An todhchaí ======= Céard atá i ndán do RnaG anois, mar sin? An ualach rómhór é an sceideal nua 24 uair an chloig, nuair atá deich faoin gcéad de do bhuiséad glanta? Cé gur admhaigh ceannaire Raidió na Gaeltachta go mbeadh sé deacair sceideal dá leithéid a chur i bhfeidhm i bhfianaise na gciorruithe atá le déanamh, ní thiocfaidh maolú ar chaighdeán craoltóireachta RnaG, dar leis.

Sa bhliain dheireanach den scéim ní raibh ach duine amháin páirteach ann, rud a chuir go mór leis an ualach oibre agus leis an strus a bhraith Fionnuala.

Is gá don rialtas logánta aire níos fearr a thabhairt do na páistí sin a bhfuil ualach an fhoréigin agus na bochtaineachta orthu, agus ag an am chéanna, caithfidh gach pobal ó thuaidh an stair a scaoileadh uathu agus aghaidh a thabhairt ar thodhchaí na bpáistí.

Ainm fíor-neamhGhaelach a bhronn mo thuismitheoirí orm nuair a bhí mé i mo leanbh soineanta, rud a bhíonn ina ualach d'aon *English Canadian* ar suim leis rudaí Gaelacha, go háirithe ó d'éirigh an tír chomh gafa sin le Riverdance.

Tuigtear do *Beo! *nach bhféadfadh an fhoireann bheag seo, leis an ualach oibre atá acu cheana féin, cúlra chuile fhéitheora nua a scrúdú.

" Beidh duine as Sasana á cheapadh acu mar bhainisteoir gan mhoill, rud a laghdóidh an t-ualach oibre atá ar Cholm.

De thoradh ualach na staire, anseo agus in Éirinn, thug go leor inimirceach a gcúl leis an seandúchas ar feadh na mblianta.

Bhí an-spórt agam agus bhí mé cinnte gur éirigh liom turasóir a aimsiú, é ag tuirlingt ó eitleán Nua-Eabhrac i lár na hoíche, é ag dul rite leis siúl faoi ualach na ndollar a bhí sna pócaí aige.

Bíonn go leor de na leapacha sna hospidéil ag daoine atá tinn de bharr an tobac agus is ualach trom iad na hothair seo ó thaobh costais de ar an stát.

Is ag dul in olcas atá an scéal, agus an rialtas lárnach ag iarraidh sciar suntasach den ualach cánach a chur ar aghaidh go seiftiúil, ciúin chuig na húdaráis áitiúla - díreach ag an am céanna is atá go leor cumhachtaí bainte de na húdaráis chéanna.

Beidh cuimhne orainn go fóill: Beidh carnán trodán Faoi ualach deannaigh Inár ndiaidh in Oifig Stáit.

" Easpa ama ======= Ba bhreá le Titley a bheith in ann luí isteach ar an scríbhneoireacht chruthaitheach níos mó ach tá sé deacair é sin a dhéanamh agus ualach trom oibre air i gColáiste Phádraig.

Deirtear nach ualach do dhuine an léann ach an mbaineann sé sin le teangacha chomh maith céanna? Go dtí seo ní raibh freagra simplí le fáil ar an gceist sin ach tá anois de bharr taighde a rinne foireann ag an Brain Research Institute i Melbourne.

Is duine é a thógann ualach an fhiontair seo ar a ghuaillí féin.

* Gluais • Glossary dul i dtaithí arget used to seanmóirsermon léachtaíreadings gnáthchomhráordinary conversation chomh tuirseach is a bhínnhow tired I used to be luasspeed sruth caintea stream of words foighneachpatient botúinmistakes séiplíneachchaplain bosca faoistineconfession box ag éisteachthearing confessions eascainíswearing iarrachtattempt leithreastoilet sna Flaithisin Heaven seálshawl sa Nigéirin Nigeria deoisediocese gáneed ualachburden misneachhope leictreachaselectricity cuisneoirífridges cadhnrabattery a bheadh le luchtúwhich would have to be charged gineadóirgenerator go han-spárálachvery sparingly scannán an-mholtaa highly-praised film deontasgrant bolgánbulb mionrud éiginsome small thing le caoi a chur airto repair it m'airdmy attention draíochtmagic a d'ardaíodh mo chroíwhich used to lift my heart a chuaigh i bhfeidhm go mór ormthat really made an impression on me spioradáltachtspirituality achrannquarrelling aighnisdisputes tuairimí láidrestrong opinions pearsantachtaí láidrestrong personalities in árach a chéileat loggerheads Ghoill naimhdeas mar sin go mór ormthat sort of hostility really upset me chruthódh séit would prove turas na croisethe stations of the cross an CarghasLent aisteachstrange gníomh creidimhan act of faith ráiteasstatement briathar Déthe word of God béimemphasis trí chéilein general gannscarce comaoineachcommunion fireann nó baineannmale and female an-ghar don nádúrvery close to nature do bhaol a mbáiteto the danger of being drowned scór ógánachtwenty young men a bádhwho were drowned truamhéalachheart-breaking strompthastiff ina baclainnon her arm mothúcháinemotions ar tír móron the mainland ag cur láimhe ina mbás féincommitting suicide d'aireofáyou would feel bádrowning sciobadh na farraigethe sea's snatching sólássolace i gcréin the soil i ngaineamh na cillein the sand of the grave faraoralas uaigneas imeachtathe loneliness of departure cé is moite de na laethanta saoireapart from the holidays a fhilleann go lánaimsearthawho return on a full-time basis de cheal postanna feiliúnachadue to a lack of suitable jobs ábhair acadúlaacademic subjects

