ag gabháil fhoinn
singing
Tagann daoine ó chuile cheard den tír agus ó áiteacha thar lear go Baile Átha Cliath agus caitheann siad an deireadh seachtaine ar fad, de ló agus d'oíche, ag gabháil fhoinn agus ag éisteacht le hamhráin.
clú na hamhránaíochta
reputation for singing
An ceol
=======
Ní dóigh liom go bhfuil clú na hamhránaíochta ar bhunadh Loch an Iúir anois ach bhí lá den tsaol.
amhránaíocht
singing
Is í an amhránaíocht níos mó ná aon rud eile a bhíonn i gceist, ach is dócha nach féidir leat i ndáiríribh ceolchoirm a bheith agat le hamhránaithe amháin.
stíl amhránaíochta
singing style
Bíonn a gcuid amhrán ar fad i nGaeilge agus bíonn tionchar láidir na hAfraice Theas le brath go minic ar an stíl amhránaíochta atá acu.
amhránaíocht
singing
AÓF: Cén chaoi ar thosaigh tú ar an amhránaíocht? Cé a mhúin sin duit?
DNíS: Oíche amháin, bhí deirfiúr leis an amhránaí Anne Mulqueen, Mary Hogan, sa halla ag ceann de na comórtaisí sin.
ag gabháil foinn
singing
Chaith mé an chéad gheimhreadh i nGleann Dá Loch i gCill Mhantáin, go dtí gur chuala mé comharsa liom ag gabháil foinn ar an sean-nós.
ag canadh amhrán seicteach
singing sectarian songs
Dhá lá ina dhiaidh sin, rinneadh an t-abhcóide conspóideach (agus leaschathaoirleach Rangers), Donald Findlay, a thaifeadadh ag canadh amhrán seicteach ag cóisir.
Guthanna ceoil
singing voices
Guthanna ceoil, nó ceol ar bith, thig leis an cheol a dhul suas agus thig leis an cheol a dhul síos.
ag gabháil fhoinn
singing
AÓF: Agus tugaim faoi deara go mbíonn do chuid gasúr féin ag gabháil fhoinn chomh maith?
ÉÓD: Bíonn an oiread ceoil agus amhránaíochta sa teach nach bhféadfaidís éalú uaidh.
á chasadh
singing it
D'úsáid siad an t-amhrán "Dúlamán" sa bhfógra agus bhí gach duine sa tír á chasadh ar feadh tamaill.
ag canadh iomann
singing hymns
Thaistil Nicholson ar fud na tuaithe i gcóta geal ina raibh spotaí polca agus boinéad veilbhit, ag canadh iomann agus ag léamh ón Bhíobla.
ag gabháil foinn
singing
I lár coille a bhíomar anuraidh, seisear léachtóirí agus fiche mac léinn, agus chaitheamar seachtain ansin ag plé litríocht Bhéarla agus Ghaeilge na hÉireann, ag glacadh páirte i ndráma, ag féachaint ar scannáin, ag siúl, ag gabháil foinn os comhair tine chnámh, agus ar ndóigh, ag blaiseadh braon beorach is fíona anois is arís! Thug foireann ghnó ó Jameson cuairt orainn fiú amháin, agus físeán leo faoin bpróiseas stiléireachta, agus thángadar le cúpla braon saor in aisce dúinn chomh maith!
Toisc gur réitíomar ar fad chomh maith sin le chéile, fuaireas cuireadh caint a thabhairt in Olomouc níos déanaí sa bhliain.
a chluinfinn ag ceol
that I used to hear singing
Is iad mo Mhamaí Caitlín agus m'athair Brian, nach maireann, an t-aon bheirt a chluinfinn ag ceol.
amhránaíocht chórúil
choral singing
Níor mhair sé ach leath lae an bhliain sin agus ní raibh ach deich gcinn d'imeachtaí ar fáil don lucht féachana - rince, rásaí, amhránaíocht chórúil, fidléireacht agus araile.
