cac capaill
horse manure
"Is léir gurb as stábla a tháinig sé mar nach bhfuil ann ach cuid mhór cac capaill," a deir Balor (atá ina shaineolaí ar chac capaill).
cnónna capall
horse nuts or pony nuts
"
"Cad é chaithfidh tú a dhéanamh le haire a thabhairt dóibh?"
"Féar a thabhairt daofa, sin a bhfuil ann, agus anois is arís tugann tú rudaí darb ainm cnónna capall daofa.
Mair, a chapaill, agus gheobhair féar
live horse and you will get grass
Mar a deir an seanfhocal: "Mair, a chapaill, agus gheobhair féar"!
*Is múinteoir scoile é Colm Mac Séalaigh a bhfuil cónaí air i mBaile Átha Cliath.
rásaí capall agus con
horse and greyhound races
)
Tá blianta fada caite aige ag scríobh faoi gach cineál spóirt, ina measc rugbaí, sacar, peil, iománaíocht, rásaí capall agus con, dornálaíocht agus cruicéad.
Capall rása
racehorse
Capall rása, nó leath de chapall ba chirte a rá, a bhí ann agus an plean ná go mbeadh an bainisteoir feicthe in éineacht leis an gcapall ag na hócáidí móra rásaíochta agus go n-ardódh luach an chapaill dá bharr sin - nó rud éigin mar sin, sílim.
agus go n-ardódh luach an chapaill dá bharr sin
and that the value of the horse would rise as a result
Capall rása, nó leath de chapall ba chirte a rá, a bhí ann agus an plean ná go mbeadh an bainisteoir feicthe in éineacht leis an gcapall ag na hócáidí móra rásaíochta agus go n-ardódh luach an chapaill dá bharr sin - nó rud éigin mar sin, sílim.
obair ghiniúna an chapaill
the horse's reproduction work
Ní hea, a deir na húinéirí eile, mar gurb é an socrú a bhí ann ná go bhfaigheadh an bainisteoir leath den airgead a bhuaigh an capall ar an ráschúrsa, ach nach raibh aon socrú faoi aon ioncam a bheadh tagtha isteach de thoradh obair ghiniúna an chapaill.
Capall na Traoi
the Trojan Horse
Aon uair a chloisim moladh ó Ghaeilgeoir i bhFine Gael maidir le leas na Gaeilge tá eagla orm go gcuireann sé Capall na Traoi i gcuimhne dom.
Capall na Traoi
the Trojan Horse
Aon uair a chloisim moladh ó Ghaeilgeoir i bhFine Gael maidir le leas na Gaeilge tá eagla orm go gcuireann sé Capall na Traoi i gcuimhne dom.
ag iarraidh capall rása a dhéanamh d’asal
trying to make a race horse out of a donkey
Is cur amú ama é bheith ag iarraidh capall rása a dhéanamh d’asal.
ó chapall rása folaíochta
from a thoroughbred horse
Tógann sé misneach bheith ábalta titim ó chapall rása folaíochta ag rith ar luas na gaoithe agus ansin dul ar ais sa diallait arís le haghaidh rása eile go gairid ina dhiaidh sin.
marcaíocht chapaill
horse riding
Is fíor go bhfuil corn domhanda sa rugbaí, galf, *baseball*, liathróid
láimhe, marcaíocht chapaill, haca agus araile, ach, dáiríre, níl ann ach Corn Domhanda amháin, mar a déarfá.
capaill fhiáine
wild horses
I measc na rudaí eile a chonaiceamar ar an turas, bhí Fish River Canyon, an dara cainneon is mó ar domhan agus na capaill fhiáine atá le fáil sa ghaineamhlach.
dírigh ar ghéaga an chapaill
aim at the horse's limbs
”
Smaoineamh úsáideach eile a thug Mark dúinn: “Agus tú ag troid le fear ar chapall, dírigh ar ghéaga an chapaill.
ar muin capaill
on horseback
Is beag duine a théann thar an áit seo gan grianghraf a thógáil de na dealbha déthoiseacha d’oilithrigh ‘ag gabháil thar bráid’ ar muin capaill nó de shiúl na gcos, cuid acu le hasal mar bheithíoch iompair acu.
ní dhéanann sé paidir chapaill de.
he doesn't make a long drawn-out story of it.
Cliathánach go leor atá an cur síos a dhéanann sé ar na taomanna seo agus ní dhéanann sé paidir chapaill de.
ar muin capaill.
on the back of a horse.
