Shíl na Protastúnaigh go raibh saol níos fearr i ndán dóibh faoin choróin Shasanach, agus go gcuirfí faoi chois iad dá mbeadh Éire aontaithe neamhspleách ann.

Fiú má bhí aithne air mar cheoltóir cruite, bhí sé breá ábalta uirlisí eile a sheinm: an pianó, an corn Sasanach, an t-óbó agus, ar ndóigh, an tiompán, uirlis ársa Éireannach le céad agus fiche sreangán atá rud beag cosúil leis an dulcaiméir.

Sa deireadh, níor scríobh mé an scéal mar nach raibh mé ag iarraidh aird na dtablóidí Sasanacha a dhíriú air.

Uair dá raibh Aodh Rua Ó Domhnaill ag tabhairt cuairte ar chlann Mhic Shuibhne, ghabh na Sasanaigh é agus chuir siad i bpríosún i mBaile Átha Cliath é.

Bhí Fánaid anois faoi cheannas na Sasanach agus tugadh an talamh don Tiarna Liatroma.

An duine stairiúil is clúití atá bainteach leis ná Piaras Feiritéar, an file agus saighdiúir a chroch na Sasanaigh i gCill Áirne sa bhliain 1653.

Le fírinne, bhí baint mhór ag mo dhearcadh leis an tógáil a fuaireas agus le rudaí a deireadh mo mháthair phoblachtánach, fhrith-Shasanach linn-ne, na gasúir, agus muid ag fás aníos.

Dúirt Pádraig Mac Piarais i 1912 dá n-imreodh na Sasanaigh feall eile ar Éirinn, “there is a band in Ireland, and I am one of them, who will advise the Irish people never again to consult with the Gall, but to answer them with violence and the edge of the sword.

Tar éis gur chuir na Sasanaigh an ruaig ar na hÍsiltírigh i Nieuw Amsterdam (Nua-Eabhrac anois) i 1664, b’ag cainteoirí an Bhéarla a bhí an svae sna 13 choilíneacht a bunaíodh ar chósta thoir na mór-roinne nua seo, agus d’fhan an Béarla in uachtar thar na céadta tonn inimirce a bhris ar chóstaí na tíre seo ó shin i leith, bíodh na tonnta sin ó Éirinn, Albain, an Fhrainc, an Ghearmáin, an Rúis, an Pholainn, an Iodáil, nó an tSín.

Le bliain nó dhó anois tá buíonta paraimíleatacha, a thugann "Minutemen" orthu féin, i gcuimhne na dtreallchogaithe frith-Shasanacha in aimsir na réabhlóide, ag dul ar patról ar an teorainn, beag beann ar na fórsaí armtha oifigiúla féin.

Is é an Preispitéireachas – a bunaíodh in Albain – an creideamh Protastúnach is mó sna Sé Chontae agus ofrálann Albain féiniúlacht pholaitiúil Bhriotanach nach bhfuil Sasanach, rud a mheallfadh aontachtaithe a mhothaíonn deighilt idir iad agus Westminster, dar le Mac Póilín.

Rud amháin a tháinig as cuairt na Sasanach ar Pháirc an Chrócaigh ná an t-ómós agus an urraim, an míniú agus an insint a tugadh sna meáin chumarsáide ar an méid a tharla ar Dhomhnach na Fola.

Níor thriail Sasanaigh le cur fúthu san Oileán Úr arís go dtí mí na Bealtaine 1607, nuair a chuaigh trí bhád ar ancaire i Jamestown (ainmnithe, ar ndóigh, as Rí Séamas) sa talamh ar thug taiscéalaithe Sasanacha "Virginia" uirthi, i gcuimhne na Banríona Éilís I, a fuair bás i 1603.

Ar feadh cúpla uair an chloig is féidir leat a shamhlú gur taiscéalaí Sasanach thú i dtír úrnua gan timpeall ort ach foraois agus treibheanna Indiacha.

Cinnte, tá rian láidir Sasanach ar an Nua-Shéalainn, ach ag an tráth seo bliana bíonn an Mhaoiris, ar a dtugtar Te Reo, níos feiceálaí ná mar a bhíonn de ghnáth.

B'ag cluiche a d’imir na All Blacks i gcoinne na Sasanach le linn Chorn Domhanda an Rugbaí i 1999 a canadh é i Maoiris amháin.

Thosaigh mé ag smaoineamh ar an dóigh a mbaineann cuid de na Sasanaigh úsáid as an fhocal Paddy.

“Féach air seo,” a deir sé agus é ag taispeáint ailt ón nuachtán Sasanach *The Telegraph* dom a bhfuil “*The UK’s population could almost double within a lifetime to more than 100 million, new figures have shown*” mar cheannteideal air.

Tuigeann na hAlbanaigh nár thit an spéir anuas orainne nuair a díbríodh na Sasanaigh as deisceart na hÉireann, ach a mhalairt.

