cimí
prisoners
Sheas Bernadette mar iarrthóir i dtoghchán Eorpach na bliana 1979 le haird a tharraingt ar na cimí a bhí ar an phluid sna Blocanna H.
cime
prisoner
"Is cime polaitiúil tú, mar sin," a d'fhiafraigh sé díom go tarcaisneach.
chimí
prisoners
Le linn na tréimhse sin, thug sí cuairt ar chimí i Hondúras.
chimí poblachtánacha
republican prisoners
Bhí sé 43 lá ar stailc bia nuair a cuireadh deireadh leis an fheachtas le stádas polaitiúil a bhaint amach do chimí poblachtánacha.
iris na gcimí poblachtánacha
magazine of the republican prisoners
Agus é faoi ghlas, bhí sé ina eagarthóir ar *An Glór Gafa*, iris na gcimí poblachtánacha.
shaoltaithí an chime
the life experience of the prisoner
Tá an méid seo le rá ag Pádraig Ó Siadhail faoin bhailiúchán:
"Más follas ó theideal an leabhráin seo gur ag díriú ar an saol i ndiaidh an Ghéillte - ar shaoltaithí an chime, go háirithe - atá an file, is léir freisin brí shiombalach a bheith ag roinnt leis an teideal céanna.
chime
prisoner
Uaireanta, nuair a fheicim scuaine fhada oibrithe ag fanacht lena gcuid ticéad a stampáil ar an mbealach isteach, tagann líne Mháirtín Uí Chadhain, "mise sa lár, i mo chime mar chách", isteach i m'aigne.
gcimí na Ceise Fada
the Long Kesh prisoners
Seans go raibh muid débhríoch go maith faoin fhoiréigean ach ba é an tuairim choitianta i measc náisiúnaithe na tíre ná nach raibh i gcimí na Ceise Fada ach íospartaigh a bhí san áit chiotach ag an am chiotach.
i gcillíní na gcimí
in the inmates' cells
Tá grianghraif eile ann, áfach – a tógadh i gcillíní na gcimí – a thaispeánann gnéithe de shaol an phríosúin nach mbeadh daoine chomh heolach céanna orthu, agus atá cineál coimhthíoch ina n-eileacht.
chimí
prisoners
An chúis dheireanach: chuir daoine taobh istigh agus taobh amuigh de ghluaiseacht na poblachta ina luí ar cheannairí, ar chimí, agus ar na hÓglaigh iad féin – an chuid is mó acu seo ar scor ar bith – gurbh é próiseas síochána bunaithe ar chomhoibriú le náisiúnaithe eile an bealach ab fhearr le spriocanna poblachtánacha a bhaint amach, fiú dá gcaithfí an IRA scor.
cimí
prisoners
Is cuma sa tsioc leis na tíortha seo faoi dhlíthe idirnáisiúnta i leith cearta daonna agus ní bhíonn aon leisce orthu an lámh láidir a úsáid le heolas a bhaint as na cimí a d’fhéadfadh a bheith úsáideach do Mheiriceá.
10,000 cime.
10,000 prisoners.
Mar a thuigfeá, mar sin, tá príosúin i Meiriceá atá chomh beag leis na cinn a bhíonn le feiceáil sna *Westerns*, nach bhfuil iontu ach cillín nó dhó déanta as barraí, agus cinn atá chomh mór le Cook
County Jail i Siceágó, ina bhfuil 10,000 cime.
gan breathnú ar na cimí
not to look at the prisoners
”
Sa bhforhalla dúradh linn gan breathnú ar na cimí ná gan iarracht a dhéanamh labhairt leo.
Cimí á saoradh?
Prisoners being freed?
Cuairteoirí ar an bpríosún? Cimí á saoradh? Ba chosúil gur chuma leo.
mar chime
as an inmate, prisoner of war
Bhur mbarúil cén chríoch a bhí lena chomhrá le Rudolph the Red Nosed Giuliani? Caidé eile ach “Breast thú!”
John WayneAs go brách leis an Ghraoisín Mór ansin gur casadh dó John Wayne McCain, an fear a chuir deireadh leis an chogadh i Vítneam siocair nach raibh na Viet Cong ábalta cur suas leis níos mó i ndiaidh dó cúig bliana a chaitheamh mar chime acu.
cimí
captives
Bhí Beger i mbun na cimí a ghlacfadh páirt sna turgnaimh a roghnú.
cimí
priosoners
Bhí a stailc ocrais (agus na cinn a tháinig ina dhiaidh) mar chuid d’fheachtas poblachtach a bhí ag lorg stádais speisialta mar phríosúnaigh chogaidh ó rialtas na Breataine do na cimí.
chimí básaithe
executed prisoners
Níor thoiligh aon duine de na mairbh a bheith páirteach sa taispéantas de réir cosúlachta agus cuireann sé seo, chomh maith leis an stair atá ag an tSín maidir le sárú cearta a cuid saoránach agus nódú baill choirp ó chimí básaithe, fíormhíshuaimhneas ar dhaoine.
