"Nach luath a tháinig na bronntanais Nollag do mhuintir *Beo ar Éigean!*" a deir Balor Iarghnóch, "Nó do chuid acu ar scor ar bith!" Bhuaigh eagarthóir na liarlóige seo, Éamonn Ó Doornail, *Gradam Lá* as an tíorántacht a imríonn sé ar a chuid scríbhneoirí.

Agus ba mar sin a bhí an saol i gcónaí idir Fiachra agus Féilim agus iad ag spóchadh as a chéile agus gach re duine acu ag tabhairt comhairle nach raibh an fear eile ag iarraidh a chluinstin.

Cúis iontais dúinn uilig gur thug an t-eagarthóir, Éamonn Ó Doornail, cead a cinn don chailleach cháidheach a cuid barúlacha binbeacha a scaipeadh fríd an liarlóg leamh seo.

'Tá rún agam ceacht a mhúineadh do mhuintir na hIaráice agus don cheirt tóna sin Ó hOisín.

Is dócha nach nglacfaidh an slíbhín sleamhain slíoctha le mo chomhairle, agus is dócha faoin am a bheidh an liarlóg seo i gcló go mbeidh a fhios ag madaí an bhaile nár ghlac; ach bhéarfaidh mé cur síos achomaireach do mo chuid léitheoirí dílse ar an mhéid a mhol mé don bhithiúnach binbeach bladarach," a deir Balor an Blaoscánach.

" Sa deireadh, bhí muid gioblach.

"Thig leat a rá leis an eagarthóir Ó Doornail, nuair a théann tú abhaile, go bhfuil mé iontach sásta le *Beo Ar Éigean *mar liarlóg," a d'fhreagair Sodom.

Ar scor ar bith, ní ar mhaithe le bheith ag sluaisteáil airgid a bhíonn Fear na Súile Nimhe ag sclábhaíocht do *Beo Ar Éigean*, ach ar mhaithe le caighdeán litríochta na liarlóige a choinneáil as an chamrachán.

"Níl a dhath fána choinne ach seanchifleog agus péire bróg trom.

Tobar beag atá ann istigh i lár na gcrann a bhfuil crann le trí stoc ag fás in aice leis agus roinnt bratóg Búdaíoch crochta os a chionn.

Má thug sibh fá deara go raibh crut i bhfad níos fearr ar *Beo Ar Éigean* an mhí seo a chuaigh thart, bhí cúis mhaith leis sin, nó is mé féin a rinne an eagarthóireacht ar an liarlóg.

Gach aon bhliain, gan teip, móidím os comhair Chroim, crúb ar mo chroí, nach scríobhfaidh mé focal ar bith eile don liarlóg seo gan mhaith, gan tairbhe.

Tuilleann (*oops!*) - faigheann ceathrar acu breis agus míle euro an duine sa mhí mar chostais! Agus cad é a fhaigheann Balor Bocht in aghaidh na míosa? An méid céanna is a bhí á fháil aige nuair a tháinig an liarlóg seo amach an chéad lá riamh: ceithre cent déag; cúig cent déag má bhíonn tríocha a haon lá sa mhí; dhá cent déag i mí Feabhra agus trí cent déag gach ceathrú Feabhra nuair is bliain bhisigh a bhíonn ann - mar atá i mbliana, buíochas le Dia! Yahú! Bhí sé ag madraí an bhaile riamh anall gur daoine cruógacha a bhí i mbaill tofa an Údar Ass, cuid acu níos cruógaí ná a chéile, agus an ceathrar ar bharr an liosta is cruógaí ar fad acu: Pádhraic Ó Bia, Brains Ó Domhnaill, Daithí Elkhorn agus Randy Mac Gearailt.

Ach níl sé ag tabhairt cluas éisteachta ar bith do mo Ganesh beag bratógach.

