Pota Focal Intergaelic
ór | aor | cor | dor | for
Gluais TíHouse Glossary Gluais Beo!Beo! Glossary TeasárasThesaurus BriathraVerbs
Ní fhóireann sé duit ar dhóigh amháin ná an dóigh eile it doesn't suit you one way or the other
" Ní fhóireann sé duit ar dhóigh amháin ná an dóigh eile".
Ní fhóireann sé duit ar dhóigh amháin ná an dóigh eile it doesn't suit you one way or the other
" Ní fhóireann sé duit ar dhóigh amháin ná an dóigh eile".
mór míofar ná beag ramhar big and ugly or short and fat
" Ina shuí ag bun an staighre bhí fear nach raibh mór míofar ná beag ramhar.
gan trua gan taise without pity or compassion
" Deich lá agus oíche gan trua gan taise.
na hoibrithe neamh- nó leathoilte the non- or semi-skilled workers
" Is anois a fheicimid an difríocht idir na hoibrithe neamh- nó leathoilte agus iad siúd le hardoideachas atá ag obair i rannóga taighde agus forbartha na gcomhlachtaí ilnáisiúnta.
mór míofar ná beag ramhar big and ugly or short and fat
" Ina shuí ag bun an staighre bhí fear nach raibh mór míofar ná beag ramhar.
a bheag nó a mhór more or less
" Ach tá difear tábhachtach ann idir an dá phobal sa chás seo: tá an chuma chéanna ar na hÉireannaigh agus ar na Sasanaigh, a bheag nó a mhór, agus tá an blas céanna ag an dara glúin, cé go mbíonn siad ag ócáidí sóisialta Éireannacha agus mar sin de.
difríochtaí idirchultúrtha nó idirchreidmheacha intercultural or interreligious differences
" Má bhraitheann daoine difríochtaí idirchultúrtha nó idirchreidmheacha sa tír seo, níl gá ach cuairt ar thabhairt ar an Meánoirthear le fíordhifríochtaí a fheiceáil.
le clic nó dhó luiche with one or two mouse clicks
" Is féidir féachaint ar chuid mhaith de na pictiúir atá ar taispeáint go poiblí sa ghailearaí agus breis eolais a fháil mar gheall orthu le clic nó dhó luiche.
bídís líofa nó ar bheagán Gaeilge whether they be fluent or speak only a little Irish
" Oscailte do gach duine - bídís líofa nó ar bheagán Gaeilge.
mulldaí beag a term of endearment to describe a fat 'cherubic' baby. Only used for babies and children, otherwise usually used to poke fun or in an insulting way
" "Árú cad é an dóigh nach dtiocfadh leat an mulldaí beag seo a mhilleadh?" arsa Nuala agus chrom sí os a chionn.
Isteach ar an fhuinneog came in the window (note 'ar' not 'fríd'); 'isteach fríd an fhuinneog nó doras' literally means 'through', as in breaking through the window or door.
" Isteach ar an fhuinneog a tháinig sé, is cosúil, agus chan anuas an simléir agus bhí ocras ar dóigh air fosta, nó níor fhág sé grabhróg den bhia a fágadh fána choinne ina dhiaidh," arsa Máire agus aoibh an gháire uirthi.
fuacht nó fuacht cold or no cold
" "Órú, fuacht nó fuacht, a Fhiachra, caithfidh tú siúl leis an fhaisean," arsa Féilim.
geamhar nó grágán stubble or mop of hair
" Agus ba chuma geamhar nó grágán a bheith ar Fhéilim b'fhearr leis na mná Fiachra má bhí rogha le déanamh.
a bheag nó a mhór more or less
" Athraíonn na ceisteanna ó sheachtain go chéile ach deirtear liom gurb iad na freagraí céanna iad a bheag nó a mhór.
súileogaí bubbles (usually in stew or thick soups)
" D'éirigh Lillian ina seasamh agus anonn léi chuig an phota agus sháith sí spúnóg adhmaid sna súileogaí a bhí ar an *Bolognaise*.
cnónna capall horse nuts or pony nuts
" " "Cad é chaithfidh tú a dhéanamh le haire a thabhairt dóibh?" "Féar a thabhairt daofa, sin a bhfuil ann, agus anois is arís tugann tú rudaí darb ainm cnónna capall daofa.
géire an aighnis nó géire an fhuatha the acuteness of the dispute or of the hatred
" Mar go bunúsach ní thuigeann siad géire an aighnis nó géire an fhuatha.