cime polaitiúil
political prisoner
” Thug McCain “cime polaitiúil” ar Mikhail Khodorkovsky a cuireadh i bpriosún as caimiléireacht agus as imghabháil cánach, tar éis $30 mbilliún de shaibhreas na tíre a bheith crúcáilte chuige féin agus é gan ach 32 bliain d’aois.
ceistneoirí na gcimí
the prisoners' interrogators
Cuireadh iontas ar go leor i lár mí Aibreáin nuair a d'fhoilsigh rialtas Obama litreacha a seoladh idir ceistneoirí na gcimí agus comhairleoirí dlí i rialtas Bush.
creideann cimí
prisoners believe
Tosaíodh stailc ocrais i bpríosún na Ceise Fada le stádas polaitiúil a bhaint amach i 1980 agus creideann cimí go réiteofaí an chéad stailc ocrais sin go macánta ach gur bualadh bob orthu agus gur Thatcher a bhí taobh thiar de sin.
gcimí
prisoners
Ní raibh clann ar Charlie agus Ella agus thug sin an t-am dóibh leanúint lena dtacaíocht do ghluaiseacht na Poblachta, ag cruinniú airgid don Chumann Cabhrach (eagraíocht fóirithinte na gcimí poblachtacha) mar shampla, agus thug sé an t-áiméar dóibh chomh maith saoire a chaitheamh sa Choireán i gCiarraí a mhinice is ab fhéidir leo.
mac cime
son of prisoner
Is mór an t-ísliú céime é ó chlann mhór Sean-Uladh go mac cime! (http://www.
gcimí
prisoners
Tugann ‘Don’ na gcimí fána sciathán é, ach ar chostas sceimhliúil.
dhream cimí
group of prisoners
Chaith sé seal i bpríosún Phort Laoise agus é ina cheannaire ar dhream cimí a bhí ceangailte leis an Fhíor-IRA, i ndiaidh a chiontaithe as robáil an Redcastle Hotel i 2002.
cimí
prisoners
Ba é Stevens a scríobh an breithiúnas sa chás *Rasul v Bush* sa bhliain 2004 inar thug sé le fios go raibh sé de cheart ag na cúirteanna feidearálacha a rá cé acu an raibh sé dleathach nó nach raibh na cimí a choinneáil i nGuantánamo.
cimí
prisoners
Bhí a fhios againn mar sin faoi na coinníollacha sa champa, chomh maith le mothúcháin na gcimí.
chimí geilleagair
economic captives
Tá gach gné díobh sin agus eachtraí eile nach iad tábhacht, ní hamháin duit féin ach don lánúin óg atá ina gcónaí i ngar duit ar chimí geilleagair anois iad i dteach nó in árasán a raibh orthu a cheannach mar go raibh gasúr ar an mbealach.
cime easaontóra
dissident prisoner
Maigh gCabraí
======
I mí na Nollaig 2009, d'éirigh Steve Rodford as a phost mar rialtóir Charcair Mhaigh gCabraí i ndiaidh do eochróirí theacht ar a mhionsonraithe pearsanta i gcillín ina raibh cime easaontóra, Brendan McConville.
cimí a athshlánú
reform prisoners
Tá sé aitheanta ag gach duine taobh amuigh de Chumann na nOifigeach Príosúin go bhfuil an tSeirbhís Príosúin ó thuaidh mífheidhmiúil de réir ceann de na síorfhiosrúcháin, go bhfuil barraíocht daoine ag obair inti ar fhoireann a chumann a cuid rialacha féin (druideadh dhá chumann sóisialta mídhleathacha ar thailte dhá phríosún an mhí seo) agus nach dtig, le teann mhíchumas na foirne céanna, cimí a athshlánú.
chimí cogaidh
prisoners of war
Níor tugadh aitheantas do na coinneálaithe ann mar chimí cogaidh agus níor caitheadh leo faoi Choinbhinsiún na Ginéive maidir leis an Chóir a chuirfear ar chimí cogaidh dá bharr.
bhíodh iachall ar na cimí eile breathnú air
the prisoners were forced to look on
Maraíodh cimí go mion is go minic san áit, agus bhíodh iachall ar na cimí eile breathnú air.
Tá Cime Romham
there’s a prisoner in front of me
‘Tá Cime Romham, Tá Cime i mo Dhiaidh.
