Fuair Frankie Kennedy bás go tragóideach den ailse i mí Mheán Fómhair 1994 agus tháinig Dermot Byrne, boscadóir den scoth as Dún na nGall, isteach sa ghrúpa an bhliain chéanna sin.

Tá dhá oiread de sheans ann go bhfaighidh tú bás ó ailse más den ghrúpa is ísle tú ná an grúpa is airde, agus seans 340% níos mó go bhfaighidh duine a bhaineann leis an aicme is ísle galar ainsealach scamhóg.

Tá rátaí báis ó ghalair ar nós ailse níos airde in Éirinn ná mar atá ar an meán san Aontas Eorpach.

Ach tá an ailse beo beathach.

Tá ailse, galar croí, an scamhóg dhubh, raimhre, diabaetas, agus drochshláinte bhéil ann go forleathan, de bharr nach bhfuil fáil ar oideachas sláinte ná ar chúram ceart, agus de bharr drochaiste bia agus drochnósanna maireachtála.

I gcás cúirte a bhféadfadh an-tionchar a bheith aige, agus ní hamháin san Astráil, ordaíodh don chomhlacht British American Tobacco (WD & HO Wills mar a bhí) $700,000 a íoc le Rolah McCabe, 51, atá ag fail bháis de bharr ailse scamhóg.

Ar an 22 Samhain 1998 dúradh le Seán Henry go raibh ailse scamhóg air.

* Gluais • Glossary doirtealsink cith fearthainnea rain shower trup na veainthe noise of the van cabhsalane uiligall thriomaigh méI dried go bhfeicfinnuntil I'd see inneall an chairrthe engine of the car casta asturned off ar bheannaigh sé domhthat he greeted me modhúilgentle bradáinsalmon scadáinherring beithíochbeast boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us leitheannaflat-fish troisccod Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder? cibé ar bithanyway reoiteoirfreezer bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs crágalarge hands gágcrack de bharraíochtin excess cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice ina mullachon top of them bhog sé go fadálachhe moved slowly cruithump go foighdeachpatiently drochthimpistea bad accident is mór an garit's a good thing dhéanfaidh sin muidthat'll do gan a thomhaswithout weighing it dlaíóg ghruaigestrands of hair sa chisteanachin the kitchen cuma bhrónacha sad look ó mhaidinsince this morning corrlásome days deoirdrop go fuireachaircautiously ródhánatoo bold/cheeky sliosslice tarraingtto draw Tae uilig a ólaimseI only drink tea an aimsir seothese days Ailt an ChorráinBurtonport ráchairtrun, demand monarchainfactories d'fhear céileseyour husband iascairefisherman An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget a cailleadhwho died an lá faoi dheireadhthe other day Char mhothaighI didn't (hear) stócach óga young lad ailsecancer cearrwrong Thug sé a bhásIt killed him bolgam taea mouthful of tea fuarthas a chorp báitehis drowned body was found dhá chónairtwo coffins dhá fhairetwo wakes coisreacadh Dé orainnGod bless us A Dhia ár sábháilGod save us buille tromheavy blow bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake lán marahigh tide sruthánstream meascaithe leismixed with it slanntracha éiscfish scales fearthainnrain níochánwashing ar son an taefor the tea B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going ar shiúlgone ag teacht isteach domhon my return uchtánarmful, load carried close to chest éadaí leaththirimehalf-dry clothes a smaointigh méthat I remembered nár íoc méthat I didn't pay

* Gluais • Glossary doirtealsink cith fearthainnea rain shower trup na veainthe noise of the van cabhsalane uiligall thriomaigh méI dried go bhfeicfinnuntil I'd see inneall an chairrthe engine of the car casta asturned off ar bheannaigh sé domhthat he greeted me modhúilgentle bradáinsalmon scadáinherring beithíochbeast boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us leitheannaflat-fish troisccod Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder? cibé ar bithanyway reoiteoirfreezer bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs crágalarge hands gágcrack de bharraíochtin excess cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice ina mullachon top of them bhog sé go fadálachhe moved slowly cruithump go foighdeachpatiently drochthimpistea bad accident is mór an garit's a good thing dhéanfaidh sin muidthat'll do gan a thomhaswithout weighing it dlaíóg ghruaigestrands of hair sa chisteanachin the kitchen cuma bhrónacha sad look ó mhaidinsince this morning corrlásome days deoirdrop go fuireachaircautiously ródhánatoo bold/cheeky sliosslice tarraingtto draw Tae uilig a ólaimseI only drink tea an aimsir seothese days Ailt an ChorráinBurtonport ráchairtrun, demand monarchainfactories d'fhear céileseyour husband iascairefisherman An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget a cailleadhwho died an lá faoi dheireadhthe other day Char mhothaighI didn't (hear) stócach óga young lad ailsecancer cearrwrong Thug sé a bhásIt killed him bolgam taea mouthful of tea fuarthas a chorp báitehis drowned body was found dhá chónairtwo coffins dhá fhairetwo wakes coisreacadh Dé orainnGod bless us A Dhia ár sábháilGod save us buille tromheavy blow bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake lán marahigh tide sruthánstream meascaithe leismixed with it slanntracha éiscfish scales fearthainnrain níochánwashing ar son an taefor the tea B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going ar shiúlgone ag teacht isteach domhon my return uchtánarmful, load carried close to chest éadaí leaththirimehalf-dry clothes a smaointigh méthat I remembered nár íoc méthat I didn't pay

