amhráin dhúchasacha
native songs
Club amhránaíochta atá ann a thugann deis do dhaoine amhráin dhúchasacha a chloisteáil agus a chasadh.
na hamhráin ab ansa léi
the songs she liked best
"
Gan mhoill i ndiaidh a bua san Oireachtas, rinne Gearóidín na hamhráin ab ansa léi a thaifeadadh agus d'eisigh Cló Iar-Chonnachta iad ar an albam *Ar Fhoscadh na gCnoc*.
a chumadh amhráin
who used to write songs
Agus na hamhráin a tháinig ón áit sin bhídís á gcanadh i gCúil Aodha agus bhí daoine i gCúil Aodha leis a chumadh amhráin, mar sin de bhí an traidisiún dátheangach ann.
Cumann tú amhráin freisin
you also write songs
AÓF: Cumann tú amhráin freisin, nach gcumann? Céard a spreagann chun cumadóireachta thú?
DNíS: Is cumadóir mé ceart go leor.
na hamhráin a dheisiú
to fix the songs
Jaib s'agamsa, sin a thabhairt le chéile - na hamhráin a dheisiú nó a leigheas, mar a déarfá.
is mó suim a bheidh sna hamhráin le himeacht ama
there will be more interest in the songs with the passing of time
Is breá le daoine amhráin agus is mó suim a bheidh sna hamhráin le himeacht ama.
a chum amhráin
who wrote songs
Ach tá muid ádhúil go bhfuil agus go raibh filí ealaíonta againn a chum amhráin agus a d'fhág oidhreacht chomh luachmhar sin againn.
Feidhmíonn amhráin mar fheithiclí
songs function as vehicles
AÓF: Dhá n-iarrfainn ort aon chúis amháin a lua a mhíníonn cén fáth go dtaitníonn amhráin leat, céard a déarfá?
CÓCC: Feidhmíonn amhráin mar fheithiclí ina bhfuil tú in ann do chuid mothúchán a nochtadh go príobháideach ar shlí amháin agus go poiblí ar shlí eile, agus maolaíonn sin an phian.
na hamhráin luaidh
the waulking songs
Ach tá na hamhráin luaidh anois go mór i gceist agam.
níl aon bhaol ar na hamhráin
the songs are not in danger
Chomh fada is a dhéantar é sin, níl aon bhaol ar na hamhráin.
na hamhráin a aistriú agus a thuigbheáil
to translate and understand the songs
Bíonn siad ag iarraidh a bheith ábalta na hamhráin a aistriú agus a thuigbheáil.
bíonn athrá sna hamhráin go minic
the songs often contain repetition
Is iontach an rud é téama éigin, mar shampla, an grá, a leanúint trí na hamhráin chun stór focal a aimsiú nó a leathnú, mar bíonn athrá sna hamhráin go minic; cloistear na frásaí céanna arís agus arís eile.
déanann sé féin iad a dhearadh agus canann sé amhráin idir na ceachtanna!
he designs them himself and sings the songs between the lessons!
Le cois na leabhair seo a fhoilsiú, déanann sé féin iad a dhearadh agus canann sé amhráin idir na ceachtanna!
Ar bhord dhá eagraíocht
Le trí bliana déag anois, tá Risteard ar bhord Iontaobhas Ultach, an eagraíocht atá lonnaithe i mBéal Feirste a bhfuil sé mar sprioc aici an Ghaeilge a chur chun cinn ar bhonn traschultúrtha.
go mbíodh amhráin á gcumadh agam
that I used to write songs
Dúirt mo mháthair go mbínn ag canadh i gcónaí nuair a bhíos i mo pháiste agus go mbíodh amhráin á gcumadh agam an t-am ar fad.
amhráin a thaifeadadh
to record songs
uk/)) an stiúideo taifeadta is mó taobh amuigh de Londain agus rinne bannaí ceoil mar New Order, Pulp, The Charlatans agus The Beautiful South amhráin a thaifeadadh ansin.
ag canadh amhráin a chum sé don ócáid.
singing a song she wrote for the occasion.
