Déanann na marcanna atá fágtha ag an taoide tagairt don stair atá ag an chathair ó thaobh na heisimirce de.

Cé go mbeidh Ceol é féin imithe, leanfaidh taoide mhór an traidisiúin atá taobh amuigh, ag tuile is ag trá, gan stad gan staonadh.

Tá an taoide eacnamúil ag casadh le cúpla mí anuas agus is anois atá ár spleáchas ar Stáit Aontaithe Mheiriceá ag teacht chun solais.

Cuirtear fuinneamh gréine ar fáil ar fud an domhain, fuinneamh gaoithe, fuinneamh na dtaoidí.

Chuaigh siad beirt in aghaidh an tsrutha le saol agus aigne leathan a thabhairt dá mbeirt mhac.

De réir na tuarascála, "Report on the promotion and protection of the right to freedom of opinion and expression", tá mar a bheadh "libel chill" i bhfeidhm sa stát seo ar an ábhar go bhfeictear do na meáin gur snámh in aghaidh easa é cás clúmhillte a throid mar gur minic an giúiré claonta ina gcoinne.

* Gluais • Glossary doirtealsink cith fearthainnea rain shower trup na veainthe noise of the van cabhsalane uiligall thriomaigh méI dried go bhfeicfinnuntil I'd see inneall an chairrthe engine of the car casta asturned off ar bheannaigh sé domhthat he greeted me modhúilgentle bradáinsalmon scadáinherring beithíochbeast boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us leitheannaflat-fish troisccod Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder? cibé ar bithanyway reoiteoirfreezer bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs crágalarge hands gágcrack de bharraíochtin excess cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice ina mullachon top of them bhog sé go fadálachhe moved slowly cruithump go foighdeachpatiently drochthimpistea bad accident is mór an garit's a good thing dhéanfaidh sin muidthat'll do gan a thomhaswithout weighing it dlaíóg ghruaigestrands of hair sa chisteanachin the kitchen cuma bhrónacha sad look ó mhaidinsince this morning corrlásome days deoirdrop go fuireachaircautiously ródhánatoo bold/cheeky sliosslice tarraingtto draw Tae uilig a ólaimseI only drink tea an aimsir seothese days Ailt an ChorráinBurtonport ráchairtrun, demand monarchainfactories d'fhear céileseyour husband iascairefisherman An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget a cailleadhwho died an lá faoi dheireadhthe other day Char mhothaighI didn't (hear) stócach óga young lad ailsecancer cearrwrong Thug sé a bhásIt killed him bolgam taea mouthful of tea fuarthas a chorp báitehis drowned body was found dhá chónairtwo coffins dhá fhairetwo wakes coisreacadh Dé orainnGod bless us A Dhia ár sábháilGod save us buille tromheavy blow bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake lán marahigh tide sruthánstream meascaithe leismixed with it slanntracha éiscfish scales fearthainnrain níochánwashing ar son an taefor the tea B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going ar shiúlgone ag teacht isteach domhon my return uchtánarmful, load carried close to chest éadaí leaththirimehalf-dry clothes a smaointigh méthat I remembered nár íoc méthat I didn't pay

* Gluais • Glossary doirtealsink cith fearthainnea rain shower trup na veainthe noise of the van cabhsalane uiligall thriomaigh méI dried go bhfeicfinnuntil I'd see inneall an chairrthe engine of the car casta asturned off ar bheannaigh sé domhthat he greeted me modhúilgentle bradáinsalmon scadáinherring beithíochbeast boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us leitheannaflat-fish troisccod Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder? cibé ar bithanyway reoiteoirfreezer bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs crágalarge hands gágcrack de bharraíochtin excess cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice ina mullachon top of them bhog sé go fadálachhe moved slowly cruithump go foighdeachpatiently drochthimpistea bad accident is mór an garit's a good thing dhéanfaidh sin muidthat'll do gan a thomhaswithout weighing it dlaíóg ghruaigestrands of hair sa chisteanachin the kitchen cuma bhrónacha sad look ó mhaidinsince this morning corrlásome days deoirdrop go fuireachaircautiously ródhánatoo bold/cheeky sliosslice tarraingtto draw Tae uilig a ólaimseI only drink tea an aimsir seothese days Ailt an ChorráinBurtonport ráchairtrun, demand monarchainfactories d'fhear céileseyour husband iascairefisherman An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget a cailleadhwho died an lá faoi dheireadhthe other day Char mhothaighI didn't (hear) stócach óga young lad ailsecancer cearrwrong Thug sé a bhásIt killed him bolgam taea mouthful of tea fuarthas a chorp báitehis drowned body was found dhá chónairtwo coffins dhá fhairetwo wakes coisreacadh Dé orainnGod bless us A Dhia ár sábháilGod save us buille tromheavy blow bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake lán marahigh tide sruthánstream meascaithe leismixed with it slanntracha éiscfish scales fearthainnrain níochánwashing ar son an taefor the tea B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going ar shiúlgone ag teacht isteach domhon my return uchtánarmful, load carried close to chest éadaí leaththirimehalf-dry clothes a smaointigh méthat I remembered nár íoc méthat I didn't pay

