Rachadh sé fríot
it would go right through you, i.e. it was very loud
"Rachadh sé fríot.
mar a bheadh cearc éillín
like a hen with a clutch i.e. fussing mother
"Beidh tú ag inse domh an chéad rud eile go mbeidh mé mar a bheadh cearc éillín ann fá cheann cúpla mí eile.
níl caill ar é seo ina cheann
he's not bad at it (i.e. he does it well)
"Is deacair á shárú lá fuar geimhridh agus níl caill ar é seo ina cheann.
teachtaireacht ríomhphoist
e-mail message
com/yc/uk/ - cuirfidh siad teachtaireacht ríomhphoist chugat 15 nóiméad roimh gach coinne atá agat chun é a chur i gcuimhne duit.
tú mar a bheadh mála easóg ann
like a bag of weasels i.e. prickly/cranky
"Ní maith ar bith duit a bheith i do shuí thart ansin agus tú mar a bheadh mála easóg ann.
teachtaireacht ríomhphoist
e-mail message
Is ceamaraí beaga iad sin a bhíonn ceangailte le ríomhaire agus a chuireann ar chumas daoine grianghrafanna díobh féin a sheoladh mar cheangaltáin le teachtaireacht ríomhphoist.
ní bheadh an fear céanna ar chúl na sceiche faoina inse dó
he would tell him straight out, i.e. not behind his back
Ní raibh Fiachra dall ar an mheas a bhí ag Féilim ar a chuid éadaí agus ní bheadh an fear céanna ar chúl na sceiche faoina inse dó ach an oiread.
ag iarraidh gan í féin a thachtadh ar a dea-mhéin
trying not to choke on her own goodwill (i.e. it's not genuine)
"
"Tá an t-ádh oraibh mar sin," arsa Nell agus í ag iarraidh gan í féin a thachtadh ar a dea-mhéin.
ag amharc uaibh
looking around, i.e. not doing anything
"Seo," arsa Tomás, "ná bígí in bhur seasamh ansin ag amharc uaibh.
teachtaireachtaí ríomhphoist
e-mail messages
Tá daoine ag caint faoi an t-am ar fad, tá turasóirí ag tabhairt cuairte ar uaigh an pháiste agus tá "saineolaithe" ag seoladh teachtaireachtaí ríomhphoist agus litreacha chuig na póilíní áitiúla ag tabhairt moltaí faoin dóigh le dul i mbun an fhiosrúcháin nó ag fuascailt, dar leo féin, na príomhcheiste: cé hé an dúnmharfóir.
teachtaireachtaí ríomphoist
e-mail messages
Cé nach féidir liom dul go hÉirinn ach uair nó dhó sa bhliain - agus is mór an trua é sin - faighim cóip de *Foinse *gach seachtain, in éindí le teachtaireachtaí ríomphoist ó mo chairde dílse.
teachtaireachtaí ríomhphoist
e-mail messages
"
Nuair a chuir Cian in iúl do cheoltóir óg as Tiobraid Árann le déanaí nach bhféadfadh sé a chuid ceoil a sheinm ar "An Taobh Tuathail" de bharr go raibh focail na n-amhrán i mBéarla dúirt an fear sin leis go bhféadfadh duine éigin cás cúirte a thógáil i gcoinne Raidió na Gaeltachta, mar go bhfuil siad, dar leis an cheoltóir seo, ag sárú cearta daonna lucht an Bhéarla!
Deir Cian nach dtugann go leor de na héisteoirí faoi deara go bhfuil cosc ar liricí Béarla, gur minic a fhaigheann sé litreacha nó teachtaireachtaí ríomhphoist ó dhaoine ag iarraidh air ceol Béarla a sheinm.
ríomhphost
e-mail
Phléigh mé na rudaí sin fríd an ríomhphost le cúpla cara a bhfuil intinn bheo acu - i gcomparáid leis an líon mór daoine atá níos compordaí ag fáil a gcuid smaointe ó dhaoine eile.
níl de dhíth ar dhaoine ach leideadh an fhocail
people only need a hint, i.e. to gossip
"
"An bhfuil a fhios agat seo," arsa Nuala, "níl de dhíth ar dhaoine ach leideadh an fhocail.
ríomhphoist
e-mail
"
Is é an córas ríomhphoist is mó a mbaineann Mícheál úsáid as ar an idirlíon: "Tá sé i bhfad níos saoire ná glaonna gutháin.
