intógtha
built-in
Cúrsaí slándála
=======
Tá tréithe slándála sofaisticiúla intógtha san airgeadra nua - comhartha uisce, snáithe slándála agus stríoc scragaill - chomh maith le comhshnaidhmeadh suas le 100 dath sna bancnótaí, agus beidh géarghá leo.
a tógadh le gairid
recently built
Is ar an Bhaile Thiar fosta atá an chéidh úr a tógadh le gairid ar chostas de bhreis agus €12 milliún.
scáthláin
open shelters built over Mass-rocks
Timpeall na leithinise tá scáthláin, carraigeacha Aifrinn agus go leor toibreacha beannaithe, mar thobar Cholm Cille agus tobar Phádraig.
á dtógáil
being built
Tá go leor conspóide ag baint leis na bóithre nua ar fad atá á dtógáil in Éirinn, toisc go ndeir roinnt caomhnóirí go bhfuil damáiste á dhéanamh ag na bóithre seo d'oidhreacht seandálaíochta na tíre.
á dtógáil
being built
Téann gluaisteáin suas síos go gasta, tá stáisiúin mhóra pheitril ann agus ollmhargadh iontu, agus a lán tithe á dtógáil.
nua-thógtha
newly-built
D'fhan mé i dteach nua-thógtha Denise Begley, agus bhí gach deis nua le fáil ann.
téagartha
well-built
Feictear dom féin go bhfuil lucht rugbaí, cuir i gcás, tar éis éirí an-mhór ar fad agus téagartha le hais mar a bhíodh.
téagartha
well-built
Fear breá téagartha 27 bliain d'aois ab ea Maurice Tobin nuair a fuair sé post mar chócaire i Leitir Fraic.
leath-thógtha
half built
Tá cuid de na tithe leath-thógtha, le gur féidir an struchtúr a fheiceáil.
is de réir a chéile a thógtar na caisleáin
Rome wasn't built in a day
Níl teorainn lena bhfuil i ndán dó ach is de réir a chéile a thógtar na caisleáin!
AÓF: Má tá daoine ag iarraidh cabhrú leis an mBéal Binn, céard is féidir leo a dhéanamh?
NNicCI: Bí linn ag na himeachtaí, tar chuig an gclub nó chuig an bhFéile Filíochta nó chuig dráma.
a thógfar
which will be built
Is mór an trua é seo ach tá sé mar fhaoiseamh ag lucht na Gaeilge gurb é seo an t-eastát tithíochta deireanach a thógfar sna Gaeltachtaí nach bhfuil coinníoll teanga luaite leis.
á dtógáil
being built
Mar sin, cén fáth nach bhfuil línte á dtógáil sa Fhrainc nó sa Ghearmáin, dhá thír a bhfuil gréasáin traenacha den scoth acu? Bhuel, sin freagra na ceiste.
á dtógáil
being built
Mar sin, cén fáth nach bhfuil línte á dtógáil sa Fhrainc nó sa Ghearmáin, dhá thír a bhfuil gréasáin traenacha den scoth acu? Bhuel, sin freagra na ceiste.
Meastar gur tógadh iad
it is thought that they were built
Meastar gur tógadh iad idir an 10ú agus an 12ú haois.
a tógadh ar shuíomh seanteampaill Romhánaigh
built on the site of an old Roman temple
Is fiú go mór fosta cuairt a thabhairt ar *La Seu,* ceann de na hardeaglaisí is suntasaí sa Spáinn, a tógadh ar shuíomh seanteampaill Romhánaigh agus a críochnaíodh sa bhliain 1450.
líon na dtithe úra a thógfar
the number of new houses that wil be built
Ach má bhíonn tionchar diúltach ag na harduithe úis ar an earnáil tógála, deir an Banc Ceannais go bhféadfadh líon na dtithe úra a thógfar titim siar go dtí an líon a tógadh sa bhliain 2001 agus roimhe sin.
ag ceannach teach nua-thógtha
buying a newly-built house
Bronntar an deontas seo ar dhaoine a bhfuil cumas Gaeilge acu agus atá ag tógáil tí nó ag ceannach teach nua-thógtha i gceantar Gaeltachta.
á dtógáil nó á bhforbairt
being built or developed
Ní gá gur drochrud é sin ach amháin go bhfuil galfchúrsaí á dtógáil nó á bhforbairt in áiteanna ina bhféadfadh dochar a bheith á dhéanamh don timpeallacht nádúrtha, idir fhiadhúlra, fhásra agus thírdhreach.
