an cúige is rathúla
the most prosperous province
Faigheann Bohemia (an cúige is rathúla sa tír agus an cúige a bhfuil Prág ina lár) a ainm ó na Boii, treibh Cheilteach a bhí lonnaithe anseo go dtí an cúigiú haois AD.
cúige
province
Is léir ó bhlas cainte na ndaoine go bhfuil tacaíocht don fheachtas i ngach cúige in Éirinn.
craobh a gcúige
their provincial title
An bhfuil sé sin féaráilte nuair a fuair gach contae eile an dara seans i ndiaidh dóibh a bheith buailte? Cén fáth nach bhfuaireadar an dara seans? Is é an freagra ar an gceist sin is dóigh ná toisc gur bhuadar craobh a gcúige.
trí chúige
three provinces
Mar bharr ar an donas, fiú dá mbeadh an bua ag plean Ibarretxe i reifreann, tá sé fógartha cheana féin ag Alava, ceann de na trí chúige i dTír na mBascach, nach mbeadh siad sásta bheith páirteach in aon chor i dtír a bheadh neamhspleách ón Spáinn.
na gcúigí
of the provinces
Tá ocht nOrduithe Logainmneacha déanta ag an Aire Gnothaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta faoin Acht ar chomhairle an Choimisiúin Logainmneacha go dtí seo; clúdaíonn seacht gcinn ainmneacha Gaeilge na gcúigí agus na gcontaetha, agus na logainmneacha a foilsíodh sa tsraith *Liostaí Logainmneacha* go dtí 1993.
foirne cúige
provincial teams
Mholfainn go roghnófaí foirne cúige díreach i ndiaidh chluichí ceannais na hÉireann gach bliain, go n-imreodh na cúigí i gcoinne a chéile le haghaidh Chorn an Bhóthair Iarainn agus go roghnófaí na Réaltaí as na himeoirí sin a d'imreodh ar son a gcúige.
a d'imreodh ar son a gcúige
who would play for their province
Mholfainn go roghnófaí foirne cúige díreach i ndiaidh chluichí ceannais na hÉireann gach bliain, go n-imreodh na cúigí i gcoinne a chéile le haghaidh Chorn an Bhóthair Iarainn agus go roghnófaí na Réaltaí as na himeoirí sin a d'imreodh ar son a gcúige.
coiste cúige
provincial committee
Ar páipéar, tá cuma an-réasúnta agus ciallmhar ar an smaoineamh, is é sin coiste neamhspleách nach bhfuil beann aige ar choiste contae, coiste cúige nó aon aonad eile den eagraíocht agus a thabharfadh breith neamhspleách, neamhchlaonta ar an iliomad cineálacha conspóide a thagann chun cinn ó am go ham.
chúige
province
Má léann sibh é seo go cúramach gheobhaidh sibh léargas glé glan glinn ar mheon an Oráistigh bhoicht atá faoi aintreise agus faoi leatrom ina chúige féin – cúige a chruthaigh Dia dó – ar na saolta deireanacha seo.
ó gach cúige
from every province
Is cruinniú muid de chanúintí ceoil difriúla, ar bhealach, toisc go dtagann muid le chéile ó gach cúige sa tír.
meath na gcomórtas cúige
the decline of the provincial competitions
Ach thosaigh meath na gcomórtas cúige ó thaobh thacaíocht an phobail de le bunú Telefís Éireann i 1961.
ar na foirne cúige
on the provincial teams
D’fhéadfaí, cuir i gcás, na himreoirí a bheadh ainmnithe ina n-ábhair Réalta a roghnú le himirt ar na foirne cúige agus go roghnófaí na Réalta díreach i ndiaidh na gcluichí idirchúige, a d’imreofaí thar dhá dheireadh seachtaine i ndiaidh a chéile, coicís nó mí, abair, i ndiaidh chluichí ceannais na hÉireann.
ag imirt dá chúige
playing for his province
Is beag an seans go dtarlóidh sé arís go mbuafaidh imreoir amháin bonn peile agus bonn iomána ar an lá céanna agus é ag imirt dá chúige i lár na páirce in dhá chluiche díreach i ndiaidh a chéile.