ar an ríomhphost
by e-mail
Chuir seisean comhairle uirthi ar an ríomhphost maidir leis na hamhránaithe arbh fhiú éisteacht leo agus na hamhráin ab fhiú a fhoghlaim, agus chuidigh sé léi ó thaobh na teanga chomh maith.
teachtaireacht ríomhphoist
e-mail message
Sheol sé teachtaireacht ríomhphoist chuici tar éis dó suíomh gréasáin Thaidhg Mhic Dhonnagáin a fheiceáil.
ann ach go raibh sí ag cur cos amháin roimhe an cheann eile
she was barely able to put one foot in front of the other (i.e. she was walking with difficulty)
"
Ní raibh Gerry ina shuí i gceart nuair is seo anuas an staighre Aoife, ann ach go raibh sí ag cur cos amháin roimhe an cheann eile.
tráchtála leictreonaí
e-commerce
Ní cheapfadh mórán daoine go raibh baint ar bith ag an gComórtas Amhrán Eoraifíse le dul chun cinn na tráchtála leictreonaí i dtíortha atá i mbéal forbartha.
E-maol
E-flat
Tá trí cinn agam faoi láthair - ceann ar airde ceolchoirme, ceann eile in E-maol agus an tríú ceann i B-maol.
do chuid
your food (i.e. breakfast)
Tá do chuid amuigh ar an tábla le deich mbomaite anois.
thiontaigh sé ar a shála
he turned on his heel, i.e. immediately
Shíl mé gur thit an tóin as an spéir leis an bhúireach a bhí ort," arsa Seán agus thiontaigh sé ar a shála agus suas an staighre leis arís.
imir rua
a red hint (i.e. his beard)
Bhí cuma an mhairnéalaigh thuas air, idir an ghruaig sceadach fhionn-rua agus an imir rua a bhí ag siúl ar a leiceann nuair a bhuail an ghrian é.
ríomh-mhol
e-hub
In ainneoin mhianta an Rialtais ar ais sna nóchaidí chun ríomh-mhol a fhorbairt in Éirinn, tá fadhbanna ollmhóra sa tír maidir le haistriú chuig leathanbhanda.
e chuid thuaisceart na tíre
from the north of the country
Amhrán mór de chuid thuaisceart na tíre is ea ‘The Lisburn Lass’ a bhí ag an amhránaí clúiteach, Geordie Hanna.
ar bheagán airgid
on little money, i.e. low budget
Ba ar bheagán airgid a rinneadh an ceoldhráma seo, arb iad na príomhcharachtair ann ná ceoltóir sráide (Hansard) agus inimirceach Seiceach (Irglova) a bhfuil féith an cheoil inti chomh maith.
ar an bhfód dúchais
on the native sod, i.e. in Ireland
Níor caitheadh ach €100,000 ag déanamh an scannáin - suim airgid nach n-íocfadh as na costais lónadóireachta ar an gcuid is mó de na scannáin a léirítear in Hollywood!
In ainneoin nár léiríodh an oiread sin spéise sa scannán nuair a taispeánadh é ar an bhfód dúchais i dtosach, bhuaigh an stiúrthóir, John Carney, gradam ag an Sundance Film Festival i 2007.
ar a dtoil
fluent, i.e. can speak fluently
Den chuid is mó, bíonn dhá theanga, mar aon leis an mBéarla, ar a dtoil ag muintir na Maláive.
an-tóir
great demand, i.e. they were popular
Bhí an-tóir ar Scullion sna hochtóidí agus bhí am ann gur shíl cuid mhór daoine in Éirinn go dtabharfadh an domhan mór aird orthu, rud a tharla go pointe áirithe.
a d'eisigh sé ina aonar
which he released on his own, i.e. solo
”
Cén fáth, mar sin, nach bhfuair Condell riamh an t-aitheantas a bhí ag dul dó as na halbaim ar fad a d'eisigh sé ina aonar le breis is tríocha bliain anuas?“Níl an saol cothrom.