Chlochráin one confined to house or bed
" "Tá bhur seanchairde Éamonn Ó Caoimhnis agus Máire Ní Chlochráin ar ais agaibh, ach an bhfuil spás dóibh beirt anois go bhfuil Fat an Cóp ann fosta? Tá an oiread sin teachtaí neamhspleácha anois ann go bhfuil daoine in éadan dumpála agus daoine in éadan na ndaoine atá in éadan dumpála agus daoine atá ag gabháil a dhumpáil ar aon duine atá in éadan rud ar bith.
iomghaoth the spinning wind that collects rubbish at your door or at the bottom of hedges
" Bhí iomghaoth sa doras aici agus d'fhág sin idir pháipéar agus dhuilleogaí ina luí i mbéal an dorais.
ní raibh corr ná alt dá saol nach raibh pléite there wasn't a twist or turn in her life that wasn't discussed
" Tharraing scéal amháin scéal eile agus sula raibh an oíche istigh ní raibh corr ná alt dá saol nach raibh pléite.
Bois cois 'The palm is like the sole'. Used to indicate similarity in looks or behaviour, usually within a family
" "Bois cois," arsa sise léi féin agus í ag tarraingt ar dhoras an tseomra.
ina fhortacht nó ina aithrí a comfort or a penance
" Uaireanta, níl mé cinnte a thuilleadh faoin turas seo ar an idirlíon, an bhfuil sé ina fhortacht nó ina aithrí, an ríomhaire ina fhásach dochuimsithe agam faoin am seo.
ag priollaireacht agus ag gliodaíocht thart acting the ejit (messing about) and fawning over or pleasing people
" Beidh siad uilig ag priollaireacht agus ag gliodaíocht thart.
agus go bhféadfadh sé nó sí a mhaíomh and that he or she could state
" Ach d'fhéadfadh sé go bhfuil deis fós ann don té atá ag iarraidh turas aonair a dhéanamh idir 15° thuaidh agus 15° theas abair agus go bhféadfadh sé nó sí a mhaíomh go ndearnadar an chéad turas aonair timpeall an domhain.
Cé is móite d'eisceacht nó dhó apart from one or two exceptions
" Cé is móite d'eisceacht nó dhó, mar shampla, Uíbh Fhailí i gcoinne Chorcaí sa bhliain 2000, is beag cluiche iontach a tharla de bharr an chúldorais ó 1998 agus bhí go leor cluichí aontaobhacha ann i mbliana faoin gcóras a thugann an dara seans do gach foireann.
Cothrom nó cothrom é whether it's fair or not
" " "Cothrom nó cothrom é," arsa Síle, "sin mar atá agus féadann tú suí siar agus sult a bhaint as, nó níl a dhath eile fána choinne.
gan bráca nó dainséar without trouble or danger
" Faigheann úsáideoirí idirlín tairiscintí ina mbosca teachtaireachtaí ríomhphoist a chuireann ar an eolas iad faoi shuímh ghréasáin ar féidir leo cuairt a thabhairt orthu agus "na hearraí" atá ar taispeáint a cheannach gan bráca nó dainséar.
or
" Tá mé ag déanamh an dóigh chun tosaigh iad a mhealladh chomh maith is a thig linn.
nó go mbeidh siad féin thíos leis or that they themselves will suffer
" Léiríonn na cásanna seo ar fad gur gá do chomlachtaí súil a choimeád ar an méid atá ar bun ag a gcuid oibrithe - nó go mbeidh siad féin thíos leis.
glacadh sibh liom nó ná glacadh sibh liom accept me or don't accept me
" Ach bhí mise bródúil as an áit a dtáinig mé as agus an cúlra clainne a bhí agam agus ní raibh aon fhadhb agam riamh ag rá, 'Okay, siúd é mise, glacadh sibh liom nó ná glacadh sibh liom.
go dtarlóidh sé luath nó mall that it'll happen sooner or later
" Dar leis go dtarlóidh sé luath nó mall.
