Is mór an dealú béascna, dar leat, idir an dá shraith ainmneacha thíos, nuair a dhearcfas tú orthu de chéaduair: Peig Sayers Robert Tenpenny Nioclás Tóibín James Hawkins Seán hInnéirghe/John Henry Eugene Archibald Cóilín Fiodhnaise Mac Donncha Lawrence Biggar Aodh Ó Duibheannaigh Mary Barnacle Samhlaítear taobh amháin, an dream ar dheis thuas, leis an mBéarla, tharla gur faoi athchruth sloinne anois iad, cruth a cheileann a ndúchas orainn.

Roimhe sin, bhí Newton Emerson ag déanamh iarrachta a ainm a choinneáil ceilte, ar mhaithe lena shábháilteacht phearsanta agus lena phost.

Tá an RHA eisceachtúil mar shuíomh - tá sé ardsíleálach, tá neart spáis agus solais ann, agus staighre leathan maorga.

Chlúdaigh an t-ealaíontóir Fiona Banner balla iomlán amháin sa dánlann le téacs a rinne cur síos ar scannán pornagrafach agus chlúdaigh Liam Gillick an tsíléail ina sheomra féin le gloine dhaite.

Bhí páistí is tuismitheoirí ann, tuismitheoirí a shíl amharc maith a fháil dóibh féin ar an bhfear gonta sul má cheilfeadh an radharc céanna ar a gcuid páistí.

Chuaigh na mná agus na páistí i bhfolach in uaimh mhór (Uaimh an Áir) ar an taobh thoir theas den oileán atá ceilte go maith.

Léiríonn Maier an tslí ar éirigh Joe tinn tuirseach den "tsíleáil ghloine" a bhí i gceist san Eaglais Chaitliceach i mBostún, fiú i gcás duine mar é ar mhilliúnaí cumhachtach é.

) a chuidíonn le duine níos mó traenála a dhéanamh agus é a dhéanamh níos minicí, ach is é an chaoi é ná go bhfuil drugaí eile ann a cheileann úsáid na ndrugaí sin.

Is mór an trua go gcaithfidh an té a dteastaíonn an "chluas eile" uaidh dul ar a lorg - ach níl an t-am ag an gcuid is mó de na daoine siopaí ceirníní a chíoradh leis na seoda ceilte a aimsiú.

Toisc na cairde atá agam, tá eolas curtha agam ar chuid de chúinní ceilte na cathrach agus na tíre nach bhfeicfeadh an gnáthchuairteoir.

"Nach fearrde muid go mór dá uireasa?" Aniar de phreab le Balor an tEachtraí: "Nach fearr é ná cuid de na bolaithe a cheileann sé san am i láthair? Bheadh na boic mhóra i mBaile Átha Cliath i bhfad níos fearr as dá rachaidís sa tóir ar dhaoine a bhíonn ag caitheamh rudaí eile seachas tobac sna dtithe tábhairne.

Tharla, i rith na mblianta, gur ceileadh an gradam ar imreoir de bharr gur díbríodh den pháirc é i gcluiche club gan tábhacht agus chuir sin go leor daoine le báiní.

Is cosúil go mbeidh an tíogar ceilte go ceann píosa eile.

Scairteann sé *suas *agus scairteann sé *síos*: “An *thuas *a bhí mé nó *thíos*? Nó an ag dul *suas *an staighre a bhí mé nó ag dul *síos*? Nó ag teacht *anuas *nó ag teacht *aníos*?” Agus macalla na gceisteanna sin fós ag preabadh *anonn *agus *anall *ó bhalla go balla agus *suas síos *ó shíleáil go hurlár, cluintear glór uaigneach caointeach ag teacht ón seomra folctha: “Agus an ag dul *isteach *sa tobán seo a bhí mé, nó ag teacht *amach *as?” *Thíos *sa chistin, agus é fós ina shuí ag an tábla, beireann Réamó greim docht daingean ar a chupán.

Thuas, tá cineál síleála, a bhfuil cuma scáth fearthainne uirthi, a athraíonn ó ghorm go dearg go bándearg fad is atá an t-am ag sleamhnú thart.

Cumadh scéalta agus ceileadh an fhírinne agus níorbh fhada go raibh an phraiseach ar fud na mias.