d'amhránaíocht na gcór
choral singing
Chomh maith leis sin, níor cuireadh amhráin fhíorthraidisiúnta ar chlár na gcomórtas go dtí le déanaí - bhí tús áite tugtha d'amhránaíocht na gcór, agus lucht ina n-éadaí foirmiúla.
ag gabháil fhoinn
singing a song
Bhíodh mo dheirfiúr ag freastal ar ranganna "sean-nóis" agus bhíodh sise go síoraí ag cleachtadh na n-amhrán sa mbaile, rud a chuir mé féin agus an amhránaíocht thraidisiúnta glan in aghaidh a chéile! Bhí mé in ann amhrán a ghabháil agus bhíodh mé ag gabháil fhoinn ag an Aifreann.
mar go mothaím níos nádúrtha á rá
because I feel more natural singing it
B'fhearr liom amhráin a fhoghlaim a chum bean, mar go mothaím níos nádúrtha á rá.
ag gabháil fhoinn
singing
AÓF: Nuair a dhúnann tú do shúile, agus nuair a thosaíonn tú ag gabháil fhoinn, cá dtéann tú?
ÁNíD: Téim go domhan eile, agus doimhneacht eile.
ag gabháil fhoinn
singing
An bhfaighidh Údarás Aerfort Bhaile Átha Cliath (Aer Rianta mar a bhí) an bronntanas luachmhar seo? Nó an mbeidh críochfort príobháideach ann agus é in iomaíocht leis an bhfoirgneamh atá ann anois (rud a chuirfeadh gliondar ar chroí crua Mhíchíl Uí Laoire, atá ag lorg a leithéid – go glórach – le fada)? Nó an dtiocfar ar chomhréiteach, agus an mbeidh comhlacht príobháideach ag reáchtáil an chríochfoirt agus é ar cíos aige ón Údarás?
Níor chabhraigh an phraiseach i gcúrsaí slándála le déanaí le cás an Údaráis, agus níor chabhraigh nochtadh a fhiacha ach an oiread, ach níl an bhean ramhar ag gabháil fhoinn fós agus ba chróga an té a chuirfeadh a phinsean ar gheall go bhfágfar Údarás Aerfort Bhaile Átha Cliath as an gcluiche go huile agus go hiomlán.
cheardlanna amhránaíochta
singing workshops
Cé go raibh clú agus cáil bainte amach aige mar amhránaí i mBéarla d’fhreastail sé ar cheardlanna amhránaíochta ag Sean-nós Cois Life le cur lena stór amhrán i nGaeilge.
cheardlanna amhránaíochta
singing workshops
Cé go raibh clú agus cáil bainte amach aige mar amhránaí i mBéarla d’fhreastail sé ar cheardlanna amhránaíochta ag Sean-nós Cois Life le cur lena stór amhrán i nGaeilge.
do chuid amhránaíochta
your singing
AÓF: Cá bhfuair tú na hamhráin atá agat agus cé hiad na daoine a raibh tionchar acu ar do chuid amhránaíochta?
MÓS: Na hamhráin Ghaoluinne a fuaireas óm mhuintir féin, ón dá thaobh, agus ó amhránaithe breátha eile a bhí ag maireachtaint mórthimpeall orm i gCorca Dhuibhne, Dia leo.
cheardlanna amhránaíochta
singing workshops
Cé go raibh clú agus cáil bainte amach aige mar amhránaí i mBéarla d’fhreastail sé ar cheardlanna amhránaíochta ag Sean-nós Cois Life le cur lena stór amhrán i nGaeilge.
ag ceol díséid
singing a duet
“Cad é fúthu?”