"Cuireann sé ualach breise ar an ollscoil, gan dabht.

An cara is dlúithe atá agam, Suzanne Breen anseo i mBéal Feirste, feicimse an t-ualach oibre a dhéanann sise chun scéal a aimsiú, an obair a chuireann sí isteach.

Dá bhrí sin, caithfidh CLG an cumas agus an tsamhlaíocht chéanna a a léiriú is a léirigh sé cheana agus na himreoirí a shásamh gan ualach róthrom bheith ar an eagraíocht agus caithfidh sé an obair thábhachtach atá ar bun aige a chosaint.

Níl sé le feiceáil air, ach an oiread, ón gcuma réchúiseach, shuaimhneach atá air, go raibh ualach trom oibre air agus é ag cur Oifig an Choimisinéara ar a cosa.

Chuirfí le hualach airgid na n-otharlann dá bharr, dar leis an Ollamh Cormican.

Tharla sé go raibh Raidió na Life gan bhainisteoir ar feadh tamaill agus chiallaigh sé sin go raibh ualach mór oibre ag fanacht léi ón chéad lá.

Tá a fhios go maith ag cuid de na feidhmeannaigh a bhíonn ag plé leis an Acht gurb amhlaidh an cás agus baintear mí-úsáid as táillí dar liom lena n-ualach oibre a laghdú.

Laghdaíonn an cur chuige comhoibríoch seo an t-ualach oibre go mór! Tugann an cur chuige seo i bhfoireann deis do a lán eagraíochtaí beaga leas níos mó a bhaint as an idirlíon.

Laghdaíonn an cur chuige comhoibríoch seo an t-ualach oibre go mór! Tugann an cur chuige seo i bhfoireann deis do a lán eagraíochtaí beaga leas níos mó a bhaint as an idirlíon.

Ach, mar a tharlaíonn i gcónaí, rinne siad spás dúinn, agus le hualach mo mhála ar mo ghlúine, bhuaileamar bóthar.

Béal dearg, clárfhiaclach i nead na féasóige agus na súile Chroith Dixon an t-ualach dá dhroim.

Ní raibh mé cinnte an raibh mé ag iarraidh an t-ualach sin a iompar.

Maidin aoibhinn álainn gréine gan ach ualach mo mhála ag cur as dom.

Bhí siad níos faide ar shiúl agus bhí siad faoi ualach nach raibh leath chomh cumhachtach ná chomh sotalach.

Cuireann sé seo ualach faoi leith ar thoghlach na hÉireann, agus beidh aird an domhain dírithe orainn.

” Níl Darach ag aisteoireacht sna seónna a thuilleadh, rud a laghdaíonn an t-ualach oibre atá air.

Bíonn sé de nós ag an ealaíontóir a leithéid a dhéanamh: chomh luath agus a fhoghlaimíonn sé gach rud atá le foghlaim faoina ghairm nó faoina ealaín, tagann sé ar an tuiscint gur mhaith leis an ealaín sin a chur i láthair amhail is gur páiste é – gan ualach an domhain, nó dearcadh daoine eile nó tionchar múinteora a bheith ag dul i bhfeidhm air a shaothar, ach a bheith i mbun a ealaíne amhail is nach bhfuil aon duine ag amharc air.

Tig liomsa suí ar mo chompord agus iompraíonn sé ualach paisinéirí gan stró.

Is dócha gur trom an t-ualach é stadas Marianne a bhronnadh ar bhean ar bith.

Ceist eile atá á cur ag daoine, cad atá cearr le gnáthleabhair? Fiú agus daoine ag taisteal go rialta, is beag an t-ualach é leabhar le léamh ar an turas.