An é seo spiorad an Chumainn Lúthchleas Gael? An é seo an fáth ar bunaíodh an CLG? Tá mórán le déanamh ag an Stiúrthóir nua chun an taoide a chasadh agus stádas na hiomána a ardú i mBaile Átha Cliath.

Bhí cairn mhóra néalta frithchaite sa ghaineamh, a raibh luisne lonrach air a d'fhág an taoide agus í ag trá.

Idir Boston agus Berlin, is léir go bhfuilimid ar long mhór atá á tarraingt leis an taoide sall go Meiriceá.

Casann an taoide; imíonn an oíche; tagann an lá.

Caithfidh an Ghaeilge rith go nádúrtha leis an saol ina bhfuilimid, leis an taoide seachas ina coinne.

Cá bhfágann casadh na taoide seo muid don tréimhse atá romhainn? Tá ionadaithe ag Sinn Féin anois ar chomhairlí contae, sa Dáil agus i bParlaimint na hEorpa.

Agus Bush ag tumadh sna pobalmheasanna, áfach, is é an cheist atá ann ná an ndéanfaidh sé aon bheart díchéillí an samhradh seo agus é ag iarraidh an taoide a chasadh arís.

Ar an bhealach, chonaic muid rónta móra glasa ina luí ar "*pladdies*" - sin an t-ainm a thugtar ar na carraigeacha sa loch a bhíonn nochta agus lag trá ann.

Tagann suas le 16,000 gé dubh gach bliain go Loch Cuan, le beathú ar an láib ag lag trá.

"Is é an smaoineamh bunúsach ná nuair a théann an taoide amach go dtéann an t-iasc i bhfostú," arsa Finbar.

Bhí lag trá ann, a nocht láib agus feamainn.

Is fada lá anois ó bhíodh muintir na n-oileán ag dul trasna an ghainimh idir na hoileáin agus an taoide amuigh! I measc na ndaoine a ghlac páirt i dTuras na bhFilí ó 1970 ar aghaidh bhí: Somhairle MacGill-Eain, Máirtín Ó Direáin, Mairéad Ní Mhaonaigh, Louis de Paor, Cathal Ó Searcaigh, Celia de Fréine, Lasairfhíona Ní Chonaola, Flóra MacNéill, Cairstíona Primrose, agus Aonghas Padraig Caimbeul.

Bheifeá réasúnta cinnte de do chuid airgid dá gcuirfeá geall nach mbeidh an dara sraith ann! Tuigeann polaiteoirí, go háirithe lucht an Rialtais, gur féidir leis an taoide casadh go fealltach ina n-aghaidh; seans gur seo an chéad mhaidhm!

Dúirt duine éigin liom: “Nuair a bhíonn lag trá ann, is féidir siúl amach go dtí carraig a bhfuil loig inti a rinne glúine Chumhaigh agus é ag guí chuig Dia.