Agus cá háit a raibh Íochtarán na hÉireann, Íosa Mhic Ghiolla Mháire, lena linn seo uilig? Bhí sí thíos cois locha, i nGaeltacht Fheis Mhór Ghaelach Milwaukee, ag baint sú as an chomhluadar ann; í ag damhsa ar an sean-nós agus ag ceol díséid le Matthew Joseph James Ó Farta a bhí ag craoladh beo an bealach ar fad go hÉirinn ar Raidió na Galltachta.
a bhíodh chun tosaigh sa chantaireacht
who used to lead the singing
Is eaglais Phreispitéireach í Eaglais na hAlban, mar sin níl altóir ann, ach tá puilpid mhaorga ann don mhinistir, agus deasc le fáil faoi don réamhchantóir, a bhíodh chun tosaigh sa chantaireacht.
ag casadh
singing
Fonnadóirí agus lucht éisteachta dílis a bhíonn ann agus tugtar ómós iomlán don té atá ag casadh, faoi mar ba chóir, ar ndóigh.
leis an amhránaíocht a chur chun cinn
to promote singing
Tá an-mheas agam ar dhuine ar bith a dhéanfadh moltóireacht ag aon chomórtas - gan moltóirí ní bheadh aon chomórtas ann agus, mar a dúirt muid níos luaithe, ní gá gurb é an comórtas an bealach is fearr leis an amhránaíocht a chur chun cinn ach, mar sin féin tá ról an-tábhachtach aige.
amhránaíocht cóir
choir singing
Anois, bhí drochmheas acu ar an stíl thraidisiúnta agus d’iarr siad go gcuirfí amhránaíocht cóir ina háit.
ag gabháil fhoinn asam féin
singing by myself
Ní raibh aon dochar ann ar aon nós agus, cé go mbínn ar crith agus mé ag gabháil fhoinn asam féin, bhain mé an-sásamh as a bheith ag casadh le cór na scoile agus i ngrúpaí.
ag canadh i mo theannta
singing along with me
Tá an tuiscint sin aga baile don cheol; is breá liom bheith in ann an ceol a thabhairt do dhaoine nach bhfuil sé cloiste acu cheana féin ach bainim an oiread céanna pléisiúir as bheith ag féachaint ar lucht éisteachta a bhfuil na focail ar eolas acu agus iad ag canadh i mo theannta.
á rá den chéad uair
singing it for the first time
Ba é Con Graney a d’airigh mé á rá den chéad uair agus Donie Lyons óm dhúthaigh féineach a thug na focail dom.
amhránaíocht dhúchasach
native singing
Bhí léachtaí ann ar eitneolaíocht an cheoil, ar bhailitheoirí éagsúla den cheol Gaelach, ar an amhránaíocht dhúchasach in Éirinn, i Sasana agus in Albain, chomh maith le gnó an cheoil, cóipcheart agus mar sin de.
amhránaíocht
singing
Chomh maith leis sin, bhí muintir Mhic Mhathúna, Séamus agus Úna agus a gclann, páirteach linn mar is sa cheantar seo atá cónaí orthu agus chuir siadsan go mór leis an gcraobh, leis an amhránaíocht go háirithe.
mheall siad daoine i dtreo na hamhránaíochta Gaeilge
they attracted people towards Irish language singing
An fáth a measann daoine iad a bheith tábhachtach ná gur mheall siad daoine i dtreo na hamhránaíochta Gaeilge ar dhóigh nach bhféadfadh saothair níos traidisiúnta a dhéanamh.
ó thaobh na hamhránaíochta de
as regards singing
Antaine Ó Farcháin: Cén t-albam is fearr de cheol nó d'amhránaíocht thraidisiúnta a eisíodh in 2006, dar leat?
Terry Moylan: Ó thaobh an cheoil de chaithfinn *The Dusty Miller* a phiocadh agus ó thaobh na hamhránaíochta de thaitin *I Heard a Bird at Dawn* go mór liom.
ag gabháil fhoinn
singing
Bhí sé ag gabháil fhoinn in éineacht le John McSherry agus Dónal O' Connor.
go mbínn ag canadh i gcónaí
that I used to always be singing
Dúirt mo mháthair go mbínn ag canadh i gcónaí nuair a bhíos i mo pháiste agus go mbíodh amhráin á gcumadh agam an t-am ar fad.
go bhfuil fonn á chanadh agam
that I'm singing a tune
*Plus ca change! *Nuair a fhágaim an tigh ar maidin, ar rothar nó ar cois, tugaim faoi deara tar éis cúpla nóiméad go bhfuil fonn á chanadh agam nó amhrán á chumadh agam.
ag canadh amhráin a chum sé don ócáid.
singing a song she wrote for the occasion.