dódh nó tréigeadh 1,800 teach 1,800 houses were burnt or abandoned
" * Gluais • Glossary beathaisnéis údaraitheauthorized biography a dialanna pearsantapersonal diaries páipéir phríobháideachaprivate papers go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President dódh nó tréigeadh 1,800 teach1,800 houses were burnt or abandoned lámhachshooting rachtoutburst acraí tíhousehold utensils as go brách leooff they went léiriúproduction cheanncheathrúheadquarters coistí cosanta áitiúlalocal defence committees dírbheathaisnéisautobiography gan strówithout difficulty i dtaiscesaved do lá na coise tinnefor a rainy day bhí cúrsaí chomh dona sinthings were so bad dá mba gháif it was necessary leithleachasselfishness scoilt aduainstrange split chiap sé Máire ar fadit really tormented Máire easpa suimelack of interest tragóidítragedies Cumann Naomh Uinseann de PólVincent de Paul Society baill shinsearacha na heagraíochta sin cois Lifethe senior members of that society in Dublin tuairisc suas lena bhéal dóa report up to his face géarchéimcrisis chun an Cumann a ghríosadhto spur the Society into action saothar in aiscewaste of time déistindisgust ag cáineadhcriticising ciúnaithe go mórgreatly quietened línte síochánapeace lines ruathair laethúladaily raids polarúpolarization girseacha ógayoung girls nóibhéinenovena cailín aonaira lone girl ní ba ghaire don ghráscarnearer to the scuffle le dul i gcabhair ar Catherineto go to Catherine's help an cúigear a ruaigeadhto drive the five off riochtstate a cuid néarógher nerves clocharconvent ar an Iúrin Newry tachrántoddler eachtraincident círéibriot faoi lán seoilin full swing ag glioscarnachglistening bréan le boladh gáissmelling bad from gas comhracfight otharcharrambulance formhór an bhealaighmost of the way ag dul ar foscadhsheltering ag sciorradhsliding ag lámhacáncrawling fras lámhaighvolley babhlaíbowls a gciarsúirtheir hankies leachtliquid cosaintprotection bodhardeaf bhí scolaíocht speisialta de dhíth airhe needed special schooling ba ghnách leishe used to d'fhaigheadh sé síob abhailehe used to get a lift home stad an bhusthe bus stop thuirling séhe disembarked neamhurchóideachinnocent bábántainnocent ag cogarnaíl taobh thiar dewhispering behind him trup na mbrógthe sound of the shoes neamhchoireachinnocent níor shamhlaighhe didn't imagine an t-uafásthe horror anfaterror cortwist dírithe ar a chloigeann lomaimed at his bare head scáilshadow scoilteadh a bhlaoschis skull was split open scréachascreams na hionsaitheoiríthe attackers níos truacántamore plaintive go prasquickly ag maothú an chairpéidmoistening the carpet Ba dhóbair dó bás a fháilHe nearly died go raibh an t-ádh dearg airthat he was extremely lucky ar mire le feargmad with rage beaginmhehelplessness cé a bhí ciontachwho was responsible níor cúisíodh duine ar bith riamhnobody was ever charged ciontach i ndúnmharúguilty of murder go gairid i ndiaidh an ionsaitheshortly after the attack ag maíomhstating seanphionós na fuipethe old whip punishment i gcás coirpeach a gheofaí ciontach i dtromionsaíin case of criminals found guilty of assault peann a chur le párto put pen to paper aiféalaregret gur éiligh sí pionós corparthathat she demanded corporal punishment ag teacht salach ar gach ar chreid sí riamh anngoing against everything she ever believed in
cúlra uas-mheánaicmeach nó ardaicmeach upper-middle-class or upper-class backgrounds
" Is éard atá sna pobail do lucht scoir i Meiriceá ná "sráidbhailte" do dhaoine atá dulta anonn in aois, daoine as cúlra uas-mheánaicmeach nó ardaicmeach, de ghnáth.
Seansóirt nó sóirt speisialta old or special varieties
" Seansóirt nó sóirt speisialta atá i gceist.
tar éis a cheist a neodrú nó a goin a mhaolú after neutralizing the question or taking the sting out of it
" Níor chuir Simpleoir an cheist an dara babhta amhail is dá mbeadh meangadh an tsagairt tar éis a cheist a neodrú nó a goin a mhaolú.
dá thromluithe óil nó drugaí of his drink or drugs nightmare
" Ach de réir a chéile thuig sé nach i gceann eile dá thromluithe óil nó drugaí a bhí sé, nach móide go mbeadh cos eile faoi ar maidin amárach ná arú amárach ná bliain ó arú amárach mura mbeadh cos mharbh mhístuama adhmaid nó phlaistigh ann.
i ngar ná i ngaobhar close to or near
" Cos mhioscaiseach thrioblóideach a bhí inti chuile lá ariamh ó cuireadh an chéad bhróg uirthi nár cheart a ligean i ngar ná i ngaobhar aon duine macánta.
tuairimí gnéaschlaonta nó ciníocha sexist or racist opinions
" Shéan sé go raibh tuairimí gnéaschlaonta nó ciníocha ag bainisteoirí sa choláiste agus dúirt sé liom go raibh sé ag iarraidh rudaí a réiteach liomsa "go pearsanta".
ar ais nó ar éigean one way or another
" Cé go bhfuil sí ag fanacht le scéala ón chomhlacht árachais go fóill, tá sí ar bís faoin obráid agus tá rún daingean aici dul faoin scian, ar ais nó ar éigean.
maitear drochimirt nó drochiompar ar an bpáirc bad play or bad behaviour on the pitch is pardoned
" Béim ar dhea-thréithe ======= An ghné eile den chultúr ná go maitear drochimirt nó drochiompar ar an bpáirc d'imreoirí an-éasca, go mór mór i gcás imreoirí cáiliúla.
ar bhealach díreach nó indíreach in a direct or indirect way
" Tá tréithe láidre ailtireachta agus dealbhóireachta le brath ina saothar agus, gidh nach bhfuil an duine le feiceáil, tá "an corp" i láthair i gcónaí ar bhealach díreach nó indíreach.
