Pota Focal Intergaelic
Gluais TíHouse Glossary Gluais Beo!Beo! Glossary TeasárasThesaurus BriathraVerbs
beartaigh beathaigh beir blais bog braith breac breathnaigh bris bronn brúigh bruith buaigh bunaigh cabhraigh caill cáin caint caith can caoin
breathnaigh
01 A 01
look
N1
AGS
A
DIR
suas
P1
TER
ar, i
Semantic Class: COG
Bhí mé ag breathnú suas ar an spéir ó thuaidh agus mé ag rá liom féin tá sé ag maidneachan. CC: MI-6-11-13
Bhí mé ag breathnú síos san abhainn, agus bhí ceann caillte thíos. CC: SP-4-06-12
Níor bhreathnaigh daoine sa scáthán le mí. CC: TM-10-13-02
02
look
N1
AGS
A
MOD
díreach
P1
TER
ar
Semantic Class: COG
bhreathnódh sé díreach ar shióg. CC: RL-3-19-07
03
look
N1
AGS
P1
TER
ar
Semantic Class: COG
Bhoil rug sé ar an oistire agus bhreath[n]aigh sé air. CC: LC-4-01-25
04
look
N1
AGS
P1
TER
ar
Semantic Class: COG
Bhreathnaigh sé orm is bhreathnaigh mé air. CC: SP-3-05-03
Is bhreathnaigh an cat air agus shílfeá go raibh braith mhór air a dhul ina phíobán, ach d'athraigh sé a intinn arís agus d'imigh sé leis. CC: RM-4-02-19
05
look
N1
AGS
A
DIR
amach, isteach, soir, siar
Semantic Class: COG
Bhí sé ag breathnú amach, agus faoi cheann scaithimh chonaic sé an fharraige tógtha ag teacht isteach. CC: RM-4-02-28
Níor bhreathnaigh muid soir ná siar, ach gur thug muid an cladach orainn féin. CC: SP-4-02-06
06
look
N1
AGS
capall
P1
DIR
thar i ndiaidh
P2
(TER)
go
Semantic Class: COG
Bhreath[n]aíodh an capall thar a gualainn go leataobh, agus chuimhneodh sí ar fhear a mharú. CC: LC-7-03-27
As go brách liom a mhac, go ndeachaigh mé suas chomh fada leis an Square. Agus bhí mé ag breathnú i mo dhiaidh ag féachaint an raibh an t-uisce ag teacht fós. CC: CR-1-06-04
07
look
N1
AGS
A
DIR
thart, timpeall
Semantic Class: COG
Agus bhí mé ag breathnú thart, ag fiafrú an raibh aon áit ann a mbeadh aon ghreim len ithe. CC: LM-4-02-13
Bhreathnaigh sé timpeall go bhfeiceadh sé, an raibh scáthán ná tada ann go mbeadh a fhios ag aonduine céard a scríobh sé. CC: MI-6-22-42
08
look, watch
N1
AGS
Semantic Class: COG
Bhí mé féin agus Seán thoir ansin ag breathnú. CC: SP-8-11-10
An chéad lá eile a ndeachaigh sé siar bhreathnaigh sé arís, dheamhan píopa a chonaic sé ariamh níos mó. CC: RM-4-09-04
Bhí sin go maith, agus ní raibh sé go holc, ach i gceann tamall eile, bhí sé ag dul thar áit ar raibh roschoill, agus pé ar bith breathnú a thug sé, chonaic sé an nead seo déanta ag éan, agus coirnéal dhá chaipín amach aisti. CC: TM1-4-01-08
09
look
N1
AGS
S2
LOC
Semantic Class: COG
Bhreathnaigh mé cé raibh an chuid eile go dtí an bóthar, agus bhí an dream eile an t-am sin ag breith siar ar an teach a bhfuil an siopa anois ann. CC: LC-4-02-89
10
look
N1
AGS
P1
TER
ar
P2
CON
i
Semantic Class: COG
Dhá mbreathnófá san éadan anois air, tá a fhios agat go bhfuil sé ag cumadh na mbréaga. CC: RL-1-04-09
11
look, gaze
N1
AGS
A
(DIR)
amach
P1
FNT/AGS
ó
P2
(TER)
ar
Semantic Class: COG