Theo Weber ag treorú shruth na hócáide; a mhac Aonghus ag léamh giota as fógra báis a scríobhadh faoi Phádraig; deartháir Phádraig ag léamh sleachta as scéal eachtraíochta a scríobh Pádraig nuair a bhí sé sna déaga; fear céile Nuala (iníon Theo) ó Mheicsiceo ag seinnt giotáir agus ag canadh amhráin a chum sé don ócáid.
ag gabháil fhoinn.
singing.
AÓF: Cén chaoi ar thosaigh tú ar an amhránaíocht ansin?
ENíC: Ní cuimhin liom go baileach ach tugadh an-tacaíocht dom sa bhaile agus ar scoil a bheith ag gabháil fhoinn.
bhí greim ag an amhránaíocht orm!
singing had a hold on me!
Ón lá sin amach bhí greim ag an amhránaíocht orm! I ndáiríre, is dóigh liom gur blianta tábhachtacha iad na blianta a chaithimid sa bhunscoil agus bhí an t-ádh liom go raibh múinteoir ann a chonaic an bua a bhí agam agus chabhraigh sé sin go mór.
níl cáil mhór ar Chontae Chill Dara maidir le hamhránaíocht sa stíl dhúchasach,
Kidare doesn't have a reputation for singing in the native style,
AÓF: Ach níl cáil mhór ar Chontae Chill Dara maidir le hamhránaíocht sa stíl dhúchasach, go speisialta i nGaeilge.
ag canadh go binn.
singing sweetly.
*Good God*, tá sí ag canadh go binn.
ceardlanna amhránaíochta agus damhsa,
singing and dancing workshops,
I measc na n-imeachtaí a reáchtálann sí féin agus Craobh Phádraig Mhic Phiarais tá ranganna Gaeilge, ceardlanna amhránaíochta agus damhsa, céilithe, agus seisiúin cheoil.
an amhránaíocht a shealbhú.
to acquire the singing.
Tugann sé deis do na hamhránaithe traidisiúnta scileanna múinteoireachta a fhoghlaim agus tugann sé deis do na múinteoirí an amhránaíocht a shealbhú.
ag canadh bhailéid chlasaiceacha na hAlban.
singing the classical ballads of Scotland.
Deir an t-amhránaí mór le rá Dick Gaughan go raibh Robertson ar an amhránaí is fearr dá chuala sé riamh ag canadh bhailéid chlasaiceacha na hAlban.
ag canadh léi
singing away
Ní raibh mé ag iarraidh é a thabhairt suas ach ní bheinn ábalta é a dhéanamh anois!”
Deir sí go raibh éad uirthi le Tríona agus Mícheál nuair a bhí siadsan sa Bothy Band ach deir sí fosta gur dóigh léi gur fhorbair sí mar amhránaí ó bheith ag canadh léi féin i gclubanna i mBaile Átha Cliath mar an Tradition Club agus i gcinn eile ar fud na tíre.
san amhránaíocht thraidisiúnta
in traditional singing
”
D’fhás an grúpa Skara Brae as an chairdeas a bhí idir muintir Dhomhnaill agus Sproule ach bhí suim ag Maighread san amhránaíocht thraidisiúnta ó bhí sí ina cailín óg de bhrí go raibh amhránaithe ar an dá thaobh den teaghlach.
tá sí á gceol.
she's singing them.
Tá Róise i ndiaidh cuid de na seanamhráin a fhoghlaim – níor thuig mé sin – agus tá sí á gceol.
níl fonn dá laghad air canadh.
he doesn't in the least bit feel like singing.
Briseann a ghuth gach re líne – níl fonn dá laghad air canadh.