Theo Weber ag treorú shruth na hócáide; a mhac Aonghus ag léamh giota as fógra báis a scríobhadh faoi Phádraig; deartháir Phádraig ag léamh sleachta as scéal eachtraíochta a scríobh Pádraig nuair a bhí sé sna déaga; fear céile Nuala (iníon Theo) ó Mheicsiceo ag seinnt giotáir agus ag canadh amhráin a chum sé don ócáid.
mothúcháin an amhráin
the emotions of the song
Bím ag iarraidh seasamh siar agus scéal nó mothúcháin an amhráin a ligean amach.
an cosc ar chasadh an amhráin úd
the ban on the playing of that song
Ach bhí daoine eile a labhair faoi thuismitheoirí agus faoi ghaolta a bhí i bPáirc an Chrócaigh ar Dhomhnach na Fola agus a ghlac páirt i gCogadh na Saoirse ar son na Poblachta, agus a dúirt, cuid acu ar aon nós, go raibh an t-am tagtha an cosc ar chasadh an amhráin úd a ardú.
na hamhráin áitiúla faoina gceantar féin
the local songs about their own area
Dúirt na páistí gur thaitin na hamhráin áitiúla faoina gceantar féin go mór leo, amhráin mar “Carraig Rua” agus an t-amhrán sin faoi laoch mór iománaíochta Loch Garman, “Nicky Rickard”.
gur chóir dúinn béim a leagan ar amhráin áitiúla
that we should place the emphasis on local songs
Ba é Paddy Berry a mhol i dtús ama gur chóir dúinn béim a leagan ar amhráin áitiúla mar gurbh iad sin na hamhráin a raibh spéis ag na páistí iontu.
Rinne muid na hamhráin a thaifeadadh ar dhá dhlúthdhiosca
we recorded the songs on two CDs
Rinne muid na hamhráin a thaifeadadh ar dhá dhlúthdhiosca agus thug muid na dlúthdhioscaí agus na leabhráin do na scoileanna ar fad a bhí ag glacadh páirte sa tionscadal.
an bailitheoir amhráin traidisiúnta,
the traditional song collector,
Ba é Hamish Henderson, an bailitheoir amhráin traidisiúnta, a mhol gur cheart di Robertson, sloinne a hathar, a úsáid.
bailéid mhóra, amhráin ghrinn agus amhráin ghrá ina measc.
including big ballads, humorous songs and love songs.
Dúirt sí amhráin de shaghsanna éagsúla, bailéid mhóra, amhráin ghrinn agus amhráin ghrá ina measc.
na cearta do na hamhráin
the rights to the songs
”
Chuir sé iontas ar Mhaighread go raibh na comhlachtaí ceoil ar fad sásta na cearta do na hamhráin a chur ar fáil don albam nua seo.
cruth an amhráin
the shape of the song
Deacair orainn cruth an amhráin a tharraingt chugainn i gceart, áfach.
go bhfuil fáil níos fairsinge ar amhráin de chuid na gceantar éagsúil
that songs from the various areas are more readily available
An bhfuil cúis ar leith leis sin? An mbíonn sé deacair iad a fhoghlaim?
LMacM: Is dócha go bhfuil fáil níos fairsinge ar amhráin de chuid na gceantar éagsúil anois ná mar a bhí, agus bím ag éisteacht le hamhránaithe iontacha ó chuile cheantar den tír, ní hamháin ón tréimhse seo, ach ón aimsir atá thart chomh maith má tá taifeadadh déanta díbh.
D'éirigh mé aníos le hamhráin Ghaeilge.
I grew up with songs in Irish.
D'éirigh mé aníos le hamhráin Ghaeilge.
go háirithe amhráin an tuaiscirt
especially the songs of the north
AÓF: An bhfuil aon amhrán Béarla cloiste agat ba mhaith leat a fhoghlaim?
LMacM: Tá mé gafa ag cúpla ceann acu le déanaí, go háirithe amhráin an tuaiscirt - "Craigie Hill", mar shampla.
Foghlaimíonn siad na hamhráin,
They learn the songs,
Foghlaimíonn siad na hamhráin, ceannaíonn siad na geansaithe, agus faoi dheireadh na gceithre bliana a chaitheann siad san ollscoil, bíonn an chuid is mó acu tumtha go huile is go hiomlán i gcultas na peile.
agus iad ag éisteacht le hamhráin pheile a n-ollscoile.
while listening to the football song of their university.
Leanann an-chuid alumni na n-ollscoileanna a bhfoirne go deireadh a saoil, agus is minic go bhfuil iar-mhic léinn feicthe agam ag caoineadh agus iad ag éisteacht le hamhráin pheile a n-ollscoile.
An ndéarfá gur amhráin dhúchasacha na hÉireann amháin a chasann tú
would you say that it is the native songs of Ireland only you sing
AÓF: An ndéarfá gur amhráin dhúchasacha na hÉireann amháin a chasann tú, nó an mbíonn tú ag casadh i stíleanna eile freisin?
