faoin mhéid a shaothraíodh siad.

Ní féidir *gach *rún a insint! Tuilleadh eolais: Muiris Ó Rócháin: 353 65 708 4148l; www.

Ach nach bhfuil an Pápa ar shiúl ar oilithreacht go Ceanada agus Meicsiceo agus áiteanna beannaithe eile? Rún docht daingean é seo, rún nach féidir a scaoileadh le bhur mbeo, rún a chualthas ó ghníomhairí rúnda "Beo Ar Éigean" sa Róimh, rún ar tháinig an foláireamh scanrúil seo leis: "Do Not Repeat This!" Mar sin, níl mé sásta é a rá ach an t-aon uair amháin: Ní hé an Pápa atá imithe ar oilithreacht ar chor ar bith.

Ach nach bhfuil an Pápa ar shiúl ar oilithreacht go Ceanada agus Meicsiceo agus áiteanna beannaithe eile? Rún docht daingean é seo, rún nach féidir a scaoileadh le bhur mbeo, rún a chualthas ó ghníomhairí rúnda "Beo Ar Éigean" sa Róimh, rún ar tháinig an foláireamh scanrúil seo leis: "Do Not Repeat This!" Mar sin, níl mé sásta é a rá ach an t-aon uair amháin: Ní hé an Pápa atá imithe ar oilithreacht ar chor ar bith.

Ní bhfuair a Naofacht ach an t-aon locht amháin air mar ghníomhaire rúnda: an tiomáint ghasta - chomh gasta sin agus nach bhfeiceann sé na comharthaí ná na fógraí ar na bóithre.

" Cén fáth a bhfuil scannáin chomh maith seo ag teacht ón Iaráin, tír a bhfuil droch-chlú uirthi san Iarthar mar gheall ar ré na gcléireach Ioslamach, a thosaigh sa bhliain 1979? Thosaigh Ré Nua na Scannánaíochta Iaránaí i rith réimeas an tSeá, a fuair a ríchathaoir ar ais i 1953 mar gheall ar ghabháil ceannais míleata a d'eagraigh an CIA agus seirbhís rúnda na Breataine.

Cheana féin, déanann cuid mhaith comhlachtaí a gcuid páipéarachais a mhionghearradh sula gcuirtear é chuig comhlachtaí athchúrsála chun cáipéisí a choimeád rúnda, agus molann Coláiste na Tríonóide dá fhoireann déanamh amhlaidh le hábhar ríomhaireachta.

Agus an méid sin ráite, áfach, níor éirigh leis teacht i dtír ar dhrochíomhá an rialtais san fhómhar, nuair a sceitheadh an t-eolas faoi na ciorruithe móra a bhí beartaithe ach a coinníodh faoi rún aimsir an olltoghcháin.

D'fhoghlaim sé cuid mhór ó olagón agus ó éagaoin agus ó thuireamh na haislinge: leagan eile den stair agus bealaí rúnda le brú isteach in áit nach raibh sé ag teastáil.

Taobh amuigh den stiúideo tá cairn seiceamair agus feá le feiceáil ag triomú, ag fanacht leis an scéal rúnda atá iontu a bheith ligthe saor.

Ní fios fós an mbeidh cead óil ag na cúlchoimhéadaithe seo, nó má bhíonn, ní fios fós cén cineál ná cá mhéad.

Tá domhan rúnda mistéireach cruthaithe ag an ealaíontóir Spáinneach Cristina Iglesia sa saothar dá cuid atá le feiceáil in Áras Nua-Ealaíne na hÉireann i gCill Mhaighneann i mBaile Átha Cliath.

Bhuel, scaoilfidh mé rún libh.

Ach tá cáipéisí oifigiúla de chuid sheirbhís rúnda na Breataine, MI5, agus phóilíní Nua-Eabhrac feicthe ag Beo! a thugann léargas eile ar fad maidir leis an saghas duine is ea David Rupert.