Léiríonn na huimhreacha seo go bhfuil an chuid is mó de dhaonra Mheiriceá i mbaol breise ó ghalair a bhaineann le raimhre, roinnt cineálacha ailse, cuir i gcás, galar croí, strócanna, an diaibéiteas, ardbhrú fola, galar an domlais, agus na daitheacha cnámh.

Fuair Barra amach go raibh ailse air timpeall na Nollag 2001.

De réir saineolaithe ailse sa Roy Castle Lung Cancer Foundation i Learpholl, gheobhaidh 17 % de na freastalaithe i dtithe tábhairne na Breataine ailse scamhóg trí chaitheamh fulangach.

De réir saineolaithe ailse sa Roy Castle Lung Cancer Foundation i Learpholl, gheobhaidh 17 % de na freastalaithe i dtithe tábhairne na Breataine ailse scamhóg trí chaitheamh fulangach.

asp) Trí bliana ó shin, sháraigh sé ailse sceadamáin.

"A Breath of Fresh Air for Scotland" an teideal atá ar an phlean atá ag an rialtas sa tír sin, tír ina bhfuil an ráta ailse scamhóg is airde san Eoraip.

Galar croí, ailse, mí-úsáid alcóil agus drugaí, féinmharú - tá drochstaitisticí i gceist i gcás na nÉireannach i ngach catagóir.

Tháinig misinéirí Éireannacha go Sasana agus Albain sa 6ú haois chun anamnacha na ndaoine a shábháil ón diabhal agus sa lá atá inniu ann tá siad anseo chun scamhóga na ndaoine a shábháil ón ailse.

Bhí a iarbhean chéile ag fáil bháis den ailse nuair a d'fhill sé agus deir sé go ndeachaigh sé sin i bhfeidhm, "go leibhéal tubaisteach", ar gach duine.

Agus bíonn ar na mná a bhfuil ailse chíche orthu rogha a dhéanamh idir maisteachtóime a fháil nó a bheith ag taisteal cúig huaire an chloig go Baile Átha Cliath le cóir leighis a fháil.

Diagnóisíodh an t-uasal Snow le hailse na drólainne bliain ó shin, agus gearradh cuid mhaith dá dhrólann as ina dhiaidh sin.

Diagnóisíodh an t-uasal Snow le hailse na drólainne bliain ó shin, agus gearradh cuid mhaith dá dhrólann as ina dhiaidh sin.

Míníodh dom gurbh é a bhí curtha anseo ná Marcin Pawlowski, iriseoir teilifise a mhair dhá bhliain leis an ailse sular cailleadh é in 2004 agus é trí bliana is tríocha.

Chuathas i ngleic leis an ailse sciobtha go leor, agus dá bharr sin níor chuir sé dá chois é agus bhí sé ar ais ar a sheanléim tamall gairid i ndiaidh na hobráide.

“Mar gheall ar go raibh an scéal anois i mbéal an phobail, dúirt mé le Cumann Ailse na hÉireann go mbeinn sásta cuidiú leo, dá mbeadh an chabhair sin ag teastáil, ó thaobh m’ainm – nó mo chuid *celebrity *– a chur le feachtas feasachta.

Le linn dó a bheith páirteach sa chlár, fuair sé amach go raibh ailse magarlach air.

Chomh maith le scannán faisnéise a thaispeáint a rinne an scannánaí clúiteach Ken Burns faoin Seanadóir Ted Kennedy, labhair Kennedy é féin ag an gcoinbhinsiún, in ainneoin go bhfuil sé ag troid in aghaidh na hailse inchinne.

Cuid den chúis leis an tsuim mhór ann ná go bhfuil an rás timpeall na Fraince, an Tour de France, buaite aige seacht n-uaire as a chéile in ainneoin é a bheith tinn le hailse ar feadh tréimhse dá shaol, agus go bhfuil sé tar éis filleadh ar an rothaíocht arís tar éis dó éirí as cúpla bliain ó shin.

