Is dócha gurbh é bunú Choláiste na Rinne a shábháil Gaelainn na nDéise ón uaigh; comhfhiontar de shórt a bhí anseo idir muintir na háite agus lucht athbheochan na teanga.

Is é an cás is déanaí (agus is suimiúla) ná dúnmharú an "ghníomhaire dhúbailte" William Stobie, fear nach féidir ach a shamhlú an méid rún atá tugtha chun na huaighe leis.

Ach má bhíonn maidhm shneachta ann i rith na hoíche beidh d'uaigh féin tochailte agat! Níor tharla a leithéid dúinn agus bhí radharc álainn againn trasna na sléibhte nuair a mhúscail muid ar maidin.

Ba as Baile na mBan i lár pharóiste Chill Taobhóige an bheirt sin agus tá a n-uaigheanna le feiceáil i reilig Chill Taobhóige go fóill.

Tá daoine ag caint faoi an t-am ar fad, tá turasóirí ag tabhairt cuairte ar uaigh an pháiste agus tá "saineolaithe" ag seoladh teachtaireachtaí ríomhphoist agus litreacha chuig na póilíní áitiúla ag tabhairt moltaí faoin dóigh le dul i mbun an fhiosrúcháin nó ag fuascailt, dar leo féin, na príomhcheiste: cé hé an dúnmharfóir.

Bhí achan duine ag cur a tuairisce ionas dá mba é an rud é gur shíl siad go raibh leathchois san uaigh aici.

Mar shampla, ní thabharfaí "reilig" ar ardeaglais toisc go bhfuil uaigheanna inti.

* Gluais • Glossary sprioctarget ní túisce anseo thúno sooner are you here iontach slachtmharvery tidy beathalife mórphearsa ficsingreat fictional character dílleachtaorphan sa tsraithin the series uaighgrave an oiread is siolla amháin dá shaotharnot even a syllable of his work oilithreachtpilgrimage clúiteachrenowned a mhaíomhto boast iarsmalannmuseum tairgtear camchuairteannatours are offered bantreoraífemale guide díomhaoinidle ag blaiseadh den saolgetting a taste of the life troscánfurniture sprúillí mionsonraíochaminor fragments col ceathrachacousins ní chónaíodh Montgomery féin ann riamhMontgomery himself never used to live in it adhlacthaburied i do chomhchuairteoiríin your fellow-visitors iad a rangúto categorise them SeapánaighJapanese díograiseachenthusiastic searmanasceremony a fhiafraí deto ask dúilliking luachannavalues chomh patuar intias apathetic towards her smidword, syllable carrchlóscarpark mionsamhailminiature éalúescape proinntitherestaurants camchuairt oidhreachtaheritage tour baiste asnamed after a cuid pearsanher characters bunchlochfoundation-stone straitéis mhargaíochtamarketing strategy uimhirphlátaínumber plates gléastadressed príomhsheómain show Oileánaighisland-people mórtasach asproud of dúchasachnative mangairísellers ollúna mórluachachaself-important professors tionscalindustry débhríochambiguous bréan den ealaín ar fadsick of the whole carry-on tuairiscítearit is reported frith-Anneanti-Anne Is stáitsíodh an t-ilsiamsa AnnekensteinAnd the variety show Annekenstein was staged fonóidmockery d'íomhá fholláin Anneof Anne's clean image casadhtwist is barrúlafunniest cúiseamhaccusation leispiachaslesbianism (chuir sí(she nuair a d'áitighwhen she argued comhdháilconference leispiachas folaithehidden lesbianism cairdeasfriendship cumann leispiach nár cuireadh i gcríchunfulfilled lesbian love oirirceminent flúirse tagairtílots of references homa-anghráchhomo-erotic traidisiúnaithetraditionalists ábhar a stoitheadhto take material comhthéacscontext náireachshameful scannalachscandalous nach bhfuil bun nó barr leiswhich has no basis i dtólamhalways treoraí ar leitha separate guide na sluaite leispiachathe crowds of lesbians díoltas DéGod's revenge mallaithedamned go mear ocrachquickly and hungrily páirc mhór siamsaíochtaa big amusement park tithe itheacháineating houses tuirlingtto alight ar an drochuairunfortunately níl tásc nó tuairisc arthere is no sign of ag foghlúplundering ag creachlooting fáilteachwelcoming go gealgháireachcheerfully le teann diabhlaíochtaout of devilment sé glúinesix generations dubh le turasóirípacked with tourists cárgrimace níos féile ó thaobh síntiúis láimhe demore generous when it comes to tips oineachhonour freastalaíwaitress babhla seabhdairbowl of chowder ciseán bonnóg is craicéira basket of scones and crackers féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainneto see if the fish are taking the bait in the pool of milk diúilicínímussels breallachclam portáncrab gliomachlobster trosccod róshrónachtoo nosey meascthamixed glasraívegetables diúgann tú an t-anraithyou drain the soup an braonán blasta deiridhthe last tasty droplet

Ar an taobh eile de Phríosún Walton ó mo theach féin atá Noonan Close, in aice leis an reilig ina bhfuil údar *The Ragged Trousered Philanthropists *curtha in uaigh na mbochtán.