* Gluais • Glossary fríd ghloine dhorchathrough a dark glass smúidmist, murkiness bréagachfalse is annamhit is seldom mionrudaíminor things doiléirvague i sruth na éiginnteachtain the stream of uncertainty glas ceart na gcuibhreannthe correct green of the fields sin an tuigethat's why ag stánadh amachstaring out léanalawn ag croitheadh a gcinnshaking their heads íomhánnaimages iontassurprise machnamh ceartproper thinking scáileánscreen ag preabadhjumping bladhaire coinnlea candle flame eachtraíevents chan éthat's not it dá thairbhe sinbecause of that rudaí neamhiontachaunexciting, ordinary things ar bharr na mbeannon the cliff tops an lá fá dheireadhthe other day ag coimhéad ar thonnta ag briseadh go díbhirceachwatching waves breaking with ardour substaintsubstance dá dtitfeadh mo chorp de bharr na mbeannif my body fell from the top of the cliffs taoidetide fiúntasworth gníomhact nó a mhalairtor the opposite blaiseadhtaste gan rud ar bith bheith gnóthaithe agam as m’aistearwithout having gained anything from the journey fuaimeanna fánachaoccasional noises díoscadhcreaking coiscéimeanna folmhaempty footsteps stánadh fadaa long stare craos na tineadhthe roaring fire dromchlasurface cha dtig liomI can't cha dtig liom í á threorúI can't guide it déanaim iarracht a gciall a scaoileadhI try to release their meaning le rachtanna fiáinein wild fits seileogaspits sáthadh scinethe stabbing of a knife aonarachsolitary staidéarthalevel-headed teas an phaisinthe heat of passion breithbirth a cheiltto hide anáilbreath is annamhit is seldom fiúntachworthwhile dathanna seachantachaelusive colours goitsecome on, come here neadrachanests seanbhallógaíold ruins deifrehurry cha raibh faill aigehe hadn't the time contráiltewrong go brách síoraíever ag déanamh iontaiswondering i bpeannaireacht chruinn shlachtmharin accurate neat writing stócach ógyouth bodhardeaf pian a fhuilstinto suffer pain mo bheomy life lena dhornwith his fist le mé féin a chosaintto protect myself ní léimfinn amach as a bhealachI wouldn't jump out of the way cinneadhdecision cinntídecisions go fadálachslowly chan fhuil an cinneadh déantathe decision has not been made déanaim mo chac agus mo mhúnI defecate and urinate cuideachtúilhelpful athrú séasúrthe change of seasons de ghlanmheabhairoff by heart gialljaw gobachprotruding gruaig fhionnblond hair dóighiúlachtbeauty tarraingteachattractive rud inteachtsomething buaireamhsorrow ag bruidearnaighthrobbing coimhthíochstrange idir barra na gcrannbetween the tops of the trees ag iarraidh mairstin airtrying to live on it nimhneachsore bhlais mé an phianI tasted the pain tchíthear domhit seems to me go dianstrictly samhailimage mar nach bhfuil sé de dhánacht ionam a bheith éagsúilbecause I haven't got the guts to be different daonnachtaíhumanist an cine daonnathe human race bréanfoul an bréantas a cheiltto hide the foulness cumhráin bhréigefalse perfumes lofarotten gnásanna sóisialtasocial customs béasamanners seanseiteannaold sets ag foscladhopening ag scamhadhpealing creatlachframe-work creidbheáilto believe scigdhráma an tsaoilthe farce of life de réir mar atáthar ag dréimas is expected táirgíproducts caiteoir eiseamláireachexemplary spender lúcháireachjoyous teorainneacha luaisspeed limits ag cailleadh foighdelosing patience sceadamánthroat mo bhrú folamy blood pressure sciathánarm go hionraice is a thiocfadh liomas honestly as I could comhairleadvice díomádisappointment sólassolace lagmheasarthachtrather small amount ag tochailtdigging

Bhí mé in ann bheith ag spaisteoireacht timpeall gan a bheith ag troid in aghaidh taoide turasóirí! Tá tionscal na turasóireachta neamhfhorbartha go leor ann – mar shampla, níor tháinig an chéad eagrán de *Lonely Planet Slovenia *amach go dtí 2004! Bhíodh an brú óige inar fhan mé féin i Ljubljana ina phríosún míleata tráth, rud a chuireann stair chasta fhoréigneach an chuid sin den Eoraip i gcuimhne duit.