Is 'ailse' é Iosrael do Ghiúdaigh toisc go bhfuil coincheap den stát Iosraelach ag sárú an teagaisc Ghiúdaigh, dar le baill de Neturei Karta (Féach www.

Cé go bhfuiltear ag tuar go dtiocfaidh feabhas ar sheirbhísí chúram ailse le bunú na n-ionad barr feabhais, níl smacht iomlán faighte ar pholaiteoirí bradacha ó pháirtithe an rialtais atá ag iarraidh a gcraiceann is a luach maidir le seirbhísí logánta a choinneáil.

Bhí cara liom ina luí i leaba otharlainne in Austin, Texas le déanaí á réiteach féin d'obráid ailse thíoróidigh nuair a tháinig cláraitheoir isteach ag lorg sonraí a cárta creidmheasa! Ba léir an teachtaireacht: cuirfí a hobráid ar fionraí muna dtabharfadh sí an t-eolas.

** SÓD: Bhí sé ag fáil bháis den ailse.

Ba gheall le galar ar nós ailse a bheith ag creimeadh na heagraíochta an íocaíocht mhídhlisteanach seo a dúirt an tUachtarán Ó Cuana go neamhbhalbh leis na baill agus tá sí á cothú ag easpa agus ag droch-cheannaireachta agus bíonn sí á stiúradh go grinn trí dhreamanna ar a dtugtar ‘clubanna tacaíochta’ agus ‘cairde an CLG’.

Is le brón a fógraíodh an mhí seo caite go bhfuair an t-ealaíontóir iomráiteach, Éamonn Ó Dochartaigh bás i ndiaidh dó a bheith tinn seal fada le hailse.

Íocaíochtaí neamhdhlisteanacha atá á ndéanamh le bainisteoirí foirne timpeall na tíre atá i gceist agus bhí alt agam cheana (Bealtaine 2011) ar an ábhar tar éis d’Uachtarán Chumann Lúthchleas Gael, Criostóir Ó Cuanaigh, ‘ailse atá ar fud na heagraíochta’ a thabhairt ar an gcleachtas seo le linn a aithisc ag Comhdháil Bhliantúil an CLG a tionóladh sa Mhuileann Gearr anuraidh.

San áireamh sa bhuíon sin, tá Jim Stynes a cailleadh ar 20 Feabhra 2012 in aois 45 bliain (fós óg agus gníomhach ar son daoine eile) i ndiaidh dó troid go cróga agus go huasal i gcoinne ghalair na hailse le roinnt blianta anuas.

Cathair lán le hailse, póilíní brúidiúla lofa, maorlathas fuarchúiseach agus foréigean collaí í, New Orleans de chuid Simon.

D’fhógair sé ag tús Mí Aibreáin go bhfuil sé buailte go tobann agus go dona tinn le hailse.

Garchlann, an mac a throid an ailse, spéis sna daoine thart air.

B’éigean do Anne Williams agus don Hillsborough Justice Campaign streachailt le blianta fada chun an fhírinne a nochtadh agus, ar an drochuair, fuair sí bás le hailse sular tháinig an scéal iomlán amach trí choiste cróinéara nua.

Ach cén tinneas atá air? Caithfidh go bhfuil ailse air? Fiobróis chisteach b’fhéidir? Ní hé, ach anaireicse.

An té a chuardóidh eolas ar an idirlíon, tiocfaidh sé ar an drochscéala gurb í Éire an dara tír is measa ar domhan i dtaca le bás den ailse.

Más ea, ní haon ábhar iontais dá lucht léite nár chuir an ailse isteach ar a chuid síorabhcóidíochta.

Ní foláir nó gur rith sé le Hitchens go raibh uirlis aonaránach fágtha dhó nuair ba léir ná féadfaí cur i gcoinne na hailse le fada, ’sé sin an fhuarchúis íorónach.

Sciob an ailse a chuid gruaige, gan dearmad á dhéanamh fiú ar an ngruaig a d’fhásadh laistigh dá shrón, éagmais a chuireadh slaghdán air gach maidin.

D’fhógair sé go raibh ailse dholeigheasta air dhá bhliain ó shin agus go gcuirfeadh sé deireadh lena shaol nuair a mheas sé nach raibh aon mhaitheas ina cháilíocht beatha mar gheall ar an ngalar.

Baineadh suaitheadh as cuid cairde Sheáin Henry i saol an cheoil nuair a chuala siad ceithre bliana ó shin go raibh ailse air.