Ar an taobh eile de Phríosún Walton ó mo theach féin atá Noonan Close, in aice leis an reilig ina bhfuil údar *The Ragged Trousered Philanthropists *curtha in uaigh na mbochtán.

Cothaíonn sí na néalta a uiscíonn na plandaí a choinníonn beo muid, ach bíonn sí mar uaigh dhomhain chorrach ag cuid againne fosta.

Deirtear gur uaigh Mhéabha an carn sin, cé gur tógadh thart fá 3,000 RC í - sin i bhfad sular tháinig na Ceiltigh go hÉirinn agus sular chum siad scéal Bhanríon Chonnacht.

Tá na hiarsmaí le feiceáil go fóill in aice leis an fharraige, agus roinnt mhaith uaigheanna iontu.

Bhí carr ar cíos acu agus chuaigh siad i bhfad is i gcóngar.

Bhuail mé le seanfhear ar an eitleán go Chicago - ar a bhealach ar ais abhaile go Chicago tar éis filleadh go hÉirinn lena dheirfiúr a chur san uaigh.

An bhliain seo caite, mar shampla, chuaigh muid thart ar Chontae Dhoire i mionbhus ag amharc ar uaigheanna meigiliteacha; thug muid cuairt ar Leathinis Chuaille le caisleáin ón mheánaois a fheiceáil; agus chaith muid deireadh seachtaine thíos i gContae Chorcaí, ag taiscéaladh áiteanna éagsúla, Cionn tSáile ina measc.

Sloinnte Éireannacha ======= Cuireadh 7,219 eile in uaigh na mbochtán in dhá áit eile sa chathair agus tá na hainmneacha uilig sa leabhrán fosta.

Sloinnte Éireannacha ======= Cuireadh 7,219 eile in uaigh na mbochtán in dhá áit eile sa chathair agus tá na hainmneacha uilig sa leabhrán fosta.

Tréna gcuid iarrachtaí siúd tá áit Éamonn Mhic Gearailt i measc laochra spóirt na hÉireann buanaithe agus tá a uaigh marcáilte go hálainn inniu le leac chuimhneacháin athmhaisithe i Reilig Ghráinseach an Déin i mBaile Átha Cliath.

Chuaigh Weeshie i gcomhar le hEoghan Ó Súilleabháin, Cathaoirleach Chumann na gCiarraíoch i mBaile Átha Cliath agus d'éirigh leis-sean uaigh thréigthe an laoich a aimsiú i nGráinseach an Déin.

Ar ndóigh, taobh thiar de na staitisticí, tá tragóidí daonna, deora agus briseadh croí na ndaoine a fágadh i ndiaidh na bhfear óg seo, agus uaigheanna ó thuaisceart na hAlban go deisceart Shasana.

MÁNAS: Agus? DENIS: Agus luaigh seisean fáth a chuarta le fear an phoist, a luaigh le Jimí GAA é, a luaigh leis an mhúinteoir scoile é, a luaigh le mo mháthair sa tsiopa é.

Triail na nArm ======= Níl aon dabht, chomh fada is a bhaineann sé leis an iriseoir nó leis an staraí, ach gur dufair cheart pholaitiúil í Triail na nAirm agus na heachtraí a chuaigh roimpi.

Creidtear gur leac uaighe atá inti, agus b’fhéidir gur rí áitiúil de bhunadh Éireannach ab ea Sagramus.

Chuaigh sí anonn chuig an gclaí, agus bhain sí bláth.

Ag teacht isteach go hUlapul, tá iarsmaí seanséipéil le feiceáil ar chnoc beag agus uaigheanna thart air, agus cuma ar an áit gur láthair Luath-Chríostaí a bhí ann.

Chuaigh sí anonn chuig an gclaí, agus bhain sí bláth.

Tá atmaisféar iontach sa reilig, atá lán leaca uaighe ag claonadh i ngach treo.