Cime agus Caomhnóir is ea an Rialtas
the government is a prisoner and a guardian
Cime agus Caomhnóir is ea an Rialtas
===============
Thug an triúr eile droim láimhe do Finlay agus Griffin.
chime i gcarcair na nDaoine
a prisoner in the peoples’ jail
Ní foláir nó gur cheap Walsh gur chime i gcarcair na nDaoine ab ea an Rialtas lá amháin, agus gur caomhnóir an leasa phoiblí é lá eile.
bhfeadfaí saoirse a bhaint do chimí ar athchur
remand prisoners could be freed
Am ar bith a raibh Ó hEára os comhair na cúirte, dhiúltaigh sé seasamh, pléadáil nó an cúirt a aithint ach an bhliain sin, roghnaíodh seacht gcas ina bhfeadfaí saoirse a bhaint do chimí ar athchur ach iad an chúirt a aithint.
coirp na gcimí eile a crochadh
the bodies of other prisoners
D’iarr an Ceallach ar na húdaráis a chorp a chur i dtalamh coisricthe, ach caitheadh a chorp in aolchlais le coirp na gcimí eile a crochadh um an dtaca sin.
cimí Éireannacha agus bundúchasaigh na hAstráile
Irish prisoners and native Australians
Mar shampla, an caidreamh idir cimí Éireannacha agus bundúchasaigh na hAstráile.
cimí saortha
freed prisoners
r hunting,”
Bhí stádas dlíthiúil iomlán ag an bhundúchasach - mar dhea - rud a chuir isteach ar na cimí saortha.
Na cimí sin a theacht isteach
the arrival of those prisoners
Na cimí sin a theacht isteach sa chóras seanbhunaithe impiriúil úd, chruthaigh siad mórán fadhbanna d’údaráis na Breataine agus don seanchóras scaipthe nó an Dispersal System a bhí i bhfeidhm sa tír sin le fada an lá le dul i ngleic le cimí a raibh ‘ardstádas’ acu ó thaobh contúirte agus ó thaobh na polaitíochta de.
ar thaobh na gcimí de
on the prisoners’ side
Cruthaíodh naimhdeas uafásach ar thaobh na gcimí de agus láithreach bonn, thosaigh na feachtais easaontaithe agus agóidíochta i gcoinne an chórais pheannaidigh Bhriotanaigh mar a d’oibrigh sé i dTuaisceart Éireann agus i Sasana féin.
ba chime cogaidh é i sluachampa géibhinn Naitsíoch
he was a POW in a Nazi concentration camp
Nuair a bhuail an tIodálach Luigi Pedutto leis an Úcránach Mokryna Yurzuk breis is seachtó bliain ó shin, ba chime cogaidh é i sluachampa géibhinn Naitsíoch san Ostair agus bhí sise ina hoibrí éigeantais le hiníon óg.
ar fhoghlaim cimí Gaeilge agus iad i ngéibheann
why did prisoners learn Irish while ‘inside’
"Sa chéad dul síos, bhí mé ag fiosrú cad chuige ar fhoghlaim cimí Gaeilge agus iad i ngéibheann, cad é a spreag iad, cad é an dóigh ar fhoghlaim siad Gaeilge agus cad é mar a d'athraigh an próiséas seo iad ó thaobh na hidé-eolaíochta de.
raibh cimí áirithe spreagtha ar shiocracha éagsúla
particular prisoners were inspired for various reasons
"
Níor Lia Duine ná Inspreagadh
==============
Cad é a spreag na daoine seo i dtreo na Gaeilge? An dtabharfadh siad lá airde ar an teanga mura mbeadh an choimhlint pholaitiúil ag dul ar aghaidh ag an am chéanna? Measann Feargal go raibh cimí áirithe spreagtha ar shiocracha éagsúla.
raibh cimí daortha
prisoners were sentenced
"Ach an áit ina raibh cimí daortha, bhíothar ag eagrú Gaeltachtaí, ag léamh leabhar fá stair na hÉireann, leabhair an Phiarsaigh, Mháirtin Uí Chadhain, bhí siad ag léamh Franz Fanon agus ag foghlaim faoin streachailt san Ailgéir, fá Vítneam agus mar thoradh air seo, thuig siad go raibh siad mar chuid den aisfhreagra ar an domhandú agus den troid a bhí ag dul ar aghaidh in éadan an chos ar bolg.
a roghnaigh an naonúr cime poblachtach
who picked the nine republican prisoners
N’fheadar an col ceathrar é, nó uncail, b’fhéidir, le David Neligan, ‘*The Spy in the Castle*’? B’eisean Oifigeach Ceannais Faisnéise an Dublin Guard Brigade in Arm an tSaorstáit i dTrá Lí - an fear a roghnaigh an naonúr cime poblachtach a cuireadh go Baile Ua Síoda fá scáth dorchadas oíche an 7ú Márta 1923.
an cime cathrach
the captive of urbanity
Talamh agus trá, mná faoi sheálta, gleic na ndaoine ar an leic lom, an cime cathrach, Oisín i ndiaidh na Féinne: bhí a chuid ábhair aige agus chloigh sé leis.
cimí
inmates
Thug Mary Beth Taylor cuairt ar thaispeántas grianghraf le gairid a thugann léargas ar shaol na gcimí i bPríosún Mhuinseo nach mbíonn le fáil go rómhinic.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