Is dócha, áfach, go bhfuil “lán mara” na n-aerlínte thart.

Ghairm Donogh O’Malley an Scéim Saor-Oideachais Iar-bhunscoile i 1966, agus bhí an chuma ar chúrsaí ná mbeadh lá gann arís ag éinne, anois go raibh “báid uilig Lemass ag ardú ar an taoide”.

Ní in Florida amháin, mar sin, atá an taoide ag casadh.

Gan dabht, tá an saol i gcónaí ag athrú agus ní thig le duine ar bith an taoide a stopadh.

Tá a fhios agam go raibh mé féin páirteach sa tonn sin, ach bhraith mé go raibh mé ag snámh in aghaidh na taoide amanntaí! Rud eile a chuir as dom faoin gceantar ná an damáiste atá á dhéanamh don dúlra.

A fhad is a bhí Paisley ina King Canute, bhog an tuile toghchánaíochta i dtreo Shinn Fein.

” Deir sé go magúil go mbeadh an-rath ar an Ghaeilge arís dá mba rud é gur chuir na Sasanaigh Éirinn ar fad faoi chois!Cuirim ceist ar Krauss cúpla uair le linn an agallaimh cad é is féidir linn a dhéanamh leis an taoide a chasadh agus stop a chur le meath na dteangacha.

Cé go bhfuil siad feicthe agam go minic, bíonn suim agam iontu i gcónaí mar athraíonn siad an t-am uilig, leis an aimsir, an solas, an taoide ag dul amach agus ag teacht isteach.

Bhí orainn rith síos an trá chun an phluais cháiliúil a bhaint amach sula mbéarfadh an taoide orainn.

Dealraíonn sé go mbaineann Myers spórt as “ba naofa” na hÉireann a mharú – an Ghaeilge ina measc – agus déanann sé a dhícheall i gcónaí snámh i gcoinne an easa.

Ach, mar a léiríonn na staitisticí sa pharagraf thuas, d’fhéadfaí a rá nach bhfuil i gceist ach tuile agus trá na taoide – nó na bpáirtithe – mar a tharlaíonn go rialta i bpolaitíocht na tíre seo.

In ainneoin cé chomh láidir is a bhí an sruth sin, sruth lagmheasa nó dímheasa go minic, ní raibh amhras dá laghad airsean oiread agus aon soicind amháin dá shaol gur amadáin an dream a raibh lagmheas nó dímheas acu ar an rud seo.

Samhlaítear do Bhalor go mbeadh cleachtadh maith ag iomaitheoirí na hÉireann sa snámh in aghaidh easa, nó is é sin atá ar siúl againn le blianta fada.

Níor mhiste reifreann nua a thabhairt don Daingean faoi cén teanga a bheas ar chomharthaí an leithris ar Ionad Oidhreachta Domhnada an Bhlascaoid Mhóir, an fáinne do Bharack O'Bama agus Joe Bhideen, lag trá do Shell chun Sáile agus do Des Bishop cúpla jóc nua nó Morrisson Víosa le pilleadh ar a dhúchas.

Deir an billiúnaí Warren Buffett gur in amanna cúlaithe mar seo, nuair a thránn an taoille airgeadais, go bhfaigheann muid amach cé a bhí ag snámh lomnocht.

Tá an fharraige ag trá go fóill agus cá bhfios cé eile atá ina sheasamh san uisce ag fanacht go faiteach roimh an lag trá rabharta?

D’ardaigh sé an dealbh an fhrancaigh go hard san aer agus chaith sé é chomh fada agus a thiocfadh leis amach sa taoide thuile.

Google Maps Chomh maith leis sin, bhaineamar úsáid as an ríomhaire agus an dangal gan sreang a thug mé liom chun eolas a aimsiú faoi ionaid turasóireachta éagsúla timpeall an chontae, faoi chladaigh dhifriúla, don réamhaisnéis aimsire agus le teacht ar eolas faoi na taoidí.