Théinn síos ag an bhfarraige agus bhreathaínn uaim. CC: LC-6-01-23
Is bhí an lá fíorbhreá is bhí sé ina shuí síos ag breathnú uaidh amach ar an bhfarraige … CC: RM-4-02-31
12
look
N1
AGS
A
DIR
isteach
Semantic Class: COG
Bhíodh muid ag na céilíocha 'chuile oíche, nó bhíodh muid ag breathnú isteach ar chuma ar bith. CC: SP-7-12-01
13
watch
N1
AGS
P1
EVT
ar
Semantic Class: COG
Bhí mé ag breathnú ar rása na gcurach ansin agus thaitnigh sé go hiontach liom. CC: LM-3-16-02
14
watch
N1
AGS
P1
EVT/TER
ar: TV
Semantic Class: COG
Ceapaim dhá mbeadh television agam nach ndéanfainn tada eile, ach ag breathnú air, agus, é sin féin, ní bheadh suim agam ann. CC: TM2-12-16-02
15
look, watch
N1
AGS
P1
TER
ar
S1
ACT
VNag
Semantic Class: COG
Agus, go mór mhór na fir, nach raibh aon bhlas ar a n-aire, ach ag caitheamh tobac, timpeall na tine, agus ag breathnú ar na mná ag obair. CC: LM-1-01-07
16
watch out
N1
AGS
A
DIR
amach
Semantic Class: COG
"Óh a dhiabhail" adeir sí "breathnaigh amach, breathnaigh amach ar a bhfaca tú ariamh, diabhal b'fhéidir gur madraí a bheadh ag goid na feola uainn. CC: SP-8-01-05
17
watch, be careful, look ahead
N1
AGS
P1
DIR
roimh
Semantic Class: COG
Cailín a d'imeos as seo anois ag sé bliana déag, nó seacht mbliana déag, tá sí ag dul anonn go Sasana ag sábháil a cuid airgid, ag breathnú roimpi, ag cur a cuid airgid i dtaisce, … CC: RL-2-10-04
B 01
look at, examine
N1
AGS
P1
TER
ar: cois
Semantic Class: COG
Bhreathnaigh sé ar mo chois, d'úirt sé go raibh rud éigin wrong le mo chois. CC: FO-5-12-03
02
examine, look into, analyze
N1
AGS
A
DIR
isteach
P1
FAC
i: scéal
Semantic Class: COG
Ach le breathnú isteach sa scéal níl aon obair throm orainn anois, mar a bhíodh fadó. CC: TM-10-02-06
03
examine, go through, look up
N1
AGS
N2
TER
trodáin
A
DIR
suas
Semantic Class: COG
Agus chuaigh sí ag na trodáin agus bhreathnaigh sí suas iad. CC: RM-4-04-09
C 01
appear, look
N1
THE
Adj
QUA
aisteach, deas
Semantic Class: COG
B'fhéidir gur aisteach a bhreathnaíonns na fir, i súile na mná. CC: LC-7-03-27
Is deas a bhreathnaíonns na cailíní beaga anois nuair atá siad feistithe amach. CC: TM2-10-13-04
02
appear, look
S2
FAC
Sgo
Semantic Class: COG
Bhoil breathnaíonn sé mar sin, go gcaithfidh sé an tomhais a dhéanamh an-chúramach. CC: LM-5-01-14
03
appear, look
N1
THE
S2
FAC
Sgo
Semantic Class: COG
Agus, níor bhreathnaigh sí go raibh sí trí scóir blianta d'aois. CC: FO-3-02-05
04
appear, look
N1
THE
A
MOD
cén chaoi
Semantic Class: COG
Ar ndóigh má bhí sé go maith ag ceol nár chuma sa mí-ádh cén chaoi ar bhreathnaigh sé. CC: SP-5-12-05
05
appear, look
P1
EXP
do
Adj
(QUA)
dona
S1
FAC
Sgo
Semantic Class: COG
Bhoil, de réir mar a chonaic mise thú, agus tú ag dearcadh uirthi, bhreathnaigh sé dhomsa ná raibh sé de mhisneach agat a dhul thar an trinse inniu. CC: CR-8-01-01
Bhoil nach mbreathnódh sé an-dona dhomsa anois dhá mbeadh orm a dhul … CC: SP-7-05-05
06
appear, look, be seen, be taken for
N1
EXP?
