Ach caillim féin dóchas go minic nuair nach bhfeicim ach solas lag ag béal an tolláin, go mór mór sa scóig buidéil is mó sa tír, Baile Átha Cliath, áit a mbíonn ort ceist a chur ort féin chuile mhaidin cá mbeidh moill ar an trácht an lá sin agus cé air a mbeidh an locht - na comhlachtaí teileachumarsáide ag cur a línte féin síos faoi gach bóthar in aice leis na cinn a chuir na hiomaitheoirí síos an tseachtain roimhe sin, tiománaithe traenach ar stailc, fostaithe na ndoladhroichead ar stailc, páirc ghnó nua á tógáil, nó an M50 nach gcríochnófar go dtí an bhliain 2003 nó 2004? Níl oiread agus lá amháin nach gcloisim otharcharr, an bhriogáid dóiteáin nó carr gardaí agus an bonnán ag scréachach le go bhfágfar an bealach dóibh sa trácht.

Tá réimse polaithollán ann, ina measc ceann beag darb ainm "an tollán caithimh aimsire" agus ceann níos mó, "tollán an teaghlaigh", inar féidir glasraí a fhás don teaghlach.

Tá cuma bharrúil ar an chánan dearg, nó puifín, ach tá sé cliste go leor, agus é ag déanamh tollán fá choinne a chuid neadacha.

Ach tá tionscadail ardaidhmeannacha eile ann, ina measc plean chun droichead a thógáil trasna Chaolas Messina idir an tSicil agus deisceart na hIodáile; tollán mór costasach faoi na Pyrenées; agus feabhas ar na bóithre agus na hiarnróid a théann trasna na nAlp.

"Bhí triúr póiliní taobh istigh agus threoraigh siad muid síos tollán faoin seastán a bhí pacáilte le daoine, cé go raibh a lán spáis ar thaobh an tseastáin," arsa John.

Cuirtear síos ar an gcóras mar "chathair faoin gcathair": faoi chuile *grand boulevard*, luíonn a mhacsamhail de thollán séarachais.

Tá plean eile ag Iarnród Éireann: gan meitreo ar bith bheith ann, ach rian nua bheith ag dul ón aerfort go rian an DART, le stáisiún nua ag Spencer Dock in aice le Stáisiún Uí Chonghaile, agus tollán nua ón áit seo, faoi Faiche Stiabhna (agus stáisiún ansin), go dtí Stáisiún Heuston.

D’éirigh le daoine an teorainn a thrasnú trí tholláin faoi thalamh, le cordaí agus cathaoireacha, i mbalúin, i bhfolach i mbagáiste (ampanna ceoil, mar shampla, nó idir cláracha toinne) in eitleáin, i gcadhcanna, agus fiú ag rith.

D’éirigh le daoine an teorainn a thrasnú trí tholláin faoi thalamh, le cordaí agus cathaoireacha, i mbalúin, i bhfolach i mbagáiste (ampanna ceoil, mar shampla, nó idir cláracha toinne) in eitleáin, i gcadhcanna, agus fiú ag rith.

D’éirigh le daoine an teorainn a thrasnú trí tholláin faoi thalamh, le cordaí agus cathaoireacha, i mbalúin, i bhfolach i mbagáiste (ampanna ceoil, mar shampla, nó idir cláracha toinne) in eitleáin, i gcadhcanna, agus fiú ag rith.

Ach cad faoi thurais níos giorra? Dar le *Friends of the Earth*, as an deich gceann scríbe is gnóthaí ó aerfoirt Londan, d’fhéadfaí sé cinn a bhaint amach go tapa ar an traein (Glaschú, Dún Éideann agus Manchain sa Bhreatain féin agus Páras, Frankfurt agus Amstardam tríd an Tollán).

Ach cad faoi thurais níos giorra? Dar le *Friends of the Earth*, as an deich gceann scríbe is gnóthaí ó aerfoirt Londan, d’fhéadfaí sé cinn a bhaint amach go tapa ar an traein (Glaschú, Dún Éideann agus Manchain sa Bhreatain féin agus Páras, Frankfurt agus Amstardam tríd an Tollán).

Dá bhrí sin, cuireadh tuilleadh siúil faoi iarnród na hUaimhe agus tháinig an líne i bhfeidhm i 2010, an t-am céanna leis an Tollán Idirceangail a chuir ar chumas traenacha dul díreach ó Stáisiún Dhuga Spencer agus Stáisiún Uí Chonghaile, faoi Fhaiche Stiabhna, go Stáisiún Heuston agus níos faide.

Dá bhrí sin, cuireadh tuilleadh siúil faoi iarnród na hUaimhe agus tháinig an líne i bhfeidhm i 2010, an t-am céanna leis an tollán Idirceangail a chuir ar chumas traenacha dul díreach ó Stáisiún Dhuga Spencer agus Stáisiún Uí Chonghaile, faoi Fhaiche Stiabhna, go Stáisiún Heuston agus níos faide.

Balor: Ach, a Pháirtíocht, má tá an oiread sin daoine le bheith ruaigthe amach as an ardchathair, cad é faoin M50, agus cad é faoin DART agus faoin LUAS agus cad é faoin tollán úr agus faoin Metro nua atá le tógáil? Ní bheidh go leor daoine fágtha i mBaile Átha Cliath le húsáid cheart a bhaint as na hacmhainní móra taistil ar fad.

Glactar go forleathan anois leis go raibh Bunreacht 1937 ní ba liobrálaí ná aon nua-bhunreacht Eorpach eile, i dtollán fada bhlianta dubha an fhaisisteachais.

Ach ní go dtí go ndeachaigh sé ag obair mar mhac léinn i Londain ar feadh an tsamhraidh ag deireadh na seascaidí, ag déanamh obair thógála ar na tolláin faoi Londain, a thosaigh sé ag labhairt na Gaeilge go rialta.

