com" cláraithe anois, tá scata ainmneacha fearainn nua le teacht i bhfeidhm ag deireadh na bliana.

Thug oifig Uí Chuív (An Roinn Ealaíon, Oidhreachta, Gaeltachta agus Oileán) tarrtháil orainn le deontas £25,000 chun foireann a fhostú agus go gairid ina dhiaidh sin, fuair muid deontas ó Bhord Páirtíochta na hEorpa, Béal Feirste (Belfast European Partnership Board).

Féadann tú tú féin a chroitheadh suas nó tá romhat.

"Seo anois," arsa Máire, "sin deireadh leis an chineál sin cainte.

Isteach ar an fhuinneog a tháinig sé, is cosúil, agus chan anuas an simléir agus bhí ocras ar dóigh air fosta, nó níor fhág sé grabhróg den bhia a fágadh fána choinne ina dhiaidh," arsa Máire agus aoibh an gháire uirthi.

Tá a fhios acu sin achan rud!" "Nach Eorpaigh muid ar fad anois," a mhaígh an tEorpach Mór, Fat the Cóp, agus é ag iarraidh teacht i gcabhair ar na créatúirí cráite:" Má thagann an crú ar an tairne déanfaidh muid cinnte go gcruthófar spás fá choinne nócha duine eile i ngoirt phrátaí na hAlban.

Tá an chathair ag dréim le City of Culture 2008 a bhaint amach, ach an bhfuil ailtireacht an Tuaiscirt réidh dá leithéid? D'admhaigh Ciarán Mackel, atá ina bhall den choiste Imagine Belfast 2008 Creative Team agus atá nuathofa mar uachtarán ar an Royal Society of Ulster Architects, nach bhfuil ailtireacht an Tuaiscirt ag dul i ngleic leis na hathruithe atá ag tarlú sa chathair.

Bhain siad go háithrid leis an chéad ghlúin a fuair ardoideachas fríd mheán na Fionlainnise, nach raibh ach ag teacht i mbun a méide mar theanga chultúrtha san am sin.

) Bhuel, ag fáil léargais dó ar an dóigh a raibh an freasúra neamhdhlíthiúil sa Pholainn ag obair, ag foilsiú leabhartha, ag cruthú sochaí dhaonlathach beag beann ar an chóras oifigiúil, ba é an tátal a bhain sé as an scéal ná "go raibh an bhuaidh daite do na daoine seo".

Cleas suarach atá ann, sa gcomhthéacs sin, teacht chun fóirithinte ar dhaoine le bia i bhfoirm GMO amháin, agus úsáid a bhaint as ocras na mbochtán chun an bia nua seo a scaipeadh.

" Is rud iontach é go bhfuil na logainmneacha bailithe ar an dlúthdhiosca seo, sula n-imeoidh siad as cuimhne leis an saol as ar fáisceadh iad.

Tá gá ann le graiméar deifnídeach Gaeilge chomh maith le cinn eile, macasamhail an chinn seo, a shíolróidh ón cheann údarásach.

Bhris an gáire ar Frank ach char dhúirt Bróna ach "Nach réidh a tháinig an bhréag leat," agus shuigh sí isteach sa tacsaí.

Gach mí Iúil, cuir i gcás, bíonn cúrsa siúil ann do mhúinteoirí bunscoile agus tig siad as gach páirt den tír anseo.

Má thig an tuar fán tairngreacht, buille mór síceolaíoch a bheas ann d'aontachtaithe nach mbeidh ábalta labhairt ar an mhóramh aontachtach níos mó.

"Oícheanta áirithe thagadh deartháireacha m'athar anuas ó na Bronx.

Bhí tráth, nach fada ó shin é, a raibh daoine sa pharóiste nach raibh aon Bhéarla acu ach anois tá formhór na n-áitreabhach sa pharóiste dátheangach agus nuair a thagann an chrú dtín dtairne is é an Béarla is fearr leis an ndream óg a labhairt.

Nach raibh sé le rá ag lucht sTaire tráth nach raibh géim bó le closint, tar éis léirscrios na Banraíona Eilíse, "ó Dhún Chaoin go Caiseal Mumhan".

" "Caidé na ciapógaí atá ag teacht ortsa, má tá tú ag déanamh go bhfuil mise ag dul a éirí roimh an lá agus ag dul a imeacht ar chos in airde leatsa?" arsa Nóirín.

Má bhíonn sé drámatúil mar ghníomh, b'fhéidir go dtiocfaidh tuar fá thairngreacht Hay.