á chasadh
singing it
Bhí fear darb ainm Mícheál Ó Seighin á chasadh i seomra lom, íseal, plódaithe, agus bhí gach éinne faoi gheasa beagnach ag an gceol agus ag an mothúchán a bhí á léiriú sa chasadh sin den amhrán.
ach bhíos i lár baill ag canadh leo,
but I was in the middle of it singing with them,
Shílfeá go seasfainnse ar leataobh ag breathnú ar an radharc seo go searbhasach – ach bhíos i lár baill ag canadh leo, gan de cheangal agam féin leis an ollscoil ach gur chaith mé seimeastar ag teagasc inti!
Éirí na n-íochtaránThosaigh an séasúr i mbliana le dhá dhroch-thuairt d'ollscoileanna móra.
rinne mé a cuid ceoil a thaifeadadh.
i taped her singing
Bhuail mé le Neilí Mhicí Hiúdaí (Ní Dhomhnaill) ina teach féin agus rinne mé a cuid ceoil a thaifeadadh.
ag gabháil foinn
singing
AÓF: Cén aois a bhí tú nuair a thosaigh tú ag gabháil foinn agus cad é an chéad amhrán a d’fhoghlaim tú, an gcuimhin leat?
GB: Bhí mé thart ar sheacht mbliana d’aois, agus is cuimhin liom gur fhoghlaim mé ‘An Spailpín Fánach’ as *Abair Amhrán *ó thús deireadh.
trína chuid amhránaíochta.
through his singing.
Chonaic mé é ceart go leor, chuir mé aithne sa gcaoi sin air, aithne trína chuid amhránaíochta.
amhránaíocht dúchais
native singing
“Agus nuair a casadh scoláirí móra tuisceanacha air, Meiriceánaigh a bhformhór, thuig siadsan, nuair a bhí staidéar déanta acusan agus amhránaíocht dúchais as tíortha eile an domhain cloiste acu, dúirt siad leo féin, 'By dad, seo an *gold nugget*.
ag canadh an tseanamhráin chéanna.
singing the same old song
Gan oideachas cuimsitheach ceoil a bheith curtha ar fáil, leanfaidh an tsochaí ar aghaidh ag canadh an tseanamhráin chéanna.
ceoldrámaí ina dtéann na carachtair i mbun amhránaíochta gan choinne
muscials in which the character start singing at the drop of a hat
Murab ionann agus leithéidí *Mary Poppins* nó *Singing in the Rain* - ceoldrámaí ina dtéann na carachtair i mbun amhránaíochta gan choinne - tá inchreidteacht ag baint le húsáid na n-amhrán sa scannán áirithe seo mar gheall ar gur ceoltóirí iad na príomhcharachtair.
a cuid amhránaíochta
her singing
Beidh a cuid amhránaíochta agus a cuid seanma ar an bpianó le cloisteáil i rith an agallaimh.
ag canadh le chéile
singing together
Bhí muid go hiontach ag canadh le chéile ach ní shílim go bhfuil sé sin le cloisteáil ar an taifeadadh.
ag canadh a n-amhráin cháiliúil,
singing their famous song
Tá gearrthóg ar fáil ar YouTube ina dtaispeántar Scullion ag canadh a n-amhráin cháiliúil, “Carol”.
ag iomaíocht i gcomórtas amhránaíochta
competing in a singing competition
Is cuimhin liom a bheith ag iomaíocht i gcomórtas amhránaíochta ar an sean-nós i seomra ranga i Scoil Chuimsitheach
Bhaile Munna.
ag portaireacht
singing
Deir mo thuismitheoirí gur fhág siad mé faoi chúram mo mhamó deireadh seachtaine amháin agus nuair a d’fhill siad le mé a bhailiú, gur dhúirt mo mhamó leo gur chaith mé an deireadh seachtaine ar fad ag portaireacht ón ardchathaoir! Tamall ina dhiaidh sin, thosaigh mé ag canadh na bport a bhíodh á gcleachtadh ag mo dheirfiúr ar an veidhlín.
grúpa beag fonnadóireachta
small singing group
Ach déanaim mo dhícheall saol sóisialta a bheith agam; is breá liom a bheith ag canadh agus tá grúpa beag fonnadóireachta bunaithe agam féin agus ag cuid de mo chairde.
ag casadh
singing
Bhí sí ag casadh le déanaí san Academy ar Shráid na Mainistreach i mBaile Átha Cliath agus cé nach bhfuil bomaite agam ar na laethanta seo leis an MA atá ar bun agam, chuaigh mé féin agus cara de mo chuid go dtí an cheolchoirm.
tugtha don amhránaíocht
giving to singing
An bhfuil Cathy Jordan san aicme chéanna den traidisiún le Dervish a d’fhiafraigh mé dí ansin?