* Gluais • Glossary fáilteachwelcoming iontach fiafraitheachvery inquisitive lochtblame a mhalairt ar fadquite the opposite le haoibh an gháirewith a smile fial lena ndáimhgenerous with their affection croíúilcordial cumannfriendship luachmharvaluable tá dúil mhór agamI really like saoithiúlachtoddness snagcheol preabach an tráchtathe throbbing jazz of the traffic mo chéadfaímy senses ricseánnarickshaws gíoscánsqueaking uchtógabumps ag spréachadhspluttering pléascántaexuberant dordándrone siamsánhumming crónánmurmuring rosc ceoilrhapsody clapsholastwilight mheasfáyou would think searradhstretch fonn súchaitetrite melody solúbthaflexible spleodrachboisterous castaí úranew turns tromchúiseachimportant, weighty ag súgaíochtmaking merry gan spionnadhwithout vigour spreang spreagthaimpulse to inspire a dtiúin dhiamhair féintheir own mysterious tune rúndasecret léargasinsight mo thriallmy journey gaosánnose i dtólamhalways do chuid rámhaí a ligean le sruthletting your oars go with the flow i mbéal na séibesuddenly ní aimseoidh duine é féin go deoa person will never find himself balcóiníbalconies glas olóigeolive green stainnínístands síodasilk cadáscotton glébright gleoitepretty seodajewels tráchtáilcommerce dronggang an dubh a chur ina gheal ortto bamboozle you stuaicsullen appearance dreach diúltacha negative appearance a ndíograistheir enthusiasm a gcuid pionsúr amplachtheir greedy pincers téann siad i bhfostú ionatthey become entangled in you deilín na mbacachthe rigmarole of the tramps ag margáil leatbargaining with you ag dréim leatexpecting you a athrachany better bratógrag in aicearracht aimsirein a short period of time amhrasachsuspicious tuahatchet mangairísellers seálta ollawool shawls fidileachafiddles saoltachtwordliness spioradáltachtspiritiuality neamhchoireachinnocently manaslogan teachtairímessengers smailcmouthful dúidíní draíochtamagical clay pipes smálblemish clúreputation eiteogawings áras mórluachachimportant dwelling beadaíconceited tíorántatyrannical ceannsmachtupper hand daonlathasdemocracy éileamhdemand go slachtmharneatly neartplenty giollaservant ordúilorderly fairsingspacious fionnuarcool babhta trom meitifisicea heavy session of metaphysics toiteachsmoky mífholláinunhealthy truaillithe go holcbadly polluted galsteam ag sceitheadh ina scamaill dhubha ghalrachaescaping in black sickly clouds stúrdust ina phlá phlúchtachin a suffocating plague sceadamáinthroats scamhógalungs cársánachwheezy screamh ghlas sheileogachgreen salivary scum ag spaisteoireacht thartstrolling around gnúisface gnaíúilcomely ag rúscadhrummaging i gcarn bruscairin a pile of rubbish áilleagántrinket séarachassewerage bradaílpilfering lena ruaigeadh as bealachto drive them out of the way seilbh shaoltaworldly possessions burlabundle níos tibhethicker go bhfóirfeadh na bróga i gceart dóthat the shoes would suit him fine Tír Tairngire na féilethe Promised Land of generosity miantadesires Úll Mór na bhféidearthachtaíthe Great Apple of possibilities brioscbrittle tnáiteweary dílleachtaorphan brúidiúlachtbrutality gluaiseachtaímovements go míorúilteachmiraculously méithrich cothaitheachsustaining gealbhan binnehouse-sparrow broiddistress dia an áidh agus an rachmaisthe god of luck and wealth gaoiswisdom coimirceprotection bratógachragged barróghug

Níl meas madaidh ag Laoch ár Linne ar na scrabhdóirí scrábacha céanna.

Má tá léitheoir dílis ar bith de chuid *Beo Ar Éigean *amuigh ansin a bheadh sásta Balor bocht a ligean thar an tairseach isteach, díreach le lóistín saor in aisce a thabhairt dó ar feadh cúpla mí, ní gá ach d'ainm agus do sheoladh a fhágáil le heagarthóir na liarlóige, Éamonn Ó Doornail, agus an chuid eile a fhágáil faoi féin.

Agus anois tá duais bainte ag an dá scór go leith scríbhneoir a bhíonn ag obair ar leathanach aorach na liarlóige eile sin.

Tá cuid acu róscanrúil le tuairisc a dhéanamh orthu, fiú i liarlóg mar seo.

Scéala eile atá le briseadh gan mhoill, agus atá Balor sásta a thabhairt mar scúp don liarlóg seo, is ea go bhfuil an Uachtaránacht le dul faoin tuath.

"Maith thú, a Leamh! Coinnigh ag gabháil! Ní fada go mbeidh tú réidh leo!" a deir Eacnamaí Eagnaí na liarlóige seo.

Agus í ag siúl na sráide a fhad leis an traein a bhéarfadh chun an ghéibhinn í, í gléasta go gioblach, tháinig na mná tí Gearmánacha amach as a gcuid tithe, áit a raibh siad ag déanamh giollachta ar an bhricfeasta, le stánadh orthu.

Ach ná scaoil mo rún le duine ar bith nó scaoilfidh mise do chuid rún folaitheach cáidheach féin leis an domhan mór ar an *Sindo*, fiú mura bhfuil rún ar bith agat! Anois fág an bealach agus lig dom sult a bhaint as an oíche!” Bhuel Balor Bocht! Caidé a bhí sé ag gabháil a dhéanamh? Níor thóg sé air ach an dá mheandar le cuimhneamh nach raibh rún ar bith fágtha aige, ná dea-chlú, ná cáil ar bith le cur ó chion, a bhuíochas sin don liarlóg *Beo Ar Éigean *agus don eagarthóir mí-thrócaireach Éamonn Ó Doornail.