Ba mhaith liom mar sin roinnt moltaí a thabhairt do rialtóirí na tíre ina bhféadfaidís féin cuid den ualach a iompar sula smaoineofaí ar chiorruithe míchothroma dá leithéid a chur i bhfeidhm.

Bhí mé cinnte gur éirigh liom turasóir a aimsiú, é ag tuirlingt ó eitleán Nua-Eabhrac i lár na hoíche, é ag dul rite leis siúl faoi ualach na ndollar a bhí sna pócaí aige.

A róchairdeas le lucht forbartha ina ualach anois air.

Ceann de na gnéithe is fearr liom faoi na laethanta saoire ná an deis an gnáthsaol laethúil agus ualach an tsaoil mhóir sin agus a ngabhann leis a fhágáil i mo dhiaidh.

Níl an teanga ar a dtoil ag tuismitheoirí óga a thuilleadh anseo agus mar sin bíonn ualach Béarla ag a bpáistí faoin am a dtosaítear ag caint ar athbheochan teanga.

D’iompair muintir na Gaeltachta an t-ualach rófhada gan chuidiú fiúntach ó mhóramh mhuintir na hÉireann i rith an ama go dtí seo.

Má bhí Pádraig faoi ualach le ciontacht de dheasca gníomh barbartha collaíochta, nach tráthúil go bhfuil an Eaglais Rómhánach a thug sé go hÉirinn míle go leith bliain ó shin, faoi ualach trom ag peacaí móra collaíochta chomh maith.

Maíonn an t-údar nach bhfuil sé d'achmhainn ach ag daoine saibhre agus ag daoine bochta ('nach bhfuil airgead ná maoin saoil dá gcuid féin acu agus nach baol dóibh má chailltear a gcás') dul chun na cúirte sa lá atá inniu ann de bharr na costais arda a bhaineann leis an phróiseas agus an baol go mbeidh orthu ualach costais an fhreasúra a iompar fosta.

Creideadh go mbeadh ualach mór oibre ar an Rannán úr mar go mbeifí ag aistriú riaráistí d’ionstraimí reachtúla le blianta fada anuas mar aon le gach ceann úr a sholáthar i nGaeilge chomh maith le Béarla.

Éireoidh an dearcadh seo níos daingne i ndiaidh chiorrú an mhaoinithe atá ag teacht, suas go dtí £2 billiún agus mar is gnách, is ar na daoine is boichte, a thitfidh an t-ualach is mó.

“Agus an comhrialtas i Westminster ag caint ar “cothromaíocht” agus ar an ualach is mó a bheith á iompar acu sin is mó acmhainn, is fiú an £18bn sin a chur i gcomórtas leis an £2.

Ar ndóigh, dúradh ón tús gur maratón seachas ráib a bhí i gceist agus go dtitfeadh an t-ualach ar rialtais éagsúla seachas an ceann atá ann san am i láthair.

Ní féidir le gnáthmhuintir na tíre seo an t-ualach san a iompar agus an t-airgead a íoc.

Dálta daoine bochta ar fud na n-oileán seo, is ar na daoine is laige a thitfidh an t-ualach is mó sna ciorruithe atá le déanamh - seandaoine, páistí, daoine atá tinn mar ní thig leo troid in éadan an chórais.

Tréigfear an feachtas diaidh ar ndiaidh, go dtí nach mbeidh ach croílár na buíne fágtha, agus an t-ualach oibre go léir ag titim orthu.

Tá cumhacht as cuimse ag bainisteoirí idirchontae agus caithfidh an CLG a ról a shainiú níos fearr agus ualach na hoibre a laghdú dóibh.

Roimh an chéad Fhómhar eile, thuig mé an t-ualach a bhí ar mo dhaltaí teanga a fhoghlaim ar an bhealach seo! Bhí mé ábalta dearcadh mo dhaltaí féin a thuigbheáil de bharr mo thaithí le foghlaim na Gaeilge.

Beidh an tréigean seo ina ualach mór ar na pobail seo sna blianta amach romhainn.

Cúpla lá ina dhiaidh sin thug sé dúshlán cheannairí an Aontais Eorpaigh agus shealbhóirí na mbannaí, agus d’éirigh leis aon ochtú cuid d’aon faoin gcéad a bhaint d’ualach na bhfiach atá ar mhuintir bhocht chráite na tíre seo.

Thagadh sé isteach sa seomra léachta agus ualach mór cáipéisí is leabhra faoina ascail aige.

Is cuma cén deireadh a bheidh ar scéal na mbanc agus na mbannaí, beidh ualach níos troime orainn ó thaobh na cánach de.