Tháinig seandálaithe ar íomhánna nua a bhí greanta i gclocha Stonehenge i Sasana le déanaí trí úsáid a bhaint as léasair - ach tá an teicneolaíocht nua-aimseartha á húsáid chun rúin seandálaíochta a thabhairt chun solais le fada an lá.

I bhfad sula raibh aon trácht ar fhiosrúchán Barr, bhí *Magill *ag scríobh faoi dhrochobair sheirbhísí rúnda na Breataine in Éirinn.

Creidim féin go bhfuil an ceart ag rúnaí Éireannach an NUJ, Seamus Dooley, nuair a deir sé go mba chóir do bhunús reachtúil a bheith ag an chomhairle preas nua ach gan é a bheith faoi smacht an stáit.

An é nach raibh a fhios ag na húdaráis go raibh caimiléireacht ar leibhéal fairsing ar siúl agus go dtí gur sceith duine éigin an scéal is déanaí, go raibh an cleachtas go hiomlán faoi rún? Is cosúil go raibh a fhios ag traenálaithe agus gníomhairí agus bainisteoirí na lúthchleasaithe faoi na drugaí agus go rabhadar ag cabhrú leo iad a fháil agus a ghlacadh, agus é sin ar fad á choinneáil faoi rún.

Cé go bhfuil sé intuigthe go dteastódh ó chomhlacht a gcuid ríomhchlár a choimeád rúnda, tá sé riachtanach go mbeadh an córas toghchánaíochta trédhearcach agus ba chóir de sin a bheith mar chuid lárnach den gconradh a shínigh an rialtas.

Ansin chuaigh sé ar chúl géige, agus sheas sé comhthreomhar leis an ngéag, ag breathnú i leith faoi rún, mar a mheas sé, má mheas, ar nós gasúirín a mbeadh folach bhíog ar siúl aige.

D'úsáid sé an seomra céanna arís agus arís eile ina phictiúir - d'athraigh sé an troscán agus uirlisí éagsúla chun scéal úr a chruthú agus muid a mhealladh isteach ina dhomhan rúnda lenár scéal féin a chumadh.