Praghas: €25 (clúdach crua)* Gluais • Glossary beathaisnéis údaraitheauthorized biography a dialanna pearsantapersonal diaries páipéir phríobháideachaprivate papers go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President bailithe le chéilegathered together bhriseadh lárthéarmamid-term break ghuigh Patrick oíche mhaith ar gach duinePatrick bade everyone goodnight as go brách leisoff he went ina sámhchodladhsound asleep clagarnachclatter liúigh Patrick féinPatrick himself yelled den chosán bristeof the broken pavement foscadhshelter tolgcouch phléasc gloine fhuinneoga an doraisthe glass of the windows in the door exploded rinne lámhachánshe crawled dallógablinds leathorlachhalf an inch grúpa confachan angry group idirboth ag béiceachshouting casúrhammer tairnínails cláir adhmaidwooden boards gráscardisorderly mob bosca na bhfiúsannathe fuse box lúth na ngéagthe power in her limbs marbhintinneach le heaglamentally paralysed with fear crógachtbravery cinnireachtleadership fuaraigeantacool-headed ag síneadh na sreinge thart an coirnéalextending the chord around the corner ag stiúradh cúrsaí cosantadirecting defence matters as a támhnéal faitísfrom her trance of fear ag breith ar dhá chamángetting hold of two hurleys shín amach a cosshe extended her leg Baineadh tuisle as an bheirt acuBoth of them tripped a fhad a mhair an t-ionsaías long as the attack lasted i mbaol a mbáisin danger of being killed scanraithe as a mbeathascared to death trost na mbrógthe tramp of the shoes carr coimhthíoch bána strange white car go tráthrialtaregularly nach ndéanfadh Paddy iarracht teacht abhailethat Paddy wouldn't try to come home róchontúirteachtoo dangerous í ar a díchealldoing her best ag iarraidh an tocht a cheilttrying to hide the emotion leis an mhinicíocht raidió sinwith that radio frequency barúilidea gluaiseachtaímovements i bhfianaisein light of nach bhfuil an dara rogha aici ach a admháilthat she has no choice but to admit drogallreluctance an t-aon chosaintthe only protection

Go ndéanfaí forbairt láidir bunaithe ar theanga agus chultúr na hÉireann sa tslí is go mbeadh obair as Gaeilge ar fáil do na glúnta atá ag teacht inár ndiaidh.

* Gluais • Glossary sprioctarget ní túisce anseo thúno sooner are you here iontach slachtmharvery tidy beathalife mórphearsa ficsingreat fictional character dílleachtaorphan sa tsraithin the series uaighgrave an oiread is siolla amháin dá shaotharnot even a syllable of his work oilithreachtpilgrimage clúiteachrenowned a mhaíomhto boast iarsmalannmuseum tairgtear camchuairteannatours are offered bantreoraífemale guide díomhaoinidle ag blaiseadh den saolgetting a taste of the life troscánfurniture sprúillí mionsonraíochaminor fragments col ceathrachacousins ní chónaíodh Montgomery féin ann riamhMontgomery himself never used to live in it adhlacthaburied i do chomhchuairteoiríin your fellow-visitors iad a rangúto categorise them SeapánaighJapanese díograiseachenthusiastic searmanasceremony a fhiafraí deto ask dúilliking luachannavalues chomh patuar intias apathetic towards her smidword, syllable carrchlóscarpark mionsamhailminiature éalúescape proinntitherestaurants camchuairt oidhreachtaheritage tour baiste asnamed after a cuid pearsanher characters bunchlochfoundation-stone straitéis mhargaíochtamarketing strategy uimhirphlátaínumber plates gléastadressed príomhsheómain show Oileánaighisland-people mórtasach asproud of dúchasachnative mangairísellers ollúna mórluachachaself-important professors tionscalindustry débhríochambiguous bréan den ealaín ar fadsick of the whole carry-on tuairiscítearit is reported frith-Anneanti-Anne Is stáitsíodh an t-ilsiamsa AnnekensteinAnd the variety show Annekenstein was staged fonóidmockery d'íomhá fholláin Anneof Anne's clean image casadhtwist is barrúlafunniest cúiseamhaccusation leispiachaslesbianism (chuir sí(she nuair a d'áitighwhen she argued comhdháilconference leispiachas folaithehidden lesbianism cairdeasfriendship cumann leispiach nár cuireadh i gcríchunfulfilled lesbian love oirirceminent flúirse tagairtílots of references homa-anghráchhomo-erotic traidisiúnaithetraditionalists ábhar a stoitheadhto take material comhthéacscontext náireachshameful scannalachscandalous nach bhfuil bun nó barr leiswhich has no basis i dtólamhalways treoraí ar leitha separate guide na sluaite leispiachathe crowds of lesbians díoltas DéGod's revenge mallaithedamned go mear ocrachquickly and hungrily páirc mhór siamsaíochtaa big amusement park tithe itheacháineating houses tuirlingtto alight ar an drochuairunfortunately níl tásc nó tuairisc arthere is no sign of ag foghlúplundering ag creachlooting fáilteachwelcoming go gealgháireachcheerfully le teann diabhlaíochtaout of devilment sé glúinesix generations dubh le turasóirípacked with tourists cárgrimace níos féile ó thaobh síntiúis láimhe demore generous when it comes to tips oineachhonour freastalaíwaitress babhla seabhdairbowl of chowder ciseán bonnóg is craicéira basket of scones and crackers féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainneto see if the fish are taking the bait in the pool of milk diúilicínímussels breallachclam portáncrab gliomachlobster trosccod róshrónachtoo nosey meascthamixed glasraívegetables diúgann tú an t-anraithyou drain the soup an braonán blasta deiridhthe last tasty droplet

Tig na samplaí seo as tuarascáil a d'ullmhaigh Coimisiún na gCeart Daonna ó thuaidh ar thraenáil an PSNI maidir le cearta daonna.

