In amanna músclaím i lár na hoíche nuair a phléascann carr atá ar thine.

Nuair nach dtiocfadh léi a theacht ar Emer smaoinigh sí nach raibh acmhainn ar bith aici ar thórraimheacha nó ar scaiftí.

Ach bhí suim agam i dteangacha nuair a bhí mé óg, agus cé go n-oibrím mar chláraitheoir ríomhaireachta, bhí an tsuim sin á múscailt arís.

* Gluais • Glossary doirtealsink cith fearthainnea rain shower trup na veainthe noise of the van cabhsalane uiligall thriomaigh méI dried go bhfeicfinnuntil I'd see inneall an chairrthe engine of the car casta asturned off ar bheannaigh sé domhthat he greeted me modhúilgentle bradáinsalmon scadáinherring beithíochbeast boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us leitheannaflat-fish troisccod Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder? cibé ar bithanyway reoiteoirfreezer bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs crágalarge hands gágcrack de bharraíochtin excess cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice ina mullachon top of them bhog sé go fadálachhe moved slowly cruithump go foighdeachpatiently drochthimpistea bad accident is mór an garit's a good thing dhéanfaidh sin muidthat'll do gan a thomhaswithout weighing it dlaíóg ghruaigestrands of hair sa chisteanachin the kitchen cuma bhrónacha sad look ó mhaidinsince this morning corrlásome days deoirdrop go fuireachaircautiously ródhánatoo bold/cheeky sliosslice tarraingtto draw Tae uilig a ólaimseI only drink tea an aimsir seothese days Ailt an ChorráinBurtonport ráchairtrun, demand monarchainfactories d'fhear céileseyour husband iascairefisherman An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget a cailleadhwho died an lá faoi dheireadhthe other day Char mhothaighI didn't (hear) stócach óga young lad ailsecancer cearrwrong Thug sé a bhásIt killed him bolgam taea mouthful of tea fuarthas a chorp báitehis drowned body was found dhá chónairtwo coffins dhá fhairetwo wakes coisreacadh Dé orainnGod bless us A Dhia ár sábháilGod save us buille tromheavy blow bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake lán marahigh tide sruthánstream meascaithe leismixed with it slanntracha éiscfish scales fearthainnrain níochánwashing ar son an taefor the tea B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going ar shiúlgone ag teacht isteach domhon my return uchtánarmful, load carried close to chest éadaí leaththirimehalf-dry clothes a smaointigh méthat I remembered nár íoc méthat I didn't pay

* Gluais • Glossary doirtealsink cith fearthainnea rain shower trup na veainthe noise of the van cabhsalane uiligall thriomaigh méI dried go bhfeicfinnuntil I'd see inneall an chairrthe engine of the car casta asturned off ar bheannaigh sé domhthat he greeted me modhúilgentle bradáinsalmon scadáinherring beithíochbeast boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us leitheannaflat-fish troisccod Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder? cibé ar bithanyway reoiteoirfreezer bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs crágalarge hands gágcrack de bharraíochtin excess cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice ina mullachon top of them bhog sé go fadálachhe moved slowly cruithump go foighdeachpatiently drochthimpistea bad accident is mór an garit's a good thing dhéanfaidh sin muidthat'll do gan a thomhaswithout weighing it dlaíóg ghruaigestrands of hair sa chisteanachin the kitchen cuma bhrónacha sad look ó mhaidinsince this morning corrlásome days deoirdrop go fuireachaircautiously ródhánatoo bold/cheeky sliosslice tarraingtto draw Tae uilig a ólaimseI only drink tea an aimsir seothese days Ailt an ChorráinBurtonport ráchairtrun, demand monarchainfactories d'fhear céileseyour husband iascairefisherman An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget a cailleadhwho died an lá faoi dheireadhthe other day Char mhothaighI didn't (hear) stócach óga young lad ailsecancer cearrwrong Thug sé a bhásIt killed him bolgam taea mouthful of tea fuarthas a chorp báitehis drowned body was found dhá chónairtwo coffins dhá fhairetwo wakes coisreacadh Dé orainnGod bless us A Dhia ár sábháilGod save us buille tromheavy blow bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake lán marahigh tide sruthánstream meascaithe leismixed with it slanntracha éiscfish scales fearthainnrain níochánwashing ar son an taefor the tea B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going ar shiúlgone ag teacht isteach domhon my return uchtánarmful, load carried close to chest éadaí leaththirimehalf-dry clothes a smaointigh méthat I remembered nár íoc méthat I didn't pay

Ach táimse im chodladh is ná dúistear mé.

"Chuaigh sé i bhfeidhm chomh mór san orm go ndúisím gach aon mhaidin ar a sé a chlog," a deir sé.

Tá an nós ann bia a roinnt le daoine eile ag tórramh nó sochraid, in ainneoin duine a rabhthas ceanúil air a bheith marbh, chun cur i gcuimhne do gach duine go bhfuil an dream atá i láthair fós beo, agus gur gá iad a chothú.

