Bíonn siad cairdiúil, fiosrach, bródúil agus bíonn fonn cainte nó cumarsáide orthu, fiú muna bhfuil aon teanga eachtrannach ar eolas acu.

Ní maith leis ach oiread nuair a chuireann daoine fiosracha ceist air cén fáth ar chinn sé ar an teanga a fhoghlaim.

Má bhí an rilleán thuas riamh ag déanamh tinnis duit, nó má bhí tú riamh fiosrach faoi fhir na léinte dubha (nó dearga nó buí) tá deis iontach anois agat freagra agus tuiscint níos fearr a fháil ar mar scéal mar tá leabhar nua ar an margadh atá tiomnaithe go hiomlán do réiteoirí an Chumainn Lúthchleas Gael.

ie) Gluais • Glossary ar an drabhlásdrinking heavily dá bharras a result geallwager a bheatha a shaothrúto earn his living i dtuilleamaí ar a chuid airgiddepending on his money cneadgroan damantadamned clár éadainforehead ag sá priocairí te ina ghoilesticking hot pokers into his stomach spící biorachasharp spikes ag lúbarnaíltwisting go míshuaimhneachuneasily imeachtaíevents galántaelegant meidhreachmerry dreoilín teaspaighgrasshopper drithlín gliondaira spark of joy gnúisface folthair faoi dhraíochtunder a spell comwaist cuireadhinvitation go fonnmhareagerly a chompánaighhis companions sméideadhwink a gcuid ráiteas graostatheir obscene comments maorgamajestic cornchlársideboard i ndlúthchipíin serried ranks táim sáchI have enough leachtliquid mionscáth gréinemini parasol do bharraicíníyour toes dlúthdhiosca rómánsachromantic CD tolgcouch chuimil sí a gruashe rubbed her cheek de chogar mealltachin an enticing whisper eiteogawings súimínsip milissweet mearbhalldizziness nuair a tháinig sé chuige féinwhen he came to céimeannasteps ar na cannaíheavy drinking a chártaí creidmheasahis credit cards cloigínbell toradhresult iarrachtaíattempts lámh leis an teachbeside the house curtha i leataobhset aside an bhean ghlantacháinthe cleaning woman shrac a chuid éadaigh de féinhe pulled his clothes off le tuawith an axe osnasigh crotshape láibeachmuddy drochbholadhbad smell anáilbreath stán síshe stared dallógablinds céastatortured breoiteill a chomhairligh síshe advised cearrwrong galardisease An Crannchur NáisiúntaThe National Lottery duaisprize a sheol ar bhóthar d'aimhleasa túwhich lead you astray drabhlásdebauchery ragairnerevelry geallghlacadóiríbookmakers fiántaswildness nuair a bhí ort do bheatha a shaothrúwhen you had to earn a living ní mór dom éiríI have to get up gnó práinneachurgent business í ag machnamh ar éagóir an tsaoilthinking about the unfairness of the world na heasláinthe sick ina seilbh féinin her possession a goideadh uaidhstolen from him burla nótaí airgida wad of notes sonraídetails théadh séhe used to go goileappetite bhíodh meadhrán ina cheannhis head would be swimming spadántasluggish fuinneamhenergy comhairleadvice dochtúir comhairleachconsultant buidéal leighismedicine bottle oideas oiriúnacha suitable prescription máinliasurgeon seomra feithimhwaiting room plódaithepacked cuma na bochtaineachtathe look of poverty go fiosrachinquisitively míchompordachuncomfortable lig sé airhe pretended scuainequeue le dímheaswith lack of respect a chuid otharhis patients do shealsayour turn sciob ColmColm snatched go dubhachgloomily go giorraiscabruptly níos críonnamore prudent níl mo ghoile thar mholadh beirtemy stomach isn't great sracfhéachaintglance aclaíochtexercise draidgháiregrin tréaniarrachta strong effort a choinneáil faoi shrianto keep under control bia róshaibhirfood that is too rich córas néarógachnervous system aclaífit i mbarr do shláintein the best of health géilleann tú do gach mianyou give in to every desire baoisfoolishness sólássolace saothraigh do bheathaearn your living mair ar an bpá a íoctar leatlive on the wage that you're paid maslaitheinsulted go drochmheasúilcontemptuously níor chorraigh ColmColm didn't move geallwager maireachtáil arlive off eagraíocht charthanachtacharitable organization meangadh searbhsarcastic smile cairde rachmasachawealthy friends toilteanachwilling faghairtflash buntáisteadvantage éigeandáilemergency sochar pearsantapersonal benefit má aithnítear méif I'm recognised i ndáiríreserious lándáiríretotally serious a dhearbhai

Ní cuimhin liom go cruinn cathain a thosaigh mé ag éirí fiosrach faoin Ghaeilge agus faoin náisiún féin.