Dá dtiocfadh an crú ar an tairne, agus mura mbeadh a dhath ar bith eile agam le cur síos a dhéanamh air, thiocfadh liom amharc ar *Lá *lá ar bith den tseachtain agus bheadh an scéala gáifeach eisiach is úire agam faoi Mheánscoil Feirste.

ie) Gluais • Glossary ar an drabhlásdrinking heavily dá bharras a result geallwager a bheatha a shaothrúto earn his living i dtuilleamaí ar a chuid airgiddepending on his money cneadgroan damantadamned clár éadainforehead ag sá priocairí te ina ghoilesticking hot pokers into his stomach spící biorachasharp spikes ag lúbarnaíltwisting go míshuaimhneachuneasily imeachtaíevents galántaelegant meidhreachmerry dreoilín teaspaighgrasshopper drithlín gliondaira spark of joy gnúisface folthair faoi dhraíochtunder a spell comwaist cuireadhinvitation go fonnmhareagerly a chompánaighhis companions sméideadhwink a gcuid ráiteas graostatheir obscene comments maorgamajestic cornchlársideboard i ndlúthchipíin serried ranks táim sáchI have enough leachtliquid mionscáth gréinemini parasol do bharraicíníyour toes dlúthdhiosca rómánsachromantic CD tolgcouch chuimil sí a gruashe rubbed her cheek de chogar mealltachin an enticing whisper eiteogawings súimínsip milissweet mearbhalldizziness Nuair a tháinig sé chuige féinwhen he came to céimeannasteps ar na cannaíheavy drinking a chártaí creidmheasahis credit cards cloigínbell toradhresult iarrachtaíattempts lámh leis an teachbeside the house curtha i leataobhset aside an bhean ghlantacháinthe cleaning woman shrac a chuid éadaigh de féinhe pulled his clothes off le tuawith an axe osnasigh crotshape láibeachmuddy drochbholadhbad smell anáilbreath stán síshe stared dallógablinds céastatortured breoiteill a chomhairligh síshe advised cearrwrong galardisease An Crannchur NáisiúntaThe National Lottery duaisprize a sheol ar bhóthar d'aimhleasa túwhich lead you astray drabhlásdebauchery ragairnerevelry geallghlacadóiríbookmakers fiántaswildness nuair a bhí ort do bheatha a shaothrúwhen you had to earn a living ní mór dom éiríI have to get up gnó práinneachurgent business í ag machnamh ar éagóir an tsaoilthinking about the unfairness of the world na heasláinthe sick ina seilbh féinin her possession a goideadh uaidhstolen from him burla nótaí airgida wad of notes sonraídetails théadh séhe used to go goileappetite bhíodh meadhrán ina cheannhis head would be swimming spadántasluggish fuinneamhenergy comhairleadvice dochtúir comhairleachconsultant buidéal leighismedicine bottle oideas oiriúnacha suitable prescription máinliasurgeon seomra feithimhwaiting room plódaithepacked cuma na bochtaineachtathe look of poverty go fiosrachinquisitively míchompordachuncomfortable lig sé airhe pretended scuainequeue le dímheaswith lack of respect a chuid otharhis patients do shealsayour turn sciob ColmColm snatched go dubhachgloomily go giorraiscabruptly níos críonnamore prudent níl mo ghoile thar mholadh beirtemy stomach isn't great sracfhéachaintglance aclaíochtexercise draidgháiregrin tréaniarrachta strong effort a choinneáil faoi shrianto keep under control bia róshaibhirfood that is too rich córas néarógachnervous system aclaífit i mbarr do shláintein the best of health géilleann tú do gach mianyou give in to every desire baoisfoolishness sólássolace saothraigh do bheathaearn your living mair ar an bpá a íoctar leatlive on the wage that you're paid maslaitheinsulted go drochmheasúilcontemptuously níor chorraigh ColmColm didn't move geallwager maireachtáil arlive off eagraíocht charthanachtacharitable organization meangadh searbhsarcastic smile cairde rachmasachawealthy friends toilteanachwilling faghairtflash buntáisteadvantage éigeandáilemergency sochar pearsantapersonal benefit má aithnítear méif I'm recognised i ndáiríreserious lándáiríretotally serious a dhearbhai

Umhlaíocht is náire ======= D'umhlaigh na Baváraigh don dearcadh seafóideach sin gan fhios dóibh féin agus ghlac go fo-chomhfhiosach leis go raibh Gearmáinis cheart nó "mar ba chóir" á labhairt ag an dream a tháinig aduaidh (rud nach fíor, dála an scéil!).

"Braitheann sé ar an méid atá cloiste agat, cad é an ceol nó na ceolta ar éist tú leis nó leo, na fuaimeanna a ligeann tú isteach i do chloigeann, ach cúpla uair, agus mé ag cumadh píosa ceoil, ní raibh a fhios agam cá has a dtáinig an ceol.

Agus, aisteach go leor, beidh focal le rá ag na Stáit Aontaithe, go hindíreach ar ndóigh, faoin moladh maidir leis na ballstáit tarrtháil a thabhairt dá chéile i gcúrsaí cosanta.

Níl an dara rogha anois ag na Naisiúin Aontaithe ach teacht i gcabhair ar Mheiriceá le cinntiú go ndéanfar an Iaráic a riaradh go cothrom agus nach mbeidh comhlachtaí móra ag teacht i dtír ar a cuid acmhainní nádúrtha, idir an ola agus acmhainní eile nach í.

Ní hamháin sin, ach ní raibh duine ar bith eile sa bhrú - bhí grúpa i ndiaidh imeacht agus grúpa eile ar tí teacht - mar sin bhí mo phálás féin agam.

Gheobhaidís tacaíocht ó na tíortha as ar eascair siad a chinnteodh go mairfidís.

Tá na paidreacha maoithneacha máinséaracha ráite agus na coinnle lasta sna fuinneoga ag bunadh an tí agus sna tithe pobail ag lucht minic nach dtig.