Léiriú uaillmhéine ab ea
It was a display of ambition, i.e. it was ambitious
Léiriú uaillmhéine ab ea é go ndeachaigh King i mbun sraithe mar seo agus é ar bheagán taithí.
neamhurchóideach
innocent, i.e. unknowing
“Lorgaíomar airgead ón BBC, fuaireamar é, chuireamar an comhlacht (Hummingbird Productions) ar bun leis an gclár a dhéanamh agus rinneamar é! Ach bhíomar neamhurchóideach ag an am.
ag maireachtáil ar an imeall.
living on the fringes, i.e. he is isolated
Tá sé an-dáiríre mar dhuine agus measaim go mbraitheann sé go bhfuil sé ag maireachtáil ar an imeall.
Ní raibh radharc na súl aige
he couldn't see, i.e. he was blind
Ní raibh radharc na súl aige ach d'fheicinn i gcónaí é ag ócáidí Slógadh, suite go ciúin ag éisteacht go grinn le gach aon nóta a canadh nó a seinneadh le linn an chomórtais.
ríomhthráchtáil.
e-commerce
Tugann na mic léinn faoi chúrsaí sa cheannaireacht, sa bhainistíocht tionscadail, sa bhainistíocht straitéiseach, sna hilmheáin agus sa ríomhthráchtáil.
abairt Mhanainnise
a sentence in Manx, i.e. the language
Bhí abairt Mhanainnise ar an admháil a tugadh dom sa bheár ar bord na loinge Ben My Chree agus sinn ag seoladh amach as cuan Bhaile Átha Cliath tráthnóna gréine mí Lúnasa seo caite.
ar an bhfód dúchais.
on the home sod, i.e. at home
Ach de réir dealraimh níl difríocht dá laghad le sonrú san Iaráic – nó in aon áit eile – anois agus an bhuíon bheag d’fhórsaí Astrálacha ar ais ar an bhfód dúchais.
faoi bhláth
flowering i.e. successful
Tá súil agam, nuair a thiocfaidh an t-am sin, go mbeidh an dá ghnó faoi bhláth go fóill.
Tha e an urra ris
the responsibility lies with
Tha e an urra ris an neach-eagrachaidh, Brian Ó h-Eadhra, fear-ciùil agus co-chomhairliche ealain a tha stèidhte ann an Inbhir Nis, a' phròiseact a stiùireadh às leth goEvents.
Cha chosg e sgillinn
it shall not cost a shilling
Cha chosg e sgillinn cur a-steach airson an fharpais.
ríomhleabhair
e-books
Agus anois tá ríomhleabhair ann, .
macasamhail
such as, e.g.
100 dalta, atá ar tí teanga a roghnú don GCSE (macasamhail an Teastais Shoiséaraigh) a ghlac páirt sa staidéar.
cuirim i gcás
e.g.
Tá an cur is cúiteamh ar bonn le blianta faoi ghaelscoilis agus is féidir, cuirim i gcás, mífhuaimniú ‘t’ agus ‘d’ na gcéadta cainteoirí ‘leath-Ghaeilg’ i gCúige Mumhan a rianú siar chuig aon mhúinteoir amháin i meánscoil áirithe sa chúige chéanna.
cuir i gcás
let’s say, e. g.
Má theipeann ar an gclár maoláin agus gaistithe thuas, cuir i gcás, agus maraíonn crogaill daoine sa bhreis sna ceantair uirbeacha, beidh an-bhrú ar na húdaráis ciorrú a chur i bhfeidhm.
rang corpoideachais
a p. e. class
Nó an scéal faoi ghasúr dhá bhliain déag d’aois, Oussmane Cissé, ar tugadh íde béil dó ar scoil toisc go rabhthas in amhras gurb é a scaoil aláram éigeandála na scoile le linn rang corpoideachais.
e shiúl
sléibhe
Éagraíonn siad laethanta agus deireadh seachtaine ag siúl sléibhe agus dreapadh ina gceantair féin agus bíonn cúpla geábh náisiúnta sa bhliain ann nuair a thagann baill in éineacht le chéile le haghaidh seachtain iomlán de shiúl sléibhe.
S e obair latha tóiseachadh
starting is most important
"'S e obair latha tóiseachadh, ach co-dhiú, thoisich sinn.
cuirim i gcás
e.g.
Bhí, cuirim i gcás, súmairí fós in úsáid acu i go leor áiteanna.
eadhon
i.e.