Tá teach amháin cóirithe mar theach faire agus tá daoine ina suí thart ar an chorp.

faire ======= Is cuimhin liom nuair a chuir Sealink stad leis an tseirbhís farantóireachta i mí Eanáir 1990, tar éis 160 bliain.

“Chuaigh mé a luí agus thit i mo chodladh ach mhúscail tormán mé, é ag teacht ó iarthar na cathrach, é ag éirí ní ba challánaí de réir a chéile.

Uaireanta bíonn toradh ar mo chuid iarrachtaí! Maidir le “Vailintín Brún”, nuair a dhúisíos maidin áirithe bhí an port sin i mo cheann.

– Oki le dúiseacht le go dtógfadh Cathal é go RTÉ le Rossa agus Eoin.

” “Bhuel,” arsa Balor, “Tharla, oíche amháin, gur mhúscail an leaid óg i lár na hoíche.

Bhí forlámhas ag Uíbh Fhailí sa tréimhse sin ar Chill Chainnigh agus ar fhoirne eile Laighean (cé is moite de 1996 nuair a mhúscail Loch Garman as a suan agus a d’fhógair a mbainisteoir Liam Ó Gríofa gurb í an iomáint “Riverdance” an spóirt! San am céanna bhí an Clár beagnach do-chloíte sa Mhumhain (cé is moite de bheith buailte ag Luimneach i 1996.

***** Maireann an tórramh trí lá.

Ansin dúiseacht go luath ar maidin le dul go Glastonbury, atá fós ar cheann de mhórfhéilte na hEorpa.

Ar ndóigh, bhog na hÉireannaigh chéanna ar aghaidh chomh luath is a d’fhéad siad, agus is ceantar Doiminiceach é anois, rud gur léir duit ón nóiméad a théann tú isteach ann – níl le cloisteáil ó ollchallairí na ngluaisteán ach ceol Spáinneach, á chasadh ar láine a dhúiseodh na mairbh.

Iontach! Cuma scriosta ar Karl nuair a dhúisím ar maidin é ag a hocht! An *courier* ag teacht ag meán lae leis an dlúthdhiosca a bhailiú.

Tháinig an dea-scéala seo sna sála ar an £50,000 a bhain mé sa chrannchur a d'eagraigh an Shop Direct Group Limited i Manchain.

Is cuimhin liom dúiseacht maidin Dé Domhnaigh agus mé ag caoineadh, ag rá, ‘Caithfidh mé dul ag obair ar a deich inniu!’ Bhí dhá chlár agam, ceann acu beo maidin Dé Sathairn ar an raidió, agus clár stiúideo teilifíse Dé Domhnaigh.

Dála Michael O’Leary agus Ryanair, is dócha, cé nach dtaitneodh an chomparáid sin leis, táim cinnte! Céard iad na tréithe a bhaineann leis, dar leis, a chuireann ar a chumas feachtais a reáchtáil go héifeachtach? “Bhuel, measaim go bhfuil na buanna seo ag gach duine ach iad a mhúscailt iontu féin.

Ó dhúiseacht go luí.

Le scéal fada a dhéanamh gearr agus scéal gearr a dhéanamh suimiúil, ba é an Canónach a mhúscail ar dtús – thart faoin a ceathair a chlog ar maidin – agus ba eisean a thug faoi deara ar dtús é: bhí an Tóirse imithe.

Níor thug sé faoi deara go raibh an carr mícheart tógtha aige go dtí gur dhúisigh duine de na páistí agus gur labhair sí leis i bPléimeannais! Chualathas faoi eachtraí eile a tharla a chuirfeadh sceoin ort dá mbainfidís duit féin ach a chuirfeadh ag gáire thú, b’fhéidir, fhad is gur duine eile a bheadh i gceist.

Ní shásófar na nuachoimeádaigh go dtí go mbeidh an domhan ar barr ithreach le cogadh dearg idir Iarthar Domhain agus Ioslam, agus mura ndúise muintir Mheiriceá gan mhoill, beidh a leithéid ar bonn, faraor.

Dúisíonn fear óg i mbothán sléibhe i gcoill.

Bhí brat maith sneachta ar an talamh nuair a dhúisigh mé ar maidin agus tá an sneachta ag titim ó shin.

Níorbh é an clog a mhúscail mé mar sin.

Tiocfaidh an dúpholl sna sála ar siúd, ach beidh a fhios againn an chéad iarraidh eile; - an cú a bhuailtear sa cheann, cuimhníonn sé.

Í de shíor ar sodar i ndiaidh a fir óig, go fisiciúil ina lorg nuair is le chéile iad, agus, le fírinne, i marbhshruth a grágheal mná nuair is ina comhluadar siúd atá sí.

I mbunú an pháirtí úrnua seo, tá cinneadh críochnúil déanta againn scaradh go deo le seanpháirtí na teipe; nach bhfuil d’oidhreacht fágtha aici ach an tubaiste agus an feall.