Is iad na daoine a iompraíonn a gcuid balcaisí agus a shiúlann an bealach ar fad de chois an dream is traidisiúnta; is fearr le daoine eile an cosán a shiúl ach a gcuid balcaisí a chur ar aghaidh i gcarr agus táthar ann a théann ar rothar nó ar muin capaill.
ar dhroim capall
on horseback
Chinn mé ar iarracht a dhéanamh teacht ar ais anseo ar bhonn níos fadtéarmaí agus d’éirigh liom post (gan íocaíocht, ach nach cuma!) a fháil le comhlacht a eagraíonn *safaris* ar dhroim capall ar an Nyika Plateau, i dtuaisceart na tíre.
thuisligh an capall
the horse tripped
Nuair a bhí siad cóngarach do Halla Walton, ar bhóthar ar a dtugtar Cherry Lane anois, thit sí, thuisligh an capall agus chaith sé an marcach as an diallait.
safari ar dhroim capaill
horseback safari
Chaith mé cúig mhí ag obair le comhlacht arb é a ghnó ná safari ar dhroim capaill a chur ar fáil in Nyika National Park – an pháirc is mó de na cúig pháirc náisiúnta sa tír – agus sé mhí ag obair in óstlann cois locha i mbaile ar a dtugtar Nkhata Bay.
capall oibre
work horse
Is capall oibre é an Trajet.
capall na hoibre
gets the work done
An chomhthuiscint capall na hoibre
De bharr an ceangail seo, tháinig ruathar faoi shruth na maidne agus chríochnaíodar an seisiún le grianghrafanna den scoth - ceann atá ar chlúdach an albaim úir - To Be Touched (albam álainn dála an scéil).
rás capaill
horse race
Tá an Corn, mar a thugtar air, ar an rás capaill is cáiliúla agus is saibhre sa tír agus ritear an rás ar an gcéad Mháirt de mhí na Samhna gach bliain.
capall
horse
Leagtar capall an Dochtúra le sreang íseal ceangailte idir dhá chrann.
capall a bhriseadh
to break a horse
Cheapfá gur ag iarraidh capall a bhriseadh nó gasúr i bhfiáin a smachtú a bheadh i gceist.
chnó capaill
chestnut
Is crainn darach iad níos mó na leath de na crainn sa chuid seo den choill ach tá feá, mailp, beith agus crainn chnó capaill ann chomh maith.
Is é an Bia Capall na hOibre
food is vital
Is é an Bia Capall na hOibre
===
**CMS: Cén saghas aiste bia a leanann tú?**
KT: Ithim go sláintiúil den chuid is mó.
Cnónna capaill
chestnuts
Bua an cheoil sin ná nithe a bheith á gcur abhaile orainn go tréan, nithe nach bhféadfadh an intleacht amháin a chur in iúl go brách:
>Cnónna capaill ar chraobh faoi dhuilliúr donn.
póilíní capaill
mounted police
Is cuimhin liom na smaichtíní ag teacht anuas orainn ó na póilíní capaill, agus fuil ar eitilt tríd an aer, ag scairdeadh mar anlann trátaí as buidéal a fáisceadh i siopa sceallóige.
ar mhuin capaill
on horseback
Séard atá i gceist ná seachtar nó ochtar leaids ar mhuin capaill ag treorú na tána trasna páirceanna móra, istigh sna coillte agus tríd na haibhneacha.
chrúba capaill
of horses hooves
Dhá rud a chuala mé ó fhuinneog an óstáin ar dhúiseacht dom ar maidin: trup trap chrúba capaill ar an mbóthar fúm, sin agus buillí rialta na gcasúr.
ar scáth na gcapall
dependent on the horses
Sa Rómáin, maireann na daoine ar scáth a chéile, agus ar scáth na gcapall chomh maith.
gcloigeann an chapaill
the horse’s head
Rinne sé tagairt ómósach do shaothar Munch i gcloigeann an chapaill atá ag screadaíl ina phictiúr agus a chuireann uafás an radhairc in iúl dúinn.
thit de chapall
he fell of a horse
) Léirítear sochraid sa ghiota sin, ar an nasc úd, tar éis bhás an gharsúin William Bullock nuair a thit de chapall.
nach ndearna paidir chapaill den dóigh ar caitheadh leis
who didn’t ‘go on about’ how he was treated
Ba dhuine umhal ciúin é Norman nach ndearna paidir chapaill den dóigh ar caitheadh leis tar éis na gcluichí i Meicsiceo.