le beathú nó le lomadh to feed or to shear
" Roimhe sin, bhí traidisiún ag baint leis na daoine a bhí ag tiomáint na dtréad caorach na céadta míle le beathú nó le lomadh.
foréigean gnéasach nó fisiciúil sexual or physical violence
" Is minic leis gur géarchéim phearsanta i saol duine, ar nós briseadh caidrimh, bás, nó foréigean gnéasach nó fisiciúil sa bhaile, a bhrúnn duine amach ar na sráideanna.
ar bhonn páirt- nó lánaimseartha on a part-time or full-time basis
" ón gcéfrom the quay ag éalú ó Sergioescaping from Sergio bhí dul amú uirthishe was wrong láithreachimmediately díomádisappointment ón mbriseadh croífrom the heart-break spriocannatargets, ambitions santachgreedy craosvoracity matáinmuscles a chúl leathanhis broad back N'fheadar an fear séimh éI wonder if he's a gentle man ceachtlesson dainséarachdangerous pónairíbeans ar bhonn páirt- nó lánaimsearthaon a part-time or full-time basis grástúlachtgracefulness gníomharthaactions friochtánfrying-pan gluaiseachtmovement rinceoirdancer le fáil go fliúrseachplentiful ag taitneamhshining go hainnismiserable nuair a bhíonn na líonta folamhwhen the nets are empty Bíonn go deimhinIt is indeed a chuid pleidhcíochtahis fooling around Ní bhaineann sin leatMind your own business ró-áthasachto happy Gabhaim pardún agatI apologise fiosrachinquisitive castacomplicated conas a chríochnóidh cúrsaíhow things will finish up mo mhuinínmy trust ar teitheadh uaidhfleeing from him ionraichonest mímhacántadishonest deoratears déistindisgust mórthimpeall orthuaround them ag soilsiúshining ná bac leisdon't bother with him
tá sé ionann agus a bheith cinnte it's more or less certain
" Bhuel, le bheith ionraice, tá níos mó ná baol ann, tá sé ionann agus a bheith cinnte go n-atfaidh sé.
súil ribe snare (of thin cord or wire)
" Agus b'amhlaidh nuair a d'iniúchfadh sé trapa nó súil ribe, go leagfadh sé a bheart uaidh i gcoinne claí nó cloiche.
Níl faill suí ná seasamh ag daoine óga an lae inniu young people today have no time to sit or stand
" Níl faill suí ná seasamh ag daoine óga an lae inniu.
nó cheapfainnse ar aon nós or I would think anyway
" Anois cheapfá, nó cheapfainnse ar aon nós, go bhféadfadh daoine atá chomh saibhir agus cumhachtach is atá na fir atá páirteach sa chonspóid spóirt seo teacht ar chomhréiteach de shaghas éigin eatarthu agus leanacht ar aghaidh ag déanamh an rud a bhfuil siad go maith chuige, is é sin ag déanamh níos mó.
sráidainm nó dhó one or two street names
" Faraor, níl fágtha anois ach sráidainm nó dhó chun comóradh a dhéanamh ar an obair ar fad a bhí ar bun ag an gcomhlacht Grubb & Son ó thart ar 1830 go dtí 1916.
ag obair gan stad gan staonadh working without stop or stay
" Bean sna tríochaidí a bhí inti, agus í iontach gnóthach, ag obair gan stad gan staonadh.
Ní bheidh ach ná ach ann. I'll have no ifs or buts.
" "Ní bheidh ach ná ach ann.
a dhearadh nó a shamhlú to design or imagine
" " Agus dá mbeadh uirthi dánlann dá cuid féin a dhearadh nó a shamhlú? "Bheadh sé mar bhrionglóid agam taispeántas a eagrú sa Guggenheim i Nua-Eabhrac.
rómhall nó rósciobtha too slow or too fast
" **Luas:** Is féidir le tiún a bheith rómhall nó rósciobtha.
a bheag nó a mhór more or less
" Bunaíodh na trí cinn ag am céanna a bheag nó a mhór.
ar fhealsúnacht na heite clé nó deise on the philosophy of the left or right wing
" Nárbh fhearr i bhfad go mbeadh na páirtithe sinsearacha seo ina bhfreasúra do chúis i bhfad níos tábhachtaí, go mbeadh dearcadh i bhfad níos fadtéarmaí acu agus go mbeadh siad ar a ndícheall ar son a muintire uile? Go mbeadh na focail "frith-Chomhaontú" agus "frith-Aontacht" curtha sa bhosca bruscair agus go mbeadh an pholaitíocht bunaithe ar fhealsúnacht na heite clé nó deise chun leas achan bhall den tsochaí? Tuigtear cén fáth ar cuireadh ailtireacht Chomhaontú Aoine an Chéasta le chéile.