* Gluais • Glossary fáilteachwelcoming iontach fiafraitheachvery inquisitive lochtblame a mhalairt ar fadquite the opposite le haoibh an gháirewith a smile fial lena ndáimhgenerous with their affection croíúilcordial cumannfriendship luachmharvaluable tá dúil mhór agamI really like saoithiúlachtoddness snagcheol preabach an tráchtathe throbbing jazz of the traffic mo chéadfaímy senses ricseánnarickshaws gíoscánsqueaking uchtógabumps ag spréachadhspluttering pléascántaexuberant dordándrone siamsánhumming crónánmurmuring rosc ceoilrhapsody clapsholastwilight mheasfáyou would think searradhstretch fonn súchaitetrite melody solúbthaflexible spleodrachboisterous castaí úranew turns tromchúiseachimportant, weighty ag súgaíochtmaking merry gan spionnadhwithout vigour spreang spreagthaimpulse to inspire a dtiúin dhiamhair féintheir own mysterious tune rúndasecret léargasinsight mo thriallmy journey gaosánnose i dtólamhalways do chuid rámhaí a ligean le sruthletting your oars go with the flow i mbéal na séibesuddenly ní aimseoidh duine é féin go deoa person will never find himself balcóiníbalconies glas olóigeolive green stainnínístands síodasilk cadáscotton glébright gleoitepretty seodajewels tráchtáilcommerce dronggang an dubh a chur ina gheal ortto bamboozle you stuaicsullen appearance dreach diúltacha negative appearance a ndíograistheir enthusiasm a gcuid pionsúr amplachtheir greedy pincers téann siad i bhfostú ionatthey become entangled in you deilín na mbacachthe rigmarole of the tramps ag margáil leatbargaining with you ag dréim leatexpecting you a athrachany better bratógrag in aicearracht aimsirein a short period of time amhrasachsuspicious tuahatchet mangairísellers seálta ollawool shawls fidileachafiddles saoltachtwordliness spioradáltachtspiritiuality neamhchoireachinnocently manaslogan teachtairímessengers smailcmouthful dúidíní draíochtamagical clay pipes smálblemish clúreputation eiteogawings áras mórluachachimportant dwelling beadaíconceited tíorántatyrannical ceannsmachtupper hand daonlathasdemocracy éileamhdemand go slachtmharneatly neartplenty giollaservant ordúilorderly fairsingspacious fionnuarcool babhta trom meitifisicea heavy session of metaphysics toiteachsmoky mífholláinunhealthy truaillithe go holcbadly polluted galsteam ag sceitheadh ina scamaill dhubha ghalrachaescaping in black sickly clouds stúrdust ina phlá phlúchtachin a suffocating plague sceadamáinthroats scamhógalungs cársánachwheezy screamh ghlas sheileogachgreen salivary scum ag spaisteoireacht thartstrolling around gnúisface gnaíúilcomely ag rúscadhrummaging i gcarn bruscairin a pile of rubbish áilleagántrinket séarachassewerage bradaílpilfering lena ruaigeadh as bealachto drive them out of the way seilbh shaoltaworldly possessions burlabundle níos tibhethicker go bhfóirfeadh na bróga i gceart dóthat the shoes would suit him fine Tír Tairngire na féilethe Promised Land of generosity miantadesires Úll Mór na bhféidearthachtaíthe Great Apple of possibilities brioscbrittle tnáiteweary dílleachtaorphan brúidiúlachtbrutality gluaiseachtaímovements go míorúilteachmiraculously méithrich cothaitheachsustaining gealbhan binnehouse-sparrow broiddistress dia an áidh agus an rachmaisthe god of luck and wealth gaoiswisdom coimirceprotection bratógachragged barróghug

Tá an tuairimíocht seo i measc na nithe scanrúla atá le léamh i dtuarascáil rúnda dár teideal *An Abrupt Climate Change Scenario and Its Implications for United States National Security.

Bhí saol rúnda ag Buckley, áfach, bhí sé difriúil mar dhuine.

Ní bhíonn cead isteach ag iriseoirí chuig cruinnithe den choiste rúnda seo, agus ní eagraítear preasócáidí ina ndiaidh chun an saol mór a chur ar an eolas faoin méid a thit amach iontu.

Ach coinnítear an plé sin ar fad ina rún daingean, agus ní bhíonn cead ag saoránaigh an Aontais fáil amach céard a bhíonn ar bun ag an gCoiste.

Luaim an figiúr seacht míle dhéag nó sin ga an chiorcail atá tarraingthe ag muintir Sheirbhís Rúnda Mheiriceá thart ar an chaisleán.

Mac Sceiche: Dúirt mé leat, a Bhaloir, sular tháinig muid go dtí an áit rúnda seo ag an am rúnda seo, nach gcluinfeá ó mo bhéal ach cnámh dhearg na fírinne, agus sin a gheobhaidh tú! Thiocfadh liom a admháil gur ar mhaithe leis an vóta Gael-Mheiriceánach a chothú, ar nós na n-íochtarán eile, a tháinig mé anseo.

Ní rún ar bith é nach áit mhór amhránaíochta í Ros Goill, an áit ar tógadh mé, so ní bheadh seanduine ar bith thart a bheadh ag ceol ann.

Mar chúiteamh, a léitheoir, radharc agam duit ar shaol rúnda na ceirde seo.

Léiríonn taifeadtaí rúnda a cuireadh ar fáil don phobal le gairid gur chreid Rúnaí Stáit an Uachtaráin Richard Nixon nach raibh in imeachtaí Dhomhnach na Fola ach ábhar nach gcuirfeadh ach rud beag "aiféaltais" ar an Bhreatain.

