I 1980 chúisigh na gardaí 50 duine dá bharr.

Is ar an ábhar seo go bhfuil sé beartaithe ag Aonad Taighde na nGardaí, i bpáirt le hAonad Drugaí na nGardaí, staidéar náisiúnta a dhéanamh ar úsáid cócaoin in Éirinn.

Mar fhreagra ar cheist ón Uasal Ó Snodaigh ar an 11 Nollaig 2002, dúirt an tAire Dlí agus Cirt Michael McDowell go raibh sé oiread gardaí sa bhrainse speisialta is atá san Aonad Náisiúnta Drugaí.

Mar dhuine fásta bhíodh sé in achrann leis na gardaí go minic.

Tháinig laoch mór Coney Island, Stephon Marbury, abhaile chun imirt mar gharda na bpointí leis na Knicks ag Madison Square Garden, agus bhraith daoine gurbh é príomhchathair dhomhan an spóirt den chéad uair le fada an lá.

* Gluais • Glossary mo dhícheallmy best a gheallaim dom féinI promise myself san fhásachin the desert d'fhéadfainn staonadh ó sheacláidI could abstain from chocolate don Charghasfor Lent cleastrick chuirfinn dallamullóg orm féinI'd delude myself blastatasty íobairtsacrifice maitheasgood bródúilproud casacht mhór ghroía great big cough tairseachthreshold tanaíthin fiáinwild de shíoralways seanfhaiseantaold-fashioned láchfriendly, pleasant mearbhallconfusion cheapasI thought a bhlas tuaisceartachhis northern accent chloisimis a chasachtwe used to hear his cough bhímis ar bíswe used to be excited/impatient cúbógacollections of Easter eggs scaoilimis gach uile ní uainnwe'd cast everything aside go scafántaspeedily ghlacadh sí buíochas leisshe would thank him chuireadh sí i bhfolach éshe would hide it ag iomrascáil lena chéilewrestling one another suachmáneasy-going person gan puth análawithout a puff of breath parlúsparlour, sitting-room deireadh sí linnshe would say to us cur i gcéill iomlántotal pretence thuigeadh siseshe'd understand bheannaímis dówe would greet him d'fhiafraímis dewe'd ask him d'fhreagraímiswe would answer go fuarbhruiteindifferently ag tóraíocht an mhálasearching for the bag nodclue go n-alpfadh Daidí siar iadthat Dad would devour them beadaílover of sweet things dá bharras a result d'éalaigh méI escaped cófrapress ag póirseáil thartrummaging about málaí plaisteachaplastic bags doirtealsink de phreabsuddenly go raibh mo chosa nitethat it was all up with me polaitíocht an tuaiscirtthe politics of the north daoine muinteartharelations díospóireachtaí bríomharalively debates a chuairteannahis visits b'annamh cuideachta na bhfear aigehe seldom had the company of men ag útamáilfumbling ba ghiorra in aois diclosest to her in age mo dhála féin agus Tríonajust like myself and Tríona fé mar a chaitheadh Tríona liomsaas Tríona used to treat me barrúilfunny de shíor dár gcáineadhalways criticizing us ag spochadh as m'uncailteasing my uncle agus uasal le híseal á dhéanamh aigesean uirthiseand he was patronizing her tá sé chomh maith agamI may as well á leanúintfollowing him garda gradaimguard of honour cársánwheeze inchreidtecredible plúchadhasthma ag sméideadh ar m'uncailnodding at my uncle dá mbéarfaí ormif I was caught isteach sna gnáthchróite folaighinto the usual hiding-places macalla na nglórthathe echo of the voices tuaromen, sign an ceann ab ansa liom féinthe one I liked best mealltachenticing bonnánhorn fardoraslintel of door vardúswardrobe bheir mé barróg airI hugged him ag cóiriú na n-adhartánarranging the cushions glicsly caoi a chur ar an áitto tidy up the place margadhdeal a roinntto share stróic méI tore daitecoloured dúil chráitetorturous desire candaí móra seacláidebig chunks of chocolate blúire ar bhlúirebit by bit giodalachperky bhuail fonn múisce muidwe felt like vomiting tháinig iarracht den cheann faoi orainnwe became a little bit down smeartha le seacláidcovered in chocolate teipfailure

Ach chomh fada agus a bhain sé le heagraíocht na nGardaí, Cumann Ionadaíochta an Gharda Síochána (nó an GRA), ní raibh mar bhonn dar leo le tuarascáil an Bhreithimh Morris ach cúpla úll nó Garda lofa.

Níos lú ná dhá bhliain roimh an eachtra seo, ar an 3 Deireadh Fómhair 1968, ghabh na Gardaí an tUasal Doyle agus an tUasal O'Neil.