GB: Bím, go minic.
Thug na daoine seo amhráin leo
these people brought songs with them
Thug na daoine seo amhráin leo agus ba uathasan a fuair sí cuid de na hamhráin a bhí aici.
ar na scéalta a bhí taobh thiar de na hamhráin
about the stories behind the songs
Bhí suim mhór aige sa cheol agus san amhránaíocht, agus bhí eolas mór leathan aige ar na scéalta a bhí taobh thiar de na hamhráin.
a bhí luaite sna hamhráin
who were mentioned in the songs
Bhí tuiscint aige ar na mothúcháin a bhí sna hamhráin go mór mór, agus d'amharc sé ar na daoine a bhí luaite sna hamhráin mar dhaoine a bhí beo agus a d'inis scéalta fríd amhráin.
a bhfuil amhráin iontacha á ndúnmharú acu.
who are murdering wonderful songs
Smaoiním air seo i gcónaí agus mé ag breathnú ar “X-Factor”, ag éisteacht le daoine óga a bhfuil amhráin iontacha á ndúnmharú acu.
mar nach luífeadh siad isteach leis na hamhráin eile a bhí ag an ghrúpa.
because that wouldn't fit in with the other songs that the group had
“Bhí roinnt mhaith amhrán ag Christy nár ghlac Planxty leo mar nach luífeadh siad isteach leis na hamhráin eile a bhí ag an ghrúpa.
na hamhráin mar chaibidlí.
the songs like chapters
“Bhí cur chuige iontach ag Frank; chonaic sé albam mar *entity* iomlán, cosúil le leabhar agus na hamhráin mar chaibidlí.
bheadh sé níb fhearr dó dá rachadh sé i ngleic leis na hamhráin ghrá
it would have been better for him if he had got to grips with the love songs
Bhí sé an-dian air agus bheadh sé níb fhearr dó dá rachadh sé i ngleic leis na hamhráin ghrá ag an staid sin dá shaol.
ag canadh a n-amhráin cháiliúil,
singing their famous song
Tá gearrthóg ar fáil ar YouTube ina dtaispeántar Scullion ag canadh a n-amhráin cháiliúil, “Carol”.
i dteideal a hamhráin.
in the title of her song
‘Let the Mystery Be’, mar a deir an t-amhránaí Meiriceánach Iris DeMent i dteideal a hamhráin.
eag-amhráin
rag-songs
Ní raibh an t-ainm Bob Dylan glactha aige go fóill – Robert Zimmerman a bhí air, Giúdach óg ó Minnesota a raibh giotár, guth úr agus eag-amhráin aige.
hamhráin
songs
Chomh maith lena ghlór breá, tá soiléire agus cruinneas focal go sonrach ag Pádraig sna hamhráin seo.
amhráin
songs
An chéad teagmháil a bhí agam leis an teanga ná nuair a léigh mé na focail ó amhráin Chlannad i 1993.
amhráin Nollag
Christmas songs
Agus timpeall ar bhord caol fada san ionad pobail, comhluadar de chineál eile, deichniúr nó mar sin ina suí uillinn le huillinn ag casadh amhráin Nollag na Polannaise agus iad ag baint súmóga fada blasta as a gcuid muigíní.
sáite sna hamhráin
emersed in the songs
Í féin sáite sna hamhráin ach chomh maith le sin tá croí an chine daonna i gceist insna hamhráin.
ag foghlaim amhráin
learning a song
Díríonn na ranganna ar chomhrá Gaeilge don chuid is mó ach bíonn deis ag na scoláirí blaiseadh den chultúr a fháil chomh maith, mar shampla, ag foghlaim amhráin agus ag amharc ar scannáin Ghaeilge agus cláracha faisnéise ó sheinnteoir TG4.
agus í ag ceol amhráin óna dúchas
as she sings songs from her tradition
Ar an díolaim seo, cloistear binneas aoibhinn i nglór Eithne agus í ag ceol amhráin óna dúchas.
amhráin a bhí againn uilig
songs which we all had
Cuireann sí amhráin a bhí againn uilig ar an scoil ar fáil arís ar dhóigh a mbainfidh páistí scoile de gach aois taitneamh astu.
ag casadh amhráin s’againne
singing our songs
Tá daoine ann atá in ann jab i bhfad níos fearr a dhéanamh d’amhráin daoine eile, ach níl éinne ag casadh amhráin s’againne seachas muid féin! Is breá linn a bheith ag casadh amhráin atá iomlán nuachumtha agus a tháinig glan amach as ár gcloigne féin – tá an-spóirt ag baint leis sin” a deir sé.