Thuas, tá cineál síleála, a bhfuil cuma scáth fearthainne uirthi, a athraíonn ó ghorm go dearg go bándearg fad is atá an t-am ag sleamhnú thart.

Cumadh scéalta agus ceileadh an fhírinne agus níorbh fhada go raibh an phraiseach ar fud na mias.

Thuas, tá cineál síleála, a bhfuil cuma scáth fearthainne uirthi, a athraíonn ó ghorm go dearg go bándearg fad is atá an t-am ag sleamhnú thart.

* Gluais • Glossary úrscéalnovel gráinhatred shamhlaigh séhe imagined údar bróidreason to be proud brúpressure déistindisgust ní túisceno sooner scíthrest bata agus bótharthe sack cloí leis an spriocto stick to deadlines sobalcólaísoapaholic mealltabeguiled sáiteengrossed fuil ina chuisleblood in his veins anáil ina pholláiríbreath in his nostrils ruaig séhe banished néaróganerves mírpiece airdattention torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone a leannán nuaher new boyfriend lán de chacfull of shit giúmar an leithristoilet humour dleachtaroyalties go borbabruptly go searbhasachsarcastically ag caint seafóidetalking rubbish sáiteánjibe otharpatient a ainm baistehis first name gearáncomplaint údarreason chaon duineeach of us ciontachguilty tostsilence mar is iondúilas usual cruógachbusy garmhacgrandson cionaffection a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease in éindí léialong with her sách ísealin a low voice béimstress ar bís le thú a fheiceáildying to see you tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you dearmadachforgetful contúirteachdangerous d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight airecare go mífhoighdeachimpatiently aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work díomhaoinidle docharharm cuideachtacompany aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst curtha amúwasted leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him coscban seafóidrubbish iarrachteffort chéad Chomaoineachfirst hold Communion ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day an mac drabhlásachthe prodigal son brionglóiddream den seandéanamhof the old kind greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable deisopportunity smaoineamhidea ar scáileánon screen aiféalaregret an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing greimbite ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming i mbun trodaengaged in fighting iontas na n-iontassurprise surprise iriseoirjournalist taithíexperience comhiriseoirfellow journalist mionsciortamini-skirt beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade

* Gluais • Glossary úrscéalnovel gráinhatred shamhlaigh séhe imagined údar bróidreason to be proud brúpressure déistindisgust ní túisceno sooner scíthrest bata agus bótharthe sack cloí leis an spriocto stick to deadlines sobalcólaísoapaholic mealltabeguiled sáiteengrossed fuil ina chuisleblood in his veins anáil ina pholláiríbreath in his nostrils ruaig séhe banished néaróganerves mírpiece airdattention torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone a leannán nuaher new boyfriend lán de chacfull of shit giúmar an leithristoilet humour dleachtaroyalties go borbabruptly go searbhasachsarcastically ag caint seafóidetalking rubbish sáiteánjibe otharpatient a ainm baistehis first name gearáncomplaint údarreason chaon duineeach of us ciontachguilty tostsilence mar is iondúilas usual cruógachbusy garmhacgrandson cionaffection a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease in éindí léialong with her sách ísealin a low voice béimstress ar bís le thú a fheiceáildying to see you tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you dearmadachforgetful contúirteachdangerous d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight airecare go mífhoighdeachimpatiently aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work díomhaoinidle docharharm cuideachtacompany aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst curtha amúwasted leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him coscban seafóidrubbish iarrachteffort chéad Chomaoineachfirst hold Communion ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day an mac drabhlásachthe prodigal son brionglóiddream den seandéanamhof the old kind greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable deisopportunity smaoineamhidea ar scáileánon screen aiféalaregret an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing greimbite ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming i mbun trodaengaged in fighting iontas na n-iontassurprise surprise iriseoirjournalist taithíexperience comhiriseoirfellow journalist mionsciortamini-skirt beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade

Tá síleáil bhoghtach ann, agus tá coincleach ghlas ag fás ar na ballaí.

Ach mar thoradh ar na cainteanna idir Kelly agus an PSNI, ní raibh saighdiúirí na Breataine le feiceáil ar na sráideanna, níor tógadh na fálta móra a bhíonn ann leis an dá dhream a scaradh óna cheile agus bhí an mórshiúl síochánta.