Deir Cathy go mbíodh a tuismitheoirí agus a muintir go léir tugtha don amhránaíocht agus don cheol nuair a bhí sí óg agus bhíodh an-mhórán seancheirníní sa teach, idir cheol traidisiúnta agus cheol tíre as Meiriceá.
cantain na salm
salm singing
Chuir sé stad, a bheag nó a mhór, le cantain na salm ag súil go n-ardódh táirgeadh na feirme dá réir.
easpa amhránaíochta
a lack of singing
Ba ghearr gur thosaigh saol na mainistreach ag teip áfach – na manaigh ag éirí tuirseach, tinn agus go dtí gur tháinig Tomatis ar cuairt, níor cheap éinne go raibh baint ag an dteip ná ag an easpa amhránaíochta lena chéile.
Canadh
singing
Canadh piachánach.
amhránaíochta
of singing
Is ón ngluaiseacht fánach seo a thagann splanc ceoil chugam go minic, nó uaireanta eile is ó bhotúin a dheinim sa tseinnt nó uaireannta eile ó thorann tráchta, blúire amhránaíochta ar shráid lárchathrach, feadaíl fear oibre, rithim inneall traenach, gáire linbh nó ó aon ní i sruth an tsaoil.
cheol
singing
Tá mé i ngrá le ceol na hÉireann, ceol traidisiúnta agus leithéidí Damo Dempsey, daoine a cheolann le paisean agus a chreideann sa rud a bhfuil siad a cheol fá dtaobh de.
amhránaíocht
singing
Ba é seo m’am príobháideach ciúnais! Cad a dhéanfainn gan é? Bhí léite agam, timpeall an ama chéanna, faoi mhanaigh i lár na Fraince a bhunaigh saol a mainistreach ar amhránaíocht.
domhainchanadh
deep singing
Ar ais ar mo sheanchantain
Tá sé tamaill ó fuaireas an deis leis an gcanadh seo a dhéanamh ar bonn laethúil – bím i gcónaí ag canadh, ach braithim an domhainchanadh macnaimh uaim.
canadh
singing
An t-aon rud is féidir liom a rá libh mar gheall ar sin, go mbeimid ag cur rud éigin le chéile, na moltóirí, mé féin ina measc, ag rince nó ag canadh.
chait ag canadh
singing cats
Bhí íonadh orm nuair a chuala mé an tseachtain seo chaite go raibh *YouTube* ag comóradh cúig bliana ar an bhfód, fód an idirlín! Bhí ionadh orm toisc nach cuimhin liom, roimh *YouTube*, cén áit a bhfuair mé físeanna de chait ag canadh is cailíní beaga ag déanamh aithris ar *Beyoncé* nó ataispeáint de radharc as *Return of the Jedi*, fráma ar fráma, déanta le *Lego*.
ag casadh
singing
Count Mac Cormack agus Chairman Mao Tse Tung
==========================
Labhraíonn Seosamh faoin méid a chonaic sé ag an Eucharistic Congress i 1932, ina measc John McCormack ag casadh Panis Angelicus, agus eachtra leis an Ginearál Éoin Ó Dufaigh a bhí i láthair freisin.
ar an téad céanna
singing the same tune
Chuir an dís ar shúile rialtas na Breataine nach féidir éalú as an chúlú airgeadais frí chiorruithe agus tá go leor de lucht geilleagair ar an téad céanna.