P1
QUA
i: buachaillí
Semantic Class: COG
Tá siad ag dul amach trí scóir go leith bliain anois agus tá siad ag breathnú ina mbuachaillí óga. CC: TM2-10-07-10
07
look, appear
N1
AGS
P1
TER
ar
Adj
(QUA)
deas
S2
FAC
S
Semantic Class: COG
Bydad, le breathnú ort shílfeá nach fear trom thú. CC: MI-6-07-02
Creidim gurb é a tugtar i gcónaí air agus bhíodh sé in aon phíosa amháin, agus ba deas é le breathnú air, breá geal taobh istigh leis an gcraiceann, … CC: LM-1-01-03
02 A 01
judge, look at
N1
AGS
A
MOD
ar chaoi
P1
THE
ar
Semantic Class: COG
Agus is dóigh go bhfuil 'chuile dhuine ag breathnú ar an gcaoi chéanna air, ach mar sin féin, chuala mise ariamh, an té (atá) i ndán duit, gob í atá le t'aghaidh. CC: LC-7-03-14
02
consider
N1
AGS
P1
THE
ar
Semantic Class: COG
Breathnaigh ar an méid atá ag obair ansin is ag saothrú. CC: TM1-6-13-08
03
consider
N1
AGS
S2
FAC
go
Semantic Class: COG
Breathnaigh thú féin anois nach gearr go mbeidh leath do thír bánaithe gan aonduine fanta inti? CC: TM1-6-13-19
04
consider, take for example
N1
AGS
N2
THE
Semantic Class: COG
Breathnaigh dream an lae inniu chomh deas is atá siad ag damhsadh. CC: TM1-6-07-17
B 01
despise, look down on
N1
AGS
A
DIR
anuas, síos
P1
EXP
ar
Semantic Class: COG
Bhí siad ag breathnú anuas orainn mar sin agus bhíodh siad áiteacha ag codladh i sciobóil agus áiteacha eile is beag nach gcrochfaí as an leaba thú, le dreancaidí tá sé chomh maith dhom é a rá. CC: CR-1-06-09
Mar breathnaíonn muintir na háite seo, agus, go leor áiteacha i gConamara cineál síos ar na tincéaraí mar gheall ar na seálta breaca seo an dtuigeann tú agus ar na cótaí. CC: RL-2-04-11
C 01
look, listen
N1
AGS
A
(DIR)
anseo
Semantic Class: COG
Breathnaigh a Dan, b'fhearr leat adeir tú dhá ubh ar maidin, ná go deimh(in) CC: RL-1-06-16
Breathnaigh anseo, bhí tusa ag rá go raibh tú féin ag déanamh go maith as lóistéaraí, ar ball.TM2-12-07-09 CC: TM2-12-07-09
Breathnaigh seo, meastú cén costas a bhíodh le bád mór a dhéanamh an t-am sin? CC: CR-6-10-01
03 A 01
look after, care
N1
AGS
P1
EXP
ar
Semantic Class: COG
An gcuireann sí uirthi ag dul amach ag an gcró iad, ná rud ar bith ná ag breathnú ar na beithígh sa ngarraí? CC: RL-2-05-10
02
look after, care for
N1
AGS
P1
EXP
i ndiaidh, i dtaobh
Semantic Class: COG
Téire siar ag an dochtúr agus breathnaigh i ndiaidh na dhá shúil sin atá ort is bíodh ciall agat. CC: FO-3-12-03
Tá fear caoch ag breathnú ina ndiaidh, fear nach dtabharfaidh mórán aird orthu. CC: RL-1-06-13
Tá an feilméara ag breathnú ina thaobh féin ceart go leor. CC: MI-1-04-05
03
look after, care for, be careful
N1
AGS
A
amach
P1
EXP/AGS
do (refl)
Semantic Class: COG
Nuair a bhaileos mise amach na hocht mbliana déag breathnóidh mé amach dhom féin. CC: SP-7-12-04
04 A 01
anticipate, look forward
N1
EXP
A
DIR
amach
P1
EVT
do
Semantic Class: COG
Ah bheadh muid ag breathnú amach do sheachtain na rásaí. CC: SP-6-21-01