atá cosúil le marcaíocht ar chapall
similar to horse riding
Feictear PSY, nó Jae-sang mar is fíorainm dó, gléasta go kitschúil i suíomhanna éagsúla agus é ag déanamh damhsa atá cosúil le marcaíocht ar chapall.
maidir le lucht capall
regarding the horse people
Agus fuair mé bileog eolais san óstán maidir le lucht capall.
feoil chapaill
horse meat
Níl siad ag maíomh as an mhéid sin ar ndóigh, ach ar a laghad ar bith tá na sluaite ag amharc ar Americas got Talent, ag ithe feoil chapaill agus ag sú isteach gach scéal i mbarr maide.
is capaill folaíochta iad an triúr príomhaisteoir
the three main actors are purebreds
Thairis sin is capaill folaíochta iad an triúr príomhaisteoir.
póilíní capaill san áireamh
mounted police also
Bhí neart póilíní ar dualgas ann, póilíní capaill san áireamh, agus bhí siad míshásta nuair a thosaigh an slua ag canadh faoi ‘pá na ragoibre’ - tagairt don mhéid airgid a rinne na póilíní i rith stailc na mianadóirí 1984-5 agus don fhrithdhúnadh i nduganna Learphoill 1995-1998.
ar do chapall ard
on your horse high
Ní bhíonn tusa riamh ar do chapall ard.
bhéalrach capaill
horse’s bit
Chuala mé an focal 'mwnci' i mBreatnais ar chuid de bhéalrach capaill, is é sin 'muince' na Gaeilge.
is capall í an carr seo
this is a horse of a car
Ó thaobh na tiomána de, is capall í an carr seo.
b’iomaí uair a d’ith sé capall
he often ate a horse
Ní bhfuair sé féin locht ar bith orthu, nó b’iomaí uair a d’ith sé capall; ach níor thaitin na scéalta grinn ná na jócanna lofa leis.
ar muin capaill
on horseback
Deir Putin gurb é mian a chroí é féin agus Panti a bheith ar muin capaill agus iad beirt droimnocht; eisean ar chúl agus Panti chun tosaigh, ag sodar go bog trí mhachairí báite na hÉireann, agus Putin ag cogarnach go ciúin isteach i gcluaisín *Miss Panti*.
ina chapall in éineacht
a horse simultaneously
Bhí gach gasúr ina mharcach agus ina chapall in éineacht agus ba iad gáirdíní na gcomharsan, suas is anuas le deich gcinn acu, an cúrsa agus b’iad na fálta a bhí idir na gairdíní na clathacha nó na sconsaí ar an gcúrsa rása.
cleachta le capaill
used to horses
An bhfuil an póló ina chluiche den uasaicme mar atá sé in áiteanna eile ar domhan?
“Bunaíodh an póló anseo sna 1880í agus na Sasanaigh a thug abhus é ach bhí na Éireannaigh cleachta le capaill mar sin rud nádúrtha a bhí ann go n-imreodh siad an cluiche agus bhíodh an iliomad cumann póló ar estancias na nÉireannach.
an seancharbad capaill
the ould horse chariot
Mhínigh an Bhanríon Beití dó go raibh an Rolls Royce as feidhm agus nach raibh ar fáil ach an seancharbad capaill.
mar chapaill ghraifne
as race horses
Thiomsaítí iad go rialta mar go raibh ardluach orthu mar chapaill ghraifne agus mar eich oibre araon, ach ba é an dóigh ar léiríodh iad sa litríocht a ba chionsiocair le han-dúil na nAstrálach i gcapaill fhiáine na hard-dúiche.
Bhí a chroí istigh sna capaill fhiáine
he loved the wild horses
Bhí a chroí istigh sna capaill fhiáine agus baineann an dán is clúití leis, ‘*The Man from Snowy River*’ le hiarracht rathúil corraitheach na capaill a thiomsú sna hAlpa in oirdheisceart na hAstráile.
le cuid de na capaill a scaoileadh
to shoot some of the horses
Tá sé an-deacair iad a scaoileadh sa dúiche gharbh ina gcónaíonn siad agus d’fhógair na húdaráis le déanaí go bhfuil siad ag cuimhneamh ar fheidhm a bhaint as aimsitheoirí in ingearán le cuid de na capaill a scaoileadh.
rás capaill
horse race
Chaill Bearnaí Ó Doibhlin cúpla cianóg le rás capaill san Astráil i mbliana.
beathach capaill
a horse
Chuaigh eachtra graifne i gcion ar Cholm Mac Séalaigh ina óige, ní ba ábhar machnaimh dó arís le deireanas: beathach capaill a chur chun báis.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