D’fhulaing Tóibín fén ualach cultúrtha sin dar bhreaclínigh Ó Ríordánach ina dhán fuarchúiseach scéirdiúil, ‘Fill Arís’, dán a dhéanann idirdhealú dólásach idir an Béarla agus an Ghaeilge agus a dhéanann iarracht daoine do ghríosadh chun cluas bhodhar a thabhairt do shaibhreas intleachtúil ‘Shelley, Keats is Shakespeare’ ós rud é, dar leis, nach ‘dual do neach a thigh ná a threibh a thréigean’.

Aithníodh ag an am gur deis a bhí ann lena chinntiú go mbeadh an tAcht ag freastal go sásúil ar riachtanais phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta; go ndéanfaí soiléiriú ar chearta agus ar dhualgais teanga; agus go n-aimseofaí dóigh leis an ualach riaracháin agus maorlathais a bhaineann leis a ghearradh siar.

Thit ualach cánach an dream ba shaibhre, ach mhéadaigh ualach cánach na mbocht.

Tá a fhios agam go síleann daoine gur maith an rud é go bhfuil dream eile i gcumhacht liom le go gcuirfidh mé an locht orthu ó am go chéile, ach le leithéidí Pádraig an Coinín agus Moan Burton, is beag an seans a bhíonn agam ualach an mhilleáin a roinnt.

Nuair a bhí an t-ualach beagnach crochta agam, d’fhill cuid de na ceoltóirí.

An Dóchas agus an Duainéis ============= **SMM: An mbraitheann sibhse sna comhlachtaí go bhfuil sibh ag iompar ualach ‘cúis na Gaeilge’ i saol na meán úr mar a d’iompair an córas scolaíochta cúis na teanga nó cúis na Gaeilge i ndiaidh bhunú an tSaorstáit? An mbraitheann sibh, sna comhlachtaí, go bhfuil ‘dualgas aiséirí na Gaeilge’ oraibh?** CÓC: Braithimse! Mé féin go pearsanta agus tá go leor daoine a mbím ag obair leo a mbíonn an dearcadh céanna acub.

Ualach nach beag.

Tá droim díomhaoin acu le hais an t-ualach uafásach sin a bhíonn á iompar ag muintir na hÉireann.

” An Scéal ina Thús ========= Má tá ualach an maorlathais ródhian ort fán tráth seo a léitheoir, glac scíste beag agus ól cupán tae mar tá trí bliana eile de thaifid fós le teacht.

Ualach trom le hiompar ann féin ab ea an stádas sin agus le dúshlán níos mó le sárú i gcás na gCluichí Oilimpeacha, socraíodh nach mbeadh ach trí rannóg meáchain i gceist, rud a chiallaigh go mbeadh líon níos mó de dhornálaithe maithe in gach rannóg seachas mar a bhíonn sna comórtais eile.

Is beag an t-ualach a bheas san aos óg atá ag teacht i méadaíocht sa Ghaeltacht faoi láthair ar an státchiste sna blianta beaga amach romhainn.

’Sé seo cur chuige teibí na bhfichidí agus na dtríochaidí, eiseamláir brónach fiú den *“primacy of form”* sin aige Ó Crualaoich a chuireann ualach ar fhorais agus ar dhlíthe nuair ba chóir an t-ualach chéanna ar chur ar ghualainn dhaonna.

Ní féidir linn an locht a chur ar Lehane amháin, áfach! Barraíocht in Aon Ualach Amháin ================ Tá neamhchothroime san athchóiriú agus tá formhór na línte ag Lehane, agus is dócha nach féidir léi an brú a láimhseáil.

Tá an t-amhras á chrá, ceart go leor, ach is amhras dlíodóra é; tá fuacht an phósta ann, ceart go leor freisin - folús a fhágann an tUachtarán aonarach, gan chompord ceana a mhná, agus é sáite i lár ualach na beartaíochta uasal uilig a bhí idir lámha aige.

Bhí Lincoln le fada feoite fá ualach na ró-urraime.

Ní bhaineann ceisteanna an chiníochais leisean, dar leo, ach le sliocht na sclábhaithe a tháinig anseo na céadta bliain ó shin, atá fós ag fulaingt faoi ualach chrua na sclábhaíochta sna hiamhchríocha fud fad na tíre.

Tá Joseph Aloisius Ratzinger, nó Benedictus XVI mar is fearr aithne air, i ndiaidh an t-ualach seo a iompar ar feadh ocht mbliana, chóir a bheith, agus ní beag an tionchar a bhí ag an tromualach seo ar a shláinte, deirtear.