Bhí an iliomad fadhbanna le cúrsaí tráchta agus le Tollán Chaladh Átha Cliath tiomnaithe mar oidhreacht air ach is beag atá déanta aige le fuascailt a aimsiú ar na deacrachtaí sin.

Cé go bhfuil líne dhíreach traenach ó Learpholl go Torino, trí thollán Mhuir nIocht, is le haghaidh lasta ó na dugaí amháin é, seachas paisinéirí, agus mar sin b’éigean dom féin, mo dheartháir is sine John agus a mhac Ciaran eitleán de chuid Ryanair a fháil go Treviso, atá ó thuaidh ón Veinéis.

Chríochnaigh an Via Ferrata delle Trincee i dtollán dorcha, rud a bhí ait ar lá deas geal.

Gealltar i bplean an rialtais, “Transport21”, go mbeidh tollán iarnróid nua idir Stáisiún Uí Chonghaile agus Stáisiún Heuston faoi 2015, agus go mbeidh stáisiún nua Cheantar na nDugaí ar an líne nua seo.

Tá go leor an-mhíshásta leis an rialtas – tá siad míshásta faoi iompar poiblí, na hospidéil, tollán faoi lár Sydney agus a lán eile.

Chuamar ag uaimheadóireacht sna tolláin ag bun na huaimhe, agus chonaic mé péisteanna solais ar an tsíleáil in áiteanna.

Is minic a dhéanann turasóirí dearmad gur oileán atá i Manhattan, croílár Nua-Eabhrac, agus go mba chalafort trádála é i lár cuain i bhfad sular tógadh na droichid agus tolláin a lig don chathair leathnú amach thar uisce go dtí an mhórthír (agus, go deimhin, go dtí oileáin eile sa chuan, mar a tharla le Staten Island).

Tá taithí againn cheana féin ar bhabhtaí dornálaíochta agus iomrascála a fheiceáil ar an taobhlíne, sa tollán ag leathama nó le linn an chluiche é féin.

Tá lucht raidió ag únfairt is ag anfairt ar nós fhoirne Chorcaí agus an Chláir sa tollán i nDúrlas Éile.

Is teach príobháideach é, ach tá bealach isteach thollán na ngiollaí agus na gceardaithe le feiceáil - tá sé ag dul ó bhóthar duilleogach go dtí an teach.

Chonaic muid an damhán alla "ag éalú" trí Thollán an Mersey ar an oíche dheireanach, le linn do thaispeántas tinte ealaíne agus solais a bheith ag cruthú radharc iontach osréalach os comhair na mílte duine a bhí sa slua.

Agus ba é Fórsaí ‘Cosanta’ Iosrael a bhris an sos cogaidh faoi dheireadh ar an 4ú Mí na Samhna nuair a mharaigh siad seisear Palaistíneach in ionsaí ar thollán i Stráice Gaza.

Bhí solas le feiceáil go tobann ag deireadh an tolláin ó thaobh cosaint agus míleatachais de.

Níl solas ar bith ag béal an tolláin dhuibh dhorcha seo ach lampa tosaigh na traenach atá ag teacht le scrios a dhéanamh orainn.

‘Siosarnach i Síoda an Tráthnóna’ ============ Téann an fhuaim as sin trí thollán gairid, fithis na céarach, chuig an tiompán – is é sin, druma na cluaise.

Beidh an sneachta mar phluid teasa acu, mura miste leat, go gcloise an mada rua iad! Bíonn tolláin déanta acu agus bíonn siad suas síos tríd na tolláin faoin mbrat mór sneachta.

Scrios gobharnóir nua an stáit sin, Chris Christie, tionscadal tolláin mhór do thraenacha idir Nua-Gheirsí agus Nua-Eabhrac i mí na Samhna seo caite, agus tá gobharnóir tofa Wisconsin, Scott Walker, tar éis tionscadal iarnróid mhórluais d'ardchathair an stáit sin, Madison, a scrios freisin, ag diúltú do $810 milliún ó rialtas na Cónaidhme sa phróiséas.

Tá uisceadán ann freisin, inár féidir leat siúl 100 méadar trí thollán gloine a théann isteach trí uisce an uisceadáin.

Seasann na foirgnimh ilstóracha ar airde mhillteanach agus feidhmíonn siad mar tholláin gaoithe uaireanta nuair a bhíonn an lá séidte.

Ní hamháin go raibh na bóithre go leír dúnta agus an leictreachas ar shiúl ag an gcuid ba mhó de theaghlaigh an stáit, ach bhí nach mór gach tollán cairr agus traenach i Nua-Eabhrac lán le huisce goirt, a bhí cheana féin ag creimeadh pé sreanga leictreachais iontu nár dódh cheana féin.

Mhúchadh an crann sitce an fál agus an cosán in imeacht na mblianta sa gcaoi go mbíodh seanfhear ina chónaí leis féin ag siúl isteach tollán dorcha crann, i lár an lae, le gabháil chuig a theach féin! Ba cheadmhach an t-am sin crainn a chur le taobh cosáin nó le bruach srutháin gan srian ar bith agus b'shin é an cur a rinne dochar do shaol an duine agus do bheatha an éisc araon.

B'ionann an gníomh agus dúnadh Tollán Mhuir nÍocht, nó dúnadh Aerfort Heathrow.

Beidh feirmeoirí na hÉireann ag fáil deontas chun raithneach, marijuana Chonamara, nó cnáib a chur ag fás i dtolláin phlaisteacha.

Cuimhnímis nuair a sáinníodh na Giúdaigh in Iamhchrích Warzawa, ní raibh de chosaint acu ach na tolláin a thógadar.