Cloistear a lán cainte faoi 'crógacht' agus 'onóir' agus feictear na tórraimh nó saighdiúirí ag Buckingham Palace ag fáil bonn ón bhanríon.

Ag a thórramh a d'fhoghlaim mé don chéad uair an méid obair charthanachta a rinne sé.

An é sin a fheictear i bprós maoithneach Sachs, agus é lán go béal leis na mothúcháin, le féiníogaireacht agus le brionglóidí deasa? Cén chinéal carthanachta í an trócaire a mhúsclaítear díreach i ndiaidh chliseadh agus ciapadh inmheánach pearsanta? An bhféadfaí carthanacht a fhoghlaim, agus é a chur de ghlan mheabhair fiú? Nó ar chóir focal nua a chumadh dosna mothúcháin ildaite a bhlaistear i saothar scríte Sachs, focal cuí sainiúil a thabharfadh le fios nach féidir idirdhealú a dhéanamh idir an grá dleathach sin agus an éagóir mhillteach a rinneadh air? Gineann a chuid léachtaí íomhánna malartacha: an t-othar leochaileach ag dul i ngleic leis an mbreitheamh sotalach, uilechumhachtach; an apparatchik soineanta a bhaist “giolla na saoirse” air féin in iomaíocht leis an bhfealsúnaí aibí a thug comhairle do Ronald Dworkin fé choinceapanna teibí cosúil le *“reverse onus”*, *“proportionality review”* agus *“justiciability”*.

Faire an tSaoil Mhóir ===== Chuir an tAire Sláinte sa Nua-Shéalainn, Tariana Turia, fáilte roimh an togra agus thug sí le fios go bhfuil a rialtas ag cuimhneamh ar an reachtaíocht chéanna a chur i bhfeidhm.

D’fhreastail oifigigh an airm ar thórraimh agus ar shochraidí seanóirí sna sráidbhailte mórthimpeall, agus ní sa chulaith chogaidh a théidís ann, ach sa ‘full dress no.

Tá mé cinnte nach mbeidh aon áifeála orainn gur roghnaíodh polaiteoir stuama, intleachtóir misniúil agus saor focal gan sárú le bheith mar chomharba ar Mháire Mhic Giolla Íosa.

Dhúisíomar i ndomhan uaine.

An Múnla ==== Tá sé faiseanta, ar shála leithéid *‘Priceless’* (2006) - atá sárthaithneamhach, dála an scéil - agus ag cur san áireamh a chéad mór-ruathar ceallalóide *‘Amelie’* (2001) go mbeadh criticí téagartha (ina mbreithiúnas féin, gan amhras) ag fanacht leis an ról gairmshainithe sin di.

Ní na fir mheánaosta fána gcultacha Domhnaigh agus bróga snasta, meirgí an *Royal Black Institution* á gcaitheamh go bródúil acu - bhí cuma amaideach, áiféiseach thruacánta orthu sin leis an fhirinne a dhéanamh, a seicteachas folaithe in éide na measúlachta - ach ar na buíonta a bhí mar thionlacan acu agus an drong a bhí á leanstan.

Ach, mar is eol go maith do Bhalor, laoch na litríochta, tá an bás sin á thuar ón am a scríobh Dáibhí Ó Bruadair ‘D’aithle na bhFileadh’, agus go minic roimhe sin, b’fhéidir.

Is beag rud a chuireann isteach ar Bhalor chomh mór leis an síorolagón a bhíonn ar siúl ag lucht caointe agus lucht cáinte na teanga ársa áille seo.

Roghnaigh Schama agallamh corraitheach le Sigmund Freud ar an mBBC ó 1938 mar sheoladh isteach don chéad chlár aige, rud a bhíog croí an lucht féachana.

Tá sé ann mórán i ngan fhios don tsaol mhór An Fhealsúnacht ====== Mhúscail fear an chreidimh ar theanga talún idir autobahn agus bóthair iarainn.

Dhúisíos ar maidin i mo ridire dom agus tuigim anois tar éis sracfhéachaint a thabhairt ar leabhar Graeber nach bhfuil a leithéid de rud ann – agus nach raibh riamh! Tá teora liom agus deora dá réir, a léitheoir chaoin.

Nuair a dhúisínn gach maidin sa Ghaeltacht, d’fhéachainn amach ar an bhfuinneoig agus d’fheicinn mé an Éire úd, Éire na seanchártaí poist, b’fhéidir le hais radharc na cathrach abair, mar an tseoid luachmhar atá fós ann agus a bhí linn inár gcroí is inár n-aislingí sular bhaineamar an áit amach.

Tá a fhios againn cé dhúisigh sinn na blianta siar agus sinn i mBÁC nuair a b’fhéidir coirm cheoil eile U2 a bhlaiseadh beo beathach an t-am sin! Maíonn Colm Ó Snodaigh san alt seo go raibh sé faoi dhraíocht an uair sin, nuair a scaoil Bono agus a bhuíon le fiántas cruthaíochta an ama sin ón ardán.