Léiríonn taifeadtaí rúnda a cuireadh ar fáil don phobal le gairid gur chreid Rúnaí Stáit an Uachtaráin Richard Nixon nach raibh in imeachtaí Dhomhnach na Fola ach ábhar nach gcuirfeadh ach rud beag "aiféaltais" ar an Bhreatain.

" Cad é rún an phictiúir seo, a théann i bhfeidhm oiread ar dhaoine go fóill agus a dhíolfaí ar idir $60 agus $75 milliún dá mbeadh sé ar an mhargadh inniu? Rinneadh an saothar mar chuid de shraith darbh ainm "Fríos na Beatha" a bhí, a dúirt Munch, "ina phíosa filíochta faoin bheatha, an grá agus an bás.

Síos go dtí lios ar leith i lár caoráin rúnda taobh amuigh de Thulach Mhór a chuir sé laoch na nuachtóireachta le cur síos a dhéanamh ar na Cluichí Cainte a tionóladh ansin ar na mallaibh.

Is ar an eagraíocht rúnda FRU, brainse d'Arm na Breataine ar léir gur oibrigh sé lámh ar lámh sna hochtóidí le dílseoirí paraimílteacha, atá aird fhoireann Stephens ach go háirithe dírithe.

Ach, níos tromchúisí arís, cuirfidh an damba seo seanchultúr rúnda go mór i mbaol.

" Nuair a foilsíodh "Bealtaine 1916" bhí Béaslaí ina eagarthóir ar *An tÓglach,* iris rúnda na nÓglach, ina Theachta Dála agus ina bhall d'Fhoireann Cheanncheathrú na nÓglach.

Stop an carr, agus é dorcha rúnda istigh.

Tá na ballóid rúnda.

Ach bhí Balor míshocair ina luí ina phluais; Bhí rún ag cur as dó le gráin agus guais.

Tarlaíonn sé seo ag leibhéal i bhfad níos sóisearaí fiú agus is scannal uafásach é go raibh teacht ag Príomfheidhmeannach comhlachta fho-stáit ar eolas rúnda ar feadh trí mhí a d'fhéadfaí a úsáid chun aimhleas na heagraíochta a dhéanamh.

Fágadh ar lár é i l994 de bharr locht sa chóras ballóide faoi rún, ach an bhliain chéanna sin, roghnaigh na himreoirí é mar "Imreoir na Bliana" agus ba é an rogha leis do dhuais Texaco, "Iománaí na Bliana"! Gné eile de scéim na Réaltaí a thug uchtach agus spreagadh d'imreoirí ná turas na Réaltaí.

Tá sé suntasach freisin go bhfuil chuile iarracht á déanamh le tamall anuas sa mBreatain comhairle an Ard-Aighne don rialtas ansin faoi an raibh an t-ionradh dleathach a choinneáil faoi cheilt.

MÁNAS: Scaoilfidh tusa mo rún.

Ach bhí fearg ar na meáin i Learpholl go raibh rún brocach, náireach, frith-Éireannach seo na cathrach á scaoileadh ar RTÉ.

” B’fhéidir gur comhtharlúint a bhí ann ach ceithre lá ina dhiaidh sin d’éist an Binse le taifeadadh rúnda a rinne cigire ar chruinniú a bhí aige le Frank McBrearty Sinsearach inar thug McBrearty le fios nach raibh sé ag leanstan na nGardaí.

* D'imigh eilimintí i seirbhísí rúnda na Breataine ó smacht sna 1970í mar gur shíl siad go rabhthas ag géilleadh don IRA.

Tá cúpla scéal rúnda agam ón am sin! Chuaigh mé uaidh sin amach ar an mbóthar le *Lord of the Dance*.