nó a leithéid or the like
" Tá caoga aerfort ar fud na hEorpa ag iarraidh orainn seirbhísí nua a thosú, agus airgead ar an mbord acu - cé mhéad a thabharfaidh sibhse dúinn?" Mínítear an méid seo duit: Cé gur leigh tú na focail *"Airport charges: €15" *nó a leithéid ar an ticéad eitleáin a fuair tú uathu le déanaí, is uimhir bhréige í sin, cosúil le *"Recommended Retail Price", *nach bhfuil ann i ndáiríre.
fhreastal rialta nó ócáidiúil regular or occasional attendance
" Cuirtear fáilte roimh fhreastal rialta nó ócáidiúil agus gearrtar táille beag de €6 ar an rang.
nó cúl a scóráil or to score a goal
" Mar a dúirt mé le linn m’óráide ag an ócáid ar an 14 Bealtaine, tháinig cuid mhór daoine chuig ranganna Gaeilge thar na blianta, daoine a raibh baint acu leis an rince Gaelach nó le Cumann Lúthchleas Gael ach fuair siad amach go raibh sé i bhfad níb fhusa coiscéim damhsa a fhoghlaim, nó cúl a scóráil sa pheil, ná greim a fháil ar ghramadach na Gaeilge! Luigh Seán isteach ar fhoghlaim na Gaeilge le díograis agus, dá bharr sin, tá an ghramadach agus an comhrá ar a thoil aige.
Imeallaítear gach duine nó gach dream every person or group is marginalised
" Imeallaítear gach duine nó gach dream a dhiúltaíonn dul sa treo seo.
i réigiúin na Meánmhara nó na hÁise in the Mediterranean or Asian regions
" Níl muid pioc níos cairdiúla ná na daoine i réigiúin na Meánmhara nó na hÁise.
sraith scannán nó físeán gearr a series of short films or videos
" Chuige sin tá sraith scannán nó físeán gearr agus scil amháin á léiriú i ngach ceann acu.
cé acu a dtaitníodh sé leat nó nach dtaitníodh whether you used to like it or not
" Le tríocha bliain anuas, cé acu a dtaitníodh sé leat nó nach dtaitníodh, ba chuma tú i lár na hAfraice nó i lár na hÁise, dá ndéarfá gurbh as Éirinn duit ní haon cheann de na nithe thuasluaite a luafaí leat ach an IRA.
i bhfoirm faoisimh nó liúntais cánach in the form of tax relief or allowance
" Is tré iarrachtaí na n-imreoirí idirchontae a chuirtear na cluichí sin i láthair an domhain mhóir agus tá aitheantas tuillte acu faoi mar a thuilleann ealaíontóirí agus lucht spóirt ghairmiúil, is é sin aitheantas i bhfoirm faoisimh nó liúntais cánach.
nó a mhacasamhail or something similiar
" "Imigh leat" – nó a mhacasamhail – a dúirt an chuid ba mheasúla den lucht éisteachta, agus d’imigh an seanduine.
nach staid shásúil ná shláintiúil a bhí ansin that that wasn't a satisfactory or healthy state
" B’fhacthas do lucht stiúrtha CLG, agus don chuid is mó de na “gnáthbhaill” chomh maith, déarfainn, nach staid shásúil ná shláintiúil a bhí ansin.
i gcuiche peile nó iomána in a football or hurling game
" ) Go dtí le gairid, má cuireadh imreoir den pháirc i gcuiche peile nó iomána thuig gach duine cá raibh a sheasamh.