i gcúigí ciúine
in quiet provinces
Meastar gur ghlac Howard leis an iarraidh a bheith páirteach sna fórsaí forghabhála ar an gcoinníollach go mbeadh na trúpaí Astrálacha lonnaithe i gcúigí ciúine i ndeisceart na tíre, ceantair nach raibh na ceannaircigh gníomhach iontu.
buaiteoirí na gcúigí eile
the other provincial winners
Má éiríonn linn an chraobh a thabhairt linn i nGaillimh, beidh muid ag dul san iomaíocht in aghaidh na mbuaiteoirí, as na contaethe eile i gConnachta, agus má éiríonn linn an chraobh a thabhairt linn i gConnachta, beidh muid ag glacadh páirt i gCraobh na hÉireann le buaiteoirí na gcúigí eile.
chúige
province
Rinne arm na hIndinéise ionradh uirthi i mí na Nollag sa bhliain chéanna, agus an bhliain dar gcionn rinneadh nascghabháil uirthi mar chúige eile den Indinéis.
mbuaiteoirí cúige
provincial winners
An t-údar clamhsáin ba mhó a bhí ann is ag bainisteoirí na mbuaiteoirí cúige a bhí sé, is é sin nach mbíonn an dara deis acu i gCraobhchomórtas na hÉireann má chailleann siad an chéad chluiche eile tar éis craobh an chúige a bhaint, is é sin cluiche ceathrú ceannais na hÉireann.
churaidh na gcúigí
the provincial champions
Sin é go díreach a tharla do churaidh na gcúigí, Tír Eoghain, An Mhí, Ciarraí agus Ros Comáin i mbliana.
Amach sa Chúige
a provincial loss
Amach sa Chúige, Isteach sa Chraobh
==============
Maidir le cluichí Gaelacha, scríobh mé an mhí seo caite go bhfuil sé ina bhuntáiste ag contae a bhfuil sé ina uaillmhian acu Craobh na hÉireann a bhaint, an turas chun na craoibhe a dhéanamh tríd an doras cúil.
cúige
province
Daniel Bourgeois ar theangacha mionlaithe ó Nua-Bhrunsuic, cúige dátheangach i gCeanada.
cúige
a province
Cuireadh ceithre mheitheal atógála ann chomh maith an bhliain dár gcionn, chuig cúige i ndeisceart na tíre darb ainm Uruzgan.
cúige
province
Tá rúnaithe agus lucht riaracháin fostaithe ag gach cúige agus ag gach contae chun an obair sin go léir nach mbeadh an t-am ná na scileanna ag oibrithe deonacha a dhéanamh chun eagraíocht chomh mór agus chomh tábhachtach leis an gCumann Lúthchleas Gael a riaradh ar bhonn láidir, sásúil.
príomhchathair chúige
provincial capitol
Is cathair ollmhór í Toronto, príomhchathair chúige Ontario.
geilleagar an chúige
the provincial economy
Tá geilleagar an chúige ag fás – fad is nach bhfuil mórán fás faoin gheilleagar náisiúnta.
cúige
a province
Le beagnach dhá chéad bliain anuas, tá neart nasc stairiúil cruthaithe idir an tír seo agus Victoria, cúige in oirdheisceart na hAstráile, ó chúrsaí imirce go cúrsaí polaitíochta: chaith Charles Gavan Duffy (1816-1903), duine de bhunaitheoirí na gluaiseachta “Éire Óg” seal mar Phríomh-Aire Victoria fiú.
ndeisceart an chúige sin
south of that province
Cheannaigh dream in Ontario darbh ainm "Cumann na Gaeltachta" sealúchas i ndeisceart an chúige sin agus bhunaigh Gaeltacht ann sa bhliain 2007.
chúige Alba Nua
Nova Scotia Province
Is cuid de chúige Alba Nua í an Rinn Bhriotánach agus idir na blianta 1775 agus 1860, tháinig breis is 25,000 duine ar eisimirce as Albain le socrú ar an oileán, cuid mhaith acu a tháinig ó gharbhchríocha na hAlban.