canadh
singing
Fáiltíodh go mór romhainn sa sráidbhaile a bhí oscailte do na turasóirí agus rinneadh damhsa agus canadh traidisiúnta ar ár son.
canadh
singing
Bhí ardmheas le fada an lá ag na Briotánaigh ar a gcuid ceoil, ón kan ar diskan (canadh agus freagra) cosúil le hagallamh beirte ach i bhfoirm amhráin, gan trácht ar an bhféile idircheilteach i Lorient chuile bhliain, áit a mbíonn an biniou (píobaí Briotánacha) agus an bombarde (feadóg) le cloisteáil i measc uirlisí ceoil na dtíortha ceilteacha eile.
hagallamh beirte
dual singing bout
Bhí ardmheas le fada an lá ag na Briotánaigh ar a gcuid ceoil, ón kan ar diskan (canadh agus freagra) cosúil le hagallamh beirte ach i bhfoirm amhráin, gan trácht ar an bhféile idircheilteach i Lorient chuile bhliain, áit a mbíonn an biniou (píobaí Briotánacha) agus an bombarde (feadóg) le cloisteáil i measc uirlisí ceoil na dtíortha ceilteacha eile.
amhránaíocht
singing
Ansin chrom sé ar an amhránaíocht.
ag casadh
singing
Agus timpeall ar bhord caol fada san ionad pobail, comhluadar de chineál eile, deichniúr nó mar sin ina suí uillinn le huillinn ag casadh amhráin Nollag na Polannaise agus iad ag baint súmóga fada blasta as a gcuid muigíní.
chantaireacht
chant, singing
Cuireann siad tiús á dhó, agus de réir mar a bhíonn an deatach ag éirí faoi na rachtaí, tosaíonn an chantaireacht.
Ní nach Féidir a Fhoghlaim, Fonn
a thing which is a gift from birth, a singing voice
Ní nach Féidir a Fhoghlaim, Fonn .
amhránaíocht
singing
Tá Bleuenn agus Maï ag freastal ar bhunscoil dhátheangach i mBrest ina bhfuil an-bhéim ar an amhránaíocht freisin.
cantaireacht
singing
Ag an am céanna, téann cantaireacht agus urnaí na gcreidmheach ar aghaidh gan stad gan staonadh.
gan oiread comórtas amhránaíochta
not so many singing competitions
Comóradh ar chultúr agus ar theanga na Gailíse a bhí ann, ach gan oiread comórtas amhránaíochta ar an sean-nós agus a bhíonn in oireachtas na Gaeilge.
ag canadh
singing
’S í do chanúint leathan a nochtann
gur coimhthíoch saonta thú
go dtáinig tú ó thaobh eile na farraige
is nach bhfuil eolas ar bith agat
ar nósanna na hÉireann
’S é do cheannaghaidh neamh-Áiseach a nochtann
fiú gan focal amháin a rá
go bhfuil tú gan dabht i do waiguoren*
’s nach bhfuil eolas ar bith agat
ar nósanna na Síne
Sléibhte maorga atá i do thimpeall
Cuireann na carraigeacha crochta iontas ort
Tá tú sáite i nglaise na bpáirceanna is na bhfánaí
Is ar do shuaimhneas atá tú ansin
Agus tú i measc na ndaoine
ag canadh is ag caint is ag ól
Sa teach leanna beoga i nGleann
Nó ag rince in éineacht le comharsana
Sa tsráid bhríomhar i Yangshuo
Beidh lúcháir an chomhluadair chroíúil ort
Ní i do waiguoren a bheidh tú níos mó
Mo rabhadh duit, a chara
Uair amháin agus tusa san áit
Tiocfaidh draíocht ort i ngan fhios duit
is beidh sé do do mhealladh go deo!
ag canadh is ag glaoch
singing and shouting
I ndeireadh na n-aitheasc, bíonn gach éinne, an té is díchreideamhaí ina measc fiú amháin, ina seasamh le chéile ag canadh is ag glaoch.