Mhol sé dea-thréithe na n-oibrithe Áiseacha, eadhon a bhfuinneamh dofholmhaithe, a n-inniúlacht tabhairt faoi dhúshláin nua agus a n-acmhainn oibre.
athmheabhrú r-phost
e-post reminders
Tá sé ar an bhfód le fada anois agus na seirbhísí atá ar fáil uathu: leathanaigh uathúla, feathal do gach imeacht, seirbhísí soghluaiste, teagmhálaithe a allmhairiú, imeachta a roinnt ar do líonraí sóisialta, athmheabhrú r-phost a chur chucu siúd atá cláraithe, staitisticí a scagadh agus rannpháirthithe a chlárú ar an lá.
b’éigean d’aos léinn na hEorpa
the learned classes of E. had to
córas Tholamaeis, b’éigean d’aos léinn na hEorpa cruthúnais nua a sholáthar a bhréagnódh an teoiric seo agus a dhlisteanódh an t-údarás a bhí ag córas Thomalaeis roimhe sin.
bhunaigh Enderson eagraíocht óige
E. founded a youth organization
Cártaí Poist ón Imeall
======
Dhá bhliain ó shin, bhunaigh Enderson eagraíocht óige.
faoi phobal na hEorpa
about the people of E.
Tá an uachtaránacht seo faoi phobal na hEorpa agus is é an Béarla an teanga iasachta is coitianta atá ar bhéal na ndaoine.
plaic as cluas Evander
a bite out of E.’s ear
Bhí alltacht agus múisiam ar dhaoine ar fud an domhain i 1997 nuair a bhain Mike Tyson plaic as cluas Evander Holyfield i mbabhta dornálaíochta trom-mheáchain.
fear den dís a d'fhuascail an cód
one of the two who broke the E. code
Luaigh sé fosta Alan Turing, fear den dís a d'fhuascail an cód Enigma le linn an Dara Cogaidh Domhanda.
an tír is boichte san Eoraip
the poorest country in E.
Más í an Mholdáiv an tír is boichte san Eoraip, agus an tuaisceart ar chúige chomh saibhir lena bhfuil in Éirinn, ní heol dom dhá thír eile atá chomh gaolmhar lena chéile ó thaobh teangacha agus polaitíochta de.
Cén duais a bhain Éabhlóid
what prize did E. win
com)
An Cheist
====
**Cén duais a bhain Éabhlóid le Dd John Doherty, ‘Ar Leirg na Gaoithe’, i mbliana?**
Seol do fhreagra chuig <oifig@beo.
eadhon
i.e.
Ní hea an t-iomrall ceartais a rinneadh ar an Seisear Birmingham atá i gceist thuas, ach éagóir ar sheisear Astrálach, eadhon Max Bebic, Vic Brajkovic, Tony Zvirotic, Mile Nekic, Joe Kokotovic agus a dheartháir Ilija Kokotovic.
fhorbairt na teicneolaíochta san Eoraip
technological development in E.
Tá bonneagar an mhargaidh chumarsáide ag cur bac ar fhorbairt na teicneolaíochta san Eoraip agus ba chóir dó cheannairí na hEorpa dul i ngleic leis seo sula dtitimid níos faide siar.
ba chóir dó cheannairí na hEorpa dul i ngleic leis seo
E. leaders ought to get to grips with this
Tá bonneagar an mhargaidh chumarsáide ag cur bac ar fhorbairt na teicneolaíochta san Eoraip agus ba chóir dó cheannairí na hEorpa dul i ngleic leis seo sula dtitimid níos faide siar.
fad is gur ghlac sé tamall ar thíortha na hEorpa
while it took a time for the E. countries
D’fhás an t-idirlíon go gasta i Meiriceá sna nóchaidí fad is gur ghlac sé tamall ar thíortha na hEorpa an bonneagar idirlín a thógáil.
dhruid an Eoraip
E. drew close
Agus lena gceart a thabhairt dóibh, dhruid an Eoraip leis na Stáit measartha tapa maidir le ceangail idirlín.
rud beag ar gcúl ar na tíortha eile
a little behind the other E. countries
Is cosúil go bhfuil Éire fós rud beag ar gcúl ar na tíortha eile Eorpacha – léirigh tuarascáil ó Akamai Technologies go bhfuil Éire san 15ú áit ó thaobh luas na gceangal idirlíon.
thagann salach ar dhlí Eorpach is idirnáisiúnta
conflicts with E. and international law
Tá curtha i leith FRONTEX, áfach, go bhfuil daoine díbeartha aige ó theorainneacha an AE agus tearmann á iarraidh acu, rud a thagann salach ar dhlí Eorpach is idirnáisiúnta maidir le cearta an duine.