Lawrence, Ted Hughes, Dylan Thomas, Bob Dylan, Rimbaud, Mallarmé, Ungaretti, an t-aistriúchán, an mhatamaitic, an gréasán domhanda, Bill Gates, John Nash, deirfiúr Neitzsche, Bonnie Prince Charlie, Macpherson, Art Pepper, Prokofiev, JFK, *New Labour, the Bush family coup*, an tuar (a tháinig fán tairngreacht ar ball) go rachadh clann George Herbert Walker Bush chun cogaidh le clann Saddam Hussein, tionscal an *Holocaust* sna Stáit Aontaithe, an Siónachas agus an tacaíocht a fuair sé ó na frith-Ghiúdaigh, an Phalaistín, Edward Said, an Chaismír, Tarik Ali, Pablo Escobar, tógáil beostoic i Meiriceá Theas, an tsíocanailís, an t-oideachas tríú leibhéal, Camembert, Conrad, Camilla Parker Bowles, Lady Gregory, Colm Tóibín, Paul Muldoon, Heaney, an Oxford *English Dictionary*, J.

Lawrence, Ted Hughes, Dylan Thomas, Bob Dylan, Rimbaud, Mallarmé, Ungaretti, an t-aistriúchán, an mhatamaitic, an gréasán domhanda, Bill Gates, John Nash, deirfiúr Neitzsche, Bonnie Prince Charlie, Macpherson, Art Pepper, Prokofiev, JFK, *New Labour, the Bush family coup*, an tuar (a tháinig fán tairngreacht ar ball) go rachadh clann George Herbert Walker Bush chun cogaidh le clann Saddam Hussein, tionscal an *Holocaust* sna Stáit Aontaithe, an Siónachas agus an tacaíocht a fuair sé ó na frith-Ghiúdaigh, an Phalaistín, Edward Said, an Chaismír, Tarik Ali, Pablo Escobar, tógáil beostoic i Meiriceá Theas, an tsíocanailís, an t-oideachas tríú leibhéal, Camembert, Conrad, Camilla Parker Bowles, Lady Gregory, Colm Tóibín, Paul Muldoon, Heaney, an Oxford *English Dictionary*, J.

Ní raibh mórán eolais agam ar an gcathair sular tháiníos, ach amháin an méid a chonaic mé nuair a chaitheas seachtain go leith anseo agus mé ag taisteal trí lár na hEorpa cúpla bliain roimhe sin.

Bhí orm seasamh suas agus an haiste a oscailt nuair a thagadh daoine isteach, ansin é a dhruid arís.

"An rud atá sa bhun bán, tá sé sa bharr glas.

Ach má athraíonn seo, agus má bheartaíonn muintir Bhaile Átha Cliath ar a dtacaíocht a thabhairt don Uasal Ryan seachas d'fhear Bertie, náiriú poiblí a bheidh ann don Taoiseach agus comhartha soiléir go bhfuil a cheannasaíocht ar Fhianna Fáil ag druidim chun deiridh.

An chéad ghrúpa, is dócha, ná Ceoltóirí Chualann agus tháinig siadsan ar an bhfód ag deireadh na tréimhse seo.

Leis sin, dúirt bean an tí: "Goitsigí, go dtaispeánfaidh mé na seomraí daoibh.

Ní mhaireadh an turas ó Learpholl go Londain ach trí huaire le British Rail, go dtí teacht i gcumhacht rialtas Thatcher i 1979.

Bhí an biachlár Spáinnise ina shuí roimh Fhionntán agus dá mbeadh sé anseo go dtiocfadh thiar aniar ní thuigfeadh sé oiread agus focal amháin de.

Gluais • Glossary carógblack-haired woman airdheed míchinniúintill fate caidéisinquisitiveness frigháireslight smile ní shamhlófáyou wouldn't imagine cár go cluaisgrin to the ears go réchúiseachin a laidback way geolánfan glinnclear, distinct a dhallfadh thúwhich would blind you ceirdtrade an rud ar dheacra greim a fháil airthe thing that was difficult to get hold of súimínsip fiosrúinvestigating ar a thóirlooking for him geoindrone, hum boladh a allais féin chuigethe smell of his own sweat coming to him cuideachtacompany leigheassolution díbholaíochdeodarant ceist oidhreachtaquestion of inheritance os cionn cláirlaid out (dead) uisce reoiteiced water a thuairimseanhis opinion prochógahovels drochfháistinebad prophecy buagift tairbhebenefit ar nós cuma liomindifferently a shúile sáite i ngile na cathrach amuighhis eyes staring at the whiteness of the city outside marfachdeadly ag dul don éag mar cháchgoing the way of all flesh beathalivelihood bean feasafortune-teller go frimhagúilmockingly ag ceilt na seanscéine uirthihiding the old terror from her beag beann ar bhrothallindifferent to heat anamsoul an dea-scéalthe good news an drochscéalthe bad news á pholladhstabbing him a ghéaga leata faoi chosa an domhainhis legs open under the feet of the world

Fuarthas amach cúpla lá ó shin, áfach, go bhfuil oifigigh rialtais ag obair ar dhréachtdoiciméad a leagfadh síos an comhthéacs ina gcuirfí ar bun feidhmeannas bunaithe ar roinnt cumhachta idir an DUP agus Sinn Féin, ag teacht ar shála ghníomh ollmhór díchoimisiúnaithe ón IRA.