” B’fhéidir gur comhtharlúint a bhí ann ach ceithre lá ina dhiaidh sin d’éist an Binse le taifeadadh rúnda a rinne cigire ar chruinniú a bhí aige le Frank McBrearty Sinsearach inar thug McBrearty le fios nach raibh sé ag leanstan na nGardaí.

Deirtear freisin gurbh é Hain a mhol i 1998 go labharfadh Leas-rúnaí Ginearálta an ANC, Thenjiwe Mtintso, ag Ardfheis Shinn Féin le tathant ar bhaill an pháirtí sin glacadh lena raibh á thairscint i gComhaontú Aoine an Chéasta.

D’inis Mark Felt do thuairisceoirí go raibh a fhios aige faoi na hiarrachtaí a bhí á ndéanamh eolas mar gheall ar an bhriseadh isteach in Óstán an Watergate a choinneáil faoi cheilt.

Is fíor go bhfuil go leor acu siúd a d'fhreastail ar chruinniú 1966 tar éis rúnta na linne a thabhairt leo go dtí an uaigh ach tá go leor iar-Theachtaí Dála eile fós beo a bhí i láthair agus ab fhiú go mór a chur faoi agallamh, leithéidí Lorcan Allen, Patrick Lalor, Paddy Hillery, Jackie Fahey, John O’Connell, Thomas Meeny agus mar sin de.

B'fhéidir go bhfuil a gcuid gunnaí tugtha uathu ag an IRA, ach ní hamhlaidh atá i gcás dílseoirí paraimíliteacha ar chabhraigh baill áirithe de sheirbhísí rúnda na Breataine leo líon mór arm a thabhairt isteach sna hochtóidí.

Tá sí chomh hálainn sin agus tá an méid sin rún ag baint léi, agus ní fhaca mise ach cuid bheag di.

Glacann gach ball den tSeirbhís Dúrúnda móid rúndachta agus bíonn gach aon rud ina dhúrún docht daingean acu - cosúlacht Íosa Mhic Ghiolla Mháire sa chuntas.

Ní rún é gur nós le príomhcholúin an stáit seasamh le chéile in am an ghátair.

Tá sí chomh hálainn sin agus tá an méid sin rún ag baint léi, agus ní fhaca mise ach cuid bheag di.

Is ceangal é a théann i bhfad siar, go haimsir na chéad Scotti a ghluais soir agus a bhronn a n-ainm ar an tír, agus na nglúnta d’fhilí cúirte, a fuair pátrúnacht ó uaisle an dá thír agus a d’fhág a n-oidhreacht linn ina gcuid focal macnamhach rúnda.

Fiú i ndiaidh blianta fada, níl daoine mar Clooney – ar breá leo a rá go bhfuil siad toilteanach rúin dhorcha Mheiriceá a nochtadh – sásta a n-aird a dhíriú ar fhíricí áirithe faoi Mheiriceá na nÉireannach a dhéanann daoine míshuaimhneach.

Ach ná scaoil mo rún le duine ar bith nó scaoilfidh mise do chuid rún folaitheach cáidheach féin leis an domhan mór ar an *Sindo*, fiú mura bhfuil rún ar bith agat! Anois fág an bealach agus lig dom sult a bhaint as an oíche!” Bhuel Balor Bocht! Caidé a bhí sé ag gabháil a dhéanamh? Níor thóg sé air ach an dá mheandar le cuimhneamh nach raibh rún ar bith fágtha aige, ná dea-chlú, ná cáil ar bith le cur ó chion, a bhuíochas sin don liarlóg *Beo Ar Éigean *agus don eagarthóir mí-thrócaireach Éamonn Ó Doornail.

Ach ná scaoil mo rún le duine ar bith nó scaoilfidh mise do chuid rún folaitheach cáidheach féin leis an domhan mór ar an *Sindo*, fiú mura bhfuil rún ar bith agat! Anois fág an bealach agus lig dom sult a bhaint as an oíche!” Bhuel Balor Bocht! Caidé a bhí sé ag gabháil a dhéanamh? Níor thóg sé air ach an dá mheandar le cuimhneamh nach raibh rún ar bith fágtha aige, ná dea-chlú, ná cáil ar bith le cur ó chion, a bhuíochas sin don liarlóg *Beo Ar Éigean *agus don eagarthóir mí-thrócaireach Éamonn Ó Doornail.