á thógáil
being built
Níl caife ann ná teach tábhairne, cé go bhfuil ionad oidhreachta á thógáil agus tá sé beartaithe bia a chur ar fáil ansin.
á dtógáil
being built
Agus faoi
láthair, tá na heitleáin seo á dtógáil ag ráta níos sciobtha ná mar a tharla riamh roimhe: tagann ceann amháin nó an ceann eile amach as monarcha gach lá den bhliain.
a tógadh san 18ú haois
built in the 18th century
Gleann domhain glas atá sna gairdíní sin, idir an tseanchathair mheánaoiseach ar chnoc géar ar thaobh amháin agus an “chathair nua” a tógadh san 18ú haois ar an taobh eile.
tógtar eastát tithíochta nó páirc ghnó nua
a new housing estate or business park is built
De ghnáth, ní phleanáiltear meáin iompair agus úsáid na talún le chéile; tógtar eastát tithíochta nó páirc ghnó nua ar dtús agus tagann iompar poiblí ceart níos moille – nó ní thagann sé ar chor ar bith.
á dtógáil chomh sciobtha sin
being built so quickly
Ciallaíonn sé go bhfuil árasáin agus tithe á dtógáil chomh sciobtha sin go bhfuil an chuma ar an scéal gur beag oscailte glas, gan trácht ar thalamh feirme, a bheidh fágtha againn.
tógadh corrtheach saoire
the odd holiday home was built
Bhí a lán láithreán campála sa tSír - cuid mhór acu nach raibh ach na háiseanna ba bhunúsaí iontu - agus tógadh corrtheach saoire sa cheantar fosta.
inar deisíodh agus inar tógadh báid.
where boats were repaired and built.
In áit na lonnaíochta bige iascaireachta, bhí ceardlanna ann anois inar deisíodh agus inar tógadh báid.
thóg siad an foirgneamh
they built the building
Agus cúpla conradh mór faighte acu, thóg siad an foirgneamh ina bhfuil siad go fóill.
go dtógfaí air
that it would be built upon
Bhí tús curtha le próiseas a rabhthas ag súil go dtógfaí air céim ar chéim.
dá dtógfaí lear mór eastát tithíochta
if a great number of housing estates were built
Ba léir go dtiocfadh claochlú as cuimse ar an chothromaíocht idir cainteoirí Gaeilge agus Béarla sa Ghaeltacht dá dtógfaí lear mór eastát tithíochta le freastal ar chomaitéirí as baile isteach.
go dtógfaí príomhchathair úrnua
that a brand new capital would be built
Faoi dheireadh, tar éis díospóireachta naimhdí, rinneadh cinneadh go dtógfaí príomhchathair úrnua in áit éigin intíre idir Sydney agus Melbourne.
tógadh iad
they were built
Ach tá Auschwitz agus Birkenau éagsúil ón áit sin; tógadh iad – Birkenau (nó Auschwitz II) ach go háirithe – d’fhonn an oiread daoine neamhurchóideacha agus ab fhéidir a chur chun báis chomh sciobtha agus ab fhéidir.
thóg na hóstáin é
the hotels built it
Deirtear gur thóg na hóstáin é sa naoú haois déag mar chosaint in aghaidh ghaineamh na trá.
nuathógtha
newly built
De thairbhe go bhfuil córas suite domhanda (GPS) ag beagnach gach tiománaí tacsaí i mBaile Átha Cliath, tá sé i bhfad níos simplí anois tiomáint timpeall na hardchathrach – go háirithe más é an ceann scríbe atá i gceist ná áit i gceantar "nua" atá lán d’árasáin nuathógtha agus de bhóithre atá díreach cosúil lena chéile.
thóg
built
Íoslach Josef Fritzl
Chuir Fritzl géibheann ar a iníon féin, Elizabeth, in íoslach rúnda a thóg sé d'aon ghnó ar chúl an tí.
tógtha
built
Tá dhá bhliain ann ó cuireadh an córas rothar 'saor in aisce' Vélib ar bun i bPáras agus is léir go bhfuil muintir na hardchathrach agus turasóirí araon an-tógtha leis mar smaoineamh.
Tógadh
was built
Tógadh beagnach gach baile mór intíre in oirdheisceart na hAstráile le hais na n-aibhneacha seo.
Tógadh coraí
levies were built
Tógadh coraí timpeall na mbailte san abhantrach blianta fada ó shin mar chuid den rialúchán tuilte inti.
