Anois tá múrmhaisiú péinteáilte ag David Jacques sa Newz Brasserie in Water Street i lár na cathrach.

Agus mar chuimhneachán eile dúinn, tá múrmhaisiú nua péinteáilte ag David Jacques sa Newz Brasserie i Water Street i lár na cathrach dar teideal "An Claidheamh Soluis".

Fógraíonn *graffiti*, T-léinte le manaí, bratacha, péintéireacht, múracha agus dealbhóireacht go bhfuil rud éigin daingean ionainn mar dhaoine a dhiúltaíonn do chaimiléireacht agus a chinntíonn go bhfuil an spiorad daonna beo.

Tá go leor coimisiún tábhachtach poiblí faighte aige, ar nós portráidí, múrmhaisiú, póstaer, priontaí, dearadh cúlstáitse, clúdach leabhar, agus leac cuimhneacháin.

Chuaigh muid síos go Doire ansin, agus d'amharc muid ar na ballaí agus ar na múrphictiúir i dTaobh an Bhogaigh.

Bhí na ballaí thart timpeall clúdaithe le múrphictiúir dhílseacha, ag ceiliúradh na banríona, stair na ndílseoirí agus grúpaí paramíliteacha Protastúnacha.

Tá na múrphictiúir gháifeacha sa dá áit; tá fir ann a chaitheann bríste géine agus a bhfuil a gceann bearrtha; tá cailíní óga ann a chaitheann éadaí tanaí dlútha agus a mbíonn a leanaí leo i bpramanna.

Tá seal caite aici ag obair i Hollywood ar sheiteanna scannán ar nós “Mission Impossible” agus seal eile ag déanamh staidéir ar mhúrmhaisiú i Meiriceá Theas.

Rinne Picasso an múrmhaisiú *Guernica* mar fhreagairt ar eachtraí an 26 Aibreán agus cuireadh ar taispeáint sa Phailliún Spáinneach é.

B’fhuath leis an ealaíontóir múrmhaisithe Bascach, José Maria Ucelay, an saothar seo agus dúirt sé amach go neamhbhalbh go raibh sé ar “cheann de na píosaí ealaíne is boichte a ndearnadh riamh” agus nach raibh ann ach “pornagrafaíocht ag déanamh múin ar Gernika” agus sa spiorad céanna dhiúltaigh Uachtarán Thír na mBascach do thairiscint Picasso an pictiúr a ghlacadh ar son na mBascach.

Is díol suntais, mar sin, agus léargas ar an athrú meoin atá ag tarlú sna sé chontae go bhfuil beirt ealaíontóirí múrmhaisithe – Danny Devenny, iarphríosúnach poblachtánach a d’fhoghlaim a cheird sa Cheis Fhada agus Mark Ervine, mac le iarcheannaire an PUP, David Ervine, a fuair bás i mbliana – i ndiaidh a theacht le chéile agus an sprioc chéanna acu – saothar a dhéanamh i gceantair lucht oibre Learphoill, an chathair atá roghnaithe mar phríomhchathair chultúrtha na hEorpa don bhliain 2008.

Tá saothar a rinne an bheirt acu féin le feiceáil thart timpeall Bhéal Feirste, chomh maith le dhá mhúrmhaisiú shuntasacha ar oibrigh an bheirt acu le chéile orthu – ceann amháin atá bunaithe ar leagan de *Guernica*, pictiúr cáiliúil Picasso, agus ceann eile a dhéanann ceiliúradh ar na briogáidí idirnáisiúnta a throid in éadan Franco i gCogadh Cathartha na Spáinne.

Ach is ar ábhar níos éadroime atá siad ag iarraidh díriú an t-am seo: ba mhaith leo dhá mhúrmhaisiú dhéag a dhéanamh i gceantair éagsúla i Learpholl, a léireoidh clúdaigh cheirníní na Beatles, leithéidí *Revolver*, *Yellow Submarine* agus *Sgt.

Bhí Sinn Féin ar buile gur crochadh an póstaer seo taobh amuigh d’fhoighneamh s’acu ar Bhóthar na bhFál, an ceann a bhfuil múrphictiúr clúiteach Bobby Sands air, ach chaill siad an phointe; Bobby Sands féin, dúirt sé nárbh fhiú aon phoblacht nach raibh sóisialach.

Bhí i gceist go mbeadh ionadaithe ón phobal i gcomhair le healaíontóirí, ábalta athbhreithniú a dhéanamh ar cheisteanna a bhain le féiniúlacht, cultúr agus le stair agus go bhfásfadh as an iniúchadh sin íomhánna nua do mhúrphictiúir, a rachadh in áit na seaníomhánna conspóideacha.

Rinne Rivera múrmhaisiú a raibh stair an phobail iontu agus tá seisean é féin ag iarraidh an scéal a phobail féin a léiriú a deir Jacques.

Chláraigh sé ar chúrsa HND i ndearadh múrmhaisithe ag *Chelsea School of Art*, áit a ndearna sé staidéar 1984-86 agus áit ar léigh sé *The Ragged Trousered Philanthropists*.

Tá lár chathair Dhoire breá bríomhar agus tá codarsnacht mhór idir é agus ceantar Caitliceach an Bhogaigh, lena mhúrmhaisiúcháin shuntasacha agus a leacht cuimhneacháin don cheithre dhuine dhéag a maraíodh ar an 30 Eanáir 1972 - Domhnach na Fola mar a thugtar air anois.

D’fhill sé ar Mheicsiceó sna 20í agus bhí sé ina bhall de ghluaiseacht múrmhaisiú Mheicsiceó, gluaiseacht ealaíonta intleachtach a thug tacaíocht don fheachtas ar son comhionannais do mhuintir dhúchais na tíre.

Ar an dea-uair, ní raibh ann ach múrphictiúr, nó tuarphictiúr ba cheart a thabhairt air mar thuar sé an foréigean a bhris amach cúpla lá ina dhiaidh.

Mhol Anna Lo, Comhalta den Tionól Reachtach arb as Hong Kong ó dhúchas di, go mbainfí bratacha agus múrphictiúir a léirigh paraimíleataigh, idir dhílseacha agus phoblachtacha, de na ballaí ar bhealach an Giro.

(De réir na loighce sin, bheadh aontachtaithe i bhfách le togra na Ceise Fada nó “An Scrín Phoblachtach” mar a thug siad air, rud a mheallfadh níos mó turasóirí ná múrphictiúir bunaithe ar Marvel Comics.