Tugtar iad ar láimh do phóilíní rúnda na dtíortha seo agus deirtear lena ngaolta gur imigh siad gan tásc ná tuairisc.

Bhí na hoibríochtaí slándála rórúnda dá leithéid, a dúirt an Teach Bán.

Bhain sé leas as pribhléid na Dála le líomhaintí tromchúiseacha neamhchruthaithe a chur os comhair an tsaoil agus sceith sé eolas rúnda ó chomhad de chuid na nGardaí chuig cara leis – ní chuig na meáin i gcoitinne mar a maíodh ag an am – a bhíonn ag scríobh altanna moltacha faoi.

*"There is evidence of intelligence-gathering and the feeling is *that this *could *not happen without the knowledge of the IRA leadership," a dúirt foinse rúnda an pháipéir.

” “Nach raibh tú ag éisteacht liom ar chor ar bith, a Bhaloir? Nár mhínigh mé duit gur i mbréagriocht a bhíonn siad, gur cumann rúnda atá iontu, go bhfuil siad thart orainn i ngan fhios dúinn? B’fhearr duitse bheith ar d’aire ná bheith do mo mhaslú.

D’fhéadfaí a rá go bhfuil *ethos* leathrúnda, neamhfhoirmeálta i gCLG a deir: gur cluichí “fearúla” iad peil agus iomáint agus is cód é sin a deir “má bhuailtear buille ort, glac leis ach tabhair ceann níos fearr ar ais in am cuí”; go dtarlaíonn scliúchais ó am go ham de bharr theannas na hócáide ach nach bhfuil aon dochar ansin; gur féidir an milleán a chur ar an réiteoir de ghnáth toisc (a) nach raibh smacht aige nó (b) gur shéid sé an fheadóg rómhinic agus araile; baineadh leas as (a) go minic i gcomhthéacs eachtraí na hÓmaí; go bhfuil droch-chaint gháirsiúil inghlactha ag cluichí, ar an taobhlíne, i seomraí gléasta agus araile, go fiú agus mná agus gasúir i láthair.

An amhlaidh go bhfuiltear ag maíomh go dtarlaíonn a leithéid go rialta agus go mbíonn feidhmeannaigh de chuid na Roinne ag sceitheadh eolas rúnda ina gcuid comhad chuig iriseoirí gan oiread is nóta a bhreacadh faoi? Is ar éigean é! Droim láimhe don ghnáthphróiseas ======= Is léir go bhfuil neart ceisteanna fós le freagairt ag an Aire McDowell, chan amháin faoin iarratas áirithe seo ach faoin dóigh a thug sé droim láimhe don phróiseas atá leagtha amach ag an Stát fá choinne cáipéisí rialtais a scaipeadh.

D’éirigh preasrúnaí an Tí Bháin, Scott McClellan, as oifig an tseachtain seo caite.

D’éirigh preasrúnaí an Tí Bháin, Scott McClellan, as oifig an tseachtain seo caite.

Fórsaí rúnda na Breataine, “Securocrats” Whitehall, nó poblachtánaigh easaontacha atá in éadan an phróisis - dream díobhsean a d’údaraigh agus a rinne an beart, dar le *Daily Ireland*.

Mo léamh féin ar an scéal? “Dead Man Walking” ab ea Donaldson ón lá a d’inis a lámhseálaithe faisnéise dó go rabhthas chun a rún a scaoileadh.

Anois, den chéad uair, tá cáipéisí oifigiúla ar fáil a léiríonn cad é chomh huileghabhálach is a bhí an comhoibriú rúnda idir na “fórsaí cosanta” agus paraimíleataigh dhílseacha.