Óir fad agus atá an cultúr seo i réim san fhórsa, is é an fear ag an bhun, sa chás seo an gnáthgharda a bheidh thíos i gcónaí leis agus ní an Coimisinéir ná an tAire.

Ceardchumannaí agus gníomhaí pobail ab ea é agus bhí banna ceoil Jim Larkin mar gharda gradaim ag a shochraid.

An mhí seo caite ag comhdháil bhliantúil eagraíocht na nGardaí, Cumann Ionadaíochta an Gharda Síochána, dúradh gurb é an garda ag bun an dréimire amháin atá thíos leis na líomhaintí tromchúiseacha atá ag eascairt ó Bhinse Morris agus cuireadh i leith an Aire Dlí agus Cirt Michael McDowell nach bhfuil sé ag cur brú ar cheannasaíocht an fhórsa aghaidh a thabhairt ar na líomhaintí.

Ní hamháin sin ach bhí tuairim fhorleathan ann ag an am nach ndearna na Gardaí an cás a fhiosrú mar ba chóir.

Bhain sé leas as pribhléid na Dála le líomhaintí tromchúiseacha neamhchruthaithe a chur os comhair an tsaoil agus sceith sé eolas rúnda ó chomhad na nGardaí chuig a chara Sam Smyth.

Tháinig an t-athrú meoin seo de bharr fístéipe a tógadh ar phictiúrfón agus a léirigh go raibh na gardaí slándála ag fonóid faoi Saddam agus á náiriú bomaití beaga sular crochadh é.

B’éigean dúinn Gardaí faoi airm a bheith againn sa teach ar feadh cúpla oíche.

Tuigeann na hÉireannaigh an scéal mar is cuimhin linn go maith an eachtra inar maraíodh John Carthy sa bhliain 2000; gardaí ar cuireadh oiliúint orthu sna Stáit Aontaithe a bhí freagrach as é a mharú.

Téann sé ag traenáil chuile lá i linn snámha an bhaile, áit a gcuireann sé aithne ar gharda tarrthála, Simon.

Nuair a rinne garda slándála an tsiopa, Mark Mac Phail, iarracht an léasadh a stad, ardaíodh an gunna, agus lámhachadh Mac Phail faoi dhó, uair amháin san aghaidh, agus uair eile tríd an gcroí.

Dar le finnéithe go raibh Mubenga ag lorg cabhrach ó na paisinéirí eile ar an eitilt de chuid British Airways agus ag liú nach raibh sé in ann análú nuair a shuigh an triúr gardaí anuas air.

Ag eascairt as na hagallaimh sin d'éiligh an Gréasán Géarchéime Éignithe go ndéanfaí fiosrúchán a thionscan mar gur léir, dar leo, nár thapaigh an Garda Síochána an deis an cás a fhiosrú go críochnúil nuair a tháinig sé chun solais i 1991 agus arís i 1998.

D'fhógair Coimisinéir an Gharda Síochána, Martin Callinan, ina dhiaidh sin gur iarr sé ar Aonad an Gharda a fhiosraíonn ionsaithe gnéis athbhreithniú a dhéanamh ar fhiosrúchán an Gharda Síochána ar na líomhaintí a deineadh in éadan Uí Lubhlaí sna nóchaidí.

Sa mhír ar an Uileloscadh, cheol páistí ó Scoil na Croise Naofa Ode to Joy de chuid Schiller (agus cuid de 9ú Siansa Beethoven) mar chomhartha greannaithe dá ngardaí géibhinn ach d'amharc muid go héidreorach ar na páistí ag dul thart linn i leoraí oscailte a fhad leis an bhás, sceimhle ina súile agus réaltaí buí ar a gcótaí.

Mhaígh sé go raibh a fhios ag Rialtas na Breataine go dtitfeadh cás John Downey ar cuireadh ina leith go raibh sé freagrach as dúnmharú ceathrar saighdiúirí nuair a bhuamáil an tIRA buíon den Household Guard a bhí ag dul fríd Hyde Park a fhad le malartú an gharda i 1982.

Ní saighdiúirí ar fiannas a bhí iontu ach ceoltóirí agus garda cosanta na banríona ach d’fhan ionsaí Hyde Park sa chuimhne.

Léiríonn scéal an tSaícigh nach rabhthas sásta cead a thabhairt dó a thurban a chaitheamh agus é ar dualgas le Fórsa Cúltaca an Gharda Síochána go bhfuil géarghá le polasaí cinnte in Éirinn maidir le siombailí reiligiúnacha.

An mbogann ábhar do leathanach gnúisleabhair thart ded’ ainneoin? B’fhéidir nach mbeidh cuntas gnúisleabhair féin agat amach anseo mura mbíonn garda an idirlín sásta le do dhearcadh polaitíochta.