Tá uaigh amháin ina bhfuil saighdiúir curtha nach raibh ach cúig bliana déag nuair a cailleadh é.

Shiúlamar go mall ón séipéal chuig an reilig agus ansin an cúpla céad slat chuig an uaigh.

Shiúlamar go mall ón séipéal chuig an reilig agus ansin an cúpla céad slat chuig an uaigh.

Nuair a thugtaí gach nuasachán polaitiúil as Corcaigh Thoir-Thuaidh i láithreacht an tseanlaoich, ní raibh ach freagra sásúil amháin a scaoilfeadh thar táirseach isteach i gcomhluadar na bhfíréan é - b’in an t-aon fhreagra a bhí “ceart”, dar le Martin, ar an gceist chinniúnach seo: “Are you sound on The National Question?” Tá an Fianna Fáil sin san uaigh le fada an lá, curtha le leithéid Martin Corry.

Ach tá scéal na nua-aoise le feiceáil fosta, idir an leacht cuimhneachán breá don óglach áitiúil, an Ceannfort Donnchadh Mac Niallais (1897-1954) atá suite in aice le sráidbhaile an Chaisil, an Chros Cheilteach ar uaigh an Fholeifteanaint Thomas Stokes Curry ó fhoireann an HMS Wasp, a scriosadh i dToraigh in 1884, agus, in aice leis, i reilig Eaglais na hÉireann, na leaca cuimhneacháin de chuid Arm Shasana ar uaigheanna an tSaighdiúra F.

Ar an lá seo dírítear lánaird ar Pholannaigh nach maireann agus is beag duine nach dtugann aghaidh ar reilig le coinnle a lasadh nó bláthanna a chur ar uaigh.

Bhí an méid sin coinnle ar lasadh timpeall na n-uaigheanna gur gheall le tine leathan íseal í talamh na reilige.

Ar ndóigh is ar uaigheanna a ndaoine muinteartha is mó a chuireann cuairteoirí coinnle agus bláthanna ach ní annamh a thagann daoine go reilig atá gar dóibh nach bhfuil gaolta leo curtha inti.

Nuair a bhíodh an tsláinte ag mo sheanmháthair, thugadh sí aire d'uaigh mo sheanathar ach chomh maith leis sin ghlanadh sí an uaigh atá in aice láimhe.

Ba mhaith leo cosc a chur ar shearmanais chuimhneacháin ag uaigh Franco agus níos mó aitheantais a thabhairt dóibh siúd a d’fhulaing bás agus céasadh le linn 40 bliain den deachtóireacht fhaisisteach.

Slua beag againn bailithe ag an uaigh.

An mar sin a bheidh sé lastall den uaigh? Leath i ndiaidh a hocht, bainim sráidbhaile **Zariquiegui **amach.

Téann muid i dtreo uaigh a hathar.

Uaigheanna go híor na spéire Níl aon chuid den champa míleata ina sheasamh anois ach tá reilig mhíleata ann ina bhfuil os cionn 11,000 saighdiúir agus lucht ospidéil as tíortha éagsúla an Chomhlathais curtha ann.

Lean magadh spídiúil an Blaghdach, ní go béal na huaighe amháin, ach thairis isteach sa tsíoraíocht.

Thug mé cuairt ar an másailéam ina leagann an tUachtarán bláthfhleasc ar an 18 Meitheamh gach bliain os comhair uaigheanna an sé dhuine dhéag atá curtha ann.

Anois go bhfuil fás rábach casadh an chéid fuar san uaigh, is ceart agus is cóir dúinne, d’aos óg na tíre, breathnú siar ar an saol splancúil úd.

Fosta, ní raibh leac uaighe don triúr atá curtha anseo, go dtí anois.

Conas is ceart onóir a thabhairt dá anam dílis? Doirtim uisce íonghlan ar a leac uaighe is cuirim paidir chiúin lena anam.

Uisce le do Chár ======== Chuaigh mé isteach i gcoill darbh ainm Kéroual gar do Brest in aimsir an tsneachta le déanaí.

Chuaigh an bothán sin agus leagan amach an tsráidbhaile féin go mór i bhfeidhm orm toisc go raibh a leithéid feicthe agam sa Pháirc Oidhreachta Náisiúnta i Loch Garman cheana, áit a bhfuil macasamhlacha de na ráthanna agus de na crannóga ina gcónaíodh muintir na hÉireann beagnach dhá mhíle bliain ó shin ann.

Tá sé curtha in uaigh na mbochtán sa reilig i Walton, áit a bhfuil mé fein i mo chónaí.

