Is féidir gach rud idir cúpla focal agus Gaeilge líofa bhlasta a chloisteáil uathu nuair a bhíonn tú dána agus nuair a úsáideann tú an abairt as Gaeilge "Ó, shíl mé go raibh Gaeilge ag gach Éireannach" agus cuma an dúramáin ort.

Bíonn téacs leis féin tur, ach an rud atá curtha i láthair go spleodrach, le fuaim agus íomhánna ag teacht leis an téacs, is air a bhíonn blas.

Cúis iontais dúinn uilig gur thug an t-eagarthóir, Éamonn Ó Doornail, cead a cinn don chailleach cháidheach a cuid barúlacha binbeacha a scaipeadh fríd an liarlóg leamh seo.

"Inseoidh mé an scéal díreach mar a thagann sé isteach i mo chrúb, gan cur leis ná baint de!" Seo daoibh anois sliocht as dialann dobhartha, doilbhir, duairc an Aire Chráite, Chraiceáilte, Chonfaigh: (nóta ón eagarthóir: Feicfidh sibh leis na lúibíní thíos gurbh éigean dúinn cinsireacht a dhéanamh ar roinnt de na focail dána a tháinig chugainn díreach ón chrúb iomráiteach sin.

Chuir sé síos ar roinnt de na YBAs (Young British Artists) mar bhómáin nach léann dadaí agus atá leamh mar dhaoine! Speisiúil go leor, bhí smaointe a bhí ag teacht le cuid Collings ag Jake Chapman, ealaíontóir atá, in éineacht lena dheartháir Dinos, san iomaíocht do Dhuais Turner.

Má cheapann tú gur ábhair thura theibí, nach mbaineann leis an ngnáthdhuine, a bhíonn faoi chaibidil acu, tá dul amú ort.

Bhog daoine cumasacha ó chúlra sóisialach ón pholaitíocht isteach sna ceardchumainn agus grúpaí pobail, agus d'fhág an pholaitíocht leamh a chleachtítear sna Sé Chontae ag na polaiteoirí.

Tá flaithis na bProtastúnach, áfach, an-leamh ar fad.

Tá cur chuige an fhreasúra thar a bheith tur faoi láthair.

Ó tharla nach bhfuil labhairt na teanga ag go leor de na múinteoirí, téann siad i muinín téacsleabhar tur.

* Gluais • Glossary cuairteoirvisitor saoithiúilpeculiar prochógcave, hovel i gceann mo mharanaengaged in contemplation meanaawl a thriailto try oidíteachers dá ngníomhóinn mar a iarradh ormhad I acted as I had been told brocaisden le m’uillinnbeside my elbow ag stánadh uirthistaring at it go mínósachrudely an léaráid áirithe sinthat particular sketch sula gcuirfeadh sé forrán ormbefore he would address me dúil bheolive creature cruinniú mo mheabhrachthe gathering of my thoughts frídín deannaighdust germ m’fhabhramy eyelash aireattention glasuainevivid green donnliath na huaimhethe grey brown of the cave feisteas coimhthíochstrange attire seacht fairsingeseven times more wide leadhb leathana wide piece fionnachrithgoose-flesh tír shiocthafrozen country géagalimbs aeráid fhionnuar s'againneour cool climate ionsar achan rud sa phluaistowards everything in the cave Cliseadh Shráid Wallthe Wall Street Crash Géarchéim Munchenthe Munich Crisis slis creigea piece of rock ina dhornin his fist ionsormtowards me cén treo a léifinn íwhat direction I'd read it treoraitheguides toilteanachwilling comhléaráideoirífellow illustrators cúigear glaschraicneach eilefive other green-skinned creatures brollach is másaíbosom and thighs ag sciolladóireachtscolding ag fiafraí dá chéileasking each other dheamhan fonn ormI wasn't in the mood ghréasobairfancywork saothraithelabourers mo chuid líníochta féinmy own drawing mo shamhlaíocht féinmy own imagination a míniúto explain it tinfeadhinspiration leamhdull páistí fuaite earraí leathairthe children who sew leather goods sclábhlannasweatshops fá mo choinne féinfor myself a dhath ar bithanything i gceathrú inteacht eile den domhanin some other quarter of the world

Má shíl sibh go raibh *Beo Ar Éigean* ní ba leimhe fiú ná mar is gnách an mhí seo a chuaigh thart, ní ba mharbhánta, ní ba bheaguchtúla.

Is deacair éirí corraithe nó sceitimíneach faoi ar an ábhar go bhfuil sé sách leamh agus leadránach mar chomórtas.

Bhí muintir na Jailtachta ró-éigrinn duit agus bhí May Mac Ránais róghéar agus ródhúramánta, dar leat.

Díolann Starbucks caife lag agus bia leamh.

An ionann an David Ervine, “sceimhlitheoir” de chuid an UVF a bhí ag bogadh buama ar Bhóthar Ard Mhic Nasca i 1974 – ní fios cá háit – agus an David Ervine a bhí ina lóchrann i saol dorcha na polaitíochta ó thuaidh 30 bliain ina dhiaidh sin? An ionann ceannaire óg an IRA i dTaobh an Bhogaigh ag tús na dTrioblóidí agus LeasChéad-Aire an lae inniu? Caithfidh Coimisiún na nÍospartach agus na híospartaigh iad féin an chastacht sin a aithint ach níl dóigh ar bith ann go maolóidh sé a bpian.

Ian: Amharc ar mo ghnúis, a dhallaráin! Ní gá duit ach amharc orm, a dhúramáin.

***Míbhuntáistí:* **Pearsantacht thur atá aige agus é éirithe giota beag sotalach le tamall anuas.

Is dócha gurb é sin an fáth a bhfuil cuma leamh ar na coinbhinsiúin anois.

Tá mé róshean agus tá brachán déanta agam de m’intinn le fiche bliain! Ansin tá an GPA rud seo acu! Sin marc a thig leat a fháil ó neamhní go ceathair, áit a seasann ‘neamhní’ do ‘bómánta’, agus ‘a ceathair’ do ‘Stephen Hawking’.

Dar leis go bhfuil tuigbheáil mhaith aige do na bronntanais Nollag is fearr a dhéanfadh leas daoine: D’Íosa Mhic Giolla Mháire thabharfainn múinteoir úr Gaeilge, nó cibé dúramán atá aici cheana féin tá sé nó sí ag cur chuma na fusachta ar an jab, agus ní maith le múinteoirí cuma na fusachta a bheith ar rud ar bith a bhaineann leo.

Tá beirt sa dráma – fear imníoch, tirim atá sáite sa seanashaol agus é ag iarraidh léacht i gcuimhne ar a athair a thabhairt agus tá an pháirt seo ag Manchán Magan é féin.

Thar aon rud eile, ní rud tirim, faisnéisiúil/stairiúil a bhí muid ag iarraidh a dhéanamh.

Dá bhfillfinn ar an trí áit úd uair eile bí cinnte nach fada go gcloisfinn rud a bhainfeadh an cíocras díom.