Amannta is míbhuntáiste é an córas daonlathach seo toisc go mbíonn athruithe tábhachtacha mall ag teacht i bhfeidhm, ach is gné thábhachtach é freisin den CLG toisc go dtugann sé úinéireacht an chumainn do na gnáthbhaill, agus ar an gcaoi sin Cumann Lúthchleas Gael a choinneáil láidir sa phobal.

Chuaigh mé ar ais dhá mhíle bliain go dtí teacht na gCeilteach go hÉirinn - agus níos faide siar fiú - ansin tháinig mé ar ais de réir a chéile i dtreo an lae inniu.

Tá mé cinnte go mbeadh siad sásta teacht chun fóirthinte ar dhaoine nach bhfuil chomh hádhúil leo féin, dá n-iarrfaí orthu.

Ní thabharfaidh sé an bás chugat cúpla punt breise a dhíol ar áit dheas, anois an dtabharfaidh?" Mhol Colm léi nó chonaic sé go raibh na súile ag éirí tintrí aici agus dá ndiúltódh sé í, bheadh sí á chaitheamh suas dó go dtiocfadh thiar aniar.

Gabhadh beirt go dtí seo: fear as North Carolina a bhfuil sé curtha ina leith go raibh sé ag tairiscint $250,000 do dhuine ar bith a mharódh Michael Schiavo; agus fear as Illinois a ghoid gunna as siopa gunnaí in Florida agus é ar intinn aige “teacht i dtarrtháil ar Terri Schiavo”.

Ní raibh na gloiní curtha amach i gceart aige nuair seo isteach Kate.

Ar an 17 Aibreán 2005 shéan urlabhraí de chuid an PSNI an méid seo in alt san *Irish Independent *agus dúirt go rabhadar siúd ag fanacht ar na Gardaí a theacht ar ais chucusan.

thuirling an héileacaptarthe helicopter landed liáinblades of propeller crochtahanging níor rith sé leoit didn't occur to them bunoscionnwrong ródhéanachtoo late dírithe orthupointed at them inneallengine urchairbullets gan trácht ar an sléachtnot to mention the slaughter sa chlósin the yard ar a ghogaideon his hunkers lean a chomhghleacaithehe followed his colleagues socairstill reoitefrozen sceimhlitheterrified nach bhféadfaidís deoir a shileadhthat they couldn't shed a tear ar balllater á mbailiúbeing gathered sceimhlitheoiríterrorists idirbheartaíochtnegotiations á leagan go talamhknocking him to the ground ag screadaílscreaming sciath chosantaprotective shield sceonterror uafáshorror Téanam ort!Come along! róbónnarobots creathántremble sólássolace Ó bhaithis go bonn.

go leisciúillazily ag fógairt ormcalling to me bodhardeaf go crostacrossly ligthe ar cíosrented out go hiondúilusually ar mhaithe le do shláintesefor the sake of your health neart rudaí spéisiúlaplenty of interesting things seala period of time tá airde ag teacht ionatyou've grown a thagadh muid ar cuairtwhen we used to come to visit an-mhochvery early sciuirda quick dash, flying visit leamhboring mo náire thúshame on you múineadhmanners ón matalfrom the mantelpiece pussulky expression ná bac leisdon't bother with it galpuff go mífhoighdeachimpatiently ar fánwandering á ndóbeing burnt rith sé léiit occured to her sna sceachain the bushes cheapfá go raibh siad trí thineyou would think that they were on fire cuid an dreoilínthe wren's portion an siúladh Mamó síos chuig an siopa fadó .

Gabh i leith!Come here! i bhfolach sna sceachahidden in the bushes ag insint na fírinnetelling the truth nach gcorróidh duitwhich won't move for you préacháincrows ag géarúintensifying tochtemoti

go leisciúillazily ag fógairt ormcalling to me bodhardeaf go crostacrossly ligthe ar cíosrented out go hiondúilusually ar mhaithe le do shláintesefor the sake of your health neart rudaí spéisiúlaplenty of interesting things seala period of time tá airde ag teacht ionatyou've grown a thagadh muid ar cuairtwhen we used to come to visit an-mhochvery early sciuirda quick dash, flying visit leamhboring mo náire thúshame on you múineadhmanners ón matalfrom the mantelpiece pussulky expression ná bac leisdon't bother with it galpuff go mífhoighdeachimpatiently ar fánwandering á ndóbeing burnt rith sé léiit occured to her sna sceachain the bushes cheapfá go raibh siad trí thineyou would think that they were on fire cuid an dreoilínthe wren's portion an siúladh Mamó síos chuig an siopa fadó .

Gabh i leith!Come here! i bhfolach sna sceachahidden in the bushes ag insint na fírinnetelling the truth nach gcorróidh duitwhich won't move for you préacháincrows ag géarúintensifying tochtemoti

Sna sála ar an bhreith seo, d’fhógair grúpa aturnaetha in Éirinn go mbeadh imeachtaí dlíthiúla á dtionscnamh acu go luath ar son íospartaigh MRSA agus a muintir.