Tógadh
were built
Tógadh iad 100 AD agus ligeadh i léig iad 225 AD, de réir an fhógra.
tógadh
were built
Ar mhúnla na n-ionad i Meiriceá a tógadh na hionaid seo, ar ndóigh.
thóg siad
they built
Toisc nach mbíonn sé ar acmhainn na mbochtán – tá 56 mhilliún duine sa tír ag maireachtáil faoi bhun líne an bhochtanais – áitreabh ceart, pleanáilte in áit oiriúnach a cheannach, thóg siad féin a dtithe ar an drochthalamh a bhí fágtha, ar leitreacha cnoic, ar riascanna agus mar sin de.
bhféadfaí tógáil orthu
could be built on
Tá sé an-dolaidh gabháil ar ais agus a rá céard tá le déanamh, ach tá rudaí ann go bhféadfaí tógáil orthu cheana féin.
á dtógáil
being built
Trí mhonarchana díshalannaithe atá á dtógáil ag muintir an oileáin agus rithfear iad ar an leictreachas in-athnuaite céanna.
tógtha
built
Tá Toronto tógtha ar chóras eangaí agus mar gheall ar sin, is furasta taisteal timpeall na cathrach.
Scairdhéanta
clinker built
Scairdhéanta a bheas sé agus tá na seanscileanna fós ag saoir loinge ar chósta thiar na hIorua, áit a bhfuil Haugesund.
nua-thógtha
newly built
Ar theacht aduaidh dó, chuir Kiri Mayere coill bheag timpeall ar an teach nua-thógtha.
tógtha ar an suiomh
built on the site
Bhí duine de na daoine is sinsirí sa pháirtí, Alban Maginness, páirteach sna cainteanna a tháinig ar an tsocrú agus ainneoin gur chinn a comhghleacaí SDLP, Alex Atwood a raibh cúram fhorbairt Girdwood air agus é ina Aire sa Roinn Forbartha Sóisialta, gur cheart go mbeadh 220 teach tógtha ar an suiomh - do Chaitlicigh amháin, is cosúil - ní thógfar an oiread sin tithe ach níl a fhios ag aon duine cá mhéid go fóill.
ní thógfar
shall not be built
Bhí duine de na daoine is sinsirí sa pháirtí, Alban Maginness, páirteach sna cainteanna a tháinig ar an tsocrú agus ainneoin gur chinn a comhghleacaí SDLP, Alex Atwood a raibh cúram fhorbairt Girdwood air agus é ina Aire sa Roinn Forbartha Sóisialta, gur cheart go mbeadh 220 teach tógtha ar an suiomh - do Chaitlicigh amháin, is cosúil - ní thógfar an oiread sin tithe ach níl a fhios ag aon duine cá mhéid go fóill.
dár thóg na saoránaigh céanna
which the same citizens built
Buanna Mórálacha agus an Geilleagar
==============
Cé acu gur chóir tús áite a thabhairt dóibh, iompar príobháideach an tsaoránaigh nó forais ghinearálta dár thóg na saoránaigh céanna? An rud dleathach seachas matamaticiúil í sláinte an gheilleagair i ndeireadh báire? An n-éireoidh le Páirtí Cumannach na Síne riamh glúin dúchasach cosúil le Jefferson agus Madison na Meiriceánach a chruthú roimis chúlú i bhforbairt a ngeilleagair?
Bhain ceann amháin des na léachtaí leis an nasc idir an dlí coiteann agus sláinte an gheilleagair.
féile mhór tógtha
a large festival built
Tá féile mhór tógtha ó thraidisiún na dtreabhacha áitiúla a mhaireann níos mó ná mí atá cáiliúil ar fud na tíre anois.
Thóg na daoine áitiúla scrín
the local people built a shrine
Thóg na daoine áitiúla scrín ar chosán na sráide agus bhí breis is tríocha míle duine páirteach i mórshiúl ar an tsráid le comhbhá a léiriú.
nach dtógfaí tithe úra
new houses would not be built
Agus nuair a bhí smacht acu ar an chomhairle, bhí smacht acu ar ghnóthaí tithíochta agus chinn siad nach dtógfaí tithe úra ar thaobh na Cathrach rud a chiallaigh go mbeadh dhá toghcheantar acu go brách.