Ceann de na heachtraí a ghlac mé páirt ann nó a dhul síos go Machaire Loiscthe, in aice an Bhuna Bhig, agus tar éis oilithreacht eipiciúil ar nós Froda a dhéanamh frí cheantar guaiseach síos go dtí tráigh ansin, tagann tú ar áit a bhfuil an abhainn agus an taoide ag teacht le chéile, an t-inbhear, agus neart diúilicíní, nó ‘sliogáin dhubha’ mar a bheir sinn orthu, le fáil.

Le scéal fada a dhéanamh gearr, bhí an smaoineamh ag roinnt againn, ar ghoill an tuarascáil orainn, ‘Sochraid na Gaeltachta’ a eagrú, ag tosnú i gCarna agus ár mbealach a dhéanamh aniar le cósta, ag bailiú isteach sa chónra iarsmaí de chultúr na Gaeltachta ar an mbealach aniar agus sa deireadh an cónra a ligint le sruth ag Cladach na Gaillimhe.

Cá bhfágann an ráiteas sin an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge? Más amhlaidh go bhfuil deireadh le tíocht le ról Údarás na Gaeltachta i dtaobh chothú na fiontraíochta agus i dtaobh chruthú fostaíochta sa nGaeltacht, fágann sé an Straitéis don Ghaeilge sáinnithe ar an gcarraig, le taoille láidir trá ag lagan na seansanna go bhfeicfear ar an snámh go brách é.

Tá sé cosúil le bheith ag snámh in aghaidh srutha, tá sé an-deacair ach is fiú go mór an teanga agus caithfidh muid é seo a dhéanamh!” Fógairt na hÉigeandála ======== **ONT: Céard atá orainn déanamh le dul i ngleic le rudaí?** DB: “An chéad rud ná an cnaipe práinne a bhrú”.

Bíonn na hamhráin le cluinstin i mblúiríní taibhsiúla, a imíonn uait seal agus ansin a thagann ar ais chugat, rud beag cosúil le tuile agus trá na taoille.

Dúradh linn fanacht cois farraige ag am díthrá agus thuirling an muireitleán anuas chun sinn a thabhairt ar bord.

B’shin casadh mothálach na taoide domhsa, ar bhán Áras an Uachtaráin.

Bhain cuid mhaith den bhruscar le tionscal na hiascaireachta: seantéada, cáblaí agus eangachaí is mó a bhí ann ach bhí cuid mhaith bruscar tí ann chomh maith, caite ar an gcladadh amhail is go raibh lucht a chaite ag súil go réiteodh an taoille fadhbanna dramhaíle na Rosann.

Turas báid dhá lá a bhí ann in aimsir Cholm Cille, ach feidhm cheart a bhaint as an ngaoth agus as an taoille.

Agus bhí lánmhara le bheith ann ar a hocht a chlog istoíche (agus arís ar a hocht ar maidin).

Ar thrá na farraige, chonacthas dochar millteanach.

Ní aithneoidh mise uaimse tír ná trá ann Is ní shilfinn deoir ó mo chroí go brách ann i Meiriceá.

Is dócha go bhfeictear sa státseirbhís gur ‘dul chun cinn’ an méid sin i bhfianaise an dualgas reachtúil atá le 10 mbliain anuas ar na Ranna agus Oifigí Rialtais céanna, seirbhís tré Ghaeilge a chur ar fáil faoi Acht na dTeangacha Oifigiúla! Pleanáil Teanga ===== Chuireas spéis faoi leith sa ‘dul chun cinn’ a bhí le tuairisciú maidir le Pleanáil Teanga, an maide draíochta atá ceaptha an taoille a chasadh sa Ghaeltacht.

Casadh an taoide ina choinne, áfach, agus thosaigh comhairleoirí ag impí air an suíochan a ghéilleadh.

Ach cén chaoi gur casadh an taoide go fíochmhar i gcoinne Pauline Marois, ó bheith ag druidim cumhacht iomlán go dtí náire iomlán, agus í ag éirí as an bpolataíocht oíche an toghcháin? Ar an gcéad dul síos, cé go seasann páirtí Marois, le Parti Québecois, go láidir ar son chearta na bhFrainciseoirí , agus é mar aidhm bhunúsach acu neamhspléachais a bhaint amach do Québec, bhí Marois cúramach gan an t-ábhar sin a lua i rith an fheachtais toghchánaíochta.