I mbliana bhíodar ar ais san áit ba dhual dóibh, agus shiúladar tharainn go bródúil crosta, gléasta go fóill in éide ghioblach an ghaineamhlaigh.

"Hey, this guy's really Irish! Get him a beer!" Chonaic mé ól á chleachtadh mar spórt i rith Sheachtain na nGiobal agus mé i mo mhac léinn i nGaillimh, ach dar fia, ba ag na Meiriceánaigh a bhí an svae sa spórt seo.

A luaithe agus a léigh Colma Ó Toirneach an t-agallamh a chuir mé ar Codger agus Dodger, thairg sé alt in aghaidh na míosa don bheirt bhligeard ar liarlóg s’aigesean ar a deich n-oiread d’íocaíocht agus atá Balor Bocht ag fáil ó Éamó Ó Doornail ar an liarlóg seo! Agus níl iontu ach puipéid! Níl a fhios againn cé hiad i ndáiríre, murab ionann agus mé féin.

Bhí cúis mhaith le halt s’agamsa a bheith ar iarraidh ón liarlóg nó ní raibh cead agam é a scríobh.

Tusa a dhíol liarlóga an Domhnaigh agus forlíonta an tSathairn.

B’as bailiúcháin príobháideach a tháinig an pictiúr seo den naomh a léiríonn mar fhíordhuine é, seachas mar fhigiúr idéalach – tá craiceann a láimhe, mar shampla, briste agus garbh le hobair chrua agus le bochtanas, agus tá a chuid éadaigh chomh salach agus chomh gioblach sin go dtiocfadh leat a shamhlú go raibh boladh bréan ag teacht as.

Ní raibh an t-ainm Bob Dylan glactha aige go fóill – Robert Zimmerman a bhí air, Giúdach óg ó Minnesota a raibh giotár, guth úr agus eag-amhráin aige.

Ceithre scór deireadh seachtaine ag meabhrú os cionn na tine ina phluais uaigneach, ag tochas a thóna agus ag cuimilt a bhoilg, ag iarraidh seoda litríochta a scríobh do *Beo Ar Éigean!* Ceithre scór deireadh seachtaine ag iarraidh comhfhreagraithe eile na liarlóige seo a sheachaint ar eagla go ngoidfidís a chuid péarlaí luachmhara de smaointe agus iad ag iarraidh a gcuid truflaise féin a chumadh.

Agus an aois scoir sroichte aici, shocraigh sí an chuid eile dá saol a chaitheamh ag maireachtáil leis na daoine ba bhoichte i gCaireo, lucht na ngiobal nó iad siúd a mhaireann ar pé rud a fhaigheann siad ar na sráideanna.

I dtaca leis an Guinness, is é a deir sé: “Bíonn blas ar an bheagán, go háirid ar an bheagán a bhímse in ann a cheannach ar an tuarastal suarach a fhaighim ó Beo Ar Éigean! ón am ar tháinig Sturmbanfuhrer Josef Mac Slua Muirí mar eagarthóir ar an liarlóg seo.

Seo daoibh anois, más ea, smaointe doimhne, duairce, domhaiseacha eagarthóir na liarlóige leimhe leibidí seo: Balor: Den chéad uair riamh tá an deis agam agallamh a chur ar eagarthóir Beo Ar Éigean!, ach fós tá mé cinnte nach gcuirfidh tú an sliocht seo ar bharr an leathanaigh bhaile.

Balor an Bhéil Bhinn a roghnaíodh as measc iriseoirí uile na liarlóige seo chun aghaidh a thabhairt ar chathair cháiliúil sin na beorach cois locha i Stáit Aontaithe Mheiriceá, féachaint cad é mar a bhí ag éirí leo thall agus lagtrá an gheilleagair ag brú go géar orthu.

Bhuail mé isteach in RTÉ Montrose dhá lá ina dhiaidh sin le casadh le bean Ráth Cairn, nó leis an ‘gcaorthanach lasánta’ mar is nós le corrliarlóg a thabhairt ar Bhláthnaid.

BNC: Íomhá! Amaideach! Suntas na Ruaidhe SMM: Bhí do fholt breá rua ina bhuntáiste mór agat, déarfadh daoine go leor leat é sin, ach an ngoilleann sé ort anois is arís nuair a fheiceas tú an ruaidhe luaite le ‘feisty’, arís, is sna liarlóga a fheicfear a leithéid? BNC: Tá a fhios a’m, ‘feisty red-head’.

Is maith an rud é go bhfuil sé ag teacht saor in aisce, nó ní chaithfeadh duine ar bith pingin rua ar an liarlóg.