ón gcéfrom the quay ag éalú ó Sergioescaping from Sergio bhí dul amú uirthishe was wrong láithreachimmediately díomádisappointment ón mbriseadh croífrom the heart-break spriocannatargets, ambitions santachgreedy craosvoracity matáinmuscles a chúl leathanhis broad back N'fheadar an fear séimh éI wonder if he's a gentle man ceachtlesson dainséarachdangerous pónairíbeans ar bhonn páirt- nó lánaimsearthaon a part-time or full-time basis grástúlachtgracefulness gníomharthaactions friochtánfrying-pan gluaiseachtmovement rinceoirdancer le fáil go fliúrseachplentiful ag taitneamhshining go hainnismiserable nuair a bhíonn na líonta folamhwhen the nets are empty Bíonn go deimhinIt is indeed a chuid pleidhcíochtahis fooling around Ní bhaineann sin leatMind your own business ró-áthasachto happy Gabhaim pardún agatI apologise fiosrachinquisitive castacomplicated conas a chríochnóidh cúrsaíhow things will finish up mo mhuinínmy trust ar teitheadh uaidhfleeing from him ionraichonest mímhacántadishonest deoratears déistindisgust mórthimpeall orthuaround them ag soilsiúshining ná bac leisdon't bother with him

I ngeall ar fhormán bídeach a chuala sé, dhearc an madra go fiosrach.

Ní rabhas sa chathair ach seachtain go leith agus ghlacas leis an gcuireadh chun dul go halla rince *Barácnická rychta *(teach an mhaoir i mbaile beag sa seanam is brí leis) go fonnmhar fiosrach.

"Bhínn fiosrach.

Mar is dual don duine óg, bhí sé fiosrach, agus cheap sé gur bhreá leis bheith ina mheicneoir lá éigin, dá bhféadfadh sé.

Déanann an fhealsúnacht duine fiosrach díot gan dabht.

D’amharc mé amach an doras go fiosrach, ach in áit spraoithiománaí chonaic mé carr póilíní, é lán póilíní armtha.

Chuaigh na Gardaí go dtí an láthair chontráilte an oíche sin agus b’éigean dóibh dul i mbun bréagadóireachta dá bharr le cor a chur ar dhaoine fiosracha.

Chuaigh na Gardaí go dtí an láthair chontráilte an oíche sin agus b’éigean dóibh dul i mbun bréagadóireachta dá bharr le cor a chur ar dhaoine fiosracha.

Bhí sé fiosrach.

Bíonn siad fiosrach go minic ach nuair a thug dhá cheann acu ruathar orm, léim mé trasna an sconsa isteach i bpáirc tornapaí.

Bhí cuid acu fiosrach, agus shnámh siad inár dtreo.

Bhí cuid acu fiosrach, agus shnámh siad inár dtreo.

Campaí beaga ======= I ngach áit ar an mblár bhí campaí beaga de chuid na n-athachtóirí, iad, den chuid is mó, ag míniú shaol shaighdiúir an ama do thurasóirí fiosracha.

Mar a tharla sé, bhí siad an-fhiosrach fá dtaobh díom.

Ar ndóigh is sórt paradacsa é an téarma seo sa mhéid is gur cheart go mbeadh sé de dhualgas ar gach iriseoir a bheith fiosrach.

Is duine fiosrach léannta é ach, thar aon rud, is duine daonna é agus is éachtach mar a chuireann sé é féin i láthair an léitheora.

Ach is cumhin liom go raibh mé i mo shuí sa bhanc lá amháin, bhí mé óg agus fiosrach agus dúirt mé liom féin ‘Mura dtéann tú san amhantar, ní bhainfidh tú mórán amach’.

Tugtar léargas in *Eye Rhymes* ar spiorad fiosrach cruthaitheach na mná óige seo tríd an saothar eispriseanaíoch nua-aimseartha a scríobh sí, chomh maith le grianghraif agus íomhánna faisin de chuid Plath atá curtha i gcló den chéad uair anseo.

Ní thugann an ceathrar aon aird ar a dtimpeallacht – ní fheiceann siad na siopadóirí ag stánadh orthu agus iad ag deifriú thar bráid i mbun a ngnó, agus ní fheiceann siad na turasóirí fiosracha a bhíonn faoi dhraíocht ag a ngeáitsí réchúiseacha.