Tá Mac Grianna féin ris os comhair an tsaoil; ní cheileann sé chomh gonta agus a bhí sé.

Ach is léir ón ráiteas thuasluaite de chuid an tSeanadóra Heffernan go bhfuil níos mó oibre le déanamh sa tír seo sula bhfaighfear réidh leis an “tsíleáil ghloine” – mar a thugtar, sa Bhéarla, ar na constaicí a bhíonn le sárú ag mná ar mian leo ardú céime a bhaint amach.

Bhí bratacha na gcontaetha go léir, nach mór, crochta as an tsíleáil agus ar na ballaí, mar aon le grianghrafanna de cheoltóirí, d’aisteoirí agus de lucht spóirt na tíre seo.

Cén fáth a bhfuil an tuairim seo agam? Tá deis iontach ag an dá chontae sin an tríú craobh i ndiaidh a cheile a bhuachan – deis agus spreagadh atá ann nach mbeidh ag na himreoirí sin go brách arís.

Ach bhí maoiniú ceilte SAM taobh thiar de, dar le *Inside the League*, leabhar a scríobh Scott agus Jon Lee Anderson faoin gConradh.

Níl mórán cuimhne agam ar an áit, ach deirim le Lizbeth go rabhas á cuartú ach go raibh sí ceilte orm.

Ní hamháin nach ndearna CFD rud ar bith chun stop a chur le harm na hAfraice Theas agus “*the wildlife crime of the century*”, mar a thug iriseoir amháin air, ach bhí baint ag an eagraíocht le gníomhaíochtaí ceilte an rialtais tháir sin.

Ach ar ndóigh, tá na fadhbanna seo fite fuaite lena cheile.

I dtrátha an ama chéanna, na 1970i, fuair Liam léargas ar rud a bhí ceilte ar chuid mhór daoine ag an am - an Ghaeilge.

Mar sin féin, ceileadh go leor dá gcearta daonna orthu i Meiriceá de thoradh an chiníochais a bhí i réim san am sin.

Fanfaidh an fhírinne fá na dúnmharuithe is conspóidí ceilte go deo na ndeor agus ní bhfaighidh na teaghlaigh an faoiseamh a shantaíonn siad.

An Magadh go hÉag agus thairis sin Agus scagadh á dhéanamh agam ar Cháinaisnéis na Mílaoise, Cáinaisnéis Uí Lionnacháin, Céad Cáinaisnéis Ceartaitheach tar éis an tSunami Geilleagair a scuab roimpi saofacht an Tíogair Cheiltigh go tóin poill le cumhacht doshásaithe a cuid feirge, nach ait mar a thagann Earnán de Blaghad agus Jim Kemmy chun cuimhne? B’é Earnán cróga a ghearr réal ó Phinsean na Sean i gcáinaisnéis Fheabhra na bliana 1924.

Ach cheana féin tá an straitéis cheilte seo á lua mar an gníomh is tábhachtaí do thodhchaí na teanga ó bunaíodh an Stát.

Thosaigh an Ghéarleanúint ansin sna 1690í, reachtanna i ndiaidh reachta a cheil oideachas agus céim aníos, dá laghad, ar Chaitlicigh, móramh mór na tíre, agus níl mé a rá gur bhisigh sin a raibh i ndán don teanga ná do lucht a labhartha.

Raithneach rua,ceilte a chló,ardaíonn cadhana sheanghlór.

Cén fáth gasúir, a deir tú? In alt a foilsíodh sa nuachtán Libération i mí na Nollag seo caite, mínítear nach dtugtar go minic faoi deara an páiste ar an mbóthar toisc é a bheith ceilte ag feithiclí eile nó go dteipeann ar an bpáiste dealú a dhéanamh idir ‘carr a fheiceáil’ agus ‘a bheith feicthe ag tiománaí cairr’.

Paisean chomh maith, i dtaca le fuinneamh, crógacht agus pearsanacht mhór nár cheil sé ar a chairde ná ar a phobal.

Feictear ansan ón lasmuigh í – a modhúlacht ceilte, a colainn nocht cosanta ag fráma na fuinneoige.