nó a mhalairt or the opposite
" * Gluais • Glossary fríd ghloine dhorchathrough a dark glass smúidmist, murkiness bréagachfalse is annamhit is seldom mionrudaíminor things doiléirvague i sruth na éiginnteachtain the stream of uncertainty glas ceart na gcuibhreannthe correct green of the fields sin an tuigethat's why ag stánadh amachstaring out léanalawn ag croitheadh a gcinnshaking their heads íomhánnaimages iontassurprise machnamh ceartproper thinking scáileánscreen ag preabadhjumping bladhaire coinnlea candle flame eachtraíevents chan éthat's not it dá thairbhe sinbecause of that rudaí neamhiontachaunexciting, ordinary things ar bharr na mbeannon the cliff tops an lá fá dheireadhthe other day ag coimhéad ar thonnta ag briseadh go díbhirceachwatching waves breaking with ardour substaintsubstance dá dtitfeadh mo chorp de bharr na mbeannif my body fell from the top of the cliffs taoidetide fiúntasworth gníomhact nó a mhalairtor the opposite blaiseadhtaste gan rud ar bith bheith gnóthaithe agam as m’aistearwithout having gained anything from the journey fuaimeanna fánachaoccasional noises díoscadhcreaking coiscéimeanna folmhaempty footsteps stánadh fadaa long stare craos na tineadhthe roaring fire dromchlasurface cha dtig liomI can't cha dtig liom í á threorúI can't guide it déanaim iarracht a gciall a scaoileadhI try to release their meaning le rachtanna fiáinein wild fits seileogaspits sáthadh scinethe stabbing of a knife aonarachsolitary staidéarthalevel-headed teas an phaisinthe heat of passion breithbirth a cheiltto hide anáilbreath is annamhit is seldom fiúntachworthwhile dathanna seachantachaelusive colours goitsecome on, come here neadrachanests seanbhallógaíold ruins deifrehurry cha raibh faill aigehe hadn't the time contráiltewrong go brách síoraíever ag déanamh iontaiswondering i bpeannaireacht chruinn shlachtmharin accurate neat writing stócach ógyouth bodhardeaf pian a fhuilstinto suffer pain mo bheomy life lena dhornwith his fist le mé féin a chosaintto protect myself ní léimfinn amach as a bhealachI wouldn't jump out of the way cinneadhdecision cinntídecisions go fadálachslowly chan fhuil an cinneadh déantathe decision has not been made déanaim mo chac agus mo mhúnI defecate and urinate cuideachtúilhelpful athrú séasúrthe change of seasons de ghlanmheabhairoff by heart gialljaw gobachprotruding gruaig fhionnblond hair dóighiúlachtbeauty tarraingteachattractive rud inteachtsomething buaireamhsorrow ag bruidearnaighthrobbing coimhthíochstrange idir barra na gcrannbetween the tops of the trees ag iarraidh mairstin airtrying to live on it nimhneachsore bhlais mé an phianI tasted the pain tchíthear domhit seems to me go dianstrictly samhailimage mar nach bhfuil sé de dhánacht ionam a bheith éagsúilbecause I haven't got the guts to be different daonnachtaíhumanist an cine daonnathe human race bréanfoul an bréantas a cheiltto hide the foulness cumhráin bhréigefalse perfumes lofarotten gnásanna sóisialtasocial customs béasamanners seanseiteannaold sets ag foscladhopening ag scamhadhpealing creatlachframe-work creidbheáilto believe scigdhráma an tsaoilthe farce of life de réir mar atáthar ag dréimas is expected táirgíproducts caiteoir eiseamláireachexemplary spender lúcháireachjoyous teorainneacha luaisspeed limits ag cailleadh foighdelosing patience sceadamánthroat mo bhrú folamy blood pressure sciathánarm go hionraice is a thiocfadh liomas honestly as I could comhairleadvice díomádisappointment sólassolace lagmheasarthachtrather small amount ag tochailtdigging
nó an é go bhfóireann sé dúinn neamhaird a thabhairt ar an fhírinne? or does it suit us to ignore the truth?
" An é gur cheart dúinn glacadh le focal Mheiriceá mar chnámh lom na fírinne? Ar iarr Ronald Reagan cead ar an stát i 1986 tráth a baineadh úsaid as suaitheantas Aer Lingus nuair a bhíothas ag díol armlóin le rialtas na Iaráine in éiric gialla Meiriceánacha a scaoileadh saor sa Liobáin? Ar thug muid ár mbeannacht dó an brabach a rinneadh as an mhargadh cam seo a úsáid le harmlón a thabhairt do threallchogaithe a bhí ag iarraidh rialtas na *Sandinistas* i Nicearagua a chur as cumhacht? Ar gabhadh leithscéal linn fiú as an dóigh a ceanglaíodh comhlacht stáit de chuid na hÉireann leis an chamastaíl náireach seo? Cad chuige mar sin go nglacfaí gan cheist le focal an CIA an iarraidh seo nó an é go bhfóireann sé dúinn neamhaird a thabhairt ar an fhírinne? Ní inniu ná inné a tháinig an rialtas ar an tuairim gur gaire i bhfad an tír seo do Bhostún ná do Bheirlin.
ná aon ní dá leithéid or anything of its kind
" Tar éis an tsaoil, ní tragóid náisiúnta ná aon ní dá leithéid a bhí ann nár cháiligh foireann na hÉireann do Chorn an Domhain.
a chailltí le cúilín nó dhó which would be lost by a point or two
" Ní déarfainn riamh nach bhféadfainn níos mó a dhéanamh nó go ndearna mé gach rud i gceart, go mór mór i gcás cluiche a chailltí le cúilín nó dhó.
de bharr dúnmharuithe nó coireanna airm because of murders or arms offences
" Is mar gheall ar dhrugaí a cuireadh a bhformhór sin chun báis agus de bharr dúnmharuithe nó coireanna airm an chuid eile.
a bheag nó a mhór more or less
" An bhfuil mórán de na spriocanna a leagadh síos i dtús ama bainte amach? Baineadh iad uilig amach go dtí seo, a bheag nó a mhór.