a tógadh
which was built
Beidh Droichead an Rialto, a tógadh i 1591 agus atá ar cheann de na séadchomharthaí is aitheanta sa Veinéis, le bheith leathchlúdaithe le fógraí gan mhoill agus tá an chomhairle dóchasach go n-éireoidh leo na cúig mhilliun euro atá de dhith leis an droichead a athchóiriú a ghnóthú as an chíos seo.
nuathógtha
newly built
Feictear an tionchar seo i saothar mar Halla Nua Chathair Amsterdam, (1667), le Jan van der Heyden ina léiríonn sé Halla na Cathrach nuathógtha faoi spéir scamallach.
a thógtar tite le
which are being built fell to
Tá luach na dtithe tite le 53 faoin chéad agus líon na dtithe a thógtar tite le 60 faoin chéad ó bhí 2006 ann agus tá fiacha €4 billiúin ag iasachtaithe sa tuaisceart ar NAMA.
is mór an t-ábhar mórtais dó an teideal atá bainte amach aige
he’s very proud of the name he has built up
Níl fonn air freastal ar an ollscoil agus is mór an t-ábhar mórtais dó an teideal atá bainte amach aige mar bhradaí ríomhaireachta.
Tógadh an otharlann áitiúil do dhaonra
the local hospital was built for a population
Tógadh an otharlann áitiúil do dhaonra cúig mhíle duine, sna 1980í, ach caithfidh an áit freastal ar chéad míle duine sa lá inniu.
bhunfhoirgneamh a tógadh
basic building which was built
Tá cruth na heaglaise laghdaithe ón bhunfhoirgneamh a tógadh ar dtús i gcruth croise Gréagaí ach ina ainneoin seo, tá meascán sainroghnaithe ailtíreachta le feiceáil go fóill ann a thagann ó thréimhse na luath-Chríostaíochta chomh maith le haimsir na sean-Róimhe.
dúichí tionsclaíochta tógtha
industrial estates built
Bhí dúichí tionsclaíochta tógtha ag Gaeltarra i nGaoth Dobhair agus ar an gCeathrúin Rua agus na céadta de mhuintir na Gaeltachta fostaithe cheana iontu.
Níor tógadh an foirgneamh
the building wasn’t built
Níor tógadh an foirgneamh de réir na rialachán agus chonacthas scoilteanna ann roinnt laethanta sular thit sé.
Tógadh
was built
Tógadh le cíor lámhaigh ar na ballaí ar bhinn amháin é, is é sin, toir lámhaigh, agus b’in an fáth ar thug muintir na háite ‘Caisleán Galong’ ar an teach agus ‘Rí Galong’ ar an Rianach.
Thóg siad mainistir agus scoil chónaithe
they built a monastery and a boarding school
Thóg siad mainistir agus scoil chónaithe ann agus baintear feidhm as na foirgnimh sin leis na himeachtaí staire thuasluaite a reáchtáil.
seanteach a thóg muintir Uí Riain
the old house which the Ryan family built
Reáchtáiltear an féasta sa seanteach a thóg muintir Uí Riain agus feictear dom go réiteodh a leithéid go hiomlán leis an Rianach.
a tógadh idir na blianta
which were built between the years
carranna a tógadh idir na blianta 2000 agus 2004 – mar gheall ar fhadhb leis an mála aeir.
dtógfaí istigh i bpluaiseanna iad
they’d be built in caves
Ar an drochuair, ní dócha go bhfuil aon fhiúntas ins an réiteach a bhí molta ag cleas CU BURN, ’sé sin go dtógfaí istigh i bpluaiseanna iad! Tugann an easpa rialtachta, áfach, spreagadh do fhiontraithe gur cuma sa tsioc leo faoi áilleacht na tíre a fhad is go bhfuil cúpla punt le tuilleamh.
nuair a bhíonn siad tógtha
once built
Ach is postanna gearrthréimhseacha a bhíonn i gceist mar gur beag cothabháil a bhíonn de dhíth ar na tuirbíní nuair a bhíonn siad tógtha.
thóg na Trevires
built by the Treveri
Is amhlaidh a tharla i Trier arís nuair a chonaic muid an seandún in Otzenhausen a thóg na Trevires os cionn dhá mhíle bliain ó shin.
foirgneamh a tógadh go sonraíoch
a building which was built specifically
Chomh maith le míle suíochán an Sala Grande i bPálás an Chineama agus an 1700 suíochán a líonadh lá i ndiaidh lae i Pala Biennale, foirgneamh a tógadh go sonraíoch i gcomhair na féile, bhí hallaí féachana eile a bhí níos lú is níos teolaí inar taispeánadh scannáin gan na réaltaí móra, nó gan réaltaí móra na linne seo pé scéal é.