gcúige
province
Is sráidbhaile bocht i gcúige Szechuan baile dúchais Peter, ach tá sé ina chónaí lena bhean chéile anois i Dongguan, 3000 míle i gcéin.
chúige
province
Príomhchathair na Gailíse í ceann scríbe na caminos éagsúla, siúd is nach í an chathair is mó sa chúige.
cúige
province
Ina measc siúd atá Uruzgan, an cúige ina bhfuil formhór na bhfórsaí Astrálacha ar fiannas le sé bliana anuas.
rinne cúige amháin
one province
Nuair a rinne cúige amháin den Chongó, cúige saibhir Katanga, iarracht imeacht ó Phoblacht an Chongó, chuir na Náisiúin Aontaithe ina gcoinne go hoifigiúil ós rud é gurbh iarracht tobann neamheagraithe an feachtas sin an cúige a dhealú.
ar chúige chomh saibhir lena bhfuil in Éirinn
as wealthy province as there is in Ireland
Más í an Mholdáiv an tír is boichte san Eoraip, agus an tuaisceart ar chúige chomh saibhir lena bhfuil in Éirinn, ní heol dom dhá thír eile atá chomh gaolmhar lena chéile ó thaobh teangacha agus polaitíochta de.
in achan chúige
in every province
Líomhnaíodh gur tharla na hionsaithe seo thar tréimhse 30 bliain in achan chúige sa tír - i seomraí óstáin, pictiúrlanna, árasáin, campaí samhraidh agus in áiteanna go leor eile nach iad.
an cúige
the province
Idir an dá linn, thug uachtarán Ontario, - an cúige ina bhfuil Toronto - Kathleen Wynne, an chluas bhodhar do Ford le déanaí nuair a thug sí cuireadh do Kelly bualadh léi chun cúrsaí a phlé.
sa chúige is mó seo
in this largest province
Ar an iomlán, cónaíonn beagnach 8 milliún duine sa chúige is mó seo, agus de réir taighde a rinneadh in Ollscoil McGill, is de sliocht Éireannaigh 40% den chúige seo.
a dhíbhirt as an gcúige
to expel from the province
Deirtear go bhfuil cur i gcéill leis sin, áfach, mar gur mhaith leis an rialtas mionlaigh na grúpaí a chaitheann na suaitheantais chreidimh seo a dhíbhirt as an gcúige.
trí chúige go leith
three and a half provinces
Is minic gur trí chúige go leith a bhíonn i gceist le hÉirinn ar na saolta seo.
comhramh eile cúige
another provincial trophy
Mura dtarlaíonn aon ní an-aisteach i gcomórtas peile Laighean, beidh comhramh eile cúige sa chófra taispeántais sar i bhfad.
an chúige ina bhfuil
the province in which
Deirtear gur tréimshe fhada í seachtain sa pholataíocht, agus is cinnte gur fhoghlaim Pauline Marois, iar-Thaoiseach Québec (an chúige ina bhfuil an líon is mó cainteoirí Fraincise sa tír) an ceacht tábhachtach sin ag an toghchán conspóideach a bhí ann thart ar dhá mhí ó shin.
an chathair is mó sa chúige
the largest city in the province
Cuireann caint ar scarúnachas eagla ar lucht votála Québec go minic - i rith na seachtóidí d’imigh go leor comhlachtaí agus tionscadail ó Mhontréal – an chathair is mó sa chúige - go Toronto le reifreann ar scarúint á thógáil ag muintir Québec agus níl an chathair tagtha ar ais chuici féin ó shin ó thaobh an gheilleagair de.
fiacha troma ar an gcúige
heavy burden of debt on the province
Tá geilleagar Québec ag streacailt léi faoi láthair chomh maith, le fiacha troma ar an gcúige agus dífhostaíocht go forleathan, go háirithe i measc na n-óg.
seasamh na bhfoirne as Cúige Laighean
the position of the teams from Leinster
Léiríonn seasamh na bhfoirne as Cúige Laighean sa sraithchomórtas náisiúnta go bhfuil an ceart acu siúd a deir go bhfuil an iománaíocht sa chúige sin ag dul i léig, dar le Colm Mac Séalaigh.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