ar feadh glúine nó dhó for a generation or two
" Cainteoirí Gàidhlig ab ea iad na ceannródaithe sin agus mhair an ceantar mar bhreac-Ghaeltacht ar feadh glúine nó dhó.
ná baol air or nothing like it
" Ach faraor géar níl pobal na hÉireann ag fáil na seirbhíse atá tuillte acu ó pháirtithe an fhreasúra faoi láthair – ná baol air.
a bheag nó a mhór mar a gealladh more or less as was promised
" Tharla cuid den phlean a bheag nó a mhór mar a gealladh – an chuid sin a foilsíodh cheana féin roimh Transport21! Tá ag éirí go breá leis an stáisiún nua i nDuga Spencer i longlann Bhaile Átha Cliath, ach bíonn gearáin sna nuachtáin beagnach gach lá faoi na tramanna Luas bheith róphlódaithe, fiú amháin agus tramanna móra nua dhá urlár á n-úsáid.
mhórimreoir peile nó iomána a great football or hurling player
" Deich gclár ar fad (móide an clár faoi Chormac) atá sa cheathrú séasúr de “Laochra Gael” agus tugann gach clár ómós do mhórimreoir peile nó iomána.
i gcoirm cheoil no dhó in a concert or two
" Bhíodh seisiún againn gach seachtain, dúinn féin den chuid is mó, ach anois is arís bhíodh daoine eile ag éisteacht linn agus ghlacamar páirt i gcoirm cheoil no dhó.
am na cinniúna make or break time
" As ucht Dé, cé atá lena gcuid páistí a thógáil le Gaeilge sa lá atá inniu ann ar mhaithe leis an €260 sa bhliain atá ar fáil do theaghlaigh faoi Scéim Labhairt na Gaeilge? Is cinnte gurb é seo am na cinniúna don Ghaeltacht.
fireann nó baineann male or female
" folachcovering nochtnaked slaitín saileachwillow rod á lascadhthrashing her ar chúl na gclaíochabehind the stone walls an iarraidh seothis time Cuardaitheoirí Rudaí AisteachaSearchers for Strange Things saineolaitheexperts ráflaírumours cleamhnaitherelations by marriage fireann nó baineannmale or female a ndrioballtheir tail ganntan olaoil shortage stangadhstart ag útamáilfumbling ag cogarnaílchewing gaibhte a chodladhgone to bed sórt baoitea kind of bait go mbéarfaidís airthat they would catch him drochfhliúa bad flu cragtha ceartbadly hit cliabhrachchest cáirseán aisteachstrange wheeze duáinkidneys ag fual ina threabhsarwetting his trousers fliuchándrenching eascainecurse bá is múchadh airdrowning and smothering on him cóir leighistreatment seanmóirsermon a rachthis outburst a phaca diabhalyou pack of devils ar bhealach bhur n-aimhleasaon the road to ruin go bagrachthreateningly fainicwarning cúrfoam ag gíoscángrating i ngábhin a dangerous situation collachcrude, fleshy person scuaid tearraa splattering of tar isteach ina chlabinto his mouth
scríofa nó labhartha written or spoken
" An deacracht is mó ná nach bhfuil mé in ann abairtí fada – scríofa nó labhartha – a thuiscint.
chun stór focal a aimsiú nó a leathnú to find or expand vocabulary
" Is iontach an rud é téama éigin, mar shampla, an grá, a leanúint trí na hamhráin chun stór focal a aimsiú nó a leathnú, mar bíonn athrá sna hamhráin go minic; cloistear na frásaí céanna arís agus arís eile.
dá- nó trítheangach bi- or trilingual
" Bhí dhá thrian de na daltaí dá- nó trítheangach agus ag leanúint an churaclaim trí mheán an Bhéarla.
nach raibh cumhacht ná gustal mór le maíomh aici who couldn't claim power or great wealth
" Ba thír bheag í Éire riamh nach raibh cumhacht ná gustal mór le maíomh aici ach i rith an 16ú haois déag, mar shampla, bhí an Pholainn ar na tíortha ba mhó, ba chumhachtaí agus ba shaibhre san Eoraip.
a théann i bhfeidhm ar chreimeadh teanga nó ar neartú teanga which impact on language decline or language strengthening
" ” An fhaillí is mó a fheiceann sé ná nach raibh aon phleanáil teanga ar siúl, nach raibh aon phlean comhtháite le tabhairt faoin speictream iomlán de rudaí a théann i bhfeidhm ar chreimeadh teanga nó ar neartú teanga.
na micreascóip is cruinne nó is láidre the most accurate or strongest microscopes
" Tá sé ag rá nach bhfuil leictreon feicthe ag éinne riamh, go bhfuil siad róbheag le feiscint faoi na micreascóip is cruinne nó is láidre ar domhan ach fós go gcreideann daoine go bhfuil a leithéid ann – conas eile a bheadh an ESB ábalta leictreachas a dhíol, a deir sé? Gach duine ag gáire arís.