Thagair an file Tadhg Dall Ó hUiginn don ghraifne ag Inis Cheithleann breis is ceithre chéad bliain ó shin: Eich an dúin ag dul i gcoimhlint do chím arís a rith fa seach, gur ceileadh leo tolcha an talaimhgan cheo orthu ach aghaidh each.

Dúirt an fealsamh Kierkegaard agus é ag machnamh ar an ábhar seo gurb é is file ann: > Duine míshona, a bhfuil a chroí réabtha ag buairt cheilte, ach a bhfuil a bhéal múnlaithe ar bhealach chomh speisialta sin, nuair a thagann osnaí agus olagóin amach as, go mbíonn binneas ceoil ag baint leo.

Chaith Keenan 1574 lá i mbraighdeanas, é ceilte in áiteanna éagsúla sa chathair agus ar fud na Liobáine, tír a bhí á scriosadh de réir a chéile sa chogadh cathartha idir Hezbollah, na Falangaithe, buíonta Moslamacha agus airm Iosrael agus na Siria i rith na n-ochtóidí.

Ceilt an Chirt ======= Ar ndóigh tragóid phearsanta a bhí sa leithcheal seo do dhaoine aonaracha ar ceileadh arduithe céime orthu agus an cúiteamh agus an sásamh agus na deiseanna breise a théann le sin.

Mar bharr ar an gcos ar bolg ar na Pailistínigh, cuimhnigh ar na hionsaithe ar an Liobáin, an Iordáin, an tSiria, an Éigipt, an Iaráic agus an Túinéis – agus go leor gníomhartha ceilte nach iad.

Agus bhí an ceart ar fad aige! An tráthnóna céanna agus an chéad lá caite againn, tugadh deis dúinn bualadh le cuid eile den lucht saoire ag teacht le cheile beag a eagraíodh i halla an bhaile.

Is iomaí rún a cheil an mháthair orthu.

Thug an ghéarchéim faoin teorann fiachais le fios gur ar éigin atá rialtas na Stát Aontaithe ag feidhmiú mar rialtas.

Mar thoradh ar an tsiléig seo, ceileadh deiseanna ardú céime ar chainteoirí Gaeilge agus cuireadh an t-uafás airgid is ama amú chuile bhliain ag seoladh státseirbhíseach chun na Gaeltachta le freastal ar chúrsaí a chuirfeadh snas ar a gcuid Gaeilge, cé gur dócha nach bhfaighfidís a dhath ar a shon.

B’fhéidir gur chlúdaigh na gúnaí éadroma a gcuid náire, ach leis an taise níor cheil siad morán rud ar bith eile.

Eilís II féin, tá sise gaolta lena fear cheile.

Gan reachtaíocht fhánadóireachta a achtú leanfar ag saibhriú dornán beag daoine sa leabharlann dlí fad is a cheilfear áilleacht na tíre ar thromlach a chuid saoránach.

Thosaigh an dá dhream ag stróiceadh mionnaí móra ar a cheile ach d'éirigh sé níos measa agus d'imigh sé go hiomlán as smacht agus Gearóid Ó hEára i lár an aonaigh.

"Mar sin, i ndiaidh bliana de bheith ag diúltú an chúirt a aithint, thiontaigh mé suas le dlíodóir agus abhcóide, rud a chuir na bleachtairí fríd a cheile ar fad! Cuireadh an cás ar athló agus tugadh chuig na cillíní mé áit ar dúradh liom go dtabharfadh na póilíní le fios go raibh mé ag sceitheadh scéalta ar mo chomrádaithe agus go raibh mé ag comhoibriú leo dá rachainn ar aghaidh leis an chás.

An lá dár gcionn, bhí mé os comhair na cúirte arís, thit an cás as a cheile agus ligeadh saor mé.

“Ar an lá, caithfidh go raibh “Protastúnach” tátúailte ar ár n-éadain mar, ag am lóin, tháinig an múinteoir, cailín galánta darb ainm, Áine, a fhad linn ag an lón agus dúirt sí linn go raibh daoine as gach cearn den chathair ag freastal ar na ranganna agus go raibh fear as oirthear Bhéal Feirste ar ball den PUP é, ag freastal orthu - tráth a raibh m’fhear cheile, Brian, ina cheannaire ar an PUP! “Mar sin, gach Luan, chuaigh mé féin agus Alison chuig na ranganna agus bhain muid an dúshult as,” arsa Linda.