* Gluais • Glossary fríd ghloine dhorchathrough a dark glass smúidmist, murkiness bréagachfalse is annamhit is seldom mionrudaíminor things doiléirvague i sruth na éiginnteachtain the stream of uncertainty glas ceart na gcuibhreannthe correct green of the fields sin an tuigethat's why ag stánadh amachstaring out léanalawn ag croitheadh a gcinnshaking their heads íomhánnaimages iontassurprise machnamh ceartproper thinking scáileánscreen ag preabadhjumping bladhaire coinnlea candle flame eachtraíevents chan éthat's not it dá thairbhe sinbecause of that rudaí neamhiontachaunexciting, ordinary things ar bharr na mbeannon the cliff tops an lá fá dheireadhthe other day ag coimhéad ar thonnta ag briseadh go díbhirceachwatching waves breaking with ardour substaintsubstance dá dtitfeadh mo chorp de bharr na mbeannif my body fell from the top of the cliffs taoidetide fiúntasworth gníomhact nó a mhalairtor the opposite blaiseadhtaste gan rud ar bith bheith gnóthaithe agam as m’aistearwithout having gained anything from the journey fuaimeanna fánachaoccasional noises díoscadhcreaking coiscéimeanna folmhaempty footsteps stánadh fadaa long stare craos na tineadhthe roaring fire dromchlasurface cha dtig liomI can't cha dtig liom í á threorúI can't guide it déanaim iarracht a gciall a scaoileadhI try to release their meaning le rachtanna fiáinein wild fits seileogaspits sáthadh scinethe stabbing of a knife aonarachsolitary staidéarthalevel-headed teas an phaisinthe heat of passion breithbirth a cheiltto hide anáilbreath is annamhit is seldom fiúntachworthwhile dathanna seachantachaelusive colours Goitsecome on, come here neadrachanests seanbhallógaíold ruins deifrehurry cha raibh faill aigehe hadn't the time contráiltewrong go brách síoraíever ag déanamh iontaiswondering i bpeannaireacht chruinn shlachtmharin accurate neat writing stócach ógyouth bodhardeaf pian a fhuilstinto suffer pain mo bheomy life lena dhornwith his fist le mé féin a chosaintto protect myself ní léimfinn amach as a bhealachI wouldn't jump out of the way cinneadhdecision cinntídecisions go fadálachslowly chan fhuil an cinneadh déantathe decision has not been made déanaim mo chac agus mo mhúnI defecate and urinate cuideachtúilhelpful athrú séasúrthe change of seasons de ghlanmheabhairoff by heart gialljaw gobachprotruding gruaig fhionnblond hair dóighiúlachtbeauty tarraingteachattractive rud inteachtsomething buaireamhsorrow ag bruidearnaighthrobbing coimhthíochstrange idir barra na gcrannbetween the tops of the trees ag iarraidh mairstin airtrying to live on it nimhneachsore bhlais mé an phianI tasted the pain tchíthear domhit seems to me go dianstrictly samhailimage mar nach bhfuil sé de dhánacht ionam a bheith éagsúilbecause I haven't got the guts to be different daonnachtaíhumanist an cine daonnathe human race bréanfoul an bréantas a cheiltto hide the foulness cumhráin bhréigefalse perfumes lofarotten gnásanna sóisialtasocial customs béasamanners seanseiteannaold sets ag foscladhopening ag scamhadhpealing creatlachframe-work creidbheáilto believe scigdhráma an tsaoilthe farce of life de réir mar atáthar ag dréimas is expected táirgíproducts caiteoir eiseamláireachexemplary spender lúcháireachjoyous teorainneacha luaisspeed limits ag cailleadh foighdelosing patience sceadamánthroat mo bhrú folamy blood pressure sciathánarm go hionraice is a thiocfadh liomas honestly as I could comhairleadvice díomádisappointment sólassolace lagmheasarthachtrather small amount ag tochailtdigging

“Sin Síle agat,” arsa an mháthair agus í ag amharc ar an iníon ag teacht aniar an t-ard agus céim anois agus céim arís léi.

* Gluais • Glossary úrscéalnovel gráinhatred shamhlaigh séhe imagined údar bróidreason to be proud brúpressure déistindisgust ní túisceno sooner scíthrest bata agus bótharthe sack cloí leis an spriocto stick to deadlines sobalcólaísoapaholic mealltabeguiled sáiteengrossed fuil ina chuisleblood in his veins anáil ina pholláiríbreath in his nostrils ruaig séhe banished néaróganerves mírpiece airdattention torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone a leannán nuaher new boyfriend lán de chacfull of shit giúmar an leithristoilet humour dleachtaroyalties go borbabruptly go searbhasachsarcastically ag caint seafóidetalking rubbish sáiteánjibe otharpatient a ainm baistehis first name gearáncomplaint údarreason chaon duineeach of us ciontachguilty tostsilence mar is iondúilas usual cruógachbusy garmhacgrandson cionaffection a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease in éindí léialong with her sách ísealin a low voice béimstress ar bís le thú a fheiceáildying to see you tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you dearmadachforgetful contúirteachdangerous d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight airecare go mífhoighdeachimpatiently aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work díomhaoinidle docharharm cuideachtacompany aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst curtha amúwasted leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him coscban seafóidrubbish iarrachteffort chéad Chomaoineachfirst hold Communion ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day an mac drabhlásachthe prodigal son brionglóiddream den seandéanamhof the old kind greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable deisopportunity smaoineamhidea ar scáileánon screen aiféalaregret an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing greimbite ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming i mbun trodaengaged in fighting iontas na n-iontassurprise surprise iriseoirjournalist taithíexperience comhiriseoirfellow journalist mionsciortamini-skirt beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade

Chuaigh Eibhlín anonn ina dtreo ach, sula bhfuair sí a fhad leo, seo anall Aindí agus bheir sé greim coime uirthi.