toil ná an fuinneamh the will or the energy
" Fad a bhí Dev fán spotsolas lár stáitse, bhí glúin óg náisiúnaithe anois ar na cliatháin a mheas nach raibh an toil ná an fuinneamh fágtha i bhFianna Fáil chun tabhairt faoin “National Question” a raibh Martin Corry chomh tógtha san leis go lá a bháis.
ag dul i méid nó i léig increasing or decreasing
" Is deacair a dhéanamh amach an bhfuil tionchar na Stát Aontaithe ar an domhan ag dul i méid nó i léig.
chun leasa nó chun aimhleasa for good or bad
" Fear a d’fhág a mharc, chun leasa nó chun aimhleasa, ar gach ar leag sé méar air.
suas nó síos aill up or down a cliff
" Ní smaoineoinn riamh ar dhul suas nó síos aill ar chapall in Éirinn, ach níor chuir sé isteach nó amach ar na capaillíní seo.
nó ar chaoch sé leathshúil go trodach or if he closed one eye aggressively
" ‘Cé tá ag fiafraí?’ Ní fhéadfadh Liam a rá cé acu ar sméid sé, nó ar chaoch sé leathshúil go trodach.
Mullaí nó marthanas? Peaks or survival?
" Misneach nó mí-ádh? Mullaí nó marthanas? Milis nó searbh? Stuif na hóige is ea an laochas.
nó a macasamhail or their likes
" Ceanglaíodh na foirne seo le foirne na *Major Leagues* (ba mhinic gur le foirne *Major League* na foirne beaga seo), agus ba mhinic a thosaíodh imreoir éigin an séasúr daorchluiche leis na Memphis Redbirds (nó a macasamhail) agus go gcríochnaíodh sé an séasúr céanna leis na St.
nó athrú chun feabhais a dhéanamh air or to change it for the better
" Gan amhras, is tionscadal suimiúil é seo, tionscadal a osclaíonn amach romhainn féidearthachtaí iontacha maidir leis an teicneolaíocht dhigiteach agus an ealaín, ach is é an cheist mhór a ardaíonn sé ná an ealaín é seo nó cluiche intleachtúil de chineál éigin? Cé gurb iontach an rud é go bhfuil muid anois ábalta ealaín a bheith againn atá cruthaithe go speisialta le fóirstean do shaol pearsanta duine aonair agus don ghiúmar ar leith atá air ag an am, an gcuidíonn an cineál seo ealaíne linn tuiscint níos fearr a fháil ar an saol sin nó athrú chun feabhais a dhéanamh air? Cad é faoin ealaín a chuireann dúshlán romhainn agus a spreagann mothúcháin úra ionainn nó a chuireann ar bhealach suntasach leis an léargas atá againn ar an saol atá thart timpeall orainn? Is as Doire ó dhúchas í Ciara Nic Gabhann ach tá sí ina cónaí i mBaile Átha Cliath anois, áit a bhfuil sí ag obair mar mhúinteoir ealaíne.
gan corrphingin nó dhó breise without the odd penny or two extra
" Is fada an mhí é Eanáir, mar shampla, gan corrphingin nó dhó breise.
á dtógáil nó á bhforbairt being built or developed
" Ní gá gur drochrud é sin ach amháin go bhfuil galfchúrsaí á dtógáil nó á bhforbairt in áiteanna ina bhféadfadh dochar a bheith á dhéanamh don timpeallacht nádúrtha, idir fhiadhúlra, fhásra agus thírdhreach.
mothúchán nó scéal a léiriú láithreach to show an emotion or story immediately
" Is féidir le haghaidh duine an oiread sin rudaí a rá linn – mothúchán nó scéal a léiriú láithreach.
thart ar an ceathrú nó tríú cuid around a fourth or a third
" Tá an soláthar atá againne thart ar an ceathrú nó tríú cuid den soláthar atá acusan.
bíodh an logainm sin ag teastáil ó na cónaitheoirí nó ná bíodh. whether the inhabitants want that placename or not.
" Ach in aois seo an chomh-mheasa agus an chomhghéillte agus na comhthuisceana agus an chomh-gach-aon-rud, sílimse gur fearr, mar chomhréiteach comhchuí (agus in ómós do mo sheanchara, Aire na Galltachta Éamon Ó Caoimhnis) *Londondoire* a bhaisteadh ar an áit – bíodh an logainm sin ag teastáil ó na cónaitheoirí nó ná bíodh.
an choimhlint nó iomaíocht seo this rivalry or competition
"an choimhlint nó iomaíocht seo idir na Ceiltigh agus Rangers míshláintiúil toisc go bhfuil sé bunaithe ar dheargsheicteachas.