dánta agus amhráin nuachumtha
poems and songs newly composed
**
Ní Thuigimse Daoine Fásta:
========
Leabhar agus dlúthdhiosca, dánta agus amhráin nuachumtha do pháistí.
amhráin ghreannmhara
funny songs
Tá amhráin ghreannmhara agus manaí cliste acu agus baineann siad feidhm as cleas amháin go sonrach ina gcuid spochadóireacht ar na hAstrálaigh.
ag casadh amhráin
singing a song
Bhí suim agam i scéalaíocht i gcónaí- mar shampla nuair a bhím ag casadh amhráin, is maith liom scéal a insint tríd.
casadh amhráin mhóra an tsamhraidh
the big summer hits were played
Ar TG Lurgan, bealach Youtube an choláiste samhraidh in Indreabhán, casadh amhráin mhóra an tsamhraidh i nGaeilge.
gcuireann sí a croí is a hanam sna amhráin
she puts her heart and soul into the songs
Tá glór fíor-chumhachtach aici agus is cosúil go gcuireann sí a croí is a hanam sna amhráin a chanann sí.
Cé gur thaitin amhráin
although they liked song(s)
Cé gur thaitin amhráin agus cluichí leo, ba é an rud ba mhó a dtug siad taitneamh dó ná sleachta a scríobh ina gcóipleabhair agus iad a chur de ghlanmheabhair.
d'amhráin phopcheoil aitheanta
of well known pop songs
Aistriúcháin a bhí iontu d'amhráin phopcheoil aitheanta: ina measc bhí a leagan féin de Some Nights de chuid *FUN; Circle of Life* ón scannán *Lion King; Get Lucky* de chuid *Daft Punk*; agus *Pompeii* de chuid *Bastill*e.
Bailiúchán d’amhráin tíre
a collection of folk songs
: Bailiúchán d’amhráin tíre agus den cheol traidisiúnta a thaitníonn go mór liom atá cuimsithe agam ar an albam seo.
amhráin a dhéanann ár bhfód dúchais a cheiliúradh
songs which celebrate our native soil
Ta tionscadal an-deas idir lámha agam le Seamie O Dowd, Pauline Scanlon agus Damien O Kane: Homeward Bound, amhráin a dhéanann ár bhfód dúchais a cheiliúradh.
amhráin tíre
country music
Chaith mé tráthnóna aoibhinn ag an Buenos Aires *Hurling Club*, d’fhreastail mé ar cheiliúradh mór Lá na Féile Pádraig in Plaza San Martin atá baiste as laoch mór agus fuasclaitheoir na hAirgintíne, José de San Martin agus ceol traidisiúnta, amhráin tíre agus callán na mbróg damhsa a lá Riverdance ag líonadh na cearnóige ag dul ó sholas dó.
a bhíos ag ceol an amhráin sin
who sings that song
An bhean a bhíos ag ceol an amhráin sin, Gracie Mac Ginley a bheirimidinne uirthi, bhí Gracie iontach mór linne i gcónaí agus tá a níon s’aici, Fiona mór liomsa ó bhí muid trí bliana d’aois.
amhráin
songs
An Ré-Dhamhsa
======
Bhí mé ag coirm cheoil i nDún Laoghaire i mí Dheireadh Fómhair anuraidh, Ré-Dhamhsa: Tionscadal Van Morrison inar cheol Liam Ó Maonlaí, David Blake, Hilary Bow agus an Brad Pitt Light Orchestra amhráin de chuid Van an Fear, aistrithe go Gaeilge ag Gabriel Rosenstock agus Cathal Póirtéir.
amhráin fir a tógadh ina measc
songs of a man who was raised in their midst
Cad é chomh maith is a bheadh sé go mbeadh amhráin fir a tógadh ina measc agus a scríobh amhráin fána cheantar dúchais - Cyprus Avenue.
fonn an amhráin
the song’s air
)
Ag fágáil na leabharlainne dom bhí fonn an amhráin agus tuilleadh de na focla ag éirí i mo cheann: 'S níl duine dá gcuala mo scéal an uair sin nár shíl gur thrua bhocht é an Caisideach Bán'.
amhráin agus filíocht den chéad scoth
truly excellent songs and poetry
Tá amhráin agus filíocht den chéad scoth ar albam nua John Spillane agus Louis de Paor agus is saothar tábhachtach é ó thaobh na Gaeilge chomh maith.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