Tá mionsamhail bheag á tástáil i gCuan na Gaillimhe faoi láthair – is rún é fós an tslí a n-oibríonn sé, ach má éiríonn go maith leis déanfaidh an t-aireagóir roinnt mhaith brabúis as.

Nach raibh leath de mhná na tíre ag rith ina dhiaidh go hoscailte, agus an leath eile i ngrá leis faoi rún? Ní gá ach sracfhéachaint a thabhairt ar a chúlra le tuiscint a fháil ar phearsantacht tharraingteach an fhathaigh seo de pholaitíocht na tíre.

Bhain sé leas as pribhléid na Dála le líomhaintí tromchúiseacha neamhchruthaithe a chur os comhair an tsaoil agus sceith sé eolas rúnda ó chomhad na nGardaí chuig a chara Sam Smyth.

Le linn an ama seo go léir, mar is eol dúinn anois, bhí saol rúnda á mhaireachtaint ag CJ Haughey.

Ní bhíonn rún ar bith fágtha ag leithéidí Dixon.

Cén fáth? Mar gheall ar cheann de na naisc rúnda sin idir an pholaitíocht agus an sceimhlitheoireacht a bhfuil Mark Haddock ina chuid lárnach de.

Cad é an tsaoirse ba cheart duit a thabhairt d’fhórsaí cosanta do thíre agus iad ag troid “in éadan na sceimhlitheoireachta”? Tá cur agus cúiteamh ann faoi láthair fá phríosúin rúnda na Meiriceánach ar fud na cruinne agus an céasadh a mhaítear a bheith ag tarlú iontu sa “troid in éadan sceimhle.

I mí Mheán Fhómhair 2002, ar eolas ó sheirbhísí rúnda Cheanada, stopadh Ceanadach darbh ainm Maher Arar agus é ag dul trí Aerfort John F Kennedy i Nua-Eabhrac.

Níor cúisíodh é as aon rud, ach eitlíodh chun na hIordáine é, ansin seoladh ar aghaidh chun na Síre é, áit ar caitheadh i bpríosún rúnda de chuid an CIA é.

Aistríodh ceithre amhrasach déag ó phríosúin rúnda timpeall an domhain go campa géibhinn Chuan Guantánamo le déanaí, agus beart ag réimeas Bush iad a chúiseamh roimh na toghcháin lár téarma ar an 7 Samhain.

Bhí na mílte is na mílte de ghnáthphobal na hÉireann agus áiteanna eile i láthair freisin gan dabht agus níor fhágadar faoi rún é go rabhdar ann.

Tá ceolchoirm rúnda eagraithe aige.

Ó na seascaidí go dtí na hochtóidí, bhí eolaithe Rúiseacha ag obair ar thionscadal rúnda chun eitleáin nua a fhorbairt a d’fhéadfadh lasta ollmhór a iompar trí eitilt go tapa an-ghar don talamh (timpeall 10-20 méadar ón talamh!).

Tarlaíonn sé taobh istigh den oifig, faoi rún mar a déarfá, agus ní bheidh a fhios ag éinne tada faoi.

Sa deireadh, bhain siad úsáid as an teanga chun labhairt faoi chúrsaí rúnda os comhair na leanaí.

Beidh rómánsaíocht, bréagadóireacht, litreacha rúnda agus ionramháil pholaitiúil i gceist! Cá háit a mbeidh tú i gceann cúig bliana, a Diego? Ba mhaith liom a bheith i mo chónaí in Éirinn agus Gaeilge níos fearr á labhairt agam!

Tá go leor rún eolaíochta á gceilt ag bosca gleoite bán an iPod! Is léiritheoir/stiúrthóir sa réimse eolaíochta agus oideachais é Diarmaid Mac Mathúna leis an gcomhlacht teilifíse Agtel ((www.