Ualach na Tarrthála ar an Iar-Cheann Feadhna ======================= Cad ba shiocair le hiompar gan choinne Uí Dhrisceoil? Ní mór a rá ar dtús nach cóir aon leithscéal a dhéanamh ar a shon, ach is féidir tosca áirithe a chur san áireamh má tá míniú ag teastáil ar a iompar neamhghnáthach.

Bhí sé socraithe againn roimh ré nár cheart dúinn ualach róthrom a iompar ar an chéad stráice den siúlóid.

Le bheith fírinneach, ba caitheamh aimsire an-taitneamhach an agóidíocht: bhí taobh sóisialta ag baint leis agus ba dheas an mothúchán a cheapadh go bhfuil tú ag seasamh don rud atá ceart, dar leat féin agus ní raibh aon ghá ualach na freagrachta a théann le cumhacht a iompar.

com/watch?NR=1&v=muJ-yGzOSX4&feature=endscreen> An Fáinne Fí a Bhaineann le Comórtais =============== Agus é ag caint faoi dhúchas an cheoil thraidisiúnta agus nósanna na nGael, thosaigh muid ag caint faoin Oireachtas, chomh luath agus a luaigh mé an focal agus sular chuir mé aon cheist bhí tuairim láidir á nochtadh: “Is breá liom an tOireachtas agus téim beagnach chuile bhliain – ach sílim go bhfágann pobal na Gaeilge ualach na healaíne ar fad ar an tOireachtas chomh fada agus a bhaineann sé le cúrsaí sean-nóis, agallamh beirte, scéalaíochta 7rl.

Athchruthú na hEachtra ======= Chonaiceamar an t-allas ar leiceann D’Aughton mar aon le hualach na croise ar a dhroim, agus bhraith an lucht féachána go léir an phríomhimní a chur isteach go mór ar Chríostaithe an naoú aois déag: ar chóir creideamh uilíoch a chruthú ar dhúnmharú uafásach duine soineanta, dúnmharú a cuireadh i gcrích le linn cúpla uair, dúnmharú a thosnaigh le huirlisí cosúil le tairní agus sceanra agus a chríochnaigh le tachtadh mall agus cliseadh na scámhóg? B’shin an rud a bhí i gceist ag Julian Morrow, an múinteoir líofa san úrscéal The Secret History nuair a mhínigh sé dá rang: “ *‘The Roman genius, and perhaps the Roman flaw*’, he said, ‘*was an obsession with order….

Shocraigh siad fosta ar fhaoiseamh a thabhairt don cháiníocóir ar cuireadh an t-ualach trom air le roinnt blianta anuas.

Chuirfeadh sé seo leis an ualach páipéarachais ar an tiarna talún is ar an inimirceach araon, ach níos measa fós, b’fhéidir go mbeadh tiarnaí talún ag iarraidh gan árasáin a ligean ar cíos le hinimircigh chun an dua breise a bhaineann leo a sheachaint.

Chuirfeadh a leithéid go mór le hualach na hoibre ar oifigigh na ranna sin, dar leo.

Is cosúil go dtiteann ualach na faidhbe ar mhná agus sa bhliain 2013, ba mhná iad 55% de na cliaint nua.

Tá sé tamall ó d’imir an Gael-Airgintíneach an cluiche ach is iomaí caitheamh aimsire atá aige mar fhaoiseamh ar an ualach mór oibre atá air.

Éist le cuid de cheannairí na ndílseoirí agus aithneoidh tú ar an toirt go raibh an t-oideachas ina ualach róthrom orthu.

D’admhaigh sé ina aitheasc nuair a d’fhógair sé sonraí na cáinaisnéise go mbeadh sí crua ar mhuintir na hAstráile ach go raibh an dualgas ar gach Astrálach ‘cuid chothrom den ualach a iompar’, mar a thug sé air, leis an ngeilleagar a chur ina cheart.

Léirigh pobalbhreith amháin, cuirim i gcás, nár mheas ach 19 faoin gcéad de na rannpháirtithe go raibh an t-ualach thuasluaite roinnte go cothrom.

Cad tuige nach mbeadh ar chúrsaí Gaeilge agus Gaeltachta a sciar féin d'ualach na gciorruithe a iompar? Níl an leithscéal seo bailí, áfach, i gcás cheapachán Aire Stáit Gaeltachta nach bhfuil an teanga ar a thoil aige.

Theagmhaigh Seán Mac Risteaird leis an obair mhaith a dhéanann an t-eagras Féileacáin, eagras a thacaíonn le teaghlaigh a iompraíonn ualach trom cumhaíúil na marbhghine.