Ach tá cúis eile go bhféadfadh go n-éireodh leis an ghluaiseacht i dtreo neamhspleáchais an iarraidh seo – dearcadh na Sasanach ina leith.

Ceann de chomhthorthaí dheabhlóid na hAlban, na Breataine Bige agus Thuaisceart Éireann ná go bhfuil féiniúlacht Shasanach ag teacht chun tosaigh go mór anois.

Roimhe sin, bhíodh an oidhreacht Bhriotanach agus Shasanach inmhalartaithe ar a chéile nach mór.

” Mura bhfuil pobal na hAlban sásta leis an staid reatha, bíodh acu! Chuir iar-Aire Rialtais de chuid na gCaomhach, Sir Malcolm Rifkind, an lasóg sa bharrach ar na mallaibh nuair a mhol sé nach mbeadh cead ach ag Feisirí Parlaiminte a dhéanann ionadaíocht ar thoghcheantair Shasanacha reachtaíocht a rith ar aon ní a bhaineann go sonrach le Sasana.

Dar leis an Sasanach seo – a thug cuairt ar an Tibéid sa bhliain 1895 – bhí tíorántacht dhofhulaingthe i gceist sa tír, arbh iad na manaigh ba chúis léi.

Agus i ndiaidh d'Altan an gníomh athmhuintearais áirithe sin a dhéanamh, bhí Cara O'Sullivan, soprán ó Chorcaigh na Reibiliúnach, ar an ardán agus í ag ceol "Jerusalem", amhrán atá ar maos i dtírghrá Sasanach.

Bhí corr-Shasanach ar fhoireann *Man City*: Joe Hart, Gareth Barry, Micah Richards agus James Milner.

Tubaiste 9/11 nó cúl Ray Houghton i gcoinne na Sasanach b'fhéidir atá mar chlochmhílte do ghlúin níos óige.

Spreag feachtas Ai Weiwei an dealbhóir Sasanach Anish Kapoor agus cairde eile ó shaol na healaíne le físeán ‘*Gangnam Style*’ dá gcuid féin a dhéanamh mar thaca d’Ai agus d’fheachtasóirí cearta daonna eile timpeall an domhain.

Agus tá cuid den mhilleán agam ar an Sasanach.

Ba ghéire an iomaíocht ag bun an chairn ná an iomaíocht náisiúnta idir na Gaeil a théadh ar imirce agus a gcuid fostóirí Sasanacha.

Ba chomhartha é go raibh de dhualgas ar na Sasanaigh sinn a smachtú agus a bhéasú.

Thagadh na feachtais seo, a raibh díchobhsú an chórais dhlíthiúil Bhriotanaigh a bhí fréamhaithe leis na céadta bliain mar aidhm acu, go buaicphointe i stailceanna ocrais na bliana 1980 nuair a nochtadh coilíniú barbartha na Sasanach ó thuaidh os comhair shúile an domhain mhóir den chéad uair, trí mheán na teilifíse ach go háirithe.

Ráiteas Balfour ===== Ní eisceacht amach is amach í an Phalaistín ach tá sé sách eisceachtúil gur ghabh an Sasanach an tír i ndiaidh titim Impireacht na nOtamánach 1922 agus gur bhronn sé ar an dream eile é, aisteach go leor, cúig bliana roimhe sin, 2 Samhain 1917! Bhí lucht Sióin ceaptha a bheith ag roinnt na tíre, an British Mandate for Palestine, más fíor don Sasanach agus do na Náisiúin Aontaithe, ach chaith an chuach áirithe sin an Sasanach amach ina riabhóg léana gan mórán achair agus chrom ar a rogha rud féin a dhéanamh láithreach.

Ráiteas Balfour ===== Ní eisceacht amach is amach í an Phalaistín ach tá sé sách eisceachtúil gur ghabh an Sasanach an tír i ndiaidh titim Impireacht na nOtamánach 1922 agus gur bhronn sé ar an dream eile é, aisteach go leor, cúig bliana roimhe sin, 2 Samhain 1917! Bhí lucht Sióin ceaptha a bheith ag roinnt na tíre, an British Mandate for Palestine, más fíor don Sasanach agus do na Náisiúin Aontaithe, ach chaith an chuach áirithe sin an Sasanach amach ina riabhóg léana gan mórán achair agus chrom ar a rogha rud féin a dhéanamh láithreach.

Feiceann Súil Albannach Saol Albannach ===================== Maíonn Ascherson go bhfuil muintir na hAlbain tinn tuirseach de dhearcadh na Sasanach ina dtaobh.

Tá bradaíl curtha i leith Damien Hirst, an t-ealaíontóir Sasanach, agus ní seo an chéad uair dá leithéid tarlú, mar a mhíníonn Ciara Nic Gabhann.

Tá Ciara Nic Gabhann ag súil go mór le cuairt a thabhairt ar thaispeántas de shaothar an ealaíontóra Shasanaigh Lucian Freud a bheidh le feiceáil i mBaile Átha Cliath ón mhí seo ar aghaidh.