Tógadh
was built
Tógadh an foirgneamh Gotach seo i 1832 ach scriosadh an 6ú Bealtaine 1941 nuair a thit buama loiscneach air díreach tar éis meán oíche.
déanamh na huibhe uirthi nach mór
almost built like an egg
Curach an Teifi, an 'corwg' nó 'cwrwgl', is ciseán báid atá ann, seas amháin inti, í corrach, bambairneach ar an uisce, ach déanamh na huibhe uirthi nach mór, agus í beagbheann ar an sruth dá réir ach láimh an mháistir a bheith á stiúradh.
tógadh
were built
Déisigh na Breataine Bige
===========
An tríú seachtain de mhí Lúnasa bíonn geallta dá gcuid féin acu i gCill Chiaráin, rud ar scigmhagadh é ar ndóigh, mar is ar mhaithe le codladh mín a dhéanamh ar an uisce a tógadh na báidíní beaga seo an chéad uair agus ní le siúl ná deifir.
thóg na Breatnaigh
built by the Welsh
Má tá dhá ní ann a thóg na Breatnaigh tar éis bhunú an tSeanaid i 1999 le haird an tsaoil a tharraingt ar an tír, sin iad an Milennium Stadium don rugbaí agus Canolfan y Mileniwm don cheol iad.
an tséipéil ghleoite a tógadh
of the beautiful church which was built (in his honour)
I bhfad ón Laplainn a nochtadh a scéal dom agus a bhfaca mé iarsmaí an tséipéil ghleoite a tógadh ina onóir.
Thóg an tImpire
the emperor built
An Tochailt Tosaithe
=========
Thóg an tImpire Constaintín Baisleac Naomh Peadar i 330 A.
tógtha go maith
well built
I measc na gcnámh éagsúil, fuaireas iarsmaí d’fhear a bhí cúig troithe agus seacht n-orlaí ar airde, a bhí tógtha go maith agus a bhí idir seasca agus seachtó bliain d’aois nuair a fuair se bás, go díreach mar bhí Naomh Peadar é féin, de réir dealraimh.
tógadh iad chomh cliste
they were built so wisely
Dúradh nach bhféadfadh Chernobyl tarlú agus nuair phléasc, dúradh ina dhiaidh nach bhféadfadh sé tarlú sa tSeapáin mar gur tógadh iad chomh cliste is chomh láidir thall mar gheall ar ghuagacht dromchla an domhain sa taobh sin.
Tógadh
was built
Tógadh Iarsmalann Astrálach na gCogaí i gcorplár Canberra, an phríomhchathair, le hurraim a thabhairt dóibh siúd a bhí ar fiannas ar son na tíre i gcogaí éagsúla thar lear, ach go háirithe don 102,000 Astrálach a thit sa ghleo iontu.
Tógadh
was built
Tógadh Urbis tar éis buama ollmhór de chuid an IRA a scríos cuid mhaith de lár na cathrach in 1996.
Tógadh
was built
Tógadh an Partanón, sa 5ú Céad R.
mb’éigean sconsaí a thógáil
fences had to be built
Dúshlán eile a bhí ansin mar go mb’éigean sconsaí a thógáil i ngáirdín duine éigin as aon saghas ábhair a bhí ar fáil - seanchathaoireacha, cathaoireacha gréine, brícíní móna, camáin, rothair, maidí, bataí leadóige, rópaí, boscaí, buicéid, báisín uisce (sconsa uisce).
nuathógtha
newly built
Rug Poitín greim sciatháin ar Bhalor agus tharraing anonn é chuig caisleán a bhí chomh mór agus chomh geal agus chomh galánta le bungaló nuathógtha i gConamara.
ach na tolláin a thógadar
just the tunnels they built
Cuimhnímis nuair a sáinníodh na Giúdaigh in Iamhchrích Warzawa, ní raibh de chosaint acu ach na tolláin a thógadar.
tógadh teach saoire
a holiday home was built
Ach i 2007 tógadh teach saoire ar imeall na ndumhcha.
Chruthaíodar
they built, created
Chruthaíodar páirc bhreá imeartha as an gcriathrach féin agus bhí cuma bhreá ar an bpáirc do Chomórtas Peile na Gaeltachta
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