Sin a lán airgid le caitheamh ar liarlóg mar seo.

An aineolas go dtí dearcadh faiteach sin Chumann na Múinteoirí? An bhfuil siad a dhath níos fearr ná liarlóga tráthnóna Shasana agus na hÉireann? Thit Éireannaigh siar i muinín na heagla dhá chéad bliain ó shin, ach bhí leithscéal 163 bliain den Ghéarleanúint ag cur isteach orthusan, agus chrap an Ghaeltacht amach as an chuid is mó d’Éirinn mar a bhainfeá smeach.

Cionn is go raibh an duine gan ainm rud beag imníoch faoi scríobh chuig Iris nó an Pápa chun an chomhairle a lorg, thug Balor cuireadh di nó dó litir oscailte a scríobh chuig an bheirt acu, nó tá a fhios ag madraí an bhaile go léann siad beirt gach alt dá scríobhann Laoch na Litríochta – aon chéad acu ar fad go n-uige seo don liarlóg leamh seo.

“Ááááá, Seosamh bocht!” a chluinim ó léitheoirí na liarlóige seo.

Má thugtar san áireamh nach fada go mbeidh sí ina ceann stáit ar Oileán na Naomh, na nOllamh is na nIarbhaincéirí, mar a fógraíodh sa liarlóg seo an mhí seo caite, is fiú cúpla focal a scríobh mar gheall uirthi féin: an cineál duine atá inti, mar a chonacthas do Bhalor í i gCill Airne.

In ainneoin go maíonn eagarthóir aineolach na liaróige seo a mhalairt, is agallamh eisiach é seo.

Anó Scéalta na Liarlóg ============ Maíonn go leor iriseoirí gur bhagairt do shaoirse cainte na meán iad na ‘sárurghairí.

Filleann sé le haoibh leathan gáire ar a aghaidh agus leabhar giobalach ina lámha.

Triúr réalta aisteoirí i mbun na seanmháistríochta – Tom Courtenay, Roger Allam, agus an té a líon bróga gioblacha ‘Estragon’ i ‘Godot’ ar chaoi a shásodh Beckett féin, déarfainn, Ian McKellan.

“A dhuine gan rath, tá sé tugtha faoi deara agam nach bhfuil an liarlóg Beo Ar Éigean! luaite ar an liosta de na heagraíochtaí atá i mbaol a scriosta.

Ach mar a bheadh súil an tairbh ar an ghiobal dearg, is ar léine bhándearg Mhicí Wallace a bhí súil nimhe Bhaloir ag tarraingt ag deireadh na míosa seo caite.

Níl le déanamh ach cnaipe teilifíse a chasadh nó liarlóg a cheannach le tuiscint a fháil ar a choitianta is atá aineolas sa phobal.

Níl mé ag iarraidh a bheith dubh agus bán faoi seo, ach má ligim dó sin a bheith do mo cheartú, ní fada go mbeidh achan friggin’ húr a scríobhann don liarlóg ag ceartú mo chuid ceartúchán.

Tá clú agus cáil ar do liarlóg mar uirlis de chuid an Rialtais, agus ní bheinn ag súil le rud ar bith eile uaitse ach go gcasfá achan uile fhocal a déarfainnse mar a chas tú cuid focal Dháithí Mhic Dhúthrachta an mhí seo caite.

Sin mar a bheas an scéal go dtí go ngabhfaidh tú leithscéal le Brennan go poiblí i d’alt sa liarlóg sin a mbíonn tú ag scríobh di.

Cíoradh an cás in irisí na mban agus sna liarlóga ach go háirithe.

Balor bocht! Tá mearbhall air arís an mhí seo, a léitheoirí dílse, nó níl a fhios aige cé atá i mbun na liarlóige seo i láthair na huaire.

Bhí Balor na Fadfhulaingthe faoi bhrú treoir na Bliana Úire a sholáthar do lucht léite na liarlóige seo, Beo ar Éigean agus é ag iarraidh fanacht glan ar na cantaláin a chuireann a gcuid ama amú á léamh.

Tharraing sár-urghairí cúirte agus seanbhlas na liarlóg nuachtáin ar imreoirí sacair aird Mhíchéail Uí Aodha.

Is leasc le Balor tagairt d’eagarthóireacht na liarlóige seo, ach an té a bhfuil cluas air, éisteadh sé, má tá súil ina bhlaosc, léadh sé agus an té a bhfuil poll ar a chúl, dingeadh sé

Bean bhán dhathúil as an Astráil le fiche bliain a chur isteach faoi ghlas thar lear! Nach leor a leath leis na meáin is na liarlóga a shaighdeadh i mbun méarchláir? Bhí Bearnaí Ó Doibhlin ag faire orthu.