Tá an PSOE den tuairim go mbeidh siad ábalta teacht ar réiteach a bheas inghlactha ag na páirtithe go léir, cé nach bhfuil an PSOE agus José Luis Rodríguez Zapatero, Príomh-Aire na Spáinne, sásta glacadh leis an tearma “náisiún” chun trácht a dhéanamh ar an gCatalóin.

Tá na paidreacha maoithneacha mainséaracha ráite agus na coinnle lasta sna fuinneoga ag bunadh an tí agus sna tithe pobail ag lucht minic nach dtig.

* Gluais • Glossary úrscéalnovel gráinhatred shamhlaigh séhe imagined údar bróidreason to be proud brúpressure déistindisgust ní túisceno sooner scíthrest bata agus bótharthe sack cloí leis an spriocto stick to deadlines sobalcólaísoapaholic mealltabeguiled sáiteengrossed fuil ina chuisleblood in his veins anáil ina pholláiríbreath in his nostrils ruaig séhe banished néaróganerves mírpiece airdattention torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone a leannán nuaher new boyfriend lán de chacfull of shit giúmar an leithristoilet humour dleachtaroyalties go borbabruptly go searbhasachsarcastically ag caint seafóidetalking rubbish sáiteánjibe otharpatient a ainm baistehis first name gearáncomplaint údarreason chaon duineeach of us ciontachguilty tostsilence mar is iondúilas usual cruógachbusy garmhacgrandson cionaffection a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease in éindí léialong with her sách ísealin a low voice béimstress ar bís le thú a fheiceáildying to see you tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you dearmadachforgetful contúirteachdangerous d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight airecare go mífhoighdeachimpatiently aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work díomhaoinidle docharharm cuideachtacompany aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst curtha amúwasted leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him coscban seafóidrubbish iarrachteffort chéad Chomaoineachfirst hold Communion ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day an mac drabhlásachthe prodigal son brionglóiddream den seandéanamhof the old kind greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable deisopportunity smaoineamhidea ar scáileánon screen aiféalaregret an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing greimbite ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming i mbun trodaengaged in fighting iontas na n-iontassurprise surprise iriseoirjournalist taithíexperience comhiriseoirfellow journalist mionsciortamini-skirt beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade

Tá an PSOE den tuairim go mbeidh siad ábalta teacht ar réiteach a bheas inghlactha ag na páirtithe go léir, cé nach bhfuil an PSOE agus José Luis Rodríguez Zapatero, Príomh-Aire na Spáinne, sásta glacadh leis an tearma “náisiún” chun trácht a dhéanamh ar an gCatalóin.

De réir an bhainisteora, tá tuairim is míle uair an chloig de cheol nach bhfuil curtha ar ríomhaire go fóill agus níl iarracht ar bith déanta ábhar a bhailiú go dtí seo! Agus aidhm an tionscadail i mbéal an phobail, tháinig daoine chun tosaigh le taifeadtaí s’acu féin a bhronnadh ar an Cheartlann.

Tá an PSOE den tuairim go mbeidh siad ábalta teacht ar réiteach a bheas inghlactha ag na páirtithe go léir, cé nach bhfuil an PSOE agus José Luis Rodríguez Zapatero, Príomh-Aire na Spáinne, sásta glacadh leis an tearma “náisiún” chun trácht a dhéanamh ar an gCatalóin.

De réir an bhainisteora, tá tuairim is míle uair an chloig de cheol nach bhfuil curtha ar ríomhaire go fóill agus níl iarracht ar bith déanta ábhar a bhailiú go dtí seo! Agus aidhm an tionscadail i mbéal an phobail, tháinig daoine chun tosaigh le taifeadtaí s’acu féin a bhronnadh ar an Cheartlann.

Thuig sé go mbeidís an doras chuige isteach, lá éigin, luath nó mall.

Ach ina dhiaidh sin agus uile, is léir go dtug cuid ceisteanna Thomáis ábhar machnaimh dona chuid tuismitheoirí, nó tráthnóna amháin agus é ag teacht ón scoil tháinig a athair ina araicis agus dúirt sé: “Tá do mhamaí sa chisteanach ag fanacht leat agus tá rud inteacht ba mhaith linn a inse duit.

Éinne a bhíodh ag tabhairt cuairte ar Dhún Chaoin, ó thír eile nó ó chultúr eile, thagaidís isteach go dtí an scoil againn chun labhairt linn.

Is cuma cé chomh hábalta is a bhíonn na daoine úra a thiocfaidh isteach go Roinn ar bith glacfaidh sé blianta fada orthu teacht ar an taithí is ar an eolas a eascraíonn as blianta fada seirbhíse.

Ainneoin na gconstaicí leanúnacha agus na mbuillí atá buailte ar an stáisiún ó tháinig sé ar an bhfód, tá forbairt ag teacht ar an tseirbhís chraolta i gcónaí, tá daoine nua á mealladh chuig an nGaeilge agus tá ardán á chur ar fáil do lucht labhartha na Gaeilge agus do thallann óg na cathrach.

Tá an-bhrú á chur faoi láthair ar an Roinn Oideachais teacht ar thionscnaimh nua le haghaidh a thabhairt ar cheist seo chreimeadh na teanga sna scoileanna Gaeltachta.

Is cuimhin liom go dtagadh sé isteach sa rang.

