Pota Focal Intergaelic
Gluais TíHouse Glossary Gluais Beo!Beo! Glossary TeasárasThesaurus BriathraVerbs
dearg déileáil deir díbir díol dírigh diúltaigh dóigh doirt druid dúisigh dún éalaigh éiligh éirigh éist fág faigh fair fáisc fan
dóigh
01 A 01.1
burn
N1
AGS
N2
AFF
feamainn, cloch, talamh
Semantic Class: ACT
Bhoil 'séard í an cheilp, nuair a dhóidís an fheamainn, dhéanaidís balla, i dtosach, balla coirnéalach. CC: LM-5-02-02
Thosaigh mé ag mo chuid feamainne, titim na hoíche, nó go ceann cheithre huaire fichead, go mbeadh an tornóg cheilpe dóite. CC: LC-6-01-02
An talamh a dhó, agus an luaithe a bheadh fágtha, thar éis an tóiteán sin, 'sin é a chlúdódh na hiomaireacha. CC: TM-1-02-01
01.2
N1
AGS
N2
AFF
cloch
P1
LOC/INS
i, ar: tine
Bhoil nuair atá sí dóite sa tine agat, í a chur in uisce, i mbuicéad uisce nó báisín uisce, agus, fiuchfaidh an t-uisce sin an uair sin, le teas na cloiche. CC: TM2-7-05-07
Agus théidís agus dhófaidís é sin ar an tine ansin an dtuigeann tú. CC: LC-1-19-09
02
N1
AGS
N2
AFF
faoistin
Ba cheart an faoistin sin a bheith curtha go leataobh, dóite nó... B: Is dóigh go mba cheart é a dhó.. CC: LC-2-12-09
02.1
N1
AGS
N2
AFF
teach, éadach
P1
(EXP)
ar
'Sé, 'sé a bhí ann nuair a dhóigh na Black and Tans an teach air. CC: RM-4-07-03
Agus thar oícheanta an domhain 'sin é an oíche a dódh an teach, tigh Choilm. CC: SP-3-03-22
Bhoil, an fear seo a dhóigh a chuid éadaigh, oíche bhreá ghealaí, a chuid éadaigh frae chéile níor fhágaigh sé an léine féin air. CC: FO-5-18-20
02.2
N1
CAU
N2
AFF
cleith
P1
TER?
go: talamh
Ach, nuair a tháinig muid ar ais ar maidin, ní raibh cleith ar tigh Choilm, nach raibh dóite go talamh. CC: SP-3-03-23
03
N1
CAU
N2
AFF
éadan, malaí
Dhóigh sé mo mhalaí. CC: TM1-3-03-08
Aimsir an chogaidh i Sasana, dódh a héadan. CC: FO-7-17-05
04
N1
AGS
N2
AFF
gual
Tá ach m'anam gur minic a dhóigh mise an gual sin. CC: TM1-5-02-02
Bhí áiléir sa teach fadó ach bliain amháin d'imigh sé as móin, agus tharraing sé féin anuas an dá áiléar gur dhóigh sé iad. CC: SP-5-03-12
05
N1
AGS
N2
AFF
P1
EXP
de
Dhóigh sé dhaoim é. CC: TM1-3-03-08
06
N1
CAU
N2
AFF
fear
P1
LOC
i: tine
Agus d'airigh an fear a bhí dúisithe é agus murach go raibh sé ann, 'sé an chaoi go mbeadh sé dóite sa tine, tháinig lagar air. CC: LC-6-06-08
07
N1
AGS
N2
AFF
tornóg
P1
INS
as
Agus b'fhéidir an tornóg a bheadh dóite as feamainn bhuí nó as ríseach b'fhéidir go gcuirfí abhaile leo í, mar nach mbeadh aon... CC: LM-5-02-03
08
N1
AGS
N2
AFF
feamainn
P1
RES
i (ess): ceilp
Bhoil dhá bhfuighidís deich scilleacha an tonna, ar fheamainn thirim an t-am sin, bhíodar ag déanamh i bhfad níos fearr ná í a dhó ina ceilp. CC: RM-5-16-25
B 01
N1
AGS
N2
EFF
aol, ceilp
Ansin a dhóigh siad an t-aol a chuir suas an teach mór sin. CC: FO-5-18-12
Tá ceird mhór ar an gceilp seo a dhéanamh, ar í a dhó. CC: LC-6-01-38
02 A 01
burn
N1
AFF
Bheidís dhá theannadh suas thríd an bpoll de réir mar a bheadh sé ag . CC: RM-6-17-04
02
N1
AFF
P1
TEM?
le (refl)
Tá a fhios agamsa aon bhean amháin agus ní raibh aon bhlas tine aici ach bhí dréimire slinne le haghaidh an tí aici, agus shac sí ceann an dréimire slinne isteach sa tine, agus réir mar a bhí sí ag léithi bhí an dréimire ag dul suas go dtí an balla, réir mar a bhí an dréimire ag leis bhí sí dhá theannadh isteach sa tine nó go raibh sé dóite aici. CC: LC-1-25-03
Bhoil theadh sí... ar ndóigh is gearr ansin go dtosódh sí sin ag léi is ag déanamh cnaip, ag léi, ag coinneál caite ansin uirthi. CC: RM-5-16-11
Nur mit VNag. Die Verwendung von le ist aspektuell relevant, um den andauernden Prozess zu charakterisieren.
03
N1
AFF
P1
CAU
ó
Agus an ndófadh an fheamainn ansin a Phádraig, an ndófadh sí gan tine ar bith uaithi féin, ó bheadh na chéad tinteocha dóite nó an gcaithfeá... CC: LC-6-01-05
03 A 01
burn
N1
CAU
tine
N2
AFF
gruaig
Agus bhí mé chomh gar dhó, agus an tine a tháinig as, gur dhóigh sé an ghruaig. CC: TM1-3-03-08
02
blacken
N1
CAU
portach
N2
AFF
adhmad
Tá lorg an sin fós i gcineál áirithe portaigh (uirthi), agus cineál eile tá an t-adhmad ídithe gearrtha, dóite, ag an bportach. CC: MI-7-17-10