Sílim go mbeadh sé tromchúiseach go leor má tá cruthúnas ann go raibh duine ag brathadóireacht ar son an stáit agus ansin gur ceileadh fianaise i gcás eile, bheadh sé thar a bheith tromchúiseach.

Tá rialacha agus laincisí áirithe ag baint le foireann a chur le chéile: uasmhéad áirithe airgid le caitheamh ar na imreoirí, gan níos mó ná triúr ó aon chumann amháin agus ar ndóigh líon áirithe tosaithe, cosantóirí agus imreoirí lár na páirce a bheith roghnaithe ar an bpainéal de 15 imreoir, as ar féidir an fhoireann a roghnú.

Tá seoid ceilte sna nuachtáin seo a thugann léargas faoi leith ar shaíocht, ar thraidisiúin agus ar chúrsaí reatha na hÉireann nach mbeifeá ag dréim le léamh i mórnuachtáin Bhéarla na tíre.

Tearmann an Dá Loch ======== I ndáiríre, níl againn ach garbhfhíricí scéal Trayvon Martin, ó tá na sonraí ceilte i dteanga na n-aturnaetha, ach an méid atá againn, téann sé mar seo: bhí George Zimmerman ar a bhealach tríd an gceantar tithíochta "geataithe" ina raibh cónaí air, “The Retreat at Twin Lakes”, nuair a thug sé fear óg faoi deara a raibh cuma agus geatsaíochtaí amhrasacha air.

Ní hionann sin is a rá nach raibh agus nach bhfuil contúirt i gcónaí ann do dhaoine, arb é a ndualgas, fírinne ceilte éigin a chur faoi bhráid an phobail.

Cinnte, tá sé níos éascaí teacht ar cháipéisí oifigiúla agus tá sé sin thar a bheith úsáideach ach deir Barry Mc Caffrey ón Detail go mbionn ranna stáit ag baint mí-úsáide as an Acht le scéalta a chaitheann drochamhras orthu a choinneáil ceilte.

B'fhéidir nár mhiste le státseirbhíseach nó beirt de chuid na linne seo dá mbeadh an chinniúint sin i ndán do Mhícheál freisin: ní cheileann 'Roy Keane na Gaeilge' an mhífhoighid atá air faoin státchóras, faoin gcaoi a múintear an teanga, ná faoin bpolaitíocht áitiúil i gConamara.

Agus mar a leanann an oíche an lá, i ndiaidh ruaille buaille ó dhaoine ar suim leo saoirse chainte, aistarraingíodh an cosc agus, seó nár díoladh ach beagán ticéad, bhí sé plódaithe go doras le linn an dá léiriú an tseachtain seo caite.

Níor cheil Putin a shásamh nuair a chonaic sé na tíortha Eorpacha ag streachailt.

Ag siúl thart ar Dhánlann Náisiúnta na hÉireann, tá sé deacair gan a bheith meallta ag pictiúr áirithe amháin a léiríonn bean uasal ina suí i stúideó scáthach ard in éineacht le hógbhean agus páiste.

An bhfuil muid i ndáiríre rófhalsa le hainm na ndroichead seo a aimsiú? An bhfuil a laghad sin meas againn ar ár logainmneacha agus ar an timpeallacht is go ndéanfaimid beag is fiú den ghné ríthábhachtach sin dár n-oidhreacht? Tá an baol ann dá bharr go gceilfear ainmneacha agus seanchas na mbóithríní agus na ndroichead ar ghlúin úr a bheas ag dul i méadaíochta san am atá le teacht.

D’fhág Robert McMillen ‘Gleann na nGealt thoir’ seal, seal a thug deis dó meabhrú ar ‘cló ceart’ na ndaoine, cló atá ceilte ar éigean orthu i stair oidhreachta na comharsan acu féin.

Ní cheileann bainisteoir fuinniúil Choláiste Lurgan a chuid tuairimí ar dhuine ar bith, fiú amháin nuair a bhíonn praghas le híoc astu.