Sa chomhthéacs seo, níl muid ag caint ar íospartaigh an Ghorta amháin ach ar na reiligí go léir agus iad lán d'uaigheanna atá coinnithe go maith.

Ní fios go díreach cá’il a uaigh ach go bhfuil sé sa reilig ar an bhFiacail.

Imeacht ón Eoraip ========= Tamall soir bhí uaigheanna aos Allah go líonmhar le taobh an bhealaigh, oidhreacht an chogaidh a strac an tír ó chéile fiche bliain ó shin ar éigean.

Ainmneacha Éireannacha atá scríofa ar na leaca uaighe, daoine a chuaigh ar imirce i rith agus i ndiaidh an Drochshaoil.

Ar dtús cuireadh corp an pháiste seo i reilig Fairview in uaigh anaithnid ach ó shin i leith fuarthas amach gur bhall de theaghlach Sualainneach é.

Le linn mo chuairte chun na reilige i Fairview, cuireadh bláth agus bréagán de veidhlín beag ag uaigh an cheoltóra.

Ar an 6 Iúil, 1994 nocht Uinsionn sa cholún Tuarascáil go raibh an leathchos eile san uaigh ag Peig Sayers bhocht mar go raibh a dírbheathaisnéis le baint mar shaothar ainmnithe de shiollabas na hArdteiste.

Thaispeáin sé d’uaigh dom, fiú, agus anois tá sé sásta litir a scríobh chugat? Léigh an litir, le do thoil, a Shanta.

B’amhlaidh gur theastaigh ó dhaoine a scéal a roinnt le muintir na hÉireann ar eagla, mar a dúirt duine amháin, go dtógfadh sé leis é go dtí an uaigh mura n-inseodh sé an scéal anois “Laoch mór ar lár” a dúirt Mícheál Ó Muircheartaigh.

Thig leo a gcuid páistí a thabhairt ar cuairt chuig uaigh Santa, i gContae an Chabháin.

Sa mbliain 1978 fuarthas uaigh i Hochdorf a raibh duine d’uaisle na gCeilteach curtha ann, maraon le carbad álainn, agus míle rud nach é, coire mór miotail, cuir i gcás, a mbeadh áit seasaimh ann do cheathrar páistí.

Beatha teanga í a labhairt a deirtear ach is deacair a shamhlú go mbeadh aon rath ar an Ghaeilge gan scríbhneoirí nó léitheoirí ach an oiread, rud atá aitheanta ag ball eile den chlub eisiach úd, Seán Tadhg Ó Gairbhí: “Is í fírinne an scéil nach mbéarfaidh aon nuachtán Béarla nó Fraincise an Béarla nó an Fhraincis go dtí an uaigh leis.

Níos suntasaí arís bhí éadach corcra agus óir, dathanna a dheimnigh tábhacht, thart timpeall ar na cnámha agus inscríbhinn sean-Ghréigise in aice leis an uaigh ag rá Petros eni, rud a chreidtear gur giorrúchán ar Petros enesti a bhí ann, a chiallíonn, tá Peadar anseo.

Coscadh iarracht an Republican Congress muintir na Seanchille agus Bhaile Mhic Airt a thabhairt go huaigh Wolfe Tone i mBaile Buadáin sa bhliain 1934.

Ba mhór an feall é nach bhfuair muintir na Seanchille an deis iad féin a chur chun tosaigh ar bhonn aicme den lucht oibre ag uaigh Tone.

Tá forlámhas ag píosaí páipéir fós sa dlínse seo, nach bhfuil? Taibhsí Bhaile Ua Síoda ag béal uaigh i Parramatta.

Fosta, ní raibh leac uaighe ann don triúr den fhoireann atá curtha ansin.

An tseachtain seo féin, chualathas guth ón uaigh féin sna Sé Chontae thiar i Meiriceá ag éisteacht de chuid Chomhdháil na Stát Aontaithe.

Dearadh deas a cuireadh le huaigh an fhile Eabhraise Rachel Bluwstein a mheabhraigh do Gabriel Rosenstock go bhfeilfeadh a leithéid go breá abhus chomh maith ag uaigheanna aos na filíochta againn féin.

Dearadh deas a cuireadh le huaigh an fhile Eabhraise Rachel Bluwstein a mheabhraigh do Gabriel Rosenstock go bhfeilfeadh a leithéid go breá abhus chomh maith ag uaigheanna aos na filíochta againn féin.

Is fánach an áit a bhfaighfeá uaigh Éireannaigh agus níl an Róimh gann san aicme sin.

Castar na daoine ar uaigheanna agus ar thaibhsí, más fada ó bhaile féin iad.