Bheifeá fiosrach maidir le ról na ndaoine sin ar fad.

Bhí iontas an tsaoil orm arís eile leis an toradh a fuair mo chomhleacaí, Áine Lally le Nuacht TG4, nuair a d'fhiosraigh sí an scéal tríd an Acht um Shaoráil Faisnéise.

Cé nach bhfuil i mBaile an Fhéirtéaraigh dar le *Lonely Planet* ach baile beag le roinnt siopaí is tithe tábhairne (“*all the essentials really*”), rachaidh an turasóir fiosrach caol díreach go Tigh Uí Mhurchú ar an bhaile, áit a bhfuil madra rua i gcás gloine agus piasún ina ghob aige agus é ag breathnú síos ar chainteoirí Gaeilge atá ag ithe béilte bunúsacha an tigh! Moltar go mór do thurasóirí seal a chaitheamh ar na hoileáin Ghaeltachta.

Ní bhaineann sé seo a bheag nó a mhór den scannán, ach é ag coinneáil an lucht féachana spreagtha, fiosrach.

Míshuaimhneas ======= Is cinnte go gcuirfidh an taispeántas seo míshuaimhneas ar go leor daoine agus go n-ardóidh sé ceisteanna morálta faoin saothar ach deir na healaíontóirí iad féin go bhfuil siad ag iarraidh ábhar machnaimh a sholáthar agus an duine a dhéanamh níos fiosraí faoin saol thart timpeall orthu.

Mar sin féin, d’fhiosraigh Ambasáid na hÉireann i Londain cás na beirte le húdaráis na Breataine.

’ ‘Cé as thú féin ó thús ?’ a deirim, buille fiosrach b’fhéidir, ach go béasach, múinte.

Scríobhadh é don léitheoir atá fiosrach faoin domhan mór agus faoin staid dhaonna.

‘Lincoln’ ==== Cuireann ‘Lincoln’ scian fiosrach i bputóga an Tí chéanna sin i Washington in Earrach na bliana 1865.

Chuir siad fáilte mhór romhainn agus bhí siad an-fhiosrach i gcónaí faoinár nósanna cultúir, faoinár dteangacha is aroile, chomh maith le heolas a roinnt linne faoi Mheiriceá.

Ionad ilfhreastail a bheadh ina leithéid de shuíomh ina mbeadh scoláirí, iriseoirí, nó go deimhin baill fhiosracha den phobal, ábalta teacht ar chartlann físe, fuaime agus focail d'aon chlic amháin.

Ach bhí mé fiosrach freisin faoi rannpháirtíocht i gcúrsaí spóirt i measc na ‘ngnáthdhaoine’ nó sa phobal i gcoiteann.

Rinne an Lubhlaíoch gearán chuig na Gardaí i gCluain Dolcáin faoi seo agus d'fhiosraigh siadsan an scéal.

Bhailigh Críostaithe, neamh-Chriostaithe chomh maith le turasóirí fiosracha faoi spéir scamallach i gCearnóg Naomh Peadar sa Róimh ar na mallaibh, le fianacht a thabhairt ar ócáid fíorshuntasach i stair na Eaglaise Caitlicí.

Tháinig móruaisle shaol na healaíne chomh maith le pobal fiosrach chuig Beairic Ebrington le freastal ar an Turner Prize, agus é ar taispeáint i ndánlann nua den scoth a dearadh go sonrach don ócáid.

Ciúin, fiosrach! Bolgam uisce agus ar aghaidh liom.

Coinnigh an Cloigeann ======== Agus an bhua seo aige bhí mé fiosrach an raibh a sheal pócair tugtha aige anois nó an bhfuil níos mó pócar ar intinn aige? “Bhuel is dóigh le dhá bhliain anuas tá mé ag feidhmiú go leathphroifisiúnta ach leis an bhua dochreidte seo tá i bhfad níos mó deiseanna curtha ar fáil dom páirt a ghlacadh i gcúrsaí pócair go hidirnáisiúnta agus a bheith fostaithe go lánaimseartha le cluiche a chuireann gliondar i mo chroí i gcónaí.

Gheobhaimid deis an samhradh seo, má bhíonn an saol ina cheart, siúl le cladach agus feicfimid an cloigeann úd ag gobadh aníos go fiosrach ag faire isteach orainn.

Thug Catherine Foley cuairt ar Chliodhna Ní Anluain i seomra cúl ardáin sa Cheoláras Náisiúnta agus d’fhiosraigh scéal a cuid oibre le clár RTÉ 1an Sunday Miscellany.