Bhí an-eolas aici ar na Ceiltigh freisin, agus bhí sí cinnte dearfa gurbh iad na *Danaoi*, tuath na Sean-Ghréige, agus Tuatha De Danann na finscéalaíochta an dream ceannann céanna in anallód! Tuigeadh dom sa deireadh, blianta ina dhiaidh sin, le linn mo chéad chuairte ar Éirinn agus ar an Ghaeltacht (Samhradh 1998) go mb'fhéidir nár de shliocht *Danaoi *na Gréige iad na Gaeil ná na Tuatha Dé Danann; mar sin féin, chonacthas dom gur dream iontach ab ea na Gaeil, a raibh croí misniúil agus uasal acu, agus thuig mé go raibh a ndearcadh féin ar an saol acu.

Shíl go leor againn i l988, agus Cluichí Oilimpeacha Seoul ag teacht chun deiridh agus Ben Johnson ciontaithe as drugaí a ghlacadh, drugaí a chabhraigh leis curiarracht an domhain a shárú agus an bonn óir sa 100m a bhuachaint, shíl muid an t-am sin go ndéanfaí rud éigin, gníomh éigin dearfa agus fónta chun deireadh a chur le caimiléireacht ghránna na ndrugaí.

An bhean a bhuaigh an rás sin, Svetlana Pospelova na Rúise, bhí tástáil dhearfa le haghaidh druga coiscthe aici ag na Cluichí Oilimpeacha i Sydney dhá bhliain ina dhiaidh sin.

Bhí meon dearfa ag daoine i leith na Purgóide mar, cé gur cluiche difriúil í an iomáint nach bhfuil na deacrachtaí céanna ag baint léi ó thaobh líon na bhfeallanna le linn cluiche, aithníonn daoine go dtarlaíonn corrchalaois gan ghá ar nós tarraingt geansaí, brú sa droim, tarraingt ró-ard nó íseal le camán agus mar sin de.

airgead fuascailteransom go scaoilfear saor ansin íthat she will be freed then fuadaitheoiríkidnappers cinnte dearfaabsolutely sure á mbailiú acubeing collected by them aon bhlúirí fianaiseany pieces of evidence grianghrafadóiríphotographers príomhdhualgasmain duty cuir fios ar an dochtúircall the doctor tuairim isaround imeachtaíevents feighlícarer chomh cróga agus a bhí ar a cumasas brave as she could gan gíog ná míog aistiwithout a peep out of her ag impí orthubegging them thairg sé é féinhe offered himself i m’ionadsain my place a leicneher cheeks d’fháisc chuici iadshe pulled them closely to herself crógabrave

Ach bíodh gach duine cinnte dearfa gurb é an t-alt a bhaineann leis an teanga Ghaeilge an t-aon alt amháin nach gcuirfear ina aghaidh.

Is léir fosta go bhfuair siad, ní hamháin eiseamláir uaidh, ach spreagadh agus spreagadh den chineál is dearfa – é a leanúint i dtreo na péintéireachta ach chan le aithris lom a dhéanamh airsean ach lena n-ealaín féin a fhorbairt.

Más daoine cliste iad an Troika, shílfí go dtuigfidís an méid seo faoi Éirinn agus faoi mhuintir na hÉireann: an bealach cinnte dearfa le beocht agus beatha agus anam úr a chur i rud sa tír seo ná é a chrosadh agus é a thoirmeasc le bannaí.

Tá sé cinnte dearfa go mbaineann sé sin “le laethanta m’óige ag imirt peil Ghaelach mar spreagann sé thú.

Is cinnte dearfa go bhfuil bunchloch leagtha i gcomhar 2014”.

**CMacS: Tá an ceangal le Maigh Eo tábhachtach duit?** AÓC: Cinnte dearfa.

Ag an am seo, bhí go leor den bharúíl go ndearna Elgin scrios ar Ataen leis an bhradú seo agus scríobh an Tiarna Byron i *Childe Harold’s Pilgrimage*: > ‘Dull is the eye that will not weep to see – > Thy walls defaced, > thy mouldering shrines removed by British hands?’ Bhí daoine eile ann, áfach, a d’amharc ar an bhailiúcháin nua sa Iarsmalann mar chuid de ré úr na hArd-Ealaíne agus scríobh leithéidí Goethe agus Keats go dearfa faoi seo.

Le tamall de bhlianta anuas, bhí mé nach mór cinnte dearfa go raibh scaireanna ag an irisleabhar ‘The Economist’ i gcomhlacht cló 3D.