Mura mbíonn rath ar
if (E.) isn't successful
Mura mbíonn rath ar EUROSUR, ní mar gheall ar easpa airgid é.
os comhair lucht údaráis na hEorpa
before the E. authorities
A Bheith Rompu
======
An t-aon rud amháin a chuideodh le muintir bhaint na móna, ba é beartas níos tarraingtí a leagan amach os comhair lucht údaráis na hEorpa.
tuigeann muid d’Enda bocht
we can allow for poor E.
Ach tuigeann muid d’Enda bocht.
D’amharc sé ar fholt breá gruaige
he looked at E.'s fine head of hair
D’amharc sé ar fholt breá gruaige Enda agus chonacthas dó go raibh sé ní ba ghile mar fholt ná folt fireann ar bith a chonaic sé lena bheo; agus chonacthas dó go raibh cuid gruaige fionnrua an Taoisigh ní ba shlíoctha agus ní ba réidhe agus ní ba mhínmhothaithí ná folt gruaige ar bith a chonaic sé riamh; gan ribe dá dhlaoi as alt; é gan barrchleite amach ná bunchleite isteach.
i gcroílár na hEorpa
in the centre of E.
Ba i gcroílár na hEorpa a rinneadh an iarracht mhór seo - an tUileloscadh - ar chinedhíothú a dhéanamh.
Cad é an líon ríomhleabhar
what number of e-books
ie/)
An Cheist
====
**Cad é an líon ríomhleabhar idir Kindle agus EPub atá ar fáil ó (COIS LIFE)(http://www.
abair ach beagan is abair gu math e
say few words but say them well
Comhairle eile nár mhiste ceann a thabhairt dó ná an mhéid atá greannta i gcloich ar bhallaí Pharlaimint na hAlban: “abair ach beagan is abair gu math e.
ealaín nua-aimseartha na hEorpa
modern E. art
Iniúchadh a bhí sa taispeántas sin ar shaothar ealaíontóirí Éireannacha ceannródaíocha a thaistil chun na Fraince agus níos faide ó bhaile le staidéar a dhéanamh ar ealaín nua-aimseartha na hEorpa ag tús na haoise seo caite.
suíomh ríomhthráchtála gréasáin
e-commerce web sites
Tá cur síos anseo ag Mary Attenborough, stiúrthóir teicniúil an chomhlachta, ar cheann de na príomhsheirbhísí atá acu, forbairt suíomh ríomhthráchtála gréasáin.
agallamh ríomhphoist
e-mail interview
Sa chéad chuid d'agallamh ríomhphoist a chuir Beo! air, déanann sé cur síos, i measc rudaí eile, ar a chúlra, an chaoi ar spreagadh a shuim sa Ghaeilge agus an tslí ar fhoghlaim sé an teanga.
agallamh ríomhphoist
e-mail interview
Sa dara cuid d'agallamh ríomhphoist a chuir Beo! air, déanann sé cur síos, i measc rudaí eile, ar na teangacha ar fad atá aige, tábhacht an idirlín agus a bhfuil i ndán don Ghaeilge, dar leis.
áit ar leith
distinct place, i.e. good
Ach tá Bearnaí Ó Doibhlin den tuairim gur áit ar leith í an phríomhchathair, Canberra, chomh maith.
ríomhphost
e-mail
Is é sin, ar an ríomhphost agus cá mbeimis dá uireasa? Tá sé díreach agus bíonn sé dírithe ar dhuine amháin, nó ar shlua, ach caithfear fanacht taobh istigh den dlí ina thaobh.
déarfas
who (e. g.) say
Thug Lizzie Windsor ceacht Gaeilge do mhuintir Bhéarla na hÉireann, cuid acu a déarfas “a Cathairleach” (sic) sa Dáil féin agus níor thit an spéir ar an talamh ina dhiaidh sin a deir Pat Butler.
tionchar an Bhéarla
the effect of E.
Cheapamar go raibh fadhb againn le tionchar an Bhéarla ar ár dteanga.
lámh le cuain
close to shore (i.e. nearly survive)
An dtiocfaidh Méara Toronta, Rob Ford, slán an iarraidh seo nó an mbáfar an Mac Conshnámha áirithe seo lámh le cuain? Tá Eoin Ó Catháin i gCeanada faoi láthair sin í an cheist atá ar dhaoine ina thimpeall.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