ceol uirlise agus amhránaíocht a fhoghlaim
to learn an instrument and singing
Bheartaigh mé go mbeadh caoi ag gach dalta ceol uirlise agus amhránaíocht a fhoghlaim, chomh maith leis an churaclam agus shocraigh mé go mbeadh deis ag gach dalta a bheith páirteach i ndráma amháin ar a laghad, ar an ardán.
ag fonnadóireacht
singing
Ag a naoi a’ chlog an oíche sin, aníos trí chláracha an urláir, céard a chloisfinn ach dordghlórtha doimhne buíon fear ag fonnadóireacht sa mbeár.
an amhránaíocht ar an sean-nós
old style singing
“Anuas air sin, tá beagnach 250 duine, idir óg agus aosta ag foghlaim uirlisí ceoil agus bíonn coirmeacha ceoil agus léiriúcháin de na healaíona traidisiúnta - an damhsa agus an amhránaíocht ar an sean-nós - sa Chultúrlann agus tá cumann fuinniúil óige bunaithe sa Chultúrlann” ar sé.
fríd an amhránaíocht
in her singing
Ar ndóigh, níor ceart iontas a bheith orainn, tá gach duine daonna thar a bheith casta ach léiríonn an Gaillimheach a tréithe éagsúla fríd an amhránaíocht agus fríd léirithe ardáin.
an iomarca sean-nóis
too much traditional singing
Agus í thiar, mar amhránaí ar éist sí le mórán sean-nóis?
"Le fírinne, níor éist, ach mothaím i mo chorp é ar bhealach eicint, mothaím an chaointeacht sin ach caithfidh mé a rá nár éist mé leis an iomarca sean-nóis.
dtosóinn leis an chanadh
I’d start with the singing
Bhí mé ag iarraidh a bheith cinnte nár cailleadh mé i mionsonraí an tionlacain agus gach mire ag dul ar aghaidh thart orm, mar sin bhí mé cinnte go dtosóinn leis an chanadh le bheith cinnte nach gcaillfí an guth.
ag ceol amhrán óna díolaim
singing songs from her album
"D'iarr Strollers Touring Network orm camchuairt a dhéanamh, mé féin agus duine eile b'fhéidir, ach mhol mise go ndéanfainn coirmeacha in deich gcinn d’ionaid le 10 gcór áitiúla" agus sin an rud a rinne sí, ag ceol amhrán óna díolaim Pages curtha in oiriúint go húrnua do chóir ó Bhaile an Chollaigh go dtí an Uaimh.
an slua ag canadh
the crowd singing
Bhí neart póilíní ar dualgas ann, póilíní capaill san áireamh, agus bhí siad míshásta nuair a thosaigh an slua ag canadh faoi ‘pá na ragoibre’ - tagairt don mhéid airgid a rinne na póilíní i rith stailc na mianadóirí 1984-5 agus don fhrithdhúnadh i nduganna Learphoill 1995-1998.
ag casadh
singing
“Mar sin féin, thosaigh mé ag scríobh, ag cumadh is ag casadh i nGaeilge agus na blianta ina ndiaidh sin, bhunaigh mé an grúpa Rís in éineacht leis na leaids – agus bíonn an-chraic go deo againn” a deir sé go bródúil.
ag casadh amhráin s’againne
singing our songs
Tá daoine ann atá in ann jab i bhfad níos fearr a dhéanamh d’amhráin daoine eile, ach níl éinne ag casadh amhráin s’againne seachas muid féin! Is breá linn a bheith ag casadh amhráin atá iomlán nuachumtha agus a tháinig glan amach as ár gcloigne féin – tá an-spóirt ag baint leis sin” a deir sé.
go leor stíleanna canta eile
many other styles of singing
Is art form é as féin atá go hiomlán difriúil ó go leor stíleanna canta eile agus samhlaigh nó smaoinigh faoi hip-hop, abair nach mbeidh dada eile ag tarlú i saol an hip-hop ó bhliain amháin go bliain eile ach comórtas ina mbeadh 50 cent agus iad seo uile ag teacht le chéile, tá sé seafóideach, gan outlet ar bith eile a thabhairt dó” a deir sé.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