Céard go díreach na hábhair staidéir a bheidh ar na cúrsaí seo? DdeB: Is dócha gurb é an ceol traidisiúnta is túisce a thagann chun cuimhne ach ní múineadh ceoil atá i gceist againn (tá go leor á dhéanamh sin cheana féin) ach léiriú a thabhairt ar chúlra an cheoil agus na foinsí as ar eascair sé, na daoine a chum agus a chaomhnaigh an ceol sna blianta roimhe seo, an tslí ar mhair siad anseo lena linn féin agus an spreagadh a fuair siad ón saol sin.

Tá bá bheag in aice leis, áit a dtagadh báid na n-oilithreach i dtír.

Mar gheall ar athruithe a thiocfas leis an chéad chlár eile de Chistí Struchtúracha na hEorpa 2007-13, beidh cead ag Albain maoiniú trasteorann a iarraidh faoin Territorial Co-operation Objective.

Sasana Is cosúil gur thosaigh an daorchluiche i Sasana san 18ú haois (cé go raibh cluichí dá leithéid thart le fada, agus tá daoine ann a mhaíonn gur eascair an daorchluiche ón gcluiche corr, a eagraítear faoi scáth Chumann Lúthchleas Gael in Éirinn!).

Idir an dá linn, ámh, tá athruithe móra tagtha.

Agus le teacht na teilifíse cábla agus satailíte, táthar in ann táillí féachana a ghearradh go díreach orthu siúd atá ag féachaint sa mbaile.

Níl an oiread sin de dhifríocht idir polasaithe an dá pháirtí agus nuair a thiocfadh an crú ar an tairne bheadh sé solúbtha go leor.

Rinne an nuachtán sin iniúchadh ar líon na n-iarratas a rinneadh faoin Acht um Shaoráil Faisnéise (ASF) ón uair a tháinig sé i bhfeidhm naoi mbliana ó shin.

Cé a shamhlaigh go bhfeicfí riamh an lá a dtabharfadh dílseoir faoi Ian Mór agus Gerry Mór in aon iarracht amháin? Ní mise ar scor ar bith,” a mhaíonn Balor an Bithiúnach Bladhmannach agus é ag briseadh a thóna ag gáire agus ag fágáil slán ag Mickey Stoned.

Le teacht na nguthán soghluaiste, na ríomhairí agus an idirlín, tá barr feabhais curtha ar chúrsaí cumarsáide agus oideachais; ach de réir mar atá an líon daoine atá ag baint úsáide as an teicneolaíocht nua-aimseartha ag méadú, is amhlaidh go bhfuil fadhbanna á gcruthú agus baol úr curtha os ár gcomhair.

Ach d’athraigh sé sin ar fad tar éis don fhear geal teacht i dtír.

Le fírinne, ba léir go raibh an-mheas ag na deartháireacha go léir ar na cultúir as ar fáisceadh iad, idir chultúr Fhidsí (labhraíonn siad teanga na máthar lena chéile de ghnáth, ach Gaeilge ó am go ham freisin ar eagla go ndéanfaidís dearmad uirthi).

Ba é teacht na teilifíse sna caogaidí a d’athraigh gach rud.

AÓF: Nuair a bhíonn tú ag canadh céard leis a mbíonn tú ag éisteacht, taobh istigh de d'intinn féin? ENíC: Bím ag iarraidh an t-amhrán a scaoileadh amach.

Tamall sula mbainim an mullach amach, tagaim ar an bhfoinse uisce ar a dtugtar **Fuente Reniega **(Tobar an tSéanta).

Bhí sé de cháil ar chuid de na himreoirí a bheith ar nós cuma liom maidir le traenáil, ach ar laethanta áirithe ní raibh a sárú ann.

Mar shólás do British Airways ní thiocfaidh an comhaontú nua i bhfeidhm go deireadh mhí an Mhárta 2008 (in áit mhí Dheireadh Fómhair 2007, mar a moladh ar dtús), ach is sólás beag dóibh é, agus cúis áthais dá gcuid iomaitheoirí mar Lufthansa agus Air France.

* *Sure*, níl aon chuma ocrais ormsa, is tá mé ag iarraidh bheith glanta liom sul má thagann sí.

Tagann tocht ort agus tú i do sheasamh i lár na heaglaise, foirgneamh a bhí mar fhinné ar an lá millteanach sin, ag meabhrú ar an chuma a bhí ar an bhaile sular leagadh é agus an saol a bhí ag daoine sular tháinig an t-ollscrios.

Mar is gnách san earnáil seo, tháinig brú ollmhór díreach roimh an mbriseadh lár téarma, agus na spriocdhátaí ag bagairt orthu! Mar sin, bhí mise lánsásta le teacht na Cásca, agus thapaigh mé an deis chun éalú ón mbaile agus m’aghaidh a thabhairt ar thuaisceart an Oileáin Thuaidh.

Bhí muid ag smaoineamh air i ndiaidh an tórraimh ach tháinig sé isteach inár gcloigeann arís roimh an Nollaig.

Nuair a dúirt muid go raibh sé le tarlú, tháinig achan rud le chéile go hiontach gasta.

Bhí imní ar Angie agus Steve faoin am seo, mar, mar gheall ar an mhéid béime a bhí ar an sacar i saol a mic, ní raibh sé ag déanamh mórán oibre ar scoil agus bhí scrúduithe an GCSE ag druidim leis.

Ach sílim go n-eascraíonn sé ar fad as